საქართველოს თითქმის ყველა ოჯახში შეხვდებით განსხვავებულ სასმისებს, თამადის მოთხოვნით გამორჩეული ადამიანებისა და მოვლენების სადღეგრძელებლად ან უბრალოდ - გამორჩეული, ორიგინალური სადღეგრძელოებისთვის დიდი ზარზეიმით რომ გამოაბრძანებენ ხოლმე სუფრასთან. ეს განსხვავებული სასმისები, მოცულობიდან გამომდინარე, ზოგიერთი მოქეიფისთვის ხშირად სუფრის დასასრულის მაუწყებელიც კი გამხდარა. საგულდაგულოდ შენახული სასმისები უმეტესწილად, კონკრეტულ შემთხვევას ან ადამიანს უკავშირდება და საინტერესო ისტორიაც აქვს. დღეს რამდენიმე მათგანს "გაგაცნობთ".
მარინა ჭიჭინაძე: - აზარფეშა, რომელიც ჩემს ოჯახში ინახება, დაახლოებით 200 წლისაა და ჩემი ბაბუისგან, რაფიელ დვალისგან დაგვრჩა, მანამდე კი მის ბებიას - აღაფი გელოვანს ეკუთვნოდა. ბებია აღაფი ძალიან სტუმართმოყვარე და მომლხენი ქალი ყოფილა, რასაც აზარფეშას წარწერაც ადასტურებს: "აზარფეშა ვარ სირმისა, სასმელი წითლის ღვინისა, ჩემი პატრონი აღაფი მოყვარული არს ლხინისა". ფაქტია, სწორედ ამ ქალბატონის შეკვეთით დაუმზადებიათ ეს სასმისი.
- ამ აზარფეშით ოჯახში რა სადღეგრძელოს სვამთ?
- რასაკვირველია, გამორჩეულსა და განსხვავებულს... მაგალითად, ჩემი დისა და ჩემს ქორწილებში ნეფე-დედოფლის სადღეგრძელოები ამით შეისვა. სხვათა შორის მოხერხებული სასმისია, რადგან მასში ზომიერი რაოდენობის ღვინო ეტევა.
- ამ უზარმაზარ ყანწზე რას იტყვით?
- ეს ყანწი დაღესტნური ხარის რქისგანაა დამზადებული და ბაბუა რაფიელს, როგორც კარგ ცხენოსანს, დოღში გამარჯვების ნიშნად დაღესტანში აჩუქეს. ამ ყანწით დალევა შეუძლებელია. მასში ორლიტრანახევარი ღვინო ჩადის და რაც მახსოვს, არც არავის დაუცლია. ერთადერთი, ბაბუას დედაჩემის ქორწილში ერთი ჭიქა ჩაუსხამს და ახალდაქორწინებულების სადღეგრძელო ასე შეუსვამს.
შორენა იაშვილი: - ეს თიხის "ნიკორა" ერთ დროს მაწვნის ქილა ყოფილა, ჩემი დედამთილის მამის დროინდელია - ალბათ, იმხანად ამით ყიდდნენ მაწონს. მოგვიანებით ჩემმა მეუღლემ, მიშიკო იაშვილმა განსხვავებულ სასმისად აქცია, მიშიკოს დაღუპვის შემდეგ კი რელიკვიად ვინახავთ. მიშიკო და მისი მეგობრები კარგი მსმელები იყვნენ და ვერაფერი ათრობდათ. უკვე სასმელიც რომ ელეოდათ, ჩემი მეუღლე დამიძახებდა: შორენ, ნიკორაო! და სასწრაფოდ ეს ქილა უნდა გამეტანა. ამ მომენტში მის მეგობარ "ტულიკას" - მამუკა წიკლაურს სახე აერეოდა ხოლმე, - იცოდა, "ნიკორა" ბოლოს მოუღებდა (იცინის). სულ ნატრობდა, ნეტავ, გატყდესო, მაგრამ რომ არ ტყდებოდა? თანაც, რომც გატეხილიყო, მეორე ეგზემპლარიც არსებობდა. "ნიკორა" თითქოს მიყვარდა კიდეც - სუფრის დამშლელი იყო. მიშიკოს სიკვდილის შემდეგ "ტულიკამ" მთხოვა და ერთი ეგზემპლარი ვაჩუქე, დღეს მისი უსაყვარლესი სასმისია და მეგობრობის სიმბოლოდაც იქცა.
ირმა ხარშილაძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)