შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ სამ­სა­ხუ­რებ­ში დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლე­ბის უმე­ტე­სო­ბა სა­მუ­შაო გრა­ფიკს "ვე­ღარ ეჩ­ვე­ვა". ეს თვი­სე­ბა უმე­ტე­სად სუს­ტი სქე­სის წარ­მო­მად­გენ­ლებს ახა­სი­ა­თებთ. რო­გორ დავძლი­ოთ შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დგო­მი სინ­დრო­მი, კი­თხვებს ფსი­ქო­ლო­გი პა­სუ­ხობს.

გა­მოგ­ზავ­ნი­ლი კი­თხვე­ბი:

ნანა:

ვის უფრო მე­ტად უჭირს შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ აქ­ტი­ურ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე გა­დას­ვლა, მამ­კა­ცებს თუ ქა­ლებს?

-რო­გორც კვლე­ვე­ბი აჩ­ვე­ნებს შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ მა­მა­კა­ცებს უფრო უჭირთ სა­მუ­შაო პი­რო­ბებ­თან ადაპ­ტა­ცია. ამას იმით ხსნი­ან, რომ ნაკ­ლე­ბად მო­ბი­ლუ­რია მათი ფსი­ქო-ემო­ცი­უ­რი სის­ტე­მა. ქა­ლე­ბი შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ აქ­ტი­ურ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე გა­დას­ვლას უფრო ად­ვი­ლად ახერ­ხე­ბენ.

მაია:

არის თუ არა შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ სა­ჭი­რო კონ­კრე­ტუ­ლი ადაპ­ტა­ცი­ის კურ­სის გავ­ლა, რომ სამ­სა­ხურ­ში დაბ­რუ­ნე­ბა სა­სი­ა­მოვ­ნო იყოს?

-ოპ­ტი­მა­ლუ­რი პე­რი­ო­დი დას­ვე­ნე­ბის­თვის არის 21 დღე. აქე­დან ერთი კვი­რა უნდა ადაპ­ტა­ცი­ას შვე­ბუ­ლე­ბის­თვის, 1 კვი­რა ძა­ლე­ბის აღ­დგე­ნას სჭირ­დე­ბა და შემ­დე­გი კვი­რა არის ისევ ადაპ­ტა­ცია სა­მუ­შაო პი­რო­ბებ­თან. ასე რომ ნორ­მა­ლუ­რია თუკი ადა­მი­ა­ნი უცებ ვერ ეგუ­ე­ბა სა­მუ­შაო გა­რე­მოს და პა­ტა­რა სტრე­სი ან დის­კომ­პორ­ტი აქვს. ეს იმი­ტომ ხდე­ბა რომ რა­დი­კა­ლუ­რად სხვა გა­რე­მო­ში ხვდე­ბი.

შეგ­ვიძ­ლია ვთქვათ რომ ხან­გრძლი­ვი შვე­ბუ­ლე­ბა კარ­გი არ არის, იმი­ტომ რომ ეთი­შე­ბი სა­მუ­შაო პრო­ცეს და შემ­დეგ უკვე შე­გუ­ე­ბაც რთუ­ლად მი­დის. ნორ­მა­ლუ­რი შვე­ბუ­ლე­ბის პე­რი­ო­დი არის 10 დღი­დან 2 კვი­რამ­დე, ანუ ნორ­მა­ლუ­რია რო­დე­საც პა­ტა­რა დის­კომ­ფორ­ტი გაქვს სამ­სა­ხურ­ში დაბ­რუ­ნე­ბულს.

გერ­მა­ნე­ლი მეც­ნი­ე­რე­ბის კვლე­ვებ­ზე დაყ­რდნო­ბით, არ­სე­ბობს მო­ნა­ცე­მე­ბი რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც შვე­ბუ­ლე­ბი­დან გა­მოს­ვლის შემ­დეგ ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი კო­ე­ფი­ცი­ენ­ტი ადა­მი­ა­ნის 20% იკ­ლებს. და­ახ­ლო­ე­ბით ერთი კვი­რის შემ­დეგ ის უბ­რუნ­დე­ბა თა­ვის მდგო­მა­რე­ო­ბას და ამა­ში სა­გან­გა­შო არა­ფე­რი არ არის. რაც შე­ე­ხე­ბა სპე­ცი­ა­ლუ­რი კურ­სის გავ­ლას ვერ ვი­ტყო­დი, რომ ეს აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. პირ­ველ რიგ­ში აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა ვი­ცო­დეთ ინ­ფორ­მა­ცია იმის შე­სა­ხებ, რომ შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ დის­კომ­ფორ­ტი ნორ­მა­ლუ­რია და სა­ჭი­როა შე­გუ­ე­ბა. რჩე­ვას მივ­ცემ რო­გორც ქა­ლებს ისე მა­მა­კა­ცებს რომ შვე­ბუ­ლე­ბი­დან დაბ­რუნ­დნენ რამ­დე­ნი­მე დღით ადრე, იმი­სათ­ვის რომ შე­ე­გუ­ონ ახალ კლი­მა­ტურ პი­რო­ბებს. მომ­სა­ხუ­რე პერ­სო­ნალ­მაც და ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბა­მაც უნდა იცო­დეს რომ სა­სურ­ვე­ლია ისე და­ი­გეგ­მოს შვე­ბუ­ლე­ბა რომ გა­მოს­ვლა მოხ­დეს შუა კვი­რა­ში, ან ოთხშა­ბათს ან ხუთ­შა­ბათს. იმი­ტომ რომ უც­ბად მთავ­რდე­ბა კვი­რა მერე მო­დის შა­ბა­თი-კვი­რა და დას­ვე­ნე­ბა. ამ ყვე­ლაფ­რის შემ­დეგ უფრო ად­ვი­ლად შე­დი­ხარ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ში. არ­სე­ბობს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი შემ­თხვე­ვე­ბი, თუ თვი­თონ სამ­სა­ხუ­რი, რო­მელ­შიც ის მუ­შა­ობს არ უყ­ვარს, თუ კო­ლე­ტ­ქივ­თად ან ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბას­თან აქვს ცუდი ურ­თი­ერ­თო­ბა, შვე­ბუ­ლე­ბი­დან გა­მოს­ვლის შემ­დეგ ეს მდგო­მა­რე­ო­ბა უფრო მწვავ­დე­ბა. არ­სე­ბობს სტა­ტის­ტი­კუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბი, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც შე­ბუ­ლე­ბი­დან გა­მოს­ვლის შემ­დეგ სამ­სა­ხუ­რი­ო­დან წას­ვლის რა­ო­დე­ნო­ბა საგ­რძნობ­ლად იზ­რდე­ბა. შვე­ბუ­ლე­ბი­დან დაბ­რუ­ნე­ბის შემ­დეგ ხდე­ბა გარ­კვე­უ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ე­ბე­ბის გა­და­ფა­სე­ბა. მე არ ვურ­ჩევ პა­ტა­რა დის­კომ­ფორ­ტის გამო რო­მე­ლიც მათ ექ­მნე­ბათ სამ­სა­ხუ­რი­დან წა­ვიდ­ნენ. მაგ­რამ თუ ეს პე­რი­ო­დი დიდ­ხანს გაგ­რძელ­და ამ შემ­თხვე­ვა­ში ჯო­ბია იფიქ­რონ რომ აქ რა­ღაც სხვა პრობ­ლე­მას­თან გვაქვს საქ­მე.

ლალი:

რო­გორ გან­ვა­წყოთ თავი აქ­ტი­უ­რი სა­მუ­შა­ოს და­სა­წყე­ბათ, როცა შვე­ბუ­ლე­ბა ძა­ლი­ან ხან­მოკ­ლეა?

-აქ­ტი­უ­რი სა­მუ­შა­ოს და­წყე­ბის­თვის გან­წყო­ბის შექ­მნა ადა­მი­ა­ნის ტემ­პე­რა­მენტზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. სან­გვი­ნი­კის­თვის და ქო­ლე­რი­კის­თვის ეს არა­ნა­ირ პრობ­ლე­მას არ ქმნის, რაც შე­ე­ხე­ბა სხვა ტემ­პე­რა­მენ­ტის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნებს, მათ ფსი­ქო­ლო­გე­ბი ასეთ რჩე­ვას აძ­ლე­ვენ, რომ სწრა­ფად მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში შეს­ვლი­სათ­ვის მო­მა­ვა­ლი შვე­ბუ­ლე­ბის და­გეგ­მვა ყვე­ლა­ზე კარ­გი სა­შუ­ა­ლე­ბაა. ბედ­ნი­ე­რე­ბის ჰორ­მო­ნე­ბის წარ­მოქ­მნის­თვის კარ­გი სა­შუ­ა­ლე­ბაა ასე­ვე მე­გობ­რებ­თან შეხ­ვედ­რა, შო­პინ­გი, კარ­გი ფილ­მის ნახ­ვა, წიგ­ნის კი­თხვა, ეს ყვე­ლა­ფე­რი მო­ახ­დენს მათი ძა­ლე­ბის მო­ბი­ლი­ზა­ცი­ას.

თა­თია:

რო­გორ შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ სიმ­შვი­დე ნე­ბის­მი­ერ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში? (შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ ნე­ბის­მი­ე­რი წვრილ­მა­ნიც კი მა­ღი­ზი­ა­ნებს)

-დეპ­რე­სი­უ­ლი მო­მენ­ტი იწ­ვევს მათ­ში გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბას, იგი­ვე რჩე­ვებს მივ­ცემ თა­თი­ას, რაც უკვე გი­თხა­რით. უნდა გვქონ­დეს ინ­ფორ­მა­ცია იმის შე­სა­ხებ, რომ შვე­ბუ­ლე­ბის შემ­დეგ დის­კომ­ფორ­ტი ნორ­მა­ლუ­რია, და ამის ცოდ­ნა აუ­მაღ­ლებს გან­წყო­ბას. ეს არის ნორ­მა­ლუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა და ყვე­ლა ადა­მი­ან­ში სხვა­დას­ხვა­ნა­ი­რი გა­მოვ­ლი­ნე­ბა აქვს. ეს მალე გა­ივ­ლის ერთ ან მაქ­სი­მუმ ორ კვი­რა­ში, მაგ­რამ თუ არ გა­დის, მი­ზე­ზი სხვა­გან უნდა ვე­ძე­ბოთ. ჯო­ბია, რომ სამ­სა­ხუ­რი, ანუ ის საქ­მე რო­მელ­საც აკე­თებთ, იყოს სა­ინ­ტე­რე­სო და საყ­ვა­რე­ლი. ამ შემ­თხვე­ვა­ში, როცა საყ­ვა­რელ საქ­მეს აკე­თებ ეს არის სი­ა­მოვ­ნე­ბის მი­ღე­ბა და არა სა­მუ­შაო.

1) მშვი­დი გა­რე­მო­დან ხმა­უ­რი­ან ქლაქ­ში დაბ­რუ­ნე­ბა, ესეც ერთ–ერთი დამ­თრგვე­ნე­ლი ფაქ­ტო­რია, რო­გორ მო­ვახ­დი­ნოთ ასეტ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში გა­რე­მოს კონ­ტრო­ლი?

-გა­რე­მოს კონ­ტროლს ვე­რა­ნა­ი­რად ვერ მო­ვახ­დენთ, ისევ სა­კუ­თა­რი თა­ვის კონ­ტროლს უნდა ვე­ცა­დოთ. ძა­ლი­ან ბევ­რია და­მო­კი­დე­ბუ­ლი იმა­ზე, თუ რო­გორ გა­ა­ტა­რა ადა­მი­ან­მა დას­ვე­ნე­ბა, აქ­ტი­უ­რად თუ პა­სი­უ­რად. სა­სურ­ვე­ლია, რომ იყოს აქ­ტი­უ­რი დას­ვე­ნე­ბა და სხვა­დას­ხვა აქ­ტი­ვო­ბე­ბით და­კა­ვე­ბა. თუ ეს პა­სი­უ­რი დას­ვე­ნე­ბაა, რო­მე­ლიც "არაფ­რის კე­თე­ბა­ში"გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა, ქა­ლაქ­ში დაბ­რუ­ნე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში საქ­მეს­თან შე­გუ­ე­ბა უფრო გა­მა­ღი­ზი­ა­ნე­ბე­ლია. ამი­ტომ სა­სურ­ვე­ლია რამ­დე­ნი­მე დღით ადრე დაბ­რუ­ნე­ბა და არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში ჩა­მოს­ვლა და ეგ­რე­ვე სამ­სა­ხუ­რის და­წყე­ბა. ასე­ვე არ არის სა­სურ­ვე­ლი ჩა­მოს­ვლის შემ­დეგ აქ­ტი­ვო­ბე­ბი, სახ­ლის და­ლა­გე­ბა და ასე შემ­დეგ, სა­სურ­ვე­ლია რა­მო­დე­ნი­მე დღით შვე­ბუ­ლე­ბის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბა. გა­და­ღე­ბუ­ლი ფო­ტო­ე­ბის დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბა და მი­ღე­ბულ შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბებ­ზე სა­უ­ბა­რი და­გეხ­მა­რე­ბათ შვე­ბუ­ლე­ბის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბა­ში.

დალი:

კონ­კრე­ტუ­ლად, რა ფსი­ქო­ლო­გი­ურ- სო­ცი­ა­ლუ­რი ფაქ­ტო­რე­ბი იწ­ვევს დეპ­რე­სი­ას?

-დეპ­რე­სი­ის გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზე­ბი ორ დიდ ჯგუ­ფად შე­იძ­ლე­ბა დავ­ყოთ: ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი მი­ზე­ზე­ბი. ფი­ზი­ო­ლო­გი­ურ მი­ზე­ზებ­ში შე­იძ­ლე­ბა შე­ვი­დეს სხვა­დას­ხვა და­ა­ვა­დე­ბა და ეს შე­იძ­ლე­ბა იყოს დეპ­რე­სი­ის გა­მომ­წვე­ვი. ფსი­ქო­ლო­გი­ურ მი­ზე­ზებ­ში სხვა­დას­ხვა სტრე­სი ან ტრამ­ვა, რო­მე­ლიც ადა­მი­ან­მა მი­ი­ღო. პირ­ველ რიგ­ში უნდა და­ვად­გი­ნოთ მი­ზე­ზი თუ რა­ტომ აქვს ადა­მი­ანს დეპ­რე­სია, შემ­დეგ კი ზე­მოქ­მე­დე­ბა­ზე ვი­ფიქ­როთ. იუნგს აქვს არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­მო­ნათ­ქვა­მი. ის ამ­ბობს, რომ დეპ­რე­სია ეს არის შა­ვებ­ში ჩაც­მუ­ლი ქალ­ბა­ტო­ნი, რო­მე­ლიც თქვენს კა­რებ­თან დგას და თუ მას კარს არ გა­უ­ღებთ ის გა­რეთ იდ­გე­ბა. ჯო­ბია გა­უ­ღოთ კარი, შე­მო­ი­პა­ტი­ჟოთ სახ­ლში, და კი­თხო­ით რა უნდა. სხვა სი­ტყვე­ბით რომ ვთქვათ არ შე­იძ­ლე­ბა თვა­ლის და­ხუჭ­ვა და წაყ­რუ­ე­ბა დეპ­რე­სი­ა­ზე. აუ­ცი­ლე­ბე­ლია გა­ვი­გოთ მი­ზე­ზი, თუ რამ გა­მო­იწ­ვია დეპ­რე­სია. წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში მას ვერ მო­ვე­რე­ვით. შე­იძ­ლე­ბა მე­დი­კა­მე­ტუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბა დას­ჭირ­დეს, თუ მი­ზე­ზი არის ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი. აქ ფსი­ქო­თე­რა­პია დამ­ხმა­რე იქ­ნე­ბა. მე­ო­რე შემ­თხვე­ვა­ში კი ძი­რი­თა­დი იქ­ნე­ბა ფსი­ქო­თე­რა­პია და დამ­ხმა­რე შე­იძ­ლე­ბა ან­ტი­დეპ­რე­სან­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა. სამ­წუ­ხა­როდ, დეპ­რე­სი­ამ იცის გა­მე­ო­რე­ბა, მაგ­რამ ის გან­კურ­ნე­ბა­დია.

გი­ორ­გი:

რამ­დე­ნად სწო­რად ავღ­ნიშ­ვანთ ჩვენს ფსი­ქო­ლო­გი­ურ მდგო­მა­რე­ო­ბას, ნუთუ ყვე­ლა ჩვენს კაპ­რიზს შე­იძ­ლე­ბა რომ დეპ­რე­სია და­ვარ­ქვათ? რო­გორ დავძლი­ოთ ეს სინ­დრო­მი?

-კაპ­რი­ზი ეს არის ადა­მი­ა­ნის და­უ­სა­ბუ­თე­ბე­ლი და არა­არ­გუ­მენ­ტი­რე­ბუ­ლი მო­თხოვ­ნა. დეპ­რე­სია და­ა­ვა­დე­ბაა და კაპ­რიზ­თან სა­ერ­თო არა­ფე­რი აქვს.დეპ­რე­სია გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა ემო­ცი­უ­რი ფო­ნის და­წე­ვა­ში, ბუ­ნე­ბა-გან­წყო­ბი­ლე­ბის დაქ­ვე­ი­თე­ბა­ში. ასე­ვე ადა­მი­ანს არ აქვს ძალა, რომ აქ­ტი­ვო­ბე­ბი გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლოს. ასე­ვე გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა აზ­როვ­ნე­ბის სფე­რო­ში, ნე­გა­ტი­უ­რი აზ­რე­ბი უჩ­ნდე­ბა ადა­მი­ანს. ანუ ეს არის და­ა­ვა­დე­ბა და კაპ­რი­ზი არის არა­არ­გუ­მენ­ტი­რე­ბუ­ლი მო­თხოვ­ნე­ბი. ეს ქა­ლე­ბის­თვის უფრო მე­ტად არის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი. რად­გან ხდე­ბა სარ­გებ­ლის მი­ღე­ბა, ამ რო­ლის თა­მა­შით, რომ ის არის დეპ­რე­სი­ა­ში. სი­ნამ­დვი­ლე­ში ეს მხო­ლოდ კაპ­რი­ზია.

მარი:

რა უარ­ყო­ფით გავ­ლე­ნას ახ­დენს დეპ­რე­სია ადა­მი­ა­ნის ჯან­მრთე­ლო­ბა­ზე, სა­დამ­დე მიგ­ვიყ­ვანს ყო­ველ წვრილ­მან­ზე დეპ­რე­სი­ა­ში ჩა­ვარ­დნა?

-ასე ეს­მით რომ დეპ­რე­სი­ა­ში ჩა­ვარ­დნა მათ ნე­ბა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. დეპ­რე­სი­ა­ში ჩა­ვარ­დნა ნე­ბით არ ხდე­ბა, ეს და­ა­ვა­დე­ბაა, რო­გორც უკვე ვთქვით. ჯან­მრთე­ლო­ბა­ზე დეპ­რე­სი­ას ძა­ლი­ან ნე­გა­ტი­ურ გავ­ლე­ნას ახ­დენს, თუ მას არ მივ­ხე­დავთ. ღრმა დეპ­რე­სი­ის დროს შე­იძ­ლე­ბა სუ­ი­ციდ­საც ჰქონ­დეს ად­გი­ლი. დეპ­რე­სი­ას ჭირ­დე­ბა მკუ­რან­ლო­ბა და აუ­ცი­ლებ­ლად ან ფსი­ქო­ლოგ­თან ან ფსი­ქი­ატრთან კონ­სულ­ტა­ცია.

იხი­ლეთ ვი­დეო