რე­ჟი­სორ რუ­სუ­დან ჭყო­ნი­ას ფილ­მის, "KEEP SMILING ანუ გა­ი­ღი­მეთ" სცე­ნარს დიდი წარ­მა­ტე­ბა ხვდა წი­ლად სა­ქარ­თვე­ლოს ფარ­გლებს გა­რეთ. ის ერ­თა­დერ­თი ქარ­თუ­ლი პრო­ექ­ტი იყო, რომ­ლის რე­ა­ლი­ზე­ბა­საც კა­ნის ფეს­ტი­ვა­ლის "რე­ზი­დენ­სის" პროგ­რა­მის ფარ­გლებ­ში და­ე­დო სა­თა­ვე. "ბერ­ლი­ნა­ლე­ზე", პრო­ექ­ტე­ბის მარ­კეტ­ზე სამ სა­უ­კე­თე­სო პრო­ექტს შო­რის და­სა­ხელ­და და პრი­ზით აღი­ნიშ­ნა. ბელგრად­ში სა­უ­კე­თე­სო აღ­მო­სავ­ლე­თევ­რო­პულ პრო­ექ­ტად აღი­ა­რეს, აბუ-და­ბის ფეს­ტი­ვალ­ზე კი სა­უ­კე­თე­სო სცე­ნა­რის პრი­ზით და­ჯილ­დოვ­და.

ფილ­მის პრე­მი­ე­რა ვე­ნე­ცი­ის ფეს­ტი­ვალ­ზე შედ­გა, გრან-პრი მონ­პე­ლი­ე­სა და კა­ნის "შეხ­ვედ­რე­ბის ფეს­ტი­ვალ­ზე" მი­ი­ღო. ასე­ვე, პრი­ზე­ბი ხვდა წი­ლად ან­ტა­ლი­ის ფეს­ტი­ვალ­ზე, ტა­ლინ­ში, თბი­ლის­ში... ფილ­მი 35-მდე ფეს­ტი­ვალ­ზე საჩ­ვე­ნებ­ლად იყო წარ­დგე­ნი­ლი და მხო­ლოდ მარ­ტში, 8 მათ­გან­ზე უკვე მიწ­ვე­უ­ლია. მალე საფ­რან­გე­თის კი­ნო­ეკ­რა­ნებ­ზეც გა­მო­ვა. რუ­სეთ­სა და სხვა ქვეყ­ნებ­თან კი მო­ლა­პა­რა­კე­ბე­ბი მიმ­დი­ნა­რე­ობს...

- რო­გორ ახ­სნით იმ ფაქტს, რომ ფილ­მის სცე­ნარ­მა სა­ზღვარ­გა­რეთ უფრო მეტი და­ინ­ტე­რე­სე­ბა გა­მო­იწ­ვია, ვიდ­რე სა­ქარ­თვე­ლო­ში? ეს იმის გამო ხომ არ მოხ­და, რომ სი­უ­ჟე­ტი რე­ა­ლურ ამ­ბავ­ზეა და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი?

რუ­სუ­დან ჭყო­ნია,ფილ­მის რე­ჟი­სო­რი:

- სცე­ნარს შვე­ი­ცა­რი­ის გან­ვი­თა­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს მხრი­დან გრან­ტი გად­მო­ე­ცა და არა­ერ­თი წარ­მა­ტე­ბა ხვდა წი­ლად, მაგ­რამ ქარ­თუ­ლი მხრი­დან ფილ­მის­თვის და­ფი­ნან­სე­ბის მო­პო­ვე­ბა მა­ინც შე­უძ­ლე­ბე­ლი აღ­მოჩ­ნდა. ეს პრო­ექ­ტი 7 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში შეგვქონ­და კი­ნო­ცენ­ტრში და უარს გვე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ. მი­ზე­ზი ახ­ლაც არ ვიცი. ჩემ­თვის მძი­მე და გა­უ­გე­ბა­რი იყო ჟი­უ­რის­გან ყო­ველ ჯერ­ზე ერთი და იმა­ვეს მოს­მე­ნა: - ბრწყინ­ვა­ლე სცე­ნა­რია, მაგ­რამ ფულს ვერ მოგ­ცემთ! ფრან­გულ­მა ფეს­ტი­ვალ­მა, "პა­რიზ სი­ნე­მამ", სცე­ნა­რის წე­რის ხე­ლოვ­ნე­ბის შე­სა­ხებ მას­ტერკლა­სე­ბის წა­სა­კი­თხად, პა­რიზ­ში მი­მიწ­ვია... სა­ქარ­თვე­ლო­დან კი პერ­მა­ნენ­ტუ­ლად უარს ვი­ღებ­დით. ეს იმ­დე­ნად მძი­მე და დამ­თრგუნ­ვე­ლი იყო, რა­ზეც მწა­რედ მი­ტი­რია კი­დეც, მაგ­რამ ფარ-ხმა­ლი არ დავ­ყა­რე და რო­გორც იქნა, 8 წლის შემ­დეგ, კონ­კურ­სში გა­ვი­მარ­ჯვე. სწო­რედ ქარ­თუ­ლი ფუ­ლის მო­პო­ვე­ბის შემ­დეგ გახ­და შე­საძ­ლე­ბე­ლი ჩემს ფრანგ პრო­დი­უ­სერ­თან, ნი­კო­ლას ბლანკთან ერ­თად ამ ფილ­მის ბი­უ­ჯე­ტის შეკ­ვრა და გა­და­ღე­ბა. მსგავ­სი სი­ლა­მა­ზის (დე­დე­ბის) კონ­კურ­სი, რაც ჩემს ფილმშია ასა­ხუ­ლი, მარ­თლაც ჩა­ტარ­და 90-იან წლე­ბის სა­ქარ­თვე­ლო­ში და სცე­ნა­რის იდე­აც სწო­რედ იმ კონ­კურ­სის მო­ნა­წი­ლის მო­ნა­თხრო­ბის შემ­დეგ გა­მიჩ­ნდა...

- სა­თა­უ­რის თქვე­ნე­უ­ლი გა­აზ­რე­ბა ასე­თია - ქარ­თველ ქა­ლებს სა­სა­ცი­ლოდ სუ­ლაც არ აქვთ საქ­მე, მაგ­რამ მა­ინც უნდა გა­ი­ღი­მონ? ამას­თან, ფილ­მის სა­ხელ­წო­დე­ბა რა­ტომ არის ინ­გლი­სურ-ქარ­თუ­ლად?

- ღი­მი­ლი ზო­გა­დად, შოუს ნა­წი­ლია... სა­თა­უ­რი ინ­გლი­სურ-ქარ­თუ­ლად იმი­ტომ გა­და­წყდა, რომ ეს ფილ­მი მიმ­ბაძ­ვე­ლო­ბა­ზეც მოგ­ვი­თხრობს - თუ რო­გორ ვცდი­ლობთ ქარ­თვე­ლე­ბი ყვე­ლაფ­რის გა­უ­აზ­რებ­ლად კო­პი­რე­ბას. ის კონ­კურ­სიც ასეა: მის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რებს თვი­თო­ნაც ვერ გა­ურ­კვე­ვი­ათ, რის­თვის აწყო­ბენ იმ ღო­ნის­ძი­ე­ბას - დე­დო­ბის იდე­ის პრო­მო­უ­ტი­რე­ბის­თვის თუ "ახა­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს", "ახა­ლი, ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის აშე­ნე­ბის­თვის"? რო­გო­რი უნდა იყოს ახა­ლი ქარ­თვე­ლი დედა? - კი­თხუ­ლობს შოუს წამ­ყვა­ნი და ამ უაზ­რო კი­თხვა­ზე ასე­თი­ვე უაზ­რო პა­სუხს იღებს: - ძველ­ზე უკე­თე­სი! ფილ­მის ორე­ნო­ვა­ნი სა­ხე­ლი მხო­ლოდ ირო­ნი­აა მიმ­ბაძ­ვე­ლო­ბი­სა და ქარ­თვე­ლე­ბის ორ­მა­გი "მენ­ტა­ლო­ბის" მი­მართ. უფრო სწო­რად, გა­ურ­კვევ­ლო­ბა­სა და დაბ­ნე­უ­ლო­ბა­ზე: სად ვართ? რა გვინ­და? ვინ ვართ?

- რო­გორც აღ­ნიშ­ნავთ, ფილ­მი არ ეხე­ბა გენ­დერულ პრობ­ლე­მებს, მაგ­რამ ნებ­სით თუ უნებ­ლი­ეთ, იგი მსგავს თე­მებს ეხ­მი­ა­ნე­ბა... სა­ზღვარ­გა­რეთ თუ მი­ი­ღო შე­ფა­სე­ბა ამ თვალ­საზ­რი­სით?

- თუ ფილ­მის მთა­ვარ პერ­სო­ნა­ჟებს, იმ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რივ, ძლი­ერ ქა­ლებს თა­ნა­ვუგ­რძნობთ, რომ­ლებ­საც უყ­ვართ, იბ­რძვი­ან, ოც­ნე­ბო­ბენ, გრძნო­ბენ, ფიქ­რო­ბენ, მარ­ცხდე­ბი­ან და იმარ­ჯვე­ბენ, და­ი­ნა­ხავთ ქა­ლის მიერ და­ნა­ხულ ქალს! დიახ, სწო­რედ ქალი ცდი­ლობს, სა­კუ­თა­რი თვა­ლით და­გა­ნახ­ვოთ სამ­ყა­რო!

- ფილმში უხ­ვა­დაა სა­ტი­რუ­ლი ელე­მენ­ტე­ბი. კრი­ტი­კა ხომ არ გსმე­ნი­ათ იმის გამო, რომ ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მან­კი­ერ მხა­რე­ებს ამ­ხელთ?

- ფილ­მი ტრა­გი­კო­მე­დი­აა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ საკ­მა­ოდ მძი­მე თე­მას ეხე­ბა, სი­მარ­თლე სა­ტი­რუ­ლი ფორ­მი­თაა ნაჩ­ვე­ნე­ბი და ხში­რად ძა­ლი­ან სა­სა­ცი­ლოა. დიახ, მა­ყუ­რებ­ლის მცი­რე ნა­წილს არ მოს­წონს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ის პორ­ტრე­ტი, რა­საც ვთა­ვა­ზობთ, მაგ­რამ მათი პრო­ტეს­ტი და გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბა სა­უ­კე­თე­სო რამ არის, - ე.ი. ფილ­მი გა­მო­ვი­და, მი­ზანს მი­აღ­წია, მა­ყუ­რე­ბელს გულ­ზე მოხ­ვდა. პუბ­ლი­კამ ზო­გა­დად ფილ­მი კარ­გად მი­ი­ღო, წარ­მო­უდ­გენ­ლად კარ­გი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბე­ბი გვაქვს. თუმ­ცა იყო რამ­დე­ნი­მე ძა­ლი­ან აგ­რე­სი­უ­ლი წე­რი­ლიც, სა­დაც წერ­დნენ, რომ ამ ფილ­მის გამო რე­ჟი­სო­რის გა­გლეჯ­ვა უნ­დათ...

ია სუ­ხი­ტაშ­ვი­ლი, მსა­ხი­ო­ბი:

- სი­მარ­თლე გი­თხრათ, ყელ­ში ამო­მი­ვი­და ნარ­კო­მა­ნი­ა­სა და აფხა­ზე­თის ომზე შექ­მნი­ლი ფილ­მე­ბი. ბევ­რმა ეს ფილ­მი ფე­მი­ნის­ტუ­რად მო­ნათ­ლა. ასე არ არის. ეს არის პრო­ექ­ტი, რო­მე­ლიც უბ­რა­ლოდ ქა­ლებს და მათ ცხოვ­რე­ბას ეხე­ბა. არც ის არის, რომ მას­ში ქარ­თუ­ლი მან­კი­ე­რი ტრა­დი­ცი­ე­ბია ასა­ხუ­ლი. მერ­წმუ­ნეთ, მსგავ­სი პრობ­ლე­მე­ბი მეტ-ნაკ­ლე­ბად ყვე­ლა ქვე­ყა­ნა­შია. ჩემი შე­ფა­სე­ბით, ეს არის "შავი კო­მე­დია". გვან­ცას ანუ ჩემი პერ­სო­ნა­ჟის ტრა­გე­დი­ა­ში დამ­ნა­შა­ვედ არა­ვინ მი­მაჩ­ნია. ხში­რად გვიყ­ვარს რა­ღა­ცე­ბის სხვებ­ზე გა­დაბ­რა­ლე­ბა, მაგ­რამ გვან­ცას თვი­თონ მი­უ­ძღვის წვლი­ლი სა­კუ­თარ წა­რუ­მა­ტებ­ლო­ბა­ში. მან დრო რო­გორც სა­ჭი­რო იყო, ისე ვერ გა­მო­ი­ყე­ნა, "ჩა­ი­ციკ­ლა" თა­ვის ტრა­გე­დი­ა­ზე და პრო­ფე­სი­უ­ლად ვე­ღარ გან­ვი­თარ­და... წარ­მა­ტე­ბის მი­საღ­წე­ვად არ არის სა­ჭი­რო ვინ­მეს­თან სექ­სუ­ა­ლუ­რი კონ­ტაქ­ტის დამ­ყა­რე­ბა. აი, იღ­ბა­ლი კი ნამ­დვი­ლად სა­ჭი­როა. ჭკუა კი იმის­თვის აქვს ადა­მი­ანს, რომ ცხოვზრე­ბა თა­ვის სა­სარ­გებ­ლოდ მო­მარ­თოს.

ნანა შო­ნია, მსა­ხი­ო­ბი:

- ქალ­თა პრობ­ლე­მე­ბი, რა თქმა უნდა, მა­ნამ­დეც მა­ინ­ტე­რე­სებ­და და როცა სცე­ნა­რი წა­ვი­კი­თხე, როლი იმ­დე­ნად მო­ვირ­გე, წუ­თი­თაც არ მი­ფიქ­რია, რე­ჟი­სო­რის შე­მო­თა­ვა­ზე­ბას ისე დავ­თან­ხმდი. მო­მე­წო­ნა არა მხო­ლოდ სცე­ნა­რის ფორ­მა, არა­მედ ფილ­მის იდეა. ეს ავ­ტო­რის მიერ გა­მო­ხა­ტუ­ლი ერ­თგვა­რი პო­ზი­ცია იყო და დიდი სი­ა­მოვ­ნე­ბი­თა და ენ­თუ­ზი­აზ­მით გა­ვი­ზი­ა­რე იგი. ის პრობ­ლე­მე­ბი, რაც ფილ­მის პერ­სო­ნაჟ ქალ­ბა­ტო­ნებს აქვთ, ჩემ­თვის პი­რა­დად ნაც­ნო­ბი არ არის, მაგ­რამ ნაც­ნო­ბია ჩემ ირ­გვლივ მყო­ფი ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის, რო­მელ­თა გა­სა­ჭი­რით ყო­ველ­თვის ვინ­ტე­რეს­დე­ბი. მსა­ხი­ობს ათას­გვა­რი რო­ლის შეს­რუ­ლე­ბა უწევს, ამი­ტომ თუ მან არ იცის ესა თუ ის პრობ­ლე­მა­ტი­კა, როლს ვერ გა­ი­თა­ვი­სებს და ვერ შეძ­ლებს სათ­ქმე­ლის მა­ყუ­რებ­ლამ­დე მი­ტა­ნას. ვფიქ­რობ, ხა­რის­ხი­თაც და იდე­ი­თაც ფილ­მი ბევ­რად გან­სხვავ­დე­ბა და გა­მორ­ჩე­უ­ლია ბოლო დროს გა­და­ღე­ბუ­ლი ქარ­თუ­ლი ფილ­მე­ბის­გან. გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია ისიც, რომ ეს რუ­სუ­დან ჭყო­ნი­ას დე­ბი­უ­ტია! ასე თა­მა­მად იმი­ტომ გე­ლა­პა­რა­კე­ბით, რომ უკვე ვიცი მა­ყუ­რებ­ლის და­დე­ბი­თი შე­ფა­სე­ბა...

შო­რე­ნა ბე­გაშ­ვი­ლი, მსა­ხი­ო­ბი:

- როცა სცე­ნა­რი სა­ინ­ტე­რე­სოა, ფილმში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა­საც იო­ლად თან­ხმდე­ბი. კას­ტინგზე უკვე ვი­ცო­დით, რომ სცე­ნარს პრი­ზი ჰქონ­და აღე­ბუ­ლი. როცა მსა­ხი­ო­ბებ­მა სცე­ნა­რი წა­ვი­კი­თხეთ, მივ­ხვდით, რომ საქ­მე სე­რი­ო­ზულ პრო­ექტთან გვქონ­და. რაც შე­ე­ხე­ბა ქალ­თა პრობ­ლე­მებს, ისეთ უბან­ში გა­ვი­ზარ­დე, სა­დაც მსგავ­სი პრობ­ლე­მა უხ­ვად იყო. ეს ყვე­ლა­ფე­რი ჩემ­თვის ნაც­ნო­ბი და ახ­ლო­ბე­ლი გახ­ლდათ და მი­ხა­რია, რომ ამ ფილ­მის შექ­მნა­ში მეც ვმო­ნა­წი­ლე­ობ­დი. ძა­ლი­ან ბევ­რი დე­ტა­ლია ფილმში, რო­მე­ლიც ჩვენს ყო­ველ­დღი­ურ რე­ა­ლო­ბას ასა­ხავს. ის მწა­რე სი­ნამ­დვი­ლეს ასა­ხავს და ამი­ტო­მაც არის გა­მორ­ჩე­უ­ლი. ფილ­მი ყვე­ლა­ნა­ი­რი თვალ­საზ­რი­სით სა­ინ­ტე­რე­სოა. რაც შე­ე­ხე­ბა მას­ში მო­ნა­წი­ლე მსა­ხი­ო­ბე­ბის სი­შიშ­ვლეს და იმას, რომ ამით ვინ­მე გა­ღი­ზი­ან­და, გა­მო­დის, რომ ფილ­მი არას­წო­რად გა­ი­გო... სუ­რათ­ში ნაჩ­ვე­ნე­ბია წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვის თა­ვი­სე­ბუ­რი გზა, მაგ­რამ აუ­ცი­ლე­ბე­ლი არ არის, წარ­მა­ტე­ბას ადა­მი­ან­მა იმის ხარ­ჯზე მი­აღ­წი­ოს, რომ ვინ­მეს ლო­გინ­ში ჩა­უ­გორ­დეს. წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვა ამის გა­რე­შეც შე­იძ­ლე­ბა.

თა­მარ აბ­რა­მიშ­ვი­ლი, ქალ­თა გა­ნათ­ლე­ბი­სა და ინ­ფორ­მა­ცი­ის სა­ერ­თა­შო­რი­სო ცენ­ტრის დი­რექ­ტო­რი:

- ეს ფილ­მი სა­შუ­ა­ლე­ბას იძ­ლე­ვა, დავ­ფიქ­რდეთ მავ­ნე ტრა­დი­ცი­ებ­სა თუ დამ­კვიდ­რე­ბულ წე­სებ­ზე, უფრო მძაფ­რად ვიგ­რძნოთ მავ­ნე ჩვე­ვე­ბის, ნორ­მე­ბის შეც­ვლი­სა და აღ­მო­ფხვრის სა­ჭი­რო­ე­ბა. ფილ­მი სა­ერ­თა­შო­რი­სო ას­პა­რეზ­ზეა გა­სუ­ლი, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ იგი სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სე­ბულ ქალ­თა პრობ­ლე­მებს ახ­ლო­ბელს გახ­დის სხვა ქვეყ­ნე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბის­თვის. გენ­დერუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი სო­ცი­ა­ლუ­რად ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბია და ეს ფილმში ნათ­ლად და სწო­რა­დაა ასა­ხუ­ლი.

ნა­ტა­ლია, დი­ა­სახ­ლი­სი, 37 წლის:

- ფილმში ნა­ნა­ხი ცალ­კე­უ­ლი ეპი­ზო­დე­ბი, ვფიქ­რობ, თით­ქმის ყვე­ლა დი­ა­სახ­ლი­სის­თვის ნაც­ნო­ბია. ორი შვი­ლი მყავს და იმ ფაქ­ტმა, რომ სახ­ლში მათი დამ­ტო­ვე­ბე­ლი არას­დროს მყო­ლია, ჩემი პრო­ფე­სია შე­ი­წი­რა. ხოლო როცა წა­მო­ი­ზარ­დნენ, რიგი პრობ­ლე­მე­ბის გამო, უკვე თა­ვად აღ­მოვ­ჩნდი შრო­მი­სუ­უ­ნა­რო... გენ­დერუ­ლი და ფე­მი­ნის­ტუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში არას­წო­რად ეს­მით. ჩვენ­თან ქალ­თა პრობ­ლე­მე­ბი მარ­თლაც შე­სამ­ჩნე­ვია და კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ რო­მე­ლი­მე მთავ­რო­ბა ამის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით შექ­მნის კა­ნო­ნებს. ზოგ­ჯერ ვფიქ­რობ, არა­ნა­ი­რი აზრი არა აქვს, ჩემს გო­გო­ნას სე­რი­ო­ზულ გა­ნათ­ლე­ბას მივ­ცემ თუ არა, რად­გა­ნაც ძა­ლი­ან მცი­რე შან­სი არ­სე­ბობს, რომ მო­მა­ვალ­ში გა­მო­ი­ყე­ნოს... ფილ­მი ასე­ვე ხაზს უს­ვამს ქარ­თვე­ლი ქა­ლე­ბის ღირ­სე­ბას, რო­მელ­საც ყვე­ლაფ­რის მი­უ­ხე­და­ვად, არ ღა­ლა­ტო­ბენ. მად­ლო­ბა რე­ჟი­სორ­სა და მსა­ხი­ო­ბებს!..

შო­რე­ნა ლა­ბა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)