ბე­ქა ელ­ბა­ქი­ძე - "ჩემს იდე­ა­ლად მი­ვიჩ­ნევ­დი კონ­სტან­ტი­ნე სა­ვარ­სა­მი­ძეს, რო­მელ­მაც მთე­ლი ევ­რო­პა მო­ი­ა­რა, მაგ­რამ მა­ინც ქარ­თვე­ლად დარ­ჩა"

ოთარ ჭი­ლა­ძის ეს სტრი­ქო­ნე­ბი გა­მორ­ჩე­უ­ლად უყ­ვარს ჩვე­ნი რუბ­რი­კის სტუ­მარს, პო­პუ­ლა­რულ ტე­ლე­წამ­ყვან ბე­ქა ელ­ბა­ქი­ძეს. ქარ­თვე­ლი მა­ყუ­რე­ბე­ლი მას კარ­გად იც­ნობს, მაგ­რამ ალ­ბათ ცო­ტამ თუ იცის, რომ ბე­ქა პრო­ფე­სი­ით ხე­ლოვ­ნე­ბათ­მცოდ­ნეა და ერ­თნა­ი­რად უყ­ვარს რო­გორც კი­ნო, ასე­ვე მწერ­ლო­ბაც. ის დი­დი სიყ­ვა­რუ­ლით გვი­ამ­ბობს რჩე­ულ თხზუ­ლე­ბებ­ზე, რომ­ლებ­მაც მის აზ­როვ­ნე­ბა­სა და ცნო­ბი­ე­რე­ბას სე­რი­ო­ზუ­ლი კვა­ლი და­აჩ­ნი­ეს:

- წიგ­ნის ჭია არა­სო­დეს ვყო­ფილ­ვარ, მაგ­რამ წიგ­ნი­სა და კი­ნოს სიყ­ვა­რუ­ლი ჩემ­ში ერ­თდრო­უ­ლად იღ­ვი­ძებ­და და იზ­რდე­ბო­და. სა­ერ­თოდ, კარ­გი ლი­ტე­რა­ტუ­რა დიდ გავ­ლე­ნას ახ­დენს ადა­მი­ა­ნის ცნო­ბი­ე­რე­ბა­ზე, აზ­როვ­ნე­ბა­ზე. ეს ის სამ­ყა­რო­ა, რო­მელ­ზეც ხში­რად ოც­ნე­ბო­ბენ ადა­მი­ა­ნე­ბი, სა­კუ­თარ თავს მთა­ვარ გმი­რებ­თან აი­გი­ვე­ბენ, მათ ბა­ძა­ვენ და მათ­სა­ვით იქ­ცე­ვი­ან. ბავ­შვო­ბი­დან­ვე ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და იტა­ლი­უ­რი კულ­ტუ­რა, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, ამ კულ­ტუ­რამ ჩა­მო­მა­ყა­ლი­ბა. მწე­რა­ლი, რო­მე­ლიც გა­მორ­ჩე­უ­ლად მიყ­ვარ­ს, ი­ტა­ლი­ე­ლია - ალ­ბერ­ტო მო­რა­ვი­ა. რუ­სულ­მა ლი­ტე­რა­ტუ­რა­მაც დი­დი გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნა ჩემ­ზე - დოს­ტო­ევ­სკი და ტოლ­სტოი ისეთ ასაკ­ში წა­ვი­კითხ­ე, რო­ცა ყვე­ლა­ფერს უფ­რო მძაფ­რად და მკა­ფი­ოდ აღიქ­ვამ. ჩე­მი გე­მოვ­ნე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­ზე ფრან­გმა მწერ­ლებ­მაც დი­დი გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნეს, ყვე­ლა­ზე მე­ტად კი - ონო­რე დე ბალ­ზაკ­მა.

- ქარ­თველ მწერ­ლებს შო­რის ვის გა­მო­არ­ჩევ­დით?

- ქარ­თვე­ლი მწერ­ლე­ბი­დან გან­სა­კუთ­რე­ბით ვი­ყა­ვი გა­ტა­ცე­ბუ­ლი კონ­სტან­ტი­ნე გამ­სა­ხურ­დი­ას სტი­ლით, მი­სი ენით. მე­რე კი გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვი­ლი გა­მოჩ­ნდა ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში. პო­ე­ტე­ბი­დან გან­სა­კუთ­რე­ბით მიყ­ვარს ოთარ ჭი­ლა­ძე და პა­ო­ლო იაშ­ვი­ლი. სა­ო­ცა­რია ვა­ჟა-­ფშა­ვე­ლა, რო­მელ­მაც შეძ­ლო, უსუ­ლო საგ­ნე­ბიც კი გა­ე­ცოცხ­ლე­ბი­ნა და აე­ლა­პა­რა­კე­ბი­ნა. ბო­ლო ხანს კი თა­ნა­მედ­რო­ვე ფრან­გულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას მი­ვე­ძა­ლე, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან ღრმა და სა­ინ­ტე­რე­სო­ა.

- დაგ­ვი­სახ­ელეთ წიგ­ნი ან თხზუ­ლე­ბა, რო­მელ­მაც გა­მა­ოგ­ნე­ბე­ლი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მო­ახ­დი­ნა თქვენ­ზე...

- ჩე­მი თა­ო­ბა ძი­რი­თა­დად სა­თავ­გა­და­სავ­ლო და შე­მეც­ნე­ბით ლი­ტე­რა­ტუ­რას კითხ­უ­ლობ­და. მეც სხვე­ბი­ვით მიყ­ვარ­და "გრა­ფი მონ­ტე კრის­ტო" და არ­თურ კო­ნან დო­ი­ლის დე­ტექ­ტი­ვე­ბი. მიყ­ვარ­და აგა­თა კრის­ტი, ედ­გარ ალან პო, მაგ­რამ წიგ­ნი, რო­მელ­მაც ჩემს ცნო­ბი­ე­რე­ბა­ზე გა­მორ­ჩე­უ­ლად იმოქ­მე­და, იყო ალექ­სან­დრე დი­უ­მას "დე­დო­ფა­ლი მარ­გო". 13 თუ 14 წლი­სა ვი­ყა­ვი, რო­დე­საც ეს რო­მა­ნი წა­ვი­კითხ­ე. ძა­ლი­ან მომ­წონ­და ლა მო­ლი, რო­მელ­საც ვბა­ძავ­დი კი­დეც. შემ­დეგ ამ წიგ­ნის მი­ხედ­ვით გა­და­ღე­ბუ­ლი ფილ­მიც ვნა­ხე, სა­დაც მსა­ხი­ო­ბი იზა­ბელ აჯა­ნი მარ­გოს როლს ას­რუ­ლებს და ეს მსა­ხი­ო­ბიც შე­მიყ­ვარ­და.

- იდე­ა­ლუ­რი ქა­ლი ან მა­მა­კა­ცი პერ­სო­ნა­ჟი თუ გყო­ლი­ათ?

- მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ არც მარ­გო და არც ლა მო­ლი არ არი­ან იდე­ა­ლუ­რი ადა­მი­ა­ნე­ბი, ორი­ვე ძა­ლი­ან მომ­წონ­და. ცო­ტა მოგ­ვი­ა­ნე­ბით წა­ვი­კითხე კონ­სტან­ტი­ნე გამ­სა­ხურ­დი­ას "დი­ო­ნი­სოს ღი­მი­ლი", რო­მელ­მაც ასე­ვე ღრმა კვა­ლი და­ტო­ვა ჩემს ცნო­ბი­ე­რე­ბა­ზე. ჩემს იდე­ა­ლად მი­ვიჩ­ნევ­დი კონ­სტან­ტი­ნე სა­ვარ­სა­მი­ძეს, რო­მელ­მაც მთე­ლი ევ­რო­პა მო­ი­ა­რა, ბევ­რი რამ ნა­ხა, მაგ­რამ მა­ინც ქარ­თვე­ლად დარ­ჩა და ნოს­ტალ­გია არ ას­ვე­ნებ­და. ახ­ლაც ჩა­მეს­მის სიტყ­ვე­ბი ამ რო­მა­ნი­დან - "ტაია შე­ლი­ა, ჩე­მი ცხოვ­რე­ბის ნა­ხე­ვარ­გზა­ზე შე­მო­მა­ღამ­და!" მე­რე უკ­ვე წა­ვი­კითხე ტოლ­სტო­ის "აღ­დგო­მა" და დი­მიტ­რი ნეხ­ლიუ­დო­ვი გახ­და გმი­რი, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან ახ­ლოს იყო ჩემ­თან. ალ­ბათ, გარ­და­ტე­ხის ასა­კის ბრა­ლიც იყო, რომ მებ­რძო­ლი პერ­სო­ნა­ჟე­ბი უფ­რო მომ­წონ­და. მე­რე იყო ბალ­ზა­კის "შაგ­რე­ნის ტყა­ვი", მოგ­ვი­ა­ნე­ბით კი ალ­ბერ­ტო მო­რა­ვია წა­ვი­კითხე და მი­სი შე­მოქ­მე­დე­ბით მო­ვი­ხიბ­ლე...

- ბუ­ნებ­რი­ვი­ა, ასაკ­თან ერ­თად გე­მოვ­ნე­ბაც იც­ვლე­ბა, ეთან­ხმე­ბით თუ არა მო­საზ­რე­ბას, რომ გე­მოვ­ნე­ბა­ზე არ და­ო­ბენ?

- არ­სე­ბობს ყვი­თე­ლი, მდა­რე ხა­რის­ხის ლი­ტე­რა­ტუ­რა, რო­მელ­საც არ შე­იძ­ლე­ბა უწო­დო ლი­ტე­რა­ტუ­რა და არ­სე­ბობს უფ­რო მა­ღა­ლი დო­ნი­საც. და­ვა ალ­ბათ ყვე­ლა­ფერ­ზე შე­იძ­ლე­ბა, მაგ­რამ რა ქნას ადა­მი­ან­მა, რო­მელ­საც მოს­წონს, მა­გა­ლი­თად, "სექ­სი დიდ ქა­ლაქ­ში"? თა­ნაც, ეს წიგ­ნი ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი გახ­და სა­ქარ­თვე­ლო­ში ფილ­მის გა­მოს­ვლის შემ­დეგ. ამ დროს ვი­ღა­ცას მოს­წონს ჯორჯ ორუ­ე­ლის "1984". მარ­თა­ლი­ა, ადა­მი­ა­ნებს იმის მი­ხედ­ვით ვერ და­ა­ხა­რის­ხებ, ვის რა მოს­წონს, მაგ­რამ მათ­ზე გარ­კვე­ულ წარ­მოდ­გე­ნას გიქ­მნის ის, რა­საც ისი­ნი კითხ­უ­ლო­ბენ. ვფიქ­რობ, გე­მოვ­ნე­ბა­ზე ყო­ველ­თვის დაო­ბენ, მო­მა­ვალ­შიც იდა­ვე­ბენ და ეს ბუ­ნებ­რი­ვი­ცა­ა. ზოგ­ჯერ იმა­საც მე­კითხ­ე­ბი­ან, თეთ­რი ლექ­სე­ბი უფ­რო გიყ­ვარს თუ რით­მი­ა­ნი­ო, ლექსს გა­აჩ­ნია - შე­იძ­ლე­ბა მო­მე­წო­ნოს ფე­დე­რი­კო გარ­სია ლორ­კას გა­რით­მუ­ლი და ემო­ცი­უ­რი ლექ­სიც და ­ჩარლზ ბუ­კოვ­სკის პო­ე­ზი­აც, სა­დაც ერთ რით­მა­საც ვე­რ ი­პო­ვი.

- პო­ე­ტის მე­ო­რე ნი­ჭი გულ­წრფე­ლო­ბა­ა­ო, უთ­ქვამთ. ეთან­ხმე­ბით ამ მო­საზ­რე­ბას?

- რა თქმა უნ­და. ჩე­მი მე­ო­რე პრო­ფე­სია მსა­ხი­ო­ბო­ბაა და შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ თუ მსა­ხი­ო­ბი გულ­წრფე­ლი არ არის, მის მი­ერ შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი რო­ლიც ნაკ­ლე­ბად და­მა­ჯე­რე­ბე­ლი­ა. ასე­ვეა მწერ­ლო­ბაც - თუ რა­ღაც არ გან­გიც­დი­ა, ალ­ბათ, გა­გი­ჭირ­დე­ბა ამა­ზე წე­რა. თუმ­ცა, იყ­ვნენ ისე­თი მწერ­ლე­ბი, რომ­ლებ­საც სულ არ ჰქონ­დათ ნა­ნა­ხი ესა თუ ის ქვე­ყა­ნა, მა­გა­ლი­თად, ამე­რი­კა, და წერ­დნენ ამე­რი­კა­ზე. შე­იძ­ლე­ბა არ იყო მკვლე­ლი, მაგ­რამ ითა­მა­შო მკვლე­ლის რო­ლი, ეს, ალ­ბათ, ნიჭ­სა და გარ­და­სახ­ვის უნარ­ზეც არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. თუმ­ცა გულ­წრფე­ლო­ბა ყო­ველ­თვის იწ­ვევს ჩვენ­ში ჭეშ­მა­რიტ, ხა­ლას ემო­ცი­ებს.

- დოს­ტო­ევ­სკის "და­ნა­შა­უ­ლი და სას­ჯე­ლი" რომ წა­ვი­კითხ­ე, ვერ ვხვდე­ბო­დი, რა­ტომ მე­ცო­დე­ბო­და კა­ცი, რო­მელ­მაც უდა­ნა­შა­უ­ლო მო­ხუ­ცი მოკ­ლა...

- მხო­ლოდ ამ დო­ნის შე­მოქ­მედს შე­უძ­ლია დაგ­ვი­ხა­ტოს მკვლე­ლი, რო­მე­ლიც თა­ვი­დან გე­ზიზღ­ე­ბა, მე­რე კი გებ­რა­ლე­ბა კი­დეც. ამით ვლინ­დე­ბა სწო­რედ მწერ­ლის გულ­წრფე­ლო­ბაც და ნი­ჭიც.

- თუ გაქვთ სა­მა­გი­დო წიგ­ნი, რო­მელ­საც ხში­რად კითხ­უ­ლობთ და არა­სო­დეს გბეზ­რდე­ბათ?

- ჩე­მი სა­მა­გი­დო წიგ­ნე­ბიც ასაკ­თან ერ­თად იც­ვლე­ბო­და. უკა­ნას­კნელ ხანს ეს არის "ლა ვალ­ლე კა­მა­სუტ­რა" - ტო­ნი­ნო გუ­ე­რას ნო­ვე­ლე­ბის, მოთხ­რო­ბე­ბი­სა და ლექ­სე­ბის ერ­თ-ერ­თი ბო­ლო კრე­ბუ­ლი, რო­მე­ლიც თვი­თონ გუ­ე­რამ მა­ჩუ­ქა იტა­ლი­ა­ში. გუ­ე­რა უბ­რა­ლო, ადა­მი­ა­ნუ­რი ენით ხსნის და აცოცხ­ლებს რო­გორც ადა­მი­ა­ნის ბუ­ნე­ბას, ასე­ვე ნივ­თებ­საც. სწო­რედ ეს არის ჩე­მი სა­მა­გი­დო წიგ­ნი, რო­მე­ლიც დღეს ყვე­ლა­ზე მე­ტად მიყ­ვარს.

ხა­თუ­ნა ჩი­გო­გი­ძე

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)