"გზის" დღე­ვან­დელ და მომ­დევ­ნო ნო­მერ­თან ერ­თად პრო­ექტ "ჩემი რჩე­უ­ლის" ლე­ვან გო­თუ­ას 7-ტო­მე­უ­ლი სრულ­დე­ბა. მე­ექ­ვსე-მეშ­ვი­დე ტო­მე­ბი ეთ­მო­ბა ის­ტო­რი­ულ რო­მანს - "მით­რი­და­ტეს", რომ­ლის მხო­ლოდ პირ­ვე­ლი ნა­წი­ლის და­წე­რა მო­ას­წრო მწე­რალ­მა და სა­დაც I სა­უ­კუ­ნე­ში ქარ­თვე­ლუ­რი ტო­მე­ბის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბი­სათ­ვის ბრძო­ლაა მო­თხრო­ბი­ლი. მწე­რალ როს­ტომ ჩხე­ი­ძის თქმით, "მით­რი­და­ტე" თუნ­დაც და­უმ­თავ­რე­ბე­ლი სა­ხით... მომ­ხიბ­ლა­ვი სა­თავ­გა­და­სავ­ლო სუ­რა­თის გარ­და შთამ­ბეჭ­და­ვი სუ­რა­თია ამაღ­ლე­ბუ­ლი ოც­ნე­ბის და გა­უ­ტე­ხე­ლი რწმე­ნი­სა". ასე­ვე, გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნეთ ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ხვამ­ლის ციხე-ქვა­ბუ­ლით გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი და­ინ­ტე­რე­სე­ბა და ლე­ვან გო­თუ­ას მეშ­ვი­დე ტომ­ში "მით­რი­და­ტეს­თან" ერ­თად მო­ნოგ­რა­ფია "ხვამ­ლის ციხე-ქვა­ბუ­ლიც" შე­ვი­ტა­ნეთ.

"სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბევ­რი არ მო­ი­ძებ­ნე­ბა ისე­თი ტან­ჯვა-ნა­გე­მი, ნა­წა­მე­ბი, მაგ­რამ გა­უ­ტე­ხე­ლი და თა­ვის ქვე­ყა­ნა­ზე უსა­ზღვროდ შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, რო­გო­რიც ლე­ვან გო­თუა იყო", - ამ­ბობს ლე­გენ­დად ქცე­უ­ლი მთამ­სვლე­ლე­ბის, ალექ­სან­დრე (ალი­ო­შა) და ალექ­სან­დრა ჯა­ფა­რი­ძე­ე­ბის ძმის­შვი­ლი, და­ვით აღ­მა­შე­ნებ­ლი­სა და ნიკო ნი­კო­ლა­ძის პრე­მი­ე­ბის ლა­უ­რე­ა­ტი, გე­ო­ლო­გი­ურ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი ივა­ნე ჯა­ფა­რი­ძე. ბა­ტონ ვა­ნი­კოს, რო­მელ­თან ერ­თად მარ­თლაც გა­სა­ო­ცარ და იდუ­მალ ხვამ­ლის მთა­ზე წლე­ბის წინ ვი­მოგ­ზა­უ­რე, სწო­რედ ხვამ­ლის ციხე-ქვა­ბულ­სა და ლე­ვან გო­თუ­ა­ზე სა­სა­უბ­როდ მი­ვა­კი­თხე, უპირ­ვე­ლე­სად კი, ალი­ო­შა და ალექ­სან­დრა ჯა­ფა­რი­ძე­ებ­თან მწერ­ლის და­ახ­ლო­ე­ბის ამ­ბა­ვი გა­მოვ­კი­თხე.

ივა­ნე ჯა­ფა­რი­ძე:

- ლე­ვან გო­თუა შე­სა­ნიშ­ნა­ვი მთამ­სვლე­ლი იყო და დიდ მთამ­სვლე­ლურ მიღ­წე­ვებს თა­ვი­სი "ოც­ნე­ბის დიდი მო­ზი­ა­რის", ქარ­თუ­ლი ალ­პი­ნიზ­მის აღი­ა­რე­ბუ­ლი ლი­დე­რის - ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძის სა­ხელს უკავ­ში­რებ­და, ხოლო ალ­პი­ნის­ტუ­რი მოღ­ვა­წე­ო­ბის და­სა­წყი­სად 1937 წელს მი­იჩ­ნევ­და.

"მა­ნამ­დე მე ერთი გზა­გა­უ­კი­თხა­ვი, მარ­ტო­ხე­ლა მო­ხე­ტი­ა­ლე მოგ­ზა­უ­რი ვი­ყა­ვი. ხევ­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძის სა­ხე­ლო­ვან ხმას ავ­ყე­ვი და მე­ტე­ო­სად­გურ­ში ავე­დი. ნამ­დვი­ლი მთამ­სვლე­ლო­ბა, ყვე­ლა წე­სე­ბი­თა და სიძ­ნე­ლე­ე­ბით, ხდეს ხე­ო­ბა­ში, შა­ვა­ნა­ზე ვნა­ხე და აღვწე­რე კი­დე­ვაც. ასე და­ი­წყო ჩემი და ალი­ო­შას და­მე­გობ­რე­ბა. ჩვენ არა მარ­ტო თოკი და ძნელ­სა­ვა­ლი გვა­ახ­ლო­ებ­და. განა მარ­ტო მწვერ­ვა­ლე­ბი­სა და ბუ­ნე­ბის სიყ­ვა­რუ­ლი. ჩვენ­ში მთამ­სვლე­ლო­ბა მარ­ტო მთა­ზე მსვლე­ლო­ბა არა­სო­დეს არ ყო­ფი­ლა, იგი ჩვე­ნი ეროვ­ნუ­ლი ყო­ფით, ის­ტო­რი­ი­თა და გე­ოგ­რა­ფი­ით ნა­კარ­ნა­ხე­ვი ვაჟ­კა­ცუ­რი მოღ­ვა­წე­ო­ბა იყო და არის! ალი­ო­შას მეშ­ვე­ო­ბით ჩემს ან­გა­რიშ­ზეც მომ­რავ­ლდა მწვერ­ვა­ლე­ბი, გა­და­სავ­ლე­ბი, მი­უ­ვა­ლი გა­მოქ­ვა­ბუ­ლე­ბი. მე თა­ვის დრო­ზე­ვე ვე­ცა­დე ეს და­უ­ვი­წყა­რი გზე­ბი და დღე­ე­ბი კალ­მი­თა და წე­რა­ყი­ნით აღ­მე­ბეჭ­და ჩემს ნარ­კვე­ვებ­ში. ასე იშვა "ხდე­და­ლე­ულ­ნი", "თეთ­რი სა­ვა­ლი", "ვა­ჟას სამ­ყა­რო­ში", "ხვამ­ლის ციხე-ქვა­ბუ­ლი", "კა­ცხის სვე­ტის სა­ი­დუმ­ლო" და სხვა. ამ ნარ­კვე­ვე­ბის კა­ლა­მი თუ მე მე­კუთ­ვნის, წე­რა­ყი­ნი და სული უსა­თუ­ოდ ალი­ო­შა­სია!" ალი­ო­შას­თან ერ­თად ბა­ტონ­მა ლე­ვან­მა მრა­ვა­ლი მი­უ­ვა­ლი მღვი­მე-გა­მოქ­ვა­ბუ­ლი გა­მო­იკ­ვლია და კავ­კა­სი­ო­ნის ურ­თუ­ლე­სი მწვერ­ვა­ლე­ბი და­ლაშ­ქრა. სწო­რედ მათი დამ­სა­ხუ­რე­ბაა, რომ დღეს კავ­კა­სი­ონ­ზე არის ილი­ას, აკა­კის, ვა­ჟას, სულ­ხან-საბა ორ­ბე­ლი­ა­ნის, ნი­ნოშ­ვი­ლი­სა და მარ­ჯა­ნიშ­ვი­ლის მწვერ­ვა­ლე­ბი.

1945 წელს ლე­ვან გო­თუ­ამ, რო­მელ­საც ბავ­შვო­ბი­დან­ვე აინ­ტე­რე­სებ­და ხვამ­ლის შე­სა­ხებ არ­სე­ბუ­ლი ლე­გენ­და-თქმუ­ლე­ბე­ბი და სა­თა­ნა­დოდ ჰქონ­და და­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ვა­ხუშ­ტი­სა თუ სხვა ავ­ტორ­თა მა­სა­ლე­ბი, ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძის მო­წა­დი­ნე­ბით, და-ძმა ჯა­ფა­რი­ძე­ებ­თან, არ­ქე­ო­ლოგ გი­ორ­გი ლომ­თა­თი­ძეს­თან, მხატ­ვარ ვერა ბე­ლეც­კა­ი­ას­თან, გე­ოგ­რაფ ელე­ნე აბა­ში­ძეს­თან, პა­ლე­ონ­ტო­ლოგ ნი­კო­ლოზ ბურ­ჩაკ-აბ­რა­მო­ვიჩ­თან, მთამ­სვლე­ლებ­თან: ალექ­სან­დრე ნემ­სიწ­ვე­რი­ძეს­თან, გოგი ჯა­ფა­რი­ძეს­თან, ვა­ლია ნა­სო­ნო­ვა­სა და სი­მონ შხვა­ცა­ბა­ი­ას­თან ერ­თად ყო­ველ­მხრივ გა­მო­იკ­ვლია ხვამ­ლის ციხე-ქვა­ბუ­ლი და ამ მოვ­ლე­ნას შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ნარ­კვე­ვიც მი­უ­ძღვნა. ძი­რი­თად ქვა­ბულ­ში მათ არ­ქე­ო­ლო­გი­უ­რი გა­თხრე­ბიც ჩა­ა­ტა­რეს, მაგ­რამ გა­მოქ­ვა­ბუ­ლი "სა­ქარ­თვე­ლოს ავ­ბე­დი­თი ის­ტო­რი­ის რო­მე­ლი­ღაც მო­ნაკ­ვეთ­ში სრუ­ლე­ბით გა­პარ­ტა­ხე­ბუ­ლა. მტრებს, მძარ­ცვე­ლებს, დროს - ყვე­ლას ბე­ჯი­თად უმუ­შავ­ნი­აო", - და­წე­რა მოგ­ვი­ა­ნე­ბით.

- ხვამ­ლის ციხე-ქვა­ბულ­ზე მით­ქმა-მოთ­ქმა დღემ­დე გრძელ­დე­ბა. მა­ინც რით არის ასე გა­მორ­ჩე­უ­ლი?

- XVIII სა­უ­კუ­ნის გა­მო­ჩე­ნი­ლი გე­ოგ­რა­ფი და ის­ტო­რი­კო­სი ვა­ხუშ­ტი ბაგ­რა­ტი­ო­ნი თა­ვის უკ­ვდავ წიგნ­ში "აღ­წე­რა სა­მე­ფო­სა სა­ქარ­თვე­ლო­სა", ლე­ჩხუ­მის აღ­წე­რი­სას წერს: "რი­ო­ნის და­სავ­ლე­თით, მთის ძირს, არს ხომ­ლის კლდე, ფრი­ად მა­ღა­ლი. მო­ი­გო ამან სა­ხე­ლი ესე სი­მაღ­ლით, ხომ­ლის ვარ­სკვლა­ვის სწო­რო­ბით. ამ კლდე­ში არს ქვა­ბი გა­მოკ­ვე­თი­ლი, მტრი­სა­გან შე­უ­ა­ლი, მე­ფე­თა სა­გან­ძურთ სა­დე­ბი". ხოლო "ქარ­თლის ცხოვ­რე­ბა" გვა­უ­წყებს: "ოდეს ქვე­ყა­ნას გა­უ­ჭირ­დეს, ხომ­ლის მთამ არ­ჩი­ნოს". "ქარ­თლის ცხოვ­რე­ბა­ში" ისიც წე­რია, და­ვით ნა­რინ­მა და და­ვით ულუმ 1243 წელს ამერ-იმე­რი რომ გა­ი­ნა­წი­ლეს, "...გაჰ­ყვეს სა­მე­ფო და სა­ჭურ­ჭლე­ნი ორად გარ­ნა ხვამ­ლი­სა ქვაბ­სა, რო­მე­ლი იდვა, მცი­რე რამ გა­მო­ი­ღეს და გაჰ­ყვეს და უფ­რო­სი ქვაბ­სა­ვე და­უ­ტე­ვეს". იქვე ვკი­თხუ­ლობთ, რომ ხვამ­ლი უკვე და­ვით აღ­მა­შე­ნებ­ლის დრო­ი­დან მი­აჩ­ნდათ სა­ქარ­თვე­ლოს მთა­ვარ განძსა­ცა­ვად, რო­გორც სა­ი­მე­დო, მი­უდ­გო­მე­ლი და და­ცუ­ლი ად­გი­ლი. ცნო­ბი­ლია აგ­რეთ­ვე, რომ, როცა რუ­სუ­დან დე­დო­ფალ­მა მონ­ღო­ლე­ბის შე­მო­სე­ვის დროს თა­ვი­სი რე­ზი­დენ­ცია ქუ­თა­ის­ში გა­და­ი­ტა­ნა, მთე­ლი სა­ხელ­მწი­ფო გან­ძე­უ­ლი უჯარ­მი­დან წა­ი­ღო და ხვამ­ლის მთა­ში მო­აქ­ცია. ხვამ­ლი­სად­მი ინ­ტე­რე­სი სა­უ­კუ­ნე­ე­ბი­სა და წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში იზ­რდე­ბო­და და ხან­და­ხან მას­ზე მი­თე­ბიც კი იქ­მნე­ბო­და. მისი ის­ტო­რი­ულ-არ­ქე­ო­ლო­გი­უ­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბი­დან და ძნე­ლად მი­სად­გო­მო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ინ­ტე­რე­სი გაჩ­ნდა ალ­პი­ნის­ტურ წრე­ებ­შიც.

1935 წლი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი, ქარ­თვე­ლი ალ­პი­ნის­ტე­ბი სა­ქარ­თვე­ლოს მუ­ზე­უ­მი­სა და გე­ოგ­რა­ფი­უ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე თით­ქმის ყო­ველ­წლი­უ­რად სვამ­დნენ ხვამ­ლის შემ­სწავ­ლე­ლი ექ­სპე­დი­ცი­ის მო­წყო­ბის სა­კითხს, მაგ­რამ ამ იდე­ის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა ვერ მო­ხერ­ხდა 1939 წლამ­დე, ვიდ­რე საქ­მეს ხელი არ მოჰ­კი­და სა­ქარ­თვე­ლოს კულ­ტუ­რის ძეგლ­თა გან­ყო­ფი­ლე­ბამ. სწო­რედ მან გაგ­ზავ­ნა ხვამ­ლი­სა და ორხვის გა­მოქ­ვა­ბუ­ლე­ბის გა­მო­საკ­ვლე­ვად ექ­სპე­დი­ცია ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბით. ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძე ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი მუ­შა­ო­ბის შე­სა­ხებ 1939 წლის 15 დე­კემ­ბერს წარ­დგე­ნილ ან­გა­რიშ­ში (ინა­ხე­ბა ოჯა­ხის არ­ქივ­ში) წერს: "არც ერთი ქვე­ყა­ნა ალ­ბათ ისე მდი­და­რი არ არის ის­ტო­რი­უ­ლი გა­მოქ­ვა­ბუ­ლე­ბით, რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლო, მაგ­რამ ეს სიმ­დიდ­რე ჩვენ­ში ჯერ ოდ­ნა­ვა­დაც არაა ხელ­შე­ხე­ბუ­ლი და დღემ­დე მხო­ლოდ ნიავ-ქარ­თა სა­თა­რე­შო­დაა მი­ტო­ვე­ბუ­ლი... აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, 1940 წლის ზა­ფხულ­ში ჩა­ტარ­დეს ხვამ­ლის გა­მოქ­ვა­ბულ­ში გა­თხრე­ბი, რაც სა­ბო­ლო­ოდ გა­მო­არ­კვევს მის მრა­ვალ­სა­უ­კუ­ნო­ვან სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბას". ასეც მოხ­და და უდი­დე­სი სიძ­ნე­ლე­ე­ბის გა­და­ლახ­ვი­სა და უმაღ­ლე­სი ალ­პი­ნის­ტუ­რი ტექ­ნი­კის გა­მო­ყე­ნე­ბით, აღ­ნიშ­ნულ­მა ექ­სპე­დი­ცი­ამ ორი დღის შემ­დეგ შე­აღ­წია გა­მოქ­ვა­ბულ­ში, ზუს­ტად აზო­მა მას­ში გა­მოჭ­რი­ლი ოთა­ხე­ბი, დუ­ღა­ბით ამო­შე­ნე­ბუ­ლი კედ­ლე­ბი და ყვე­ლა და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი დე­ტა­ლი აღ­ბეჭ­და კი­ნო­ფირ­ზე. მომ­დევ­ნო წელს გან­ზრა­ხულ ახა­ლი ექ­სპე­დი­ცი­ის მო­წყო­ბას კი ომმა შე­უ­შა­ლა ხელი... 1945 წელს ხვამ­ლზე უფრო დიდი ექ­სპე­დი­ცია მო­ე­წყო, რომ­ლის შე­მად­გენ­ლო­ბაც სა­უბ­რის და­სა­წყის­ში და­ვა­სა­ხე­ლე. ექ­სპე­დი­ცი­ას ახ­ლდა სა­ქარ­თვე­ლოს კი­ნოქ­რო­ნი­კის ოპე­რა­ტო­რი ალექ­სან­დრე აჯი­ბე­გაშ­ვი­ლი, რო­მელ­მაც ფირ­ზე აღ­ბეჭ­და და სა­მუ­და­მოდ უკ­ვდავ­ყო ამ უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი ექ­სპე­დი­ცი­ის სა­ინ­ტე­რე­სო მო­მენ­ტე­ბი. ექ­სპე­დი­ცი­ის წევ­რე­ბის დას­ტუ­რით, ხვამ­ლის ქვა­ბულ­ში გან­ძის კვა­ლი არ იყო, მაგ­რამ ბუ­ნებ­რი­ვი, უაღ­რე­სად ძნელ­მი­საწ­ვდო­მი ქვა­ბუ­ლის შე­სას­ვლელ­ში ქვიტ­კი­რის კა­პი­ტა­ლუ­რი კარ-სარ­კმლი­ა­ნი კედ­ლის ამო­შე­ნე­ბა, ხოლო მის ქვე­მოთ 35 მეტ­რი სიგ­რძი­სა და 2-3 მეტ­რის სი­გა­ნის თა­რა­ზუ­ლი ბაქ­ნის გა­მოკ­ვე­თა, მას­ში კლდი­სა­ვე სწო­რი ტიხ­რე­ბის და­ტო­ვე­ბა და გა­რე­დან ქვიტ­კი­რის კედ­ლის და­ყო­ლე­ბა ისეთ გრან­დი­ო­ზულ ღო­ნის­ძი­ე­ბად ჩან­და, რო­გორ­საც მხო­ლოდ დიდი სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი მნიშ­ვნე­ლო­ბის საქ­მის­თვის თუ გას­წევ­დნენ. სა­ვა­რა­უ­დოდ, ამ მოზ­რდი­ლი ქვა­ბუ­ლის ამო­შე­ნე­ბით სავ­სე­ბით სა­ი­მე­დო სა­ცა­ვი შე­იქ­მნა. ალ­ბათ მცვე­ლი რაზ­მი დე­და­ბა­ქან­ზე, კლდე­ში ნაკ­ვეთ ოთა­ხებ­ში იცხოვ­რებ­და და უდა­რა­ჯებ­და ძვირ­ფას გან­ძე­ულს. კლდე იმ­დე­ნად ძნე­ლი ასავ­ლე­ლია, რომ ოცი­ო­დე მარ­ჯვე მე­ცი­ხოვ­ნე ად­ვი­ლად აღ­კვეთ­და მტრის მიერ ქვა­ბუ­ლის მიწ­ვდო­მის ყო­ველ­გვარ ცდას. შე­საძ­ლოა, სწო­რედ მე­ცი­ხოვ­ნე­თა ხელს ეკუთ­ვნო­დეს ბაქ­ნის ერთ-ერთი ოთა­ხის ტიხ­რებს შო­რის უკა­ნა კე­დელ­ზე წი­თე­ლი სა­ღე­ბა­ვით შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი პრი­მი­ტი­უ­ლი, მაგ­რამ სა­ინ­ტე­რე­სო სუ­რა­თი, რო­მე­ლიც მშვილ­დო­სა­ნი მხედ­რე­ბის ნა­დი­რო­ბას გა­მო­ხა­ტავს.

- ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძის და­ღუპ­ვა­სა და ლე­ვან გო­თუ­ას გა­და­სახ­ლე­ბა­საც ზო­გი­ერ­თი სწო­რედ ხვამ­ლის ექ­სპე­დი­ცი­ას უკავ­ში­რებ­და...

- ეს არის სრუ­ლი სი­სუ­ლე­ლე, სხვას ვე­რა­ფერს ვუ­წო­დებ. მსოფ­ლი­ომ იცის, რო­გორ და სად და­ი­ღუ­პა ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძე! ასე­ვე უცხა­დე­სია ლე­ვან გო­თუ­ას გა­ნა­წა­მე­ბი ცხოვ­რე­ბაც. იმა­საც გე­ტყვით, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბოლო პე­რი­ოდ­ში მე­ტად სა­ვა­ლა­ლო ტენ­დენ­ცია დამ­კვიდ­რდა - ესა თუ ის ჯგუ­ფი ან პირი რა­ი­მე საქ­მეს ხელს რომ მოჰ­კი­დებს, ჰგო­ნია, ის არის პირ­ვე­ლი ამ საქ­მე­ში და არად და­გი­დევთ მათ ღვაწლ­სა და დამ­სა­ხუ­რე­ბას, ვი­საც გა­ცი­ლე­ბით ადრე უკე­თე­ბია ეს საქ­მე. "ახა­ლი დრო­ის რა­ინ­დებს" თა­ვი­ან­თი "პირ­ვე­ლო­ბის" წარ­მო­ჩე­ნა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის თვალ­ში ნაც­რის შეყ­რა სურთ. გან­სა­კუთ­რე­ბით მი­უ­ღე­ბე­ლია ასე­თი ქმე­დე­ბე­ბი მეც­ნი­ე­რე­ბა­ში, სა­დაც ზნე­ობ­რი­ვი და მო­რა­ლუ­რი კრი­ტე­რი­უ­მე­ბი ყო­ველ­თვის მა­ღა­ლი და შე­უ­ბღა­ლა­ვი იყო. მკვლევ­რი­სა და მეც­ნი­ე­რის სა­ხე­ლი წე­სი­ე­რე­ბი­სა და პა­ტი­ოს­ნე­ბის სი­ნო­ნი­მად აღიქ­მე­ბო­და. ამ შე­სა­ვალს იმი­ტომ ვა­კე­თებ, რომ ბოლო ხანს დიდი აჟი­ო­ტა­ჟია ატე­ხი­ლი ხვამ­ლის მა­სივ­ში გა­მოკ­ვე­თილ ციხე-ქვა­ბულ­თან და­კავ­ში­რე­ბით. სამ­წუ­ხა­როდ, ალი­ო­შა ჯა­ფა­რი­ძის ექ­სპე­დი­ცი­ის მიერ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვის შე­დე­გებს უგუ­ლე­ბელ­ყოფს და ჩქმა­ლავს გარ­კვე­უ­ლი ჯგუ­ფი, რაც უზ­ნე­ო­ბა და უკად­რი­სი საქ­ცი­ე­ლია. არ შე­მიძ­ლია თვა­ლი დავ­ხუ­ჭო სიც­რუ­ის, სი­ყალ­ბი­სა და ხვამ­ლის პირ­ველმკვლე­ვარ­თა შე­უ­რა­ცხყო­ფის იმ კო­რი­ან­ტელ­ზე, რა­საც არ­ცთუ იშ­ვი­ა­თად ვხვდე­ბი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბებ­ში. ვაი-მკვლე­ვარ­თა ერთი ჯგუ­ფი აცხა­დებს, თით­ქოს ზე­მოთ აღ­წე­რი­ლი ექ­სპე­დი­ცი­ე­ბის მო­ნა­წი­ლე­ე­ბი სტა­ლი­ნის და­ვა­ლე­ბით შე­სუ­ლან ხვამ­ლის ციხე-ქვა­ბულ­ში და ამის­თვის ექ­სპე­დი­ცი­ის ხელ­მძღვა­ნელს ოქ­როს მე­და­ლი მი­უ­ღია. ეს არის სა­ში­ნე­ლი ცი­ლის­წა­მე­ბა და ისე­თი ტყუ­ი­ლი, ფან­ტას­ტი­კის სფე­როს რომ გა­ნე­კუთ­ვნე­ბა. ამის შე­სა­ხებ აქ სი­ტყვას აღარ გა­ვაგ­რძე­ლებ, რად­გან მათ სა­თა­ნა­დო პა­სუ­ხი გა­ვე­ცი 2008 წლის 6-30 ოქ­ტომ­ბრის #14 "მწერ­ლის გა­ზეთ­ში" გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბულ სტა­ტი­ა­ში - "დი­ლე­ტან­ტიზ­მი, უვი­ცო­ბა, მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლი სიც­რუე თუ... ყვე­ლა­ფე­რი ერ­თად".

ვი­ტყვი მხო­ლოდ ერთს. დიდი მად­ლო­ბა ჟურ­ნალ "გზას" და მთელ შე­მოქ­მე­დე­ბით ჯგუფს, რო­მელ­თაც სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­უ­ყა­რეს ჩვე­ნი შე­სა­ნიშ­ნა­ვი მწერ­ლე­ბის სა­უ­კე­თე­სო ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბის გა­მო­ცე­მას, რო­მელ­თა შო­რის ალ­მა­სი­ვით ბრწყი­ნავს ლე­ვან გო­თუ­ას რო­მა­ნე­ბი "გმირ­თა ვა­რა­მი" და "მით­რი­და­ტე", ხოლო მისი "მგზავ­რუ­ლი კრი­ა­ლო­სა­ნი" სა­ქარ­თვე­ლოს გულ­წრფე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლის გა­მო­ხატ­ვის ბრწყინ­ვა­ლე ნი­მუ­შია.

ირმა ხარ­ში­ლა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)