ექ­სპერ­ტი გია ხუ­ხაშ­ვი­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე ხში­რი და სა­სურ­ვე­ლი რეს­პონ­დენ­ტია. მისი აქ­ტი­უ­რო­ბა და პირ­და­პი­რო­ბა ზო­გი­ერთ პო­ლი­ტი­კურ ოპო­ნენტს აღი­ზი­ა­ნებს კი­დეც და სხვა­დას­ხვა ეპი­თე­ტი­თაც მო­იხ­სე­ნი­ე­ბენ, რაც მის­თვის მხო­ლოდ ღი­მი­ლის მომ­გვრე­ლია: ბა­ტო­ნი გია ამ­ბობს, რომ ლე­გენ­დე­ბი მისი ყოვ­ლის­მცოდ­ნე­ო­ბის შე­სა­ხებ გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლია. ამ­ჯე­რად ექ­სპერტს, პო­ლი­ტი­კუ­რი თე­მე­ბის გარ­და, გან­ვლილ გზა­ზე, ოჯახ­სა და უახ­ლო­ეს (მათ შო­რის, სა­ტე­ლე­ვი­ზიო) გეგ­მებ­ზეც ვე­სა­უბ­რე.

- ქარ­თველ ექ­სპერტთა შო­რის, ბოლო დროს თქვე­ნი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პო­პუ­ლა­რო­ბა რი­თაა გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი?

- არა მგო­ნია, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პო­პუ­ლა­რო­ბით ვსარ­გებ­ლობ­დე. შე­მიძ­ლია ყვე­ლა და­ვამ­შვი­დო, რომ ამ ქვე­ყა­ნა­ში ჩემ­ზე ბევ­რად ჭკვი­ა­ნი ექ­სპერ­ტე­ბიც არი­ან, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი კონ­კრე­ტულ თე­მებ­ში. მე, სამ­წუ­ხა­როდ, იმის დროც არ მაქვს, რომ გარ­კვე­ულ სა­კი­თხებ­ში ცოდ­ნა გა­ვიღ­რმაო. "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბი" კი მა­შა­ყი­რე­ბენ - ყოვ­ლის­მცოდ­ნეს მე­ძა­ხი­ან (იცი­ნის). თუ ჟურ­ნა­ლის­ტი რა­მეს მე­კი­თხე­ბა, თავს ვალ­დე­ბუ­ლად ვთვლი, ვუ­პა­სუ­ხო, - ეს ელე­მენ­ტა­რუ­ლი ზრდი­ლო­ბის სა­კი­თხია. მათ­თან მე ხომ არ მივ­დი­ვარ? ამ ყვე­ლა­ფერს სა­ექ­სპერ­ტო "ბა­ზა­რი" აყა­ლი­ბებს. მერ­წმუ­ნეთ, თუ რამე არ ვიცი, ამა­საც ვა­ღი­ა­რებ ხოლ­მე. თუმ­ცა სა­სი­ა­მოვ­ნო იყო, როცა 2008 წელს "წლის ექ­სპერ­ტიც" გავ­ხდი...

- რა რე­აქ­ცია გაქვთ, რო­დე­საც ხან ყოვ­ლის­მცოდ­ნე ხუ­ხაშ­ვილს გი­წო­დე­ბენ, ხან - "რუხ კარ­დი­ნალს"? ამ თე­მა­ზე იუ­მო­რის­ტულ გა­და­ცე­მებ­შიც ხში­რად ხუმ­რო­ბენ.

- კი, სა­მიზ­ნედ მაქ­ცი­ეს, მაგ­რამ ამ ყვე­ლა­ფერ­ზე მხო­ლოდ მე­ღი­მე­ბა. სხვა რა უნდა ვთქვა? სა­სი­ა­მოვ­ნო არ არის, მაგ­რამ შე­ვე­გუე, რომ ასეთ რა­მე­ებს მშვი­დად უნდა ვუ­ყუ­რო. არ გა­მოვ­რი­ცხავ, რომ ჩემი არ­სე­ბო­ბა კო­ა­ლი­ცი­ის შიგ­ნი­თაც ბევ­რს აღი­ზი­ა­ნებ­დეს. თუმ­ცა შე­ფა­სე­ბე­ბი გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლია. მე არც გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს ვი­ღებ და არც ისე­თი გავ­ლე­ნი­ა­ნი ვარ, რო­გორც ამ­ბო­ბენ. სხვა­თა შო­რის, ლაშა ნაც­ვლიშ­ვილ­მა რა­ფა­ე­ლის სუ­რა­თის რეპ­რო­დუქ­ცია მა­ჩუ­ქა, რო­მე­ლიც XVI სა­უ­კუ­ნე­შია და­ხა­ტუ­ლი და მას­ზე ნე­ტა­რი ავ­გუს­ტი­ნია გა­მო­სა­ხუ­ლი: თუ კარ­გად და­აკ­ვირ­დე­ბით, ჩვენ შო­რის გარ­კვე­ულ მსგავ­სე­ბა­საც და­ი­ნა­ხავთ (იცი­ნის). ეს, რა თქმა უნდა, ხუმ­რო­ბით... ლე­გენ­და ხუ­ხაშ­ვილ­ზე - თით­ქოს რა­ღა­ცე­ბის უკან ვდგა­ვარ, დათა ახა­ლა­ი­ას­თან მო­ლა­პა­რა­კე­ბებს ვა­წარ­მო­ებ­დი და ა.შ. - ყვე­ლა­ფე­რი სი­სუ­ლე­ლეა. თუმ­ცა ამის სა­ფუძ­ვე­ლი ჩემ­თვის გა­სა­გე­ბი და მარ­ტი­ვია: მე არა ვარ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ნა­წი­ლი და ამ სის­ტე­მის ჭან­ჭი­კად ვერ მხე­და­ვენ, რაც ყვე­ლას და­ა­წყნა­რებ­და, მაგ­რამ ამა­ვე დროს, ახლო ურ­თი­ერ­თო­ბა მაქვს პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრთან, რაც ყვე­ლას ძა­ბავს, რო­გორც შიგ­ნით, ისე - გა­რეთ.

- თუმ­ცა იმა­საც ამ­ბო­ბენ, რომ თუ ადრე, პრე­მი­ე­რის ლა­მის უპი­რო­ბო ნდო­ბით სარ­გებ­ლობ­დით, ბოლო დროს ეს ნდო­ბა საგ­რძნობ­ლად შე­სუს­ტდა. რა რჩე­ვებს აძ­ლევთ ხოლ­მე პი­რა­დი სა­უბ­რე­ბის დროს და რო­გო­რია დღეს­დღე­ო­ბით თქვე­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბა - მე­გობ­რუ­ლი თუ მხო­ლოდ საქ­მი­ა­ნი?

- ალ­ბათ უფრო მე­გობ­რუ­ლი. რაც შე­ე­ხე­ბა რჩე­ვებს, ამა თუ იმ თე­მა­ზე სა­უბ­რი­სას, ზოგ­ჯერ ის მე­კი­თხე­ბა აზრს, მაგ­რამ უფრო ხში­რად რჩე­ვას მე ვთხოვ. ეს სავ­სე­ბით ბუ­ნებ­რი­ვია. ზოგ­ჯერ რჩე­ვას ჩემს ცოლ­საც ვე­კი­თხე­ბი, თუმ­ცა ჩემს ოჯახ­ში ის "რუხი კარ­დი­ნა­ლი" ნამ­დვი­ლად არ გახ­ლავთ (იცი­ნის). სა­ერ­თოდ, გავ­ლე­ნე­ბი არ მა­ინ­ტე­რე­სებს, ეს ჩემი თემა არ არის. ყო­ველ­თვის ვლა­პა­რა­კობ იმას, რა­საც ვფიქ­რობ, საკ­მა­ოდ შემ­ტე­ვი ვარ და პო­ლი­ტი­კუ­რი პრო­ცე­სი­დან გა­მოს­ვლის შემ­დეგ, ამი­ტომ მო­ვუ­ხა­დე ბო­დი­ში ყვე­ლას, ვი­საც ჩემი პირ­და­პი­რო­ბით ვა­წყე­ნი­ნე. "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" პარ­ტი­ულ პო­ლი­ტი­კას რაც შე­ე­ხე­ბა, წარ­მოდ­გე­ნა არ მაქვს, რა ხდე­ბა, ტე­ლე­ვი­ზი­ით ვი­გებ ხოლ­მე. სის­ტე­მურ, სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რივ სა­კი­თხებ­ზე კი კო­მუ­ნი­კა­ცია ნამ­დვი­ლად მაქვს, არა - სა­პარ­ლა­მენ­ტო ელი­ტას­თან, არა­მედ პი­რა­დად პრე­მი­ერ­თან და რამ­დე­ნი­მე სხვა ადა­მი­ან­თან. ვმსჯე­ლობთ და ვსა­უბ­რობთ ხოლ­მე, ამა­ში კი ცუდს ვე­რა­ფერს ვხე­დავ.

- თქვე­ნი პროგ­ნო­ზე­ბი ხში­რად მარ­თლდე­ბა, ამი­ტომ ჩნდე­ბა კი­თხვა - ეს "წი­ნას­წარ­მე­ტყვე­ლე­ბაა" თუ უბ­რა­ლოდ ხუ­ხაშ­ვი­ლის სა­კი­თხე­ბის გა­და­წყვე­ტა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა?..

- გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­სა­ღებ მა­გი­დას­თან არ ვზი­ვარ. ვერც იმას ვი­ტყვი, რომ ჩემი პროგ­ნო­ზე­ბი ხში­რად მარ­თლდე­ბა. ალ­ბათ და­მე­თან­ხმე­ბით, რომ პროგ­ნო­ზე­ბის კე­თე­ბა მა­ინ­ცდა­მა­ინც სა­სი­ა­მოვ­ნო საქ­მე არ არის, მაგ­რამ ზოგ­ჯერ თავს ამის უფ­ლე­ბას ვაძ­ლევ. სა­ერ­თოდ, გარ­კვე­ულ შე­ფა­სე­ბებს მოვ­ლე­ნე­ბის ლო­გი­კუ­რი გა­აზ­რე­ბა და გა­მოც­დი­ლე­ბა გვკარ­ნა­ხობს.

- რო­გორ გე­სა­ხე­ბათ "ერ­თი­ა­ნი ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის" პო­ლი­ტი­კუ­რი მო­მა­ვა­ლი?

- დღე­ვან­დელ სი­ტუ­ა­ცი­ას თუ გა­დავ­ხე­დავთ, ნა­თე­ლია, რომ გარ­კვე­უ­ლი დრო­ის შემ­დეგ, "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა" პო­ლი­ტი­კუ­რი რუ­კი­დან გაქ­რე­ბა. ბოლო კვლე­ვე­ბი უჩ­ვე­ნებს, რომ მისი რე­ი­ტინ­გი 5-7%-ს არ სცდე­ბა. პარ­ტია მალე "გა­იფ­ცქვნე­ბა", მათ შო­რის, პარ­ლა­მენ­ტსა და მის ფრაქ­ცი­ა­ში მაქ­სი­მუმ 10-12 ადა­მი­ა­ნი დარ­ჩე­ბა; ისი­ნიც სა­კუ­თარ ნა­ჭუჭ­ში ჩა­ი­კე­ტე­ბი­ან. მათ მი­მართ მძაფ­რი შე­ფა­სე­ბე­ბის გა­კე­თე­ბა აღარ ღირს, ეს წარ­მა­ვა­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლაა, მათი გა­დარ­ჩე­ნის შანსს ვე­ღარ ვხე­დავ. ცდი­ლო­ბენ, ხალ­ხის ნა­წი­ლი ცი­ხის კარ­თან ფა­რად გა­მო­ი­ყე­ნონ და მათ­გან ცო­ცხა­ლი კე­დე­ლი გა­ი­კე­თონ. ასე­თი მა­გა­ლი­თი ის­ტო­რი­ა­ში ბევ­რია. პარ­ტი­ის ლი­დე­რე­ბის კი­სერ­ზე ბევ­რი და­ნა­შა­უ­ლია და ეს ფაქ­ტია. მშვე­ნივ­რად ვიცი, რას აკე­თებ­და მა­გა­ლი­თად, მე­რა­ბიშ­ვი­ლი ან უგუ­ლა­ვა, კონ­კრე­ტუ­ლი ფაქ­ტე­ბიც მაქვს, მაგ­რამ პრო­კუ­რო­რი არ ვარ და ამა­ზე სა­უ­ბა­რი ჩემს კომ­პე­ტენ­ცი­ა­ში არ შე­დის. თუ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მთა­ვა­რი მო­თხოვ­ნა სა­მარ­თლის აღ­დგე­ნაა, ვერ წარ­მო­მიდ­გე­ნია, რო­გორ გა­და­ურ­ჩე­ბი­ან პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას. არ გა­მოვ­რი­ცხავ, რომ გარ­კვე­ულ და­ნა­შა­უ­ლებ­ზე პა­სუ­ხის­გე­ბამ სა­ა­კაშ­ვილ­საც მო­უ­წი­ოს და რამ­დე­ნიც უნდა იძა­ხოს, რომ პრე­ზი­დენ­ტის და­კი­თხვა არ შე­იძ­ლე­ბა, ძა­ლი­ან ცდე­ბა. შე­მიძ­ლია მა­გა­ლი­თე­ბიც მო­გიყ­ვა­ნო - საფ­რან­გე­თის და ის­რა­ე­ლის, სა­დაც პრე­ზი­დენ­ტე­ბი და­ი­კი­თხნენ და მი­ე­სა­ჯათ კი­დეც. დიდი დის­კუ­სია მოჰ­ყვა ჩემს გა­მო­ნათ­ქვამს, რომ ახა­ლა­ი­ე­ბი სის­ტე­მის მსხვერ­პლნი არი­ან. ახ­ლაც ასე ვთვლი. და­ნა­შა­უ­ლის დამ­კვე­თი ბევ­რად უფრო დამ­ნა­შა­ვეა, ვიდ­რე შემ­სრუ­ლე­ბე­ლი. ახა­ლა­ი­ე­ბი სწო­რედ შემ­სრუ­ლებ­ლე­ბი იყ­ვნენ, სის­ტე­მის შემ­ქმნე­ლე­ბი, იდე­ო­ლო­გე­ბი კი - სა­ა­კაშ­ვი­ლი, მე­რა­ბიშ­ვი­ლი, უგუ­ლა­ვა, ადე­იშ­ვი­ლი და სხვე­ბი გახ­ლდნენ. ის, რაც ახა­ლა­ი­ე­ბის თავს ხდე­ბა, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ დამ­ნა­შა­ვე­ე­ბი არი­ან და უნდა და­ი­სა­ჯონ, - დრა­მაა. მეს­მის ამ ოჯა­ხის დე­დის მდგო­მა­რე­ო­ბა - მე­უღ­ლეც და ორი­ვე შვი­ლიც დიდი სა­ხელ­მწი­ფო და­ნა­შა­უ­ლის თა­ნა­მო­ნა­წი­ლე­ნი ჰყავს და ქა­ლის­თვის ეს ძალ­ზე მძი­მე ხვედ­რია.

- "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" ნაკ­ლად ერ­თი­ა­ნი იდე­ო­ლო­გი­ის არარ­სე­ბო­ბას მი­იჩ­ნე­ვენ. რას იტყვით ამის შე­სა­ხებ?

- მას­ში შე­მა­ვა­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლე­ბის გა­მა­ერ­თი­ა­ნე­ბე­ლი - და­სა­ხუ­ლი ამო­ცა­ნე­ბი, პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა და სხვა პრი­ო­რი­ტე­ტე­ბია. როცა ეს პრობ­ლე­მე­ბი მეტ-ნაკ­ლე­ბად გა­და­წყდე­ბა, შე­საძ­ლოა, ისი­ნი ერ­თად ვე­ღარ დარ­ჩნენ. რაც შე­ე­ხე­ბა მი­ნუ­სებს - ეს ბუ­ნებ­რი­ვია: რო­დე­საც არ არ­სე­ბობს ერ­თი­ა­ნი პო­ლი­ტი­კუ­რი იდე­ო­ლო­გია, გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი ცოტა რთუ­ლად მი­ი­ღე­ბა, რაც რე­ფორ­მე­ბის პრო­ცესს გარ­კვე­ულ­წი­ლად აფერ­ხებს და ამუხ­რუ­ჭებს. თუმ­ცა კარ­გად უნდა გვეს­მო­დეს, რომ ჯერ­ჯე­რო­ბით მთე­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი პრო­ცე­სი ერთ ადა­მი­ანს მიჰ­ყავს. შე­იძ­ლე­ბა ვთქვათ, რომ ეს პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­ე­ბიც ნო­მი­ნა­ლუ­რი ერ­თე­უ­ლე­ბი არი­ან, რად­გან მათი რე­ი­ტინ­გი დღეს არა­ფერს ნიშ­ნავს. ქვეყ­ნის­თვის არ არის კარ­გი, რომ ყვე­ლა­ფე­რი ერთ ადა­მი­ან­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, მაგ­რამ რე­ა­ლო­ბაა. უბ­რა­ლოდ გაგ­ვი­მარ­თლა, რომ ეს ადა­მი­ა­ნი იმ თვი­სე­ბე­ბის მა­ტა­რე­ბე­ლი არ არის, ქვე­ყა­ნა­ში ავ­ტო­რი­ტა­რულ ტენ­დენ­ცი­ებს რომ გა­აძ­ლი­ე­რებ­და. უახ­ლო­ეს პე­რი­ოდ­ში პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლე­ბი უნდა მოძ­ლი­ერ­დნენ, მით უმე­ტეს, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი ამ­ბობს, რომ ის პო­ლი­ტი­კა­ში დიდ­ხანს დარ­ჩე­ნას არ აპი­რებს და პო­ლი­ტი­კუ­რი კონ­კუ­რენ­ცი­ის სივ­რცე უნდა გა­იხ­სნას იმი­სათ­ვის, რომ სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, მულ­ტი­პარ­ტი­უ­ლი დე­მოკ­რა­ტია მი­ვი­ღოთ, რაც ჩვე­ნი ქვეყ­ნის­თვის სა­სი­ცო­ცხლოდ აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

- სა­ინ­ტე­რე­სოა თქვე­ნი აზრი ჯან­დაც­ვის მი­ნის­ტრის მი­მართ კობა და­ვი­თაშ­ვი­ლის მიერ გა­მოთ­ქმულ ბრალ­დე­ბა­ზე. რამ­დე­ნად სა­ფუძ­ვლი­ა­ნად მი­გაჩ­ნი­ათ?

- კო­რუფ­ცი­ა­ზე სა­უ­ბა­რი, რა თქმა უნდა, პო­ლი­ტი­კუ­რი პო­ლე­მი­კის ფარ­გლებს სცილ­დე­ბა, რაც სამ­წუ­ხა­როა. და­ვით სერ­გე­ენ­კოს კარ­გად არ ვიც­ნობ, მაგ­რამ ჰა­ბი­ტუ­სი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მისი კო­რუმ­პი­რე­ბუ­ლო­ბა ვერ წარ­მო­მიდ­გე­ნია. პი­რა­დად მე, ასეთ რა­მეს გა­მოვ­რი­ცხავ, სა­ხე­ზე შე­ხედ­ვაც კი საკ­მა­რი­სია, რომ ეს ვერ და­ი­ჯე­რო. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, სამ­წუ­ხა­როა, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი ასე შორს წა­ვი­და. ვი­სურ­ვებ­დი, კობა და­ვი­თაშ­ვილს თა­ვი­სი შე­ფა­სე­ბე­ბის კო­რექ­ტი­რე­ბა მო­ეხ­დი­ნა, რომ სხვა რა­მის თქმა უნ­დო­და და მძი­მედ გა­მო­უ­ვი­და. თუმ­ცა ვერ ვა­ტყობ, რომ ის კონ­ფლიქ­ტის შერ­ბი­ლე­ბის­კენ იყოს გან­წყო­ბი­ლი. არ მინ­და, 100%-იანი ალ­ბა­თო­ბით ვთქვა, მაგ­რამ ეს სე­რი­ო­ზუ­ლი გან­ხილ­ვის სა­გა­ნი უნდა გახ­დეს. "წი­თე­ლი ხაზი" გა­დაკ­ვე­თი­ლია, რაც სამ­წუ­ხა­როა; თუ უკან დაბ­რუ­ნე­ბა მო­ხერ­ხდე­ბა, კარ­გია. სა­ერ­თოდ, კობა ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლის­ტია და პარ­ტი­ულ პო­ლი­ტი­კა­ში დიდ­ხანს ვე­რას­დროს რჩე­ბო­და, ესეც მისი არ­ჩე­ვა­ნია. ასე­თი ხა­სი­ა­თი აქვს, რა­საც დიდი მი­ნუ­სე­ბიც ახ­ლავს, რო­დე­საც პო­ლი­ტი­კურ ძა­ლას მი­ე­კუთ­ვნე­ბი და პლუ­სე­ბიც. პი­როვ­ნე­ბაა და თა­ვის აზრს ყო­ველ­თვის ღიად გა­მოთ­ქვამს. ზედ­მე­ტად მწვა­ვე კრი­ტი­კაც და­საშ­ვე­ბია, მაგ­რამ - ბრალ­დე­ბა?.. კობა კრი­ტი­კის ფარ­გლებს გას­ცდა და ეს არის ცუდი. უახ­ლო­ე­სი დღე­ე­ბი გვიჩ­ვე­ნებს, ის თვი­თონ და­ტო­ვებს ფრაქ­ცი­ას, კო­ა­ლი­ცია მი­ი­ღებს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას თუ სა­ერ­თო ენის გა­მო­ძებ­ნა მო­ხერ­ხდე­ბა. ვი­სურ­ვებ­დი, კო­ბას თა­ვი­სი პო­ზი­ცია გა­ნე­მარ­ტა და "ბო­დი­შის­მაგ­ვა­რი" მო­ე­ხა­და. ეს ყვე­ლა­ზე კარ­გი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა იქ­ნე­ბო­და...

- თქვენ შე­სა­ხე­ბაც ვი­სა­უბ­როთ. გვი­ამ­ბეთ, რა გზა გა­მო­ი­ა­რეთ დღემ­დე? რა ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი სირ­თუ­ლე­ე­ბი გა­და­გი­ლა­ხავთ?

- არ­ცთუ ისე მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ცხოვ­რე­ბა მქონ­და, რო­გორც ვი­ღა­ცამ შე­იძ­ლე­ბა იფიქ­როს. თსუ-ის მე­ქა­ნი­კა-მა­თე­მა­ტი­კის ფა­კულ­ტე­ტი და­ვამ­თავ­რე. მერე ას­პი­რან­ტუ­რა­ში ვსწავ­ლობ­დი და და­ვი­ცა­ვი სა­კან­დი­და­ტო დი­სერ­ტა­ცია მოს­კოვ­ში. თბი­ლის­ში 1989 წლის 7 აპ­რილს დავ­ბრუნ­დი. ვა­პი­რებ­დი, მუ­შა­ო­ბა თსუ-ში და­მე­წყო, მაგ­რამ 9 აპ­რი­ლის შემ­დეგ ცნო­ბი­ე­რე­ბა აბ­სო­ლუ­ტუ­რად შე­მეც­ვა­ლა და ჩემი სპე­ცი­ა­ლო­ბით ერთი დღეც აღარ მი­მუ­შა­ვია, მთლი­ა­ნად ეროვ­ნულ მოძ­რა­ო­ბა­ში ჩა­ვე­ბი. ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას პრე­ზი­დენ­ტო­ბის დროს, უზე­ნა­ეს საბ­ჭო­ში ვმუ­შა­ობ­დი, პო­ლი­ტი­კუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცია "ქარ­ტია-91"-ში ვი­რი­ცხე­ბო­დი; მა­ში­ნაც ოპო­ზი­ცი­ა­ში ვი­ყა­ვი, უფრო სწო­რად, კრი­ტი­კუ­ლი გახ­ლდით, - და შე­ვარ­დნა­ძის დრო­საც. პარ­ტი­ე­ბის წევ­რი არას­დროს ვყო­ფილ­ვარ. არც ახლა ვარ, ეს უბ­რა­ლოდ, ერთჯე­რა­დი მცდე­ლო­ბა იყო წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო პე­რი­ოდ­ში. უფრო ადრე, სა­კონ­სულ­ტა­ციო ბიზ­ნე­სი მქონ­და, მცი­რე; მერე, სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ სექ­ტორ­ში ვმუ­შა­ობ­დი, ბოლო რამ­დე­ნი­მე წელი ერთ-ერთი უმ­სხვი­ლე­სი კომ­პა­ნი­ის მარ­კე­ტინ­გის სამ­სა­ხუ­რის ხელ­მძღვა­ნე­ლი გახ­ლდით და მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი თვალ­საზ­რი­სით, საკ­მა­ოდ კარ­გა­დაც ვი­ყა­ვი. პა­რა­ლე­ლუ­რად, სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მოღ­ვა­წე­ო­ბა­საც ვაგ­რძე­ლებ­დი, რაც სა­ა­კაშ­ვი­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ძა­ლი­ან ძა­ბავ­და და სულ ზღვარ­ზე დავ­დი­ო­დი: ამ კომ­პა­ნი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლებს ლა­მის თვე­ში ერთხელ იბა­რებ­დნენ...

- თქვე­ნი მწვა­ვე შე­ფა­სე­ბე­ბის გამო, ვინ­მეს­თან პი­რა­დი უთან­ხმო­ე­ბა თუ გქო­ნი­ათ?

- ფი­ზი­კუ­რი და­პი­რის­პი­რე­ბა - არა, ეს ბო­ლოს რო­დის მოხ­და, აღარც კი მახ­სოვს (იცი­ნის). 2005 წლის იან­ვარ­ში, რო­დე­საც რკი­ნიგ­ზის დი­რექ­ტო­რის პოს­ტი დავ­ტო­ვე და "შავ სა­ლა­რო­ზე" ვი­სა­უბ­რე, ჩემ­ზე თავ­დას­ხმა მოხ­და, თუმ­ცა - არა­ი­დენ­ტი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი. დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, ჩემი გან­ცხა­დე­ბე­ბის გამო, ხე­ლე­ბი ახ­ლაც ბევ­რს ექა­ვე­ბა, თუმ­ცა ჩემ­თვის ესეც გა­სა­გე­ბია. ჩემი მე­უღ­ლე სულ მთხოვს, უფრო კო­რექ­ტუ­ლი ვიყო. მისი მიდ­გო­მა ცოტა გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია: მისი აზ­რით, შე­იძ­ლე­ბა, ადა­მი­ანს ისე კარ­გად აუხ­სნა ყვე­ლა­ფე­რი, რომ ის გა­ა­კე­თე­ბი­ნო, რაც გინ­და. შე­საძ­ლოა, მე­ლა­ნო მარ­თა­ლია და ასე უკე­თე­სი იყოს, მაგ­რამ ჩემ­ში ეს არ ზის და ამის გამო, "რუხი კარ­დი­ნა­ლის" გარ­და, ხუმ­რო­ბით, "ოთა­რა­ანთ ქვრივ­საც" კი მე­ძა­ხი­ან ხოლ­მე. მირ­ჩევ­ნია, ადა­მი­ანს პირ­ში მი­ვა­ხა­ლო ის, რა­საც იმ­სა­ხუ­რებს, ვიდ­რე რე­ვე­რან­სე­ბით ვე­ლა­პა­რა­კო. ამის დრო არ არის. შე­საძ­ლე­ბე­ლია, მის­თვის ეს მტკივ­ნე­უ­ლია და ჩემ­თვი­საც ცუ­დია, რო­დე­საც მა­ვანს ჩემ­ზე უარ­ყო­ფი­თი წარ­მოდ­გე­ნა ექ­მნე­ბა, მაგ­რამ ადრე თუ გვი­ან, ჩემი ნათ­ქვა­მი აუ­ცი­ლებ­ლად წა­ად­გე­ბა. და­უს­ჯე­ლი არა­ვინ რჩე­ბა.

- ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა კონ­კრე­ტუ­ლად რო­დის და­ი­წყეთ?

- სხვა­თა შო­რის, ერთ-ერთი პირ­ვე­ლი ვი­ყა­ვი, ვი­საც მან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა შეს­თა­ვა­ზა, სა­ნამ პო­ლი­ტი­კა­ში მოს­ვლის თა­ო­ბა­ზე გან­ცხა­დე­ბას გა­ა­კე­თებ­და. თა­ვი­დან უარი ვუ­თხა­რი, მერე დიდ­ხანს ვი­ფიქ­რე და ბო­ლოს დავ­თან­ხმდი... ვი­ცო­დი, სა­ა­კაშ­ვი­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ბუ­ნე­ბა, ის, რომ მოვ­ლე­ნე­ბი დრა­მა­ტუ­ლად გან­ვი­თარ­დე­ბო­და და მივ­ხვდი, რომ ამ ყვე­ლაფ­რის მიღ­მა ვერ დავ­რჩე­ბო­დი, - ამას სა­კუ­თარ თავს ვერ ვა­პა­ტი­ებ­დი. ამი­ტომ გა­დავ­წყვი­ტე, პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებ­ში აქ­ტი­უ­რად ჩავ­რთუ­ლი­ყა­ვი. შუ­ა­ლედ­ში, ჩემს მე­გობ­რებ­თან ერ­თად, "სა­ქარ­თვე­ლოს გან­ვი­თა­რე­ბის კვლე­ვი­თი ინ­სტი­ტუ­ტი" შევ­ქმე­ნი. ამის გა­მოც მა­შინ დიდი აჟი­ო­ტა­ჟი ატყდა... სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ჩემი პო­ლი­ტი­კუ­რი მოღ­ვა­წე­ო­ბა ხან­მოკ­ლე აღ­მოჩ­ნდა. თა­ვი­დან, გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბის მა­გი­დას­თა­ნაც ვი­ჯე­ქი და არ­ცთუ უკა­ნას­კნე­ლი როლი მქონ­და; საკ­მა­ოდ აქ­ტი­უ­რიც გახ­ლდით. მას შემ­დეგ, რაც ღვთის წყა­ლო­ბით, ყვე­ლა­ფე­რი მშვი­დო­ბი­ა­ნად დას­რულ­და, ჩემი სი­ტყვა შე­ვას­რუ­ლე და პო­ლი­ტი­კა დავ­ტო­ვე.

- რო­გო­რია თქვე­ნი მიკ­რო­სამ­ყა­რო? ვიცი, არ გიყ­ვართ მოგ­ზა­უ­რო­ბა, გარ­თო­ბა, თბი­ლი­სი­დან გას­ვლა. რა­ტომ?

- ფეს­ვე­ბით ვარ თბი­ლის­ზე გა­მობ­მუ­ლი (იცი­ნის). უც­ნა­უ­რია, მაგ­რამ მოგ­ზა­უ­რო­ბა რა­ტომ­ღაც არ მიყ­ვარს. ძა­ლი­ან აუ­ცი­ლე­ბე­ლი თუ არ არის, არც თვითმფრი­ნავ­ში ვჯდე­ბი და არც ქა­ლა­ქი­დან გავ­დი­ვარ. გა­გე­ცი­ნე­ბათ და, სა­არ­ჩევ­ნო ციკ­ლის დროს თბი­ლი­სი­დან ფაქ­ტობ­რი­ვად, არ გავ­სულ­ვარ, მა­შინ როცა, რე­გი­ო­ნებ­ში მი­ტინ­გე­ბი იმარ­თე­ბო­და. ზუგ­დიდ­ში ვი­ყა­ვი ერთხელ, ისიც - რა­ღაც შე­მაშ­ფო­თე­ბე­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის პი­რა­დად გა­და­სა­მოწ­მებ­ლად... თბი­ლისს რომ ვტო­ვებ, დის­კომ­ფორ­ტი მექ­მნე­ბა, ამი­ტომ და­სას­ვე­ნებ­ლად არას­დროს მივ­დი­ვარ.

- გან­ტვირ­თვას რო­გორ ახერ­ხებთ?

- ეს სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მაა. რო­გორც წესი, შა­ბათ-კვი­რა­საც ვმუ­შა­ობ, რად­გან უქ­მად ყოფ­ნა არ შე­მიძ­ლია. ვცდი­ლობ, ჩემი მი­ნი­მა­ლუ­რი ენერ­გი­ით რაც შე­იძ­ლე­ბა მეტი გა­ვა­კე­თო. დი­ნა­მი­კუ­რი არ ვარ, მაგ­რამ საკ­მა­ოდ ბევ­რს ვას­წრებ და დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში რე­ლაქ­სა­ცი­ის­თვი­საც ვიც­ლი. ვცდი­ლობ, დრო და ენერ­გია კარ­გად გა­ვა­ნა­წი­ლო. კუ­რორ­ტებ­ზე, და­ბა­დე­ბის დღე­ებ­ზე, კლუ­ბებ­სა თუ აბა­ნო­ებ­ში სი­ა­რუ­ლი ჩემ­თვის უცხოა. თუმ­ცა იმ კა­ტე­გო­რი­ა­ში ვარ, ვინც და­ბა­დე­ბის დღე­ზეც კი დათ­ქმულ დროს მი­დის, - არ მიყ­ვარს დაგ­ვი­ა­ნე­ბა.

- ოჯახ­ზე რას გვე­ტყვით? რას საქ­მი­ა­ნობს თქვე­ნი ერ­თა­დერ­თი შვი­ლი - ლუკა? რა პრი­ო­რი­ტე­ტებს მის­დევთ მას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას?

- პრი­ო­რი­ტე­ტე­ბი, რო­გორც წესი, დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში იც­ვლე­ბო­და. ყო­ველ­თვის მა­ღა­ლი რის­კის ზო­ნა­ში ვი­ყა­ვი და ეს ყვე­ლა­ფე­რი ჩემი შვი­ლის ისეთ ასაკს და­ემ­თხვა, რომ მას­ზე სულ "გა­და­ფოფ­რი­ლი" ვი­ყა­ვი. სა­კუ­თარ თავს ვერ ვა­პა­ტი­ებ­დი, რომ ჩემ გამო რამე შემ­თხვე­ო­და, ამის რის­კი კი ყო­ველ­თვის იყო. სი­მარ­თლე გი­თხრათ, ჩემი შვი­ლის მი­მართ და­ნა­შა­უ­ლის გრძნო­ბა მაქვს, რად­გან მთე­ლი ამ წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩემი ცხოვ­რე­ბის წე­სით იცხოვ­რა. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ახლა ეს პრობ­ლე­მა აღარ არის და რო­გორც იქნა, თა­ვი­სუფ­ლად ყოფ­ნა ეღირ­სა. ლუკა სა­მე­დი­ცი­ნო­ზე სწავ­ლობს. მე­სა­მე კურ­სზეა, უკვე "კლი­ნი­კა­ზე გა­და­ვი­და" და რამ­დე­ნი­მე დღის წინ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მო­რი­გეც იყო. ჩემ­თვის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი მისი გა­ნათ­ლე­ბაა. რაც უნდა ილა­პა­რა­კონ, ვინც მიც­ნობს, ყვე­ლამ კარ­გად იცის, რომ ჩვე­ნი ოჯა­ხი არას­დროს ყო­ფი­ლა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი მა­ტე­რი­ა­ლურ ღი­რე­ბუ­ლე­ბებ­ზე. ჩემი მე­უღ­ლეც ასე­თია და არც ჩემი შვი­ლია ამის­კენ მიდ­რე­კი­ლი.

- რო­გორც ვიცი, მალე "იმედ­ზე" ვი­ხი­ლავთ გა­და­ცე­მას, რო­მელ­შიც თქვენც მი­ი­ღებთ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას. რა ეტაპ­ზეა სამ­ზა­დი­სი?

- რამ­დე­ნი­მე "პი­ლო­ტი" ჩავ­წე­რეთ და ვფიქ­რობ, უახ­ლო­ეს პე­რი­ოდ­ში ეთერ­ში გა­ვალთ. ეს იქ­ნე­ბა გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი, არას­ტან­დარ­ტუ­ლი, საკ­მა­ოდ სა­ინ­ტე­რე­სო გა­და­ცე­მა, რო­მელ­საც წამ­ყვა­ნი არ ეყო­ლე­ბა. რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ა­ნი სხვა­დას­ხვა აქ­ტუ­ა­ლურ თე­მა­ზე ვი­სა­უბ­რებთ, ანა­ლიზს გა­ვა­კე­თებთ და გარ­კვე­ულ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებ­საც მი­ვი­ღებთ, რო­მელ­საც შემ­დგომ­ში, შე­სა­ბა­მის სის­ტე­მებს შევ­თა­ვა­ზებთ. გა­და­ცე­მის მთა­ვა­რი მი­ზა­ნი სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი სექ­ტო­რის გაძ­ლი­ე­რე­ბაა. მისი ხმა უნდა ის­მო­დეს. გა­და­ცე­მა­ში რვა, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის პა­ტივ­სა­ცე­მი პი­როვ­ნე­ბა სხვა­დას­ხვა პრობ­ლე­მა­ზე იმ­სჯე­ლებს და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში სა­კუ­თა­რი შე­ხე­დუ­ლე­ბის ლო­ბი­რე­ბას შე­ეც­დე­ბა. ეს რე­ა­ლი­თი-შოუა: ორი სა­ა­თი ეთერ­ში ვიქ­ნე­ბით, ორი - ეთერს მიღ­მა. ამ გა­და­ცე­მის მეშ­ვე­ო­ბით, ჩემს მე­გობ­რებ­თან ერ­თად შე­ვეც­დე­ბი, ჩემი "ლე­გენ­და­რუ­ლი გავ­ლე­ნის" "ლე­გა­ლი­ზა­ცია" მო­ვახ­დი­ნო (იღი­მის). ესე­ნი იქ­ნე­ბი­ან - ზაზა შა­თი­რიშ­ვი­ლი, რა­მაზ საყ­ვა­რე­ლი­ძე და სხვა ექ­სპერ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც არც ერთ პო­ლი­ტი­კურ პარ­ტი­ას არ ეკუთ­ვნი­ან.

- გარ­კვე­უ­ლი ხნის წინ ბრძა­ნეთ, რომ ბიზ­ნეს­მე­ნე­ბი სა­ინ­ტე­რე­სო წი­ნა­და­დე­ბე­ბით მოგ­მარ­თა­ვენ და სკან­და­ლუ­რი ინ­ფორ­მა­ცი­ის გა­მომ­ზე­უ­რე­ბას, ლა­მის "ქარ­თუ­ლი ვი­კი­ლიქ­სის" შექ­მნას გვპირ­დე­ბო­დით. რო­დის აპი­რებთ თქვენს ხელთ არ­სე­ბუ­ლი მა­სა­ლე­ბის გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბას?

- ვფიქ­რობ, ეს მას შემ­დეგ მოხ­დე­ბა, რაც ამ­ნის­ტი­ა­ზე შევ­თან­ხმდე­ბით. ვფიქ­რობ, ის ინ­ფორ­მა­ცია, რაც მაქვს, გარ­კვე­უ­ლი ბიზ­ნე­სის­თვის სა­ზი­ა­ნო იქ­ნე­ბა იმ მარ­ტი­ვი მი­ზე­ზის გამო, რომ თუ ქრთა­მის ამ­ღე­ბი არ­სე­ბობს, მიმ­ცე­მიც არ­სე­ბობს და ფორ­მა­ლუ­რად, ისიც სას­ჯელს იმ­სა­ხუ­რებს... ბიზ­ნე­სი, რო­მე­ლიც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ემ­სა­ხუ­რე­ბო­და და მას ქრთამს უხ­დი­და, ჩემი აზ­რით, პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის­გან უნდა გა­თა­ვი­სუფ­ლდეს. როცა დავ­რწმუნ­დე­ბი, რომ ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი არ და­ის­ჯე­ბი­ან, ბევრ ფაქტს გა­მო­ვი­ტან სამ­ზე­ო­ზე. მა­ნამ­დე, რო­გორც მო­ქა­ლა­ქე, ვფიქ­რობ, რომ ჩემი მხრი­დან ეს არას­წო­რი იქ­ნე­ბო­და. არც ისე ბევ­რი დრო დარ­ჩა და მერ­წმუ­ნეთ, "რებ­რენ­დი­რე­ბუ­ლი" "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბის" შე­სა­ხებ ბევ­რი ცუდი რამ ამო­ტივ­ტივ­დე­ბა. სი­ნამ­დვი­ლე­ში, იდე­ის უკან სულ სხვა ინ­ტე­რე­სი იდგა...

თამ­თა და­დე­შე­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)