21 წლის და­ვით არო­ნია პენ­სილ­ვა­ნი­ის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში სწავ­ლობს. ოც­ნე­ბა - და­სავ­ლუ­რი გა­ნათ­ლე­ბა მი­ე­ღო, სწო­რედ ამ უნი­ვერ­სი­ტე­ტის წყა­ლო­ბით აუხ­და: სწავ­ლის სა­ფა­სურს - წე­ლი­წად­ში 63 ათას დო­ლარს თა­ვად სას­წავ­ლე­ბე­ლი უფი­ნან­სებს. ცოტა ხნის წინ, ის სამ­შობ­ლო­ში გახ­ლდათ ჩა­მო­სუ­ლი - ერ­თთვი­ა­ნი არ­და­დე­გე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში გა­ა­ტა­რა. შრო­მის­მოყ­ვა­რე ბიჭს დრო უქ­მად არც აქ და­უ­კარ­გავს: რო­გორც კი სა­შუ­ა­ლე­ბა მი­ე­ცე­მო­და, ქარ­თველ მეც­ნი­ერ­თა ლექ­ცი­ებს ეს­წრე­ბო­და და ცოდ­ნის კი­დევ უფრო გაღ­რმა­ვე­ბას ცდი­ლობ­და.

დათო რე­დაქ­ცი­ა­ში გაბრ­წყი­ნე­ბუ­ლი თვა­ლე­ბით მო­ვი­და. მი­თხრა: ახლა სა­ჯა­რო ბიბ­ლი­ო­თე­კი­დან მოვ­დი­ვარ, სა­დაც ლე­ვან ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლის ლექ­ცი­ას და­ვეს­წა­რი და აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბუ­ლი ვარ, ბევ­რი რამ შე­ვი­ტყვე შოთა რუს­თა­ველ­ზეო.

- მე­ო­თხე კურ­სის სტუ­დენ­ტი ვარ. ფი­ლო­სო­ფი­ას, პო­ლი­ტი­კა­სა და ეკო­ნო­მი­კას ვსწავ­ლობ. სამი სხვა­დას­ხვა სა­გა­ნი ერთ პროგ­რა­მა­შია გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი: ეს მე­თო­დი დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში, ოქსფორ­დის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში და­ი­ნერ­გა და შემ­დეგ წამ­ყვან­მა უნი­ვერ­სი­ტე­ტებ­მა აი­ტა­ცეს. ფა­კულ­ტე­ტის სრუ­ლი და­სა­ხე­ლე­ბა ასე­თია: ეთი­კა, პო­ლი­ტი­კა და ეკო­ნო­მი­კა. ჩვენ სხვა­დას­ხვა ქვეყ­ნის პო­ლი­ტი­კას, მათ თან­წყო­ბა­სა და აქე­დან წარ­მო­შო­ბილ პრობ­ლე­მებს ვსწავ­ლობთ, ვა­ფა­სებთ ამა თუ იმ ქვე­ყა­ნა­ში არ­სე­ბულ პო­ლი­ტი­კურ ვი­თა­რე­ბას.

- რო­გორ აღ­მოჩ­ნდი ასეთ ცნო­ბილ და ძვი­რად ღი­რე­ბულ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში?

- სა­შუ­ა­ლო სკო­ლა თბი­ლის­ში და­ვამ­თავ­რე. მე­ცხრე კლა­სი­დან ამე­რი­კულ აკა­დე­მი­ა­ში ვსწავ­ლობ­დი, შემ­დეგ კი სა­კუ­თა­რი მო­ნა­ცე­მე­ბი ამე­რი­კულ უნი­ვერ­სი­ტე­ტებ­ში გავ­გზავ­ნე. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, პენ­სილ­ვა­ნი­ის უნი­ვერ­სი­ტეტ­მა სწავ­ლის სრუ­ლი და­ფი­ნან­სე­ბა შე­მომ­თა­ვა­ზა და და­სავ­ლუ­რი გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა მომ­ცა.

- რო­გორც ჩანს, წიგ­ნის კი­თხვა ძა­ლი­ან გიყ­ვარს...

- კი­თხვა ბავ­შვო­ბი­დან მიყ­ვარ­და. მე­უბ­ნე­ბი­ან, - პა­ტა­რა­ო­ბი­სას რვე­უ­ლით დარ­ბო­დიო. თურ­მე, დე­დას ვეხ­ვე­წე­ბო­დი, ჩემ­თვის ასო­ე­ბი ეს­წავ­ლე­ბი­ნა. დე­დამ ჩა­მი­ნერ­გა წიგ­ნის სიყ­ვა­რუ­ლი. თა­ვი­დან ის მირ­ჩევ­და სა­კი­თხავ ლი­ტე­რა­ტუ­რას. ქარ­თუ­ლი ენა, პო­ე­ზია დღემ­დე ძა­ლი­ან მიყ­ვარს. პა­ტივს ვცემ იმ ფი­ლო­სო­ფო­სებს, რომ­ლებ­საც ლა­კო­ნი­უ­რად შე­უძ­ლი­ათ აზ­რის გად­მო­ცე­მა. ყვე­ლა სა­ხის ლი­ტე­რა­ტუ­რას ვკი­თხუ­ლობ­დი, წიგ­ნებ­ში ღრმად ვი­ძი­რე­ბო­დი და ირ­გვლივ რა ხდე­ბო­და, ვერ ვამ­ჩნევ­დი. როცა ჩემი დე­ი­დაშ­ვი­ლე­ბი და მე­გობ­რე­ბი გა­სარ­თო­ბად მი­დი­ოდ­ნენ, მე წიგნს ვკი­თხუ­ლობ­დი.

- ბურ­თის თა­მაშ­სა და "ბირ­ჟა­ზე" უარს რომ ამ­ბობ­დი, მე­გობ­რე­ბი ამას რო­გორ ეგუ­ე­ბოდ­ნენ?

- "ბირ­ჟა" არ მიყ­ვარ­და, მაგ­რამ ბურ­თის თა­მაშს ვა­ხერ­ხებ­დი. სხვა­თა შო­რის, ჩემი მე­გობ­რე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბას კი­თხვა უყ­ვარს. უფრო ხში­რად, ნა­თე­სა­ვე­ბი მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ: და­ა­ნე­ბე წიგ­ნის კი­თხვას თავი, წა­მო­დი, ვი­თა­მა­შო­თო.

- შენს ძმა­საც უყ­ვარს წიგ­ნის კი­თხვა?

- მას გა­ნათ­ლე­ბულ და ჭკვი­ან ადა­მი­ა­ნად მი­ვიჩ­ნევ. წელს ისიც ამე­რი­კის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის სტუ­დენ­ტი გახ­და და სრუ­ლი და­ფი­ნან­სე­ბა მი­ი­ღო (წე­ლი­წად­ში 53 ათა­სი დო­ლა­რი და­უ­ფი­ნან­სეს)... შე­იძ­ლე­ბა, ადა­მი­ანს უამ­რა­ვი წიგ­ნი ჰქონ­დეს წა­კი­თხუ­ლი, მაგ­რამ ეს ბევ­რს არა­ფერს ნიშ­ნავს - სო­ცი­ა­ლუ­რი სფე­რო­და­ნაც უნდა მი­ი­ღო გა­ნათ­ლე­ბა, მი­ღე­ბულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას ანა­ლი­ზი გა­უ­კე­თო...

- პა­ტა­რა ასაკ­ში მო­გიხ­და სა­ზღვარ­გა­რეთ წას­ვლა. უცხო გა­რე­მოს­თან შე­გუ­ე­ბა არ გა­გი­ჭირ­და?

- 18 წლის ვი­ყა­ვი, ამე­რი­კა­ში რომ წა­ვე­დი... ამე­რი­კულ აკა­დე­მი­ა­ში სწავ­ლამ კარ­გი ბაზა მომ­ცა არა მარ­ტო ზო­გა­დი გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბის მხრივ, არა­მედ მშობ­ლი­უ­რი ენის კუ­თხი­თაც: ქარ­თულ ენა­სა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში, ის­ტო­რი­ა­შიც კარ­გად ვი­ყა­ვი მომ­ზა­დე­ბუ­ლი; ამას და­ე­მა­ტა კრი­ტი­კუ­ლი აზ­როვ­ნე­ბის უნა­რი. ერთი სი­ტყვით, სკო­ლამ მო­მამ­ზა­და და­სავ­ლუ­რი გა­ნათ­ლე­ბის­თვის. ეს სკო­ლა აკ­რე­დი­ტე­ბუ­ლია და მისი პე­და­გო­გე­ბის რე­კო­მენ­და­ცი­ას ამე­რი­კა­ში დიდი წონა აქვს. რაც შე­ე­ხე­ბა პენ­სილ­ვა­ნი­ის უნი­ვერ­სი­ტეტს: აქამ­დე ქარ­თვე­ლი ბა­კა­ლავ­რი სტუ­დენ­ტი არ ჰყო­ლი­ათ. იქ ას­წავ­ლის ერთი ქარ­თვე­ლი, რო­მელ­თა­ნაც კარ­გი ურ­თი­ერ­თო­ბა მაქვს. რო­გორც ვიცი, ადრე კი­დევ ერთი ქარ­თვე­ლი გო­გო­ნა სწავ­ლობ­და, მაგ­რამ ის მა­გის­ტრა­ტუ­რა­ში იყო... თა­ვი­დან სა­ერ­თა­შო­რი­სო ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის ფა­კულ­ტეტ­ზე გა­დავ­წყვი­ტე სწავ­ლა, მაგ­რამ მერე გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა შევ­ცვა­ლე. ხში­რად ვკი­თხუ­ლობ ძველ ფი­ლო­სო­ფი­ას; ბევ­რი ფი­ლო­სო­ფო­სი მე­გო­ბა­რი მყავს და ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით გო­ნე­ბას ვა­ვარ­ჯი­შებ. ასე­ვე, სულ მა­ინ­ტე­რე­სებ­და ადა­მი­ა­ნი, რო­გორც ფე­ნო­მე­ნი და ადა­მი­ა­ნებს შო­რის ურ­თი­ერ­თო­ბა. უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში სა­მუ­შა­ოც შე­მომ­თა­ვა­ზეს და ახლა სა­კუ­თა­რი ჯი­ბის ფუ­ლიც მაქვს. თა­ვი­დან ფსი­ქო­თე­რა­პი­ის დე­პარ­ტა­მენ­ტში ვმუ­შა­ობ­დი - ეს ჩემი არ­ჩე­ვა­ნი იყო; სა­მო­ტი­ვა­ციო წე­რი­ლი დავ­წე­რე, - ეს სფე­რო ძა­ლი­ან მა­ინ­ტე­რე­სებს-მეთ­ქი. როცა მი­ვე­დი, დამ­ცი­ნეს. ერთი წელი ვაქ­სე­რო­ქ­სებ­დი და ექ­სელ­ში შემ­ყავ­და ციფ­რე­ბი, მაგ­რამ სა­მუ­შაო პრაქ­ტი­კა მა­ინც მი­ვი­ღე. მე­ო­რე წელს უკე­თე­სი სა­მუ­შაო გა­მო­მიჩ­ნდა: პო­ლი­ტი­კუ­რი პროგ­ნო­ზი­რე­ბის პროგ­რა­მა­ზე ვმუ­შა­ობ­დი. იქ ერ­თმა­ნეთს ადა­რე­ბენ სხვა­დას­ხვა მე­თოდს და ამ საქ­მე­ში ხუთი დიდი უნი­ვერ­სი­ტე­ტია ჩარ­თუ­ლი. პო­ლი­ტი­კო­სებს "შე­მო­აქვთ" კი­თხვე­ბი და სტუ­დენ­ტე­ბი სხვა­დას­ხვა სტა­ტის­ტი­კუ­რი და მა­თე­მა­ტი­კუ­რი ტექ­ნი­კით ცდი­ლო­ბენ გან­სა­ზღვრონ, მოხ­დე­ბა თუ არა ესა თუ ის მოვ­ლე­ნა ამა თუ იმ ქვე­ყა­ნა­ში. მერე ად­გე­ნენ ქუ­ლას და გე­უბ­ნე­ბი­ან, რამ­დე­ნად კარ­გი პო­ლი­ტი­კუ­რი ექ­სპერ­ტი ხარ; მიმ­დი­ნა­რე­ობს სხვა­დას­ხვა ტექ­ნი­კის და­ტესტვაც.

- რო­გო­რია ამე­რი­კი­დან და­ნა­ხუ­ლი სა­ქარ­თვე­ლო?

- ბუ­ნებ­რი­ვია, ინ­ფორ­მა­ცი­ას ვი­ღებთ, მაგ­რამ ანა­ლი­ზის გა­კე­თე­ბა შო­რი­დან რთუ­ლია. აქ ჩა­მოს­ვლის შემ­დეგ უფრო მეტი გა­ვი­გე და სა­მო­ქა­ლა­ქო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის თვა­ლით და­ვი­ნა­ხე, რე­ა­ლუ­რად რა ხდე­ბა ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში. სკო­ლის მას­წავ­ლებ­ლე­ბიც და­მეხ­მარ­ნენ, რათა ყვე­ლა­ფერ­ში გავ­რკვე­უ­ლი­ყა­ვი, ვეს­წრე­ბი ლექ­ცი­ებ­საც. არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი იყო ლე­ვან ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლის ლექ­ცია თე­მა­ზე - "რუს­თა­ვე­ლი და მსოფ­ლიო"; ასე­ვე და­ვეს­წა­რი ლე­ვან გი­გი­ნე­იშ­ვი­ლის ლექ­ცი­ას - "პი­როვ­ნე­ბა ვაჟა-ფშა­ვე­ლას ცხოვ­რე­ბა­ში". ძა­ლი­ან კმა­ყო­ფი­ლი ვარ.

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში ხში­რად ჩა­მო­დი­ხარ?

- ადრე წე­ლი­წად­ში ორ­ჯერ ჩა­მოვ­დი­ო­დი, მაგ­რამ ახლა წე­ლი­წად­ში ერთხელ, ერთი თვით ვა­ხერ­ხებ.

- აღგ­ვი­წე­რე ქა­ლა­ქი, რო­მელ­შიც ცხოვ­რობ...

- ვცხოვ­რობ ფი­ლა­დელ­ფი­ა­ში, სა­დაც ამე­რი­კის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის აქტს მო­ა­წე­რეს ხელი. ლა­მა­ზი, კულ­ტუ­რით მდი­და­რი ად­გი­ლია და რაც მთა­ვა­რია, მყუდ­რო გა­რე­მოა. უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ამე­რი­კის 50 შტა­ტი­დან არი­ან სტუ­დენ­ტე­ბი და თით­ქმის ყვე­ლა ქვეყ­ნი­და­ნაც. სულ 10 ათა­სი სტუ­დენ­ტი სწავ­ლობს. გვას­წავ­ლი­ან დრო­ის სწო­რად გა­მო­ყე­ნე­ბას და მუდ­მი­ვად რა­ღა­ცას ვა­კე­თებთ. სხვა­თა შო­რის, მარ­ტო არას­დროს ვმე­ცა­დი­ნე­ობ. ვფიქ­რობ, უმ­ჯო­ბე­სია, გვერ­დით მო­ლა­პა­რა­კე გყავ­დეს და მას­თან ერ­თად, ღრმად გა­ი­აზ­რო წა­კი­თხუ­ლი; სწავ­ლის პრო­ცეს­ში მუდ­მი­ვად აზ­რთა გაც­ვლა-გა­მოც­ვლა უნდა იყოს... ამე­რი­კუ­ლი აკა­დე­მი­ი­დან ბევ­რი წა­ვი­და უცხო­ეთ­ში სას­წავ­ლებ­ლად. მა­გა­ლი­თად, ერთი ჩემი მე­გო­ბა­რი ბოს­ტონ­ში ცხოვ­რობს, მე­ო­რე - ოჰა­ი­ო­ში. მათ­თან შა­ბათ-კვი­რას მივ­დი­ო­დი ხოლ­მე. პირ­ველ წელს ნიუ-იორკში ექ­ვსჯერ ვი­ყა­ვი, ოჰა­ი­ო­ში - სამ­ჯერ, ბოს­ტონ­ში - ერთხელ. ამე­რი­კა­ში ჩას­ვლის პირ­ველ წელს ბევ­რს ვმოგ­ზა­უ­რობ­დი, რად­გან სულს მი­ხუ­თავ­და უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში არ­სე­ბუ­ლი გა­რე­მო და ვცდი­ლობ­დი, სხვა­გან მე­პო­ვა შვე­ბა. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, მეც მსტუმ­რობ­დნენ ქარ­თვე­ლი ძმა­კა­ცე­ბი.

- გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად ამე­რი­კის რო­მე­ლი ქა­ლა­ქი მოგ­წონს?

- ბოს­ტო­ნი ჩემ­თვის უსაყ­ვარ­ლე­სი ქა­ლა­ქია. ერთხელ სუფ­რას­თან ვის­ხე­დით და მე­გობ­რის მე­გო­ბა­რი, ინ­დო­ე­ლი გო­გო­ნა შე­მოგ­ვი­ერ­თდა. სა­დღეგ­რძე­ლოს ინ­გლი­სუ­რად ვამ­ბობ და უცებ მან ქარ­თუ­ლად მო­მა­ძა­ხა: "გა­უ­მარ­ჯოს!" გა­ვოგნ­დი. მერე ამიხ­სნეს, რომ თურ­მე, ქარ­თვე­ლი შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი ჰყავ­და და იმ ბიჭ­მა ას­წავ­ლა ქარ­თუ­ლი სი­ტყვე­ბი. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ამ გო­გო­ნამ ბოს­ტონ­ში დაგვპა­ტი­ჟა და შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი გაგ­ვაც­ნო. ის ბიჭი ჩემი თბი­ლი­სე­ლი ძმა­კა­ცის ახ­ლო­ბე­ლი აღ­მოჩ­ნდა და ასე შე­იკ­რა ჩვენ გარ­შე­მო წრე. მოკ­ლედ, ქარ­თველს ყველ­გან შეხ­ვდე­ბი. პენ­სილ­ვა­ნი­ის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ერ­თა­დერ­თი ქარ­თვე­ლი გოგო სწავ­ლობს. ძა­ლი­ან ჭკვი­ა­ნი ადა­მი­ა­ნია და ერ­თმა­ნეთს ვეხ­მა­რე­ბით ხოლ­მე.

- სა­ინ­ტე­რე­სოა, მე­გობ­რე­ბი სად და რო­გორ ერ­თო­ბით?

- პას­პორ­ტში და­ბა­დე­ბის თა­რიღს თუ შეც­ვლი, შე­გიძ­ლია, ალ­კოჰო­ლი მი­ი­ღო, მო­ნა­ცე­მის შეც­ვლა და ქსე­რო­ქ­სის გა­და­ღე­ბა კი პრობ­ლე­მა არ არის. თუკი შენი მე­გო­ბა­რი სასმლის­გან ცუ­დად გახ­დე­ბა და მას სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მი­იყ­ვან, უნი­ვერ­სი­ტე­ტი გაძ­ლევს გა­რან­ტი­ას, რომ შენი სა­ხე­ლი და გვა­რი ანო­ნი­მუ­რად დარ­ჩე­ბა. მოკ­ლედ, იქ გაქვს უფ­ლე­ბა, კა­ნო­ნი და­არ­ღვიო და უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე რამ­დე­ნიც გინ­და, და­ლიო. ბავ­შვებს ნარ­კო­ტიკ­თა­ნაც აქვთ შე­ხე­ბა, მა­რი­ხუ­ა­ნას თა­ვად სტუ­დენ­ტე­ბი ყი­დი­ან...

- ცოტა რამ შენს ოჯახ­ზეც გვი­ამ­ბე.

- მყავს მშობ­ლე­ბი და ძმა. ჩემს ოჯახს არ ჰქონ­და სა­შუ­ა­ლე­ბა, რომ სას­წავ­ლებ­ლად ამე­რი­კა­ში გა­ვეშ­ვი. დედ-მა­მას დიდი შრო­მა და რე­სურ­სი აქვს ჩა­დე­ბუ­ლი ჩვენს გა­ნათ­ლე­ბა­ში. ბევრ რა­მეს იკ­ლებ­დნენ, მაგ­რამ ჩვენ ხელს გვი­წყობ­დნენ. პირ­ველ კურ­სზე რომ ვი­ყა­ვი, ფულს მიგ­ზავ­ნიდ­ნენ, მაგ­რამ მერე მივ­ხვდი, მქონ­და უნა­რი, სა­კუ­თა­რი შრო­მით გა­მო­მე­მუ­შა­ვე­ბი­ნა სა­ჭი­რო თან­ხა და მშობ­ლებს ვუ­თხა­რი, - აღარ შე­წუხ­დეთ-მეთ­ქი.

- რო­გორც ვიცი, ინ­სტრუ­მენ­ტებ­ზეც უკ­რავ...

- ამე­რი­კა­ში სა­ლა­მუ­რი წა­ვი­ღე და უცხო ქვე­ყა­ნა­ში ხში­რად ვუკ­რავ. უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში სწავ­ლის პა­რა­ლე­ლუ­რად, 2 წელი ერთ-ერთ ბენდში ბას-გი­ტა­რა­ზე ვუკ­რავ­დი. გი­ტა­რა­ზეც კარ­გად ვუკ­რავ. მიყ­ვარს გე­მოვ­ნე­ბი­ა­ნი მუ­სი­კის მოს­მე­ნა, სა­ინ­ტე­რე­სო ადა­მი­ა­ნებ­თან სა­უ­ბა­რი, ქა­ლა­ქებ­ში სე­ირ­ნო­ბა და ხე­ტი­ა­ლი.

- სწავ­ლას ამ­თავ­რებ. სა­ქარ­თვე­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბას აპი­რებ თუ თა­ვის დამ­კვიდ­რე­ბას ამე­რი­კა­ში შე­ეც­დე­ბი?

- სამ­შობ­ლო­ში სა­ბო­ლო­ოდ მა­შინ დავ­ბრუნ­დე­ბი, როცა მზად ვიქ­ნე­ბი, ქვეყ­ნის­თვის რა­ღაც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­ვა­კე­თო. მა­ნამ­დე მსურს, მა­გის­ტრა­ტუ­რა­ში ვის­წავ­ლო... მინ­და, ბევ­რი ვიშ­რო­მო და შემ­დეგ ვნა­ხოთ, რო­გორ წა­რი­მარ­თე­ბა ჩემი მო­მა­ვა­ლი.

თეა ხურ­ცი­ლა­ვა

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)