ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის თემა უპირველესია იმ პრობლემათა შორის, რაც დღეს საქართველოს წინაშე დგას. საინტერესოა, ამ მიმართულებით ძირეულ ძვრებს რამდენ ხანში ელის ახალი ხელისუფლება. გვესაუბრება სახელმწიფო მინისტრი რეინტეგრაციის საკითხებში პაატა ზაქარეიშვილი.
- ბატონო პაატა, თქვენი, როგორც მინისტრის, ერთ-ერთი პირველი ინიციატივა აპარატისთვის სახელის შეცვლა იყო, თუმცა დღემდე ძველ სახელს ინარჩუნებს...
- სახელს პრეზიდენტი არ ცვლის. მაგალითისთვის გავიხსენოთ, რა ხდება რაბათის ციხესთან დაკავშირებით. ლაპარაკია, რომ იქ მეჩეთის ოქროსფერი გუმბათი შეიცვალოს ჟანგისფერით, ისინი კი გამოდიან და გაჰყვირიან, ანგრევენ ყველაფერსო. სააკაშვილი, რასაც თავის გაკეთებულად მიიჩნევს, იქ რაიმე მცირედის შეცვლასაც კი ავადმყოფურად განიცდის. როგორც ჩანს, ვიდრე სააკაშვილი პრეზიდენტია, სახელის შეცვლას არ დაუშვებს. თუმცა, ამ სიჯიუტით აფხაზების თვალში ჩვენ გვიწერს ქულებს: ისინი ხვდებიან, ვინ იყო მათი მტერი და ვინ მოყვარე. მაგრამ ეს პრობლემასაც გვიქმნის, რადგან აფხაზები პრინციპულად აცხადებენ, რომ არ დაელაპარაკებიან ამგვარი სახელის მქონე უწყების წარმომადგენელს. ჩვენ გვინდა შევცვალოთ სახელი და ჩვენთან არდალაპარაკების საფუძვლად გამოყენებული ეს არგუმენტი მოვსპოთ.
- თითქმის ექვსი თვე გავიდა, რაც ახალი მთავრობა შეუდგა მუშაობას. უშუალოდ კონფლიქტების დარეგულირების მიმართულებით რა ნაბიჯები გადაიდგა და თუ მოჰყვა ამას რაიმე შედეგი?
- ჩვენი მუშაობის შედეგად მიმაჩნია ის, რომ აფხაზებსა და ოსებს მოვუსპეთ ლაპარაკის საფუძველი იმის თაობაზე, რომ საქართველომ უნდა მოაწეროს ხელი ორმხრივ ხელშეკრულებას ომის განუახლებლობის შესახებ. მოგეხსენებათ, პარლამენტის მიერ მიღებული რეზოლუციის პრეამბულაში ჩაიწერა, რომ საქართველოს პარლამენტი ადასტურებს პრეზიდენტის მიერ ცალმხრივად და ზეპირად აღებულ ვალდებულებას ომის განუახლებლობის თაობაზე. პარლამენტის რეზოლუცია ბევრად მაღლა დგას, ვიდრე პრეზიდენტის ზეპირი განცხადება ან თუნდაც, აფხაზებთან და ოსებთან ორმხრივი ხელშეკრულება. სააკაშვილსა და მის ხელისუფლებას ოსები და აფხაზები არ ენდობოდნენ, მის განცხადებასაც ფარისევლურად მიიჩნევდნენ. ახალ მთავრობაში კი არის ხალხი, ვისზეც ვერ იტყვიან, არ ვენდობითო. მე, ირაკლი ალასანიას, გურამ ოდიშარიას კარგად გვიცნობენ და იციან, რომ ყოველთვის წინააღმდეგნი ვიყავით ომისა.
- ამას, როგორც ვიცი, აფხაზებისა და ოსების მხრიდან დადებითი გამოხმაურება არ მოჰყოლია.
- გამოხმაურება არ ყოფილა და ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. მათ ვერ მისცეს თავს უფლება, გაეკრიტიკებინათ ეს გადაწყვეტილება, ამიტომ საერთოდ გაჩუმდნენ. ჩვენი პოლიტიკა ისეა აწყობილი, რომ აფხაზებსა და ოსებს მოვუსპოთ ჩვენ წინააღმდეგ განცხადებების გაკეთების არგუმენტები. მათმა მოთხოვნამ ორმხრივი ხელშეკრულების თაობაზე, სიმძაფრე დაკარგა. ასევე, მნიშვნელოვნად მიმაჩნია ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ კანონში ცვლილებების ინიცირება. ამით მკაფიოდ ვამბობთ ორ რამეს: ოკუპაციის თაობაზე მიღებული კანონი რჩება ძალაში, მაგრამ რაც შესაცვლელია იმისთვის, რომ უკეთესი გახდეს, შევცვლით. ჩვენ შევეხეთ სააკაშვილის მიერ "წმინდა ძროხად" შერაცხილ კანონს და ამით ქვეყანა არ დაქცეულა. ოკუპირებულ ტერიტორიებზე უკანონო შესვლის ჰუმანიზაციის ინიციატივით ჩვენ უბრალო ადამიანებზე ვზრუნავთ. ეს ქმედება კვლავაც დაისჯება, ოღონდ ადმინისტრაციულად, და საზღვრის დამრღვევს პატიმრობის ნაცვლად, 400 ლარის ოდენობის ჯარიმა დაეკისრება, ხოლო განმეორებითი დარღვევის შემთხვევაში სისხლის სამართლებრივი დევნა დაიწყება.
- თუმცა, გყავთ ოპონენტები, რომლებიც ამბობენ, რომ არ შეიძლება საქართველოს საზღვრის დამრღვევი, ტერიტორიების მიხედვით, სხვადასხვა სტანდარტით ისჯებოდეს.
- ვინ არიან ოპონენტები - "ნაციონალური მოძრაობის" წარმომადგენლები? ისინი რა ოპონენტები არიან? თავის დროზე, როცა ეს კანონი მიიღეს, ამით ხომ თქვეს, საქართველოს ამ ტერიტორიებზე სხვა რეჟიმი მუშაობსო, თავად შემოიტანეს ეს. ამ შემთხვევაში ოპონენტები სულაც არ მადარდებს, მათ რვა წელი ჰქონდათ მართვისთვის და ქვეყანა მიიყვანეს იქამდე, რომ ცხინვალსა და სოხუმში ვერ შევდივართ. სად არის ახლა ეს ყველაფერი? ამ პრიმიტივებს მორალური უფლებაც კი არა აქვთ, რომ პირი გააღონ და ამაზე ილაპარაკონ, მაინც უტიფრად ლაპარაკობენ და კიდევ უფრო იმარხავენ თავს. მათ არ ჩააბარეს რუსებს ახალგორი და კოდორის ხეობა? ვსვამ კითხვას: რა წვლილი მიუძღვის სააკაშვილს რუსულ ოკუპაციაში? იმ თამაშში, რაც დაიწყო პუტინმა 2006 წელს, ჰქონდა თუ არა სააკაშვილს თავისი როლი? მიმაჩნია, რომ ამის გამოსაძიებლად კომისია უნდა შეიქმნას.
- ბატონო პაატა, პრემიერ- მინისტრ ბიძინა ივანიშვილის მიერ აფხაზეთის რკინიგზის თაობაზე გაკეთებულ განცხადებას დიდი რეზონანსი მოჰყვა... რუსული მედია წერდა, რომ ეს იყო პუტინისა და ანქვაბის შეხვედრაზე განხილვის ერთ-ერთი თემა...
- ძალიან კარგია, თუ ასე იყო. მიმაჩნია, რომ რკინიგზის ამოქმედება რუსეთის ინტერესებში თუ იქნება, ამ თემის განხილვა ნამდვილად შეიძლება. რკინიგზის გახსნა დამოკიდებულია მხოლოდ რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობებზე და არა რომელიმე სახელმწიფოს პოზიციაზე. თუმცა, ამ საკითხის ხსენებას რეაქცია მგონი, ყველასგან მოჰყვა, რუსეთის გარდა. როცა ადამიანი დუმს, ეს იმას ნიშნავს, რომ რაიმე კონკრეტული განცხადების გაკეთებას ურჩევნია, საერთოდ თავი აარიდოს განცხადებას.
- იმასაც ხომ ამბობენ, დუმილი თანხმობის ნიშანიაო...
- მაგას ვინც ამბობს, მას ჰკითხეთ. სააკაშვილის ლეგენდა, რკინიგზის მოქმედებით რუსეთის ექსპანსია მოხდებაო, სიმართლის მარცვალსაც რომ შეიცავდეს, რუსეთი ორივე ხელით ჩაეჭიდებოდა ამას.
- ომბუდსმენის ინიციატივა პატიმართა გაცვლის თაობაზე დადებითად შეაფასეთ, თუმცა არიან ადამიანები, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ ე.წ. ადმინისტრაციული საზღვრის დარღვევის გამო დაპატიმრებული და ცხინვალის ციხეში მყოფი ადამიანები არ შეიძლება იცვლებოდნენ მძიმე დანაშაულის ჩამდენ ადამიანებზე. მაგალითისთვის, არსებობს ინფორმაცია, რომ ქართულ ციხეში სასჯელს იხდიან ქურთისა და თამარაშენის გადაწვაში მონაწილე პირები.
- თუ კონფლიქტის მოგვარების პროცესი ითხოვს ამას, რატომ არ შეიძლება, გადავდგათ ეს ნაბიჯები? ჩვენ რას ვიგებთ, თუ არ გავათავისუფლებთ მათ? მარეკ დუდაევის მაგალითს გავიხსენებ. ეს ადამიანი არ მონაწილეობდა ქართულ-ოსურ კონფლიქტში, მაგრამ მოხდა ისე, რომ ქართველებმა მის თვალწინ გააუპატიურეს მისი და, დუდაევმა შური იძია და დახოცა ისინი, მათ შორის პოლიციელი. შემდეგ უკვე მისი მოკვლა სცადეს, თუმცა, სხვა ქართველმა გადაარჩინა. მას 4 წელიწადიღა დარჩა მოსახდელი. თუ მას დროზე ადრე გავუშვებთ, ოსებს მოვუსპობთ ლაპარაკის საფუძველს, მადლობას არავინ გვეტყვის, მაგრამ ქულებს ჩავიწერთ. შემდეგ თუ კვლავაც დააპატიმრებენ ადმინისტრაციული საზღვრის დარღვევის გამო ვინმეს, უფრო თამამად მოვითხოვთ მის გათავისუფლებას. მე არ ვამბობ, რომ ვინც სასჯელს იხდის ქართულ ციხეებში, უდანაშაულოები არიან, მაგრამ რას გვაძლევს მათი აქ ყოფნა, როცა გათავისუფლებით შეიძლება გარკვეულ წარმატებებს მივაღწიოთ?
ნათია დოლიძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)