პავლე კუბლაშვილი - როცა ოკუპანტი სახელმწიფო პოლიტიკურ სპექტრში დასაყრდენის პოვნას ცდილობს, ორმაგ მოქალაქეობაზე შეზღუდვის გაუქმება საფრთხეა

მმართველი კოალიცია სექტემბრისთვის კონსტიტუციაში ცვლილებებისთვის ემზადება. ცვლილებები პარლამენტში სამ პროექტად არის წარდგენილი და აქედან ორი, იმ კონსტიტუციურ ნორმებს ეხება, რომელიც 27 ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ – ახლად არჩეული პრეზიდენტის მიერ ფიცის დადების მომენტიდან შედის ძალაში.

ერთ-ერთი პროექტით, ორმაგი მოქალაქეობის მქონე პირებს პრეზიდენტის, პრემიერ-მინისტრისა და პარლამენტის თავმჯდომარის თანამდებობის დაკავების შესაძლებლობა ეძლევათ, რადგან მომზადებული ცვლილებებით, კონსტიტუციიდან ამ ნორმის ამკრძალავი მუხლი ამოდის.

მეორე საკონსტიტუციო ცვლილების პროექტის ფარგლებში, მმართველი გუნდი პრემიერ-მინისტრისთვის იმ უფლებამოსილების ჩამორთმევას გეგმავს, რომელიც მას შესაძლებლობას აძლევს, პარლამენტის მიერ კანონპროექტის მიღება მთავრობის ნდობის საკითხს "მიაბას". აღნიშნული საკონსტიტუციო ნორმა საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ შედის ძალაში, პარლამენტში ინიცირებული პროექტი კი, კონსტიტუციიდან მის ამოღებას ითვალისწინებს. ამავე პროექტის გათვალისწინებით, კონსტიტუციაში დარჩება პრეზიდენტის ვალდებულება, მთავრობის თავდაპირველი შემადგენლობის არანაკლებ ხუთი წევრით განახლების შემთხვევაში, პარლამენტის წინაშე მთავრობის ნდობის საკითხი დასვას.

კიდევ ერთი საკონსტიტიციო ცვლილებებით, მმართველი უმრავლესობა კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის 3/4-იან კვორუმს აუქმებს, რომლის შესაბამისი მუხლიც ასევე საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ უნდა ამოქმედებულიყო.

საკონსტიტუციო ცვლილებების საყოველთაო–სახალხო განხილვის პროცესი დასრულდა. ახლა ჯერი პარლამენტზეა, სადაც კონსტიტუციაში ცვლილებების განსახორციელებლად კვლავ გადამწყვეტია "ნაციონალური მოძრაობის" პოზიცია და ხმები.

რას აპირებს ამ მიმართულებით უმცირესობა, "ინტერპრესნიუსი" მათ ერთ-ერთ ლიდერს, პავლე კუბლაშვილს ესაუბრა.

- სექტემბერში, საშემოდგომო სესიის დღის წესრიგის მთავარი საკითხი კონსტიტუციაში დაგეგმილი ცვლილებები იქნება. რა გადაწყვეტილებას უნდა ველოდოთ უმცირესობის მხრიდან, რომელთა ხმებზეც არის დამოკიდებული ნებისმიერი ცვლილება კონსტიტუციაში?

- ამ საკითხთან დაკავშირებით ჩვენი პოზიციები ჩამოყალიბებულია. ინიცირებული სამი საკონსტიტუციო ცვლილებიდან ალბათ მხოლოდ ერთს დავუჭერთ მხარს, რომელიც მთავრობასა და პარლამენტს შორის ურთიერთობას და მათ შორის უფლებამოსილებებს ეხება. რაც შეეხება ინიციატივას საკონსტიტუციო კვორუმის შემცირებისა და კონსტიტუციაში ცვლილებების მიღების წესის გამარტივების შესახებ, ასევე ორმაგ მოქალაქეობასთან დაკავშირებულ საკითხს, აღნიშნულ ცვლილებებს საპარლამენტო უმცირესობა მხარს არ დაუჭერს.

ამას კონკრეტული მიზეზები აქვს. ორმაგი მოქალაქეობის საკითხთან დაკავშირებით გეტყვით, რომ დღევანდელი სიტუაციიდან გამომდინარე, როცა ქვეყნის ტერიტორიები ოკუპირებულია მეზობელი სახელმწიფოს მიერ, როცა პოლიტიკურ სპექტრში მუდმივად არის ოკუპანტ ქვეყანასთან გარკვეული კომუნიკაციის მცდელობა და რუსეთი მისთვის სასურველი დასაყრდენის პოვნას ცდილობს, ორმაგი მოქალაქეობა საქართველოს პოლიტიკური მომავლისა და ზოგადად ქვეყნისთვის გარკვეულ საფრთხეს შეიცავს.

- თუმცა კონსტიტუცია მინისტრებსა და პარლამენტის წევრებს ორმაგ მოქალაქეობას არ უზღუდავს...

- არ შეიძლება, ქვეყანაში უმაღლესი პოლიტიკური თანამდებობის პირები ანგარიშვალდებული იყვნენ სხვა ქვეყანასთან, თუნდაც მხოლოდ იმიტომ, რომ ორმაგი მოქალაქეები არიან. მოქალაქეობა ნიშნავს პირის კავშირს სახელმწიფოსთან და არ შეიძლება საქართველოში იყოს უმაღლესი თანამდებობის პირი, რომელსაც ექნება კავშირი, ვალდებულებები სხვა სახელმწიფოსთან, თავისი მოქალაქეობიდან გამომდინარე. ვფიქრობთ, არათუ უნდა გაუქმდეს პრეზიდენტისთვის, პრემიერ-მინისტრისა და პარლამენტის თავმჯდომარისთვის დაწესებული შეზღუდვა, ეს შეიძლება გავრცელდეს აღმასრულებელი ხელისუფლების სხვა უმაღლესი თანამდებობის პირებზე – მათ შორის მინისტრებზე. ძალიან ლოგიკურია, შეზღუდვა გავრცელდეს მაგალითად, თავდაცვისა და შინაგან საქმეთა მინისტრებზე.

- რაც შეეხება პარლამენტის წევრებს - თუკი თავის დროზე ორმაგი მოქალაქეობის შეზღუდვა პარლამენტის თავმჯდომარეზე გაავრცელეთ, რატომ არ მოექცნენ ამავე შეზღუდვის ქვეშ პარლამენტის წევრები?

- პარლამენტის თავმჯდომარე, როგორც საკანონმდებლო ორგანოს ხელმძღვანელი პირი, შეიძლება იყოს ამ შეზღუდვით დატვირთული. რაც შეეხება პარლამენტის წევრს, ის დამოუკიდებელი გაწყვეტილებების მიღებაში მაინც შეზღუდულია. მინისტრებისგან და პრემიერ-მინისტრისგან განსხვავებით, პარლამენტის წევრი ერთპიროვნულად გადაწყვეტილებას არ იღებს.

- რა არგუმენტაციით დაიცავთ კონსტიტუციის მიღების იმ საკმაოდ მაღალ - 3/4-იან კვორუმს, რომელიც ძალაში საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ შედის?

- კონსტიტუციური ცვლილებები მაღალი პოლიტიკრი შეთანხმების საგანი უნდა იყოს. 3/4-იანი კვორუმის შემოღება ჩვენი გადაწყვეტილებაა და ამით ჩვენ საკუთარ თავსაც, თუნდაც საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვების შემთხვევაში, ვუყენებდით ვალდებულებას, საკონსტიტუციო ცვლილებებზე სხვა პოლიტიკურ ძალებთან გვეთანამშრომლა. გამომდინარე აქედან, ვფიქრობთ, რომ აუცილებელი არ არის პროცედურის გამარტივება და კვორუმის შემცირება. სამწუხაროა, რომ დღეს ამას მხარს უჭერენ პარტიები, რომლებიც მუდმივად გვაკრიტიკებდნენ, რომ კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანა მარტივად გვინდოდა და მხოლოდ ერთი სუბიექტი იღებდა გადაწყვეტილებას. თუკი ჩვენ საკონსტიტუციო კვორუმს შევამცირებთ, მივიღებთ იმას, რომ ცვლილებებს კონსტიტუციაში მხოლოდ კოალიცია "ქართული ოცნება" განახორციელებს და არც ერთ პოლიტიკურ გაერთიანებასთან კონსულტაციის ვალდებულება მას არ ექნება, რასაც, რა თქმა უნდა, მხარს არ დავუჭერთ.

- კონსტიტუციაში ცვლილებების პროცედურის გართულება ალბათ შექმნის იმის საფუძველს, რომ "ქართულ ოცნებას", რომელიც პარლამენტში კონსტიტუციურ უმრავლესობას არ ფლობს, ხმებისა და მხარდაჭერის სანაცვლოდ, რიგი თემებით "ევაჭროთ", რაც ჯანსაღ პოლიტიკურ პროცესს ნამდვილად არ შეუწყობს ხელს...

- ჯანსაღ პოლიტიკრ პროცესს, პირველ რიგში, ხელს არ უწყობს ის, რა ფორმითაც პარლამენტში დეპუტატების გადაბირება ხდება. ეს არის ამ პროცესის ყველაზე დიდი პრობლემა და ყურადღება ამაზე უნდა გავამახვილოთ. ახლა უნდათ, ეს ყველაფერი ორ-სამ დეპუტატზე დაიყვანონ. დღეის მდგომარეობით, რეალურად 97 დეპუტატია უმრავლესობაში და ფიქრობენ, რომ იპოვიან ორ-სამ ადამიანს, რომელსაც "გატეხავენ" ან დაცულობის მეტ გარანტიას შეუქმნიან და გადაწყვეტილებას მიაღებინებენ. არ ვფიქრობ, რომ პოლიტიკური გადაწყვეტილებები ასე უნდა მიიღებოდეს, მით უფრო - კონსტიტუციასთან დაკავშირებით.

- რაც შეეხება კონსტიტუციაში დაგეგმილ კიდევ ერთ ცვლილებას – გაუქმდეს მუხლი, რომლის თანახმადაც, ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ, პრემიერ-მინისტრს უფლება ეძლევა, კანონპროექტის მიღებას მთავრობის ნდობის საკითხი "მიაბას" და ამ გზით პარლამენტს მისთვის სასურველი კანონი მიაღებინოს. რატომ გადაწყდა თავის დროზე კონსტიტუციაში ასეთი მექანიზმის ჩადება და როგორ უყურებთ ახლა ამ მუხლის ამოღების ინიციატივას?

- კონსტიტუციის მოდელი, რომელიც საშემოდგომოდ, არჩევნების შემდეგ ამოქმედდება, რეალურად საპარლამენტო მოდელია. ეს არის მოდელი, რომლითაც აღმასრულებელი ხელისუფლების დაკომპლექტება მთლიანად მხოლოდ პარლამენტზე იქნება დამოკიდებული. გამომდინარე აქედან, საუბარი იმაზე, რომ ამ მოდელში პარლამენტი არის სუსტი, ვფიქრობ, არასწორია. რაც შეეხება იმას, რომ მთავრობამ შეიძლება რომელიმე კანონპროექტთან დაკავშირებით უნდობლობის საკითხი დააყენოს, ამასთან დაკავშირებით ვფიქრობ, რომ დიახ, აღმასრულებელ ხელისუფლებას ნებისმიერ კანონპროექტთან დაკავშირებით უნდობლობის საკითხის დაყენების შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეს. თემა მარტივია - თუ პარლამენტმა აღმასრულებელი ხელისუფლება შექმნა და კონკრეტული რეფორმების განხორციელება დაავალა, მთავრობამ ეს რეფორმები მოამზადა, მაგრამ პარლამენტი აღარ უმტკიცებს, ასეთ შემთხვევაში ბუნებრივად წარმოიქმნება კრიზისი. ეს იმას ნიშნავს, რომ ქვეყანაში არსებობს მთავარი თემა, რაზეც მთავრობა და პარლამენტი ვერ თანხმდებიან. ასეთ შემთხვევაში, ორივე შტოს უნდა ჰქონდეს საშუალება, კრიზისიდან გამოსვლის გზების ძიება დაიწყოს. ამ შემთხვევაში ეს არის უნდობლობის პროცედურის საკითხი. პარლამენტს საშუალება უნდა ჰქონდეს, მთავრობას უნდობლობა გამოუცხადოს, ხოლო მთავრობას საშუალება უნდა ჰქონდეს, ეს პროცედურა დაიწყოს და უთხრას პარლამენტს: თუ აღარ მენდობი, თუ არ იღებ კანონპროექტს ისე, როგორც მე გთავაზობ, მაშინ უნდობლობის პროცედურა დაიწყოს.

მიუხედავად ამისა, თუკი საპარლამენტო უმრავლესობას აქვს ხედვა, რომ აღმასრულებელი ხელისუფლებისთვის მსგავსი უფლებამოსილების მინიჭება ზედმეტია, კი ბატონო, საკონსტიტუციო ცვლილებების ამ ნაწილის მიღებასთან დაკავშირებით ბარიერს არ შევქმნით და მის გაუქმებას მხარს დავუჭერთ.

- ხომ არ გადაუხედავს უმცირესობას საკუთარი პოზიციისთვის, საკონსტიტუციო ცვლილებების იმ პროექტთან დაკავშირებით, რომელიც პარლამენტის ადგილმდებარეობის შეცვლასა და მის თბილისში დაბრუნებას ეხება?

- არა, ეს ჩვენი პოლიტიკური განაცხადია, რომელიც რამდენიმე წლის წინ გავაკეთეთ და ჩვენ პოლიტიკურ ხედვას არ ვიცვლით. პარლამენტის ქუთაისში ყოფნა მნიშვნელოვანია ამ ქალაქისთვის, იმერეთისთვის და მთელი საქართველოსთვის. პარლამენტი უნდა იყოს ქუთაისში!

- მმართველი გუნდი ახლო მომავალში სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის შექმნას და კონსტიტუციის არსებული მოდელის მთლიანად გადახედვას გეგმავს. რას ფიქრობთ 2010 წლის ცვლილებებით განსაზღვრული მართვის მოდელის შეცვლაზე და თუ აპირებს "ნაციონალური მოძრაობა" ამ პროცესისთვის მხარდაჭერას?

- სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაში მონაწილეობას მივიღებთ. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, ამ პროცესებში ვიყოთ ჩართულნი, თუმცა ჩვენი მხრიდან რაღაც ახალ მოდელზე საუბარი არ იქნება. მოდელი, რომელიც შექმნილია და საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ ამოქმედდება, რეალურად საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელია. შეიძლება რომელიმე პარტიას, მაგალითად, ირაკლი ალასანიას გუნდს, რომელსაც ადრეც ჰქონდა ასეთი პოზიცია, დღესაც გააჩნდეს სურვილი იმისა, რომ ქვეყნაში საპრეზიდენტო რესპუბლიკის მოდელი იყოს. იმავე კოალიცია "ქართულ ოცნებაში" არიან ადამიანები, რომლებსაც გაცხადებული ჰქონდათ, რომ მათთვის მისაღებია კონსტიტუციური მონარქია. ჩვენის მხრიდან პოზიცია გარკვეულია – ჩვენ მხარს ვუჭერთ მოდელს, რომელიც 2010 წელს მივიღეთ და ყველა დებატსა და მსჯელობაში ვეცდებით კოლეგები დავარწმუნით, რომ ეს გზა, განვლილი საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელისაკენ, არის სწორი მიმართულება და ის არ უნდა შეიცვალოს.

- ანუ ეს არის პრეზიდენტი წარმომადგენლობითი უფლებამოსილებებით, პარლამენტი, რომელზეც მთლიანად დამოკიდებულია მთავრობის ფორმირება და ძლიერი მთავრობა - ძლიერი და ფართო უფლებამოსილებების მქონე პრემიერ-მინისტრით ...

- დიახ, მათ შორის ძლიერი აღმასრულებელი ხელისუფლება. ვფიქრობ, რომ ზოგადად, ჩვენნაირ ქვეყნებში აღმასრულებელი ხელისუფლება უნდა იყოს საკმაო გარანტიებით, თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ პარლამენტი არის სუსტი. პირიქით, ჩვენს მიერ მიღებული კონსტიტუციური მოდელის მიხედვით, პარლამენტი არის მთავრობის დაკომპლექტების ერთადერთი წყარო და ამაში ვერავინ ერევა.

ნათია ინაური

"ინტერპრესნიუსი"