ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის ქვეყ­ნე­ბის ის­ტო­რი­ის კუთ­ვნი­ლე­ბად იქცა კი­დევ ერთი ექ­სცენ­ტრი­კუ­ლი ლი­დე­რის მმარ­თვე­ლო­ბის ეპო­ქა. ვე­ნე­სუ­ე­ლის ვიცე-პრე­ზი­დენ­ტმა, ნი­კო­ლას მა­დუ­რომ ტე­ლე­ვი­ზი­ით პირ­და­პი­რი მი­მარ­თვი­სას, მო­სახ­ლე­ო­ბას დიდი მწუ­ხა­რე­ბით ამ­ცნო, რომ 2013 წლის 5 მარტს გარ­და­იც­ვა­ლა ქვეყ­ნის პირ­ვე­ლი პირი, უგო ჩა­ვე­სი. ჩა­ვე­სის მო­ურ­ჩე­ნე­ლი სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბა მა­დუ­რომ ვე­ნე­სუ­ე­ლის მტრებს, კერ­ძოდ კი - ამე­რი­კელ იმ­პე­რი­ა­ლის­ტებს და­აბ­რა­ლა. გარ­და ამი­სა, მან აშშ-ის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ის­გან, ვე­ნე­სუ­ე­ლი­დან ორი დიპ­ლო­მა­ტის გაწ­ვე­ვა მო­ი­თხო­ვა...

უგო ჩა­ვე­სის ჯან­მრთე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა ბოლო პე­რი­ოდ­ში საგ­რძნობ­ლად გა­უ­ა­რეს­და. ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბის გარ­და, მას სუნ­თქვას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბიც ჰქონ­და, რაც ინ­ფექ­ცი­ით იყო გა­მოწ­ვე­უ­ლი. სხვა­თა შო­რის, უგო ჩა­ვეს­მა ჯერ კი­დევ 2011 წლის 30 ივ­ნისს თა­ვად გა­ნა­ცხა­და, რომ სიმ­სივ­ნით იყო და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი. მას შემ­დეგ მან კუ­ბა­ში რამ­დე­ნი­მე რთუ­ლი ოპე­რა­ცია გა­ი­კე­თა და ქი­მი­ო­თე­რა­პი­ის კურ­სი ჩა­ი­ტა­რა.

თავ­და­პირ­ვე­ლად, ჩა­ვე­სის ტრა­დი­ცი­უ­ლად დაკ­რძალ­ვა იგეგ­მე­ბო­და, მაგ­რამ მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ვე­ნე­სუ­ე­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ გარ­დაც­ვლი­ლი ლი­დე­რის უკ­ვდავ­ყო­ფა გა­და­წყვი­ტა; შე­დე­გად, ჩა­ვე­სის ბალ­ზა­მი­რე­ბულ გვამს მი­ნის სარ­კო­ფაგ­ში მო­ა­თავ­სე­ბენ და რე­ვო­ლუ­ცი­ის მუ­ზე­უმ­ში და­ას­ვე­ნე­ბენ. ამ­გვა­რად, იგი მშრო­მელ­თა ისე­თი "ბე­ლა­დე­ბის" გვერ­დით და­იმ­კვიდ­რებს ად­გილს, რო­გო­რე­ბიც იყ­ვნენ ვლა­დი­მირ ლე­ნი­ნი და მაო ძე­დუ­ნი.

უგო ჩა­ვე­სი მთე­ლი თა­ვი­სი მოღ­ვა­წე­ო­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში გა­მო­ირ­ჩე­ო­და ექ­სცენ­ტრი­კუ­ლი, ემო­ცი­უ­რი და ხში­რად, კო­მი­კუ­რი ქმე­დე­ბე­ბი­თა და გან­ცხა­დე­ბე­ბით. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ის მე­მარ­ცხე­ნე პო­ლი­ტი­კუ­რი ორი­ენ­ტა­ცი­ის მმარ­თველ­თა რიგს მი­ე­კუთ­ვნე­ბო­და. შე­სა­ბა­მი­სად, სხვა არა­ერ­თი ცნო­ბი­ლი ლა­თი­ნუ­რა­მე­რი­კე­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი ფი­გუ­რის მსგავ­სად, აშშ-თან ან­ტა­გო­ნის­ტუ­რად იყო გან­წყო­ბი­ლი. "არ მე­ში­ნია, თუ აშშ ტე­რო­რისტს მი­წო­დებს, ეს კი­დევ ერთი ზოლი იქ­ნე­ბა ვე­ფხვის სხე­ულ­ზე", - დას­ძი­ნა ერთხელ ჩა­ვეს­მა. მას ხომ მჭიდ­რო და მე­გობ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და იმ ქვეყ­ნე­ბის ლი­დე­რებ­თან, რომ­ლე­ბიც ასე­ვე ნე­გა­ტი­უ­რად არი­ან (ან იყ­ვნენ) გან­წყო­ბილ­ნი აშშ-ის მი­მართ, - სა­დამ ჰუ­სე­ინ­თან, მუ­ა­მარ კა­და­ფის­თან, მაჰ­მუდ აჰ­მა­დი­ნეჟად­თან, ფი­დელ კას­ტროს­თან თუ ალექ­სან­დრ ლუ­კა­შენ­კოს­თან. ჩვენ­და სამ­წუ­ხა­როდ, ეს გა­რე­მო­ე­ბა, პირ­და­პირ თუ ირი­ბად, უარ­ყო­ფი­თად აი­სა­ხა სა­ქარ­თვე­ლოს სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კა­ზე: რუ­სეთ­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს შო­რის 2008 წლის ომის შემ­დეგ ვე­ნე­სუ­ე­ლა იმ ქვეყ­ნე­ბის მცი­რე­რი­ცხო­ვან ჯგუფ­ში აღ­მოჩ­ნდა, რომ­ლებ­მაც აფხა­ზე­თი­სა და ე.წ. სამ­ხრეთ ოსე­თის რეს­პუბ­ლი­კის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა აღი­ა­რეს.

"ჩვენ ყვე­ლა ოდეს­მე და­ვი­ხო­ცე­ბით, მაგ­რამ ფი­დელ კას­ტრო იმ ადა­მი­ან­თა კა­ტე­გო­რი­ას მი­ე­კუთ­ვნე­ბა, რომ­ლე­ბიც არა­სო­დეს კვდე­ბი­ან", - ამ­ბობ­და უგო რა­ფა­ელ ჩა­ვეს ფრი­ა­სი, რო­მე­ლიც 1954 წლის 28 ივ­ლისს ვე­ნე­სუ­ე­ლის შტატ ბა­რი­ნას­ში მდე­ბა­რე ქა­ლაქ სა­ბა­ნე­ტა­ში და­ი­ბა­და. დე­და­მი­სი, ელე­ნა ფრი­ას დე ჩა­ვე­სი იმე­დოვ­ნებ­და, რომ უგო სა­სუ­ლი­ე­რო მოღ­ვა­წე გახ­დე­ბო­და. თა­ვად, ვე­ნე­სუ­ე­ლის მო­მა­ვა­ლი პრე­ზი­დენ­ტი კი პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი ბე­ის­ბო­ლის­ტის კა­რი­ე­რა­ზე ოც­ნე­ბობ­და. სხვა­თა შო­რის, სპორ­ტის ამ სა­ხე­ო­ბით ის სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე იყო გა­ტა­ცე­ბუ­ლი.

1975 წელს უგო ჩა­ვეს­მა ვე­ნე­სუ­ე­ლის სამ­ხედ­რო აკა­დე­მია უმ­ცრო­სი ლე­ი­ტე­ნან­ტის ჩი­ნით და­ამ­თავ­რა. მსა­ხუ­რობ­და სა­ჰა­ე­რო-სა­დე­სან­ტო ნა­წი­ლებ­ში, ამი­ტომ მე­დე­სან­ტის წი­თე­ლი ბე­რე­ტი მო­მა­ვალ­ში მისი იმი­ჯის გა­ნუ­ყო­ფელ ნა­წი­ლად იქცა.

1992 წლის 4 თე­ბერ­ვალს ვიცე-პოლ­კოვ­ნიკ­მა ჩა­ვეს­მა ვე­ნე­სუ­ე­ლა­ში შექ­მნი­ლი ეკო­ნო­მი­კურ-პო­ლი­ტი­კუ­რი კრი­ზი­სი­თა და იმ­ჟა­მინ­დე­ლი მთავ­რო­ბი­სად­მი მო­სახ­ლე­ო­ბის ნე­გა­ტი­უ­რი გან­წყო­ბით ისარ­გებ­ლა და, უმ­ცრო­სი ოფიც­რე­ბის ჩი­ნის მქო­ნე სამ­ხედ­რო­თა დახ­მა­რე­ბით, სა­ხელ­მწი­ფო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის მო­წყო­ბა სცა­და. ოფი­ცი­ა­ლუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბით, იმ დღეს 17 ჯა­რის­კა­ცი და­ი­ღუ­პა, ხოლო 50-ზე მეტი სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე და სა­მო­ქა­ლა­ქო პირი და­იჭ­რა. უკვე შუ­ა­დღეს, ამ­ბო­ხე­ბულ­თა ლი­დერ­მა და­მარ­ცხე­ბა აღი­ა­რა და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ჩაჰ­ბარ­და, რის შემ­დე­გაც, ცხა­დია, ის და მისი არა­ერ­თი თა­ნა­მებ­რძო­ლი ცი­ხე­ში აღ­მოჩ­ნდნენ. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, 2 წე­ლი­წად­ში ვე­ნე­სუ­ე­ლის იმ­ჟა­მინ­დელ­მა პრე­ზი­დენ­ტმა რა­ფა­ელ კალ­დე­რამ ჩა­ვე­სი შე­ი­წყა­ლა.

გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თა­ნა­ვე ჩა­ვე­სი პო­ლი­ტი­კა­ში ჩა­ერ­თო, ხოლო 1998 წლის ნო­ემ­ბერ­ში მის­მა მხარ­დამ­ჭერ­მა კო­ა­ლი­ცია "პატ­რი­ო­ტულ­მა პო­ლუს­მა" (კო­ა­ლი­ცი­ას ჩა­ვე­სის პარ­ტია - "მოძ­რა­ო­ბა მე­ხუ­თე რეს­პუბ­ლი­კა" ლი­დე­რობ­და) სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში ხმე­ბის სა­ერ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის 34% მი­ი­ღო. იმა­ვე წელს ჩა­ვეს­მა საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­შიც გა­ი­მარ­ჯვა (55%-ით), თუმ­ცა ეროვ­ნულ კონ­გრეს­ში მისი მხარ­დამ­ჭე­რი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლე­ბი კვლავ უმ­ცი­რე­სო­ბა­ში იმ­ყო­ფე­ბოდ­ნენ.

2000 წელს, ვე­ნე­სუ­ე­ლის ახა­ლი კონ­სტი­ტუ­ცი­ის მი­ღე­ბის შემ­დეგ ჩა­ტა­რე­ბულ ახალ საპ­რე­ზი­დენ­ტო და სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში ჩა­ვეს­მა და მის­მა "მოძ­რა­ო­ბა მე­ხუ­თე რეს­პუბ­ლი­კამ" წარ­მა­ტე­ბას მი­აღ­წი­ეს. ხმე­ბის სა­ერ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის 60%-ით ყო­ფი­ლი მე­დე­სან­ტე კვლავ პრე­ზი­დენ­ტი გახ­და, ხოლო მის­მა პარ­ტი­ამ სა­პარ­ლა­მენ­ტო 165 მან­და­ტი­დან 92 და­ი­სა­კუთ­რა.

2002 წლის 16 აპ­რილს კა­რა­კა­სის მი­რაფ­ლო­რე­სის მო­ე­დან­ზე ჩა­ვე­სის მომ­ხრე და მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე ძა­ლებს შო­რის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი შე­ტა­კე­ბა მოხ­და, რის შე­დე­გა­დაც 60 ადა­მი­ა­ნი და­ი­ღუ­პა, ხოლო 2 დღე­ში სამ­ხედ­რო ამ­ბო­ხე­ბაც და­ი­წყო. სამ­ხედ­რო­თა დაჯ­გუ­ფე­ბამ, რო­მელ­საც კა­რა­კა­სის მერი, პენი და ფე­ხო­სან­თა არ­მი­ის მე­თა­უ­რი, ვას­კე­სი ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­დნენ, პრე­ზი­დენ­ტი შე­ი­პყრეს, რის შემ­დე­გაც გა­ნა­ცხა­დეს, რომ ის თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან გა­დად­გა. სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბას მხა­რი და­უ­ჭი­რა აშშ-ის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ.

მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, ქვე­ყა­ნა­ში თან­და­თან ძლი­ერ­დე­ბო­და ხუნ­ტის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო მოძ­რა­ო­ბა. მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდი ნა­წი­ლი პრე­ზი­დენ­ტის გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა­სა და თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე დაბ­რუ­ნე­ბას მო­ი­თხოვ­და, რა­მაც შე­დე­გი გა­მო­ი­ღო. პუტ­ჩის­ტე­ბი ვი­თა­რე­ბის გარ­თუ­ლე­ბას მო­ე­რიდ­ნენ და ჩა­ვე­სი პრე­ზი­დენ­ტის პოსტზე და­აბ­რუ­ნეს.

უგო ჩა­ვე­სის რე­ჟიმს პრობ­ლე­მე­ბი შემ­დგომ­შიც არა­ერ­თხელ შე­ექ­მნა, თუმ­ცა იგი მა­ინც რჩე­ბო­და ქვეყ­ნის პრე­ზი­დენ­ტის პოსტზე. ამას­თან, მჭიდ­რო კავ­ში­რე­ბი და­ამ­ყა­რა აშშ-სა და ევ­რო­პის ქვეყ­ნებ­თან და­პი­რის­პი­რე­ბუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის ლი­დე­რებ­თან, რათა ერ­თობ­ლი­ვი ძა­ლე­ბით შეს­წი­ნა­აღ­მდე­გე­ბოდ­ნენ "ნე­ო­იმ­პე­რი­ა­ლიზმსა და გლო­ბა­ლი­ზა­ცი­ას".

2006 წლის 20 სექ­ტემ­ბერს კი ვე­ნე­სუ­ე­ლის სკან­და­ლურ­მა მმარ­თველ­მა გა­ე­როს გე­ნე­რა­ლუ­რი ასამ­ბლე­ის სე­სი­ა­ზე ჯორჯ ბუშ-უმ­ცროსს (აშშ-ის მა­შინ­დელ პრე­ზი­დენტს) საქ­ვეყ­ნოდ უწო­და ეშ­მა­კი. 4 დე­კემ­ბერს ჩა­ვეს­მა მო­რიგ საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში მი­აღ­წია გა­მარ­ჯვე­ბას, ხოლო მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ვე­ნე­სუ­ე­ლის უმ­სხვი­ლე­სი ტე­ლე­სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო და ელექტრო­ე­ნერ­გე­ტი­კუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის ნა­ცი­ო­ნა­ლი­ზა­ცია გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლა (მა­ნამ­დე ამ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს ამე­რი­კუ­ლი ფირ­მე­ბი აკონ­ტრო­ლებ­დნენ). ამ ფაქ­ტის გამო ამე­რი­კელ­მა მე­წარ­მე­ებ­მა ვე­ნე­სუ­ე­ლა და­ტო­ვეს. ასე­ვე 2007 წელს "მე­მარ­ცხე­ნე იდე­ა­ლე­ბით" შე­პყრო­ბილ­მა ლი­დერ­მა თა­ვის ქვე­ყა­ნას სა­ხე­ლი გა­და­არ­ქვა და "ვე­ნე­სუ­ე­ლის სო­ცი­ა­ლის­ტუ­რი რეს­პუბ­ლი­კა" უწო­და, ხოლო უმაღ­ლეს სას­წავ­ლებ­ლებ­ში მი­სა­ღე­ბი გა­მოც­დე­ბი გა­ა­უქ­მა, რათა "ხალ­ხის მა­სე­ბი­დან გა­მო­სუ­ლი, სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ვე­ლი ახალ­გაზ­რდე­ბის­თვის" სწავ­ლა-გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბა გა­ე­ად­ვი­ლე­ბი­ნა. "ყო­ველ­თვის ვამ­ბობ­დი, რომ არ გა­მიკ­ვირ­დე­ბა, თუ აღ­მოჩ­ნდე­ბა, რომ მარსზე ცი­ვი­ლი­ზა­ცია არ­სე­ბობ­და, მაგ­რამ იქ კა­პი­ტა­ლის­ტე­ბი მი­ვიდ­ნენ, იმ­პე­რი­ა­ლის­ტე­ბი მი­ვიდ­ნენ და პლა­ნე­ტა და­ღუ­პეს", - უთ­ქვამს ერთხელ მას.

უგო ჩა­ვე­სი ორ­ჯერ იყო და­ქორ­წი­ნე­ბუ­ლი. პირ­ველ ცოლს, ნენ­სი კოლ­მე­ნა­რესს ის 1992 წელს გა­ე­ყა­რა. მისი მე­ო­რე მე­უღ­ლე კი ჟურ­ნა­ლის­ტი მა­რი­სა­ბელ როდ­რი­გეს ორო­პე­სა გახ­ლდათ, რო­მელ­თა­ნაც 2002 წელს გან­ქორ­წინ­და. დარ­ჩა 5 შვი­ლი - 4 პირ­ვე­ლი, ხოლო ერთი - მე­ო­რე ქორ­წი­ნე­ბი­დან.

უგო ჩა­ვე­სი ლექ­სებ­სა და მო­თხრო­ბებს წერ­და, გა­ტა­ცე­ბუ­ლი იყო ფერ­წე­რით; ლი­ტე­რა­ტუ­რით, კი­თხუ­ლობ­და ის­ტო­რი­ულ, ფი­ლო­სო­ფი­ურ წიგ­ნებს. 2007 წლის მი­წუ­რულს გა­მოს­ცა სიმ­ღე­რე­ბის კრე­ბუ­ლი, რო­მელ­შიც თა­ვად პრე­ზი­დენ­ტის მიერ სპე­ცი­ა­ლურ ტელე და რა­დი­ო­გა­და­ცე­მებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბი­სას შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი ვე­ნე­სუ­ე­ლუ­რი და მექ­სი­კუ­რი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი შე­ვი­და.

ნი­შან­დობ­ლი­ვია შე­ფა­სე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც უგო ჩა­ვე­სის ამ ქვეყ­ნი­დან წას­ვლას მსოფ­ლიო ლი­დე­რებ­მა გა­ა­კე­თეს გა­ნურ­ჩევ­ლად იმი­სა, მათ მტრე­ბად მი­იჩ­ნევ­და თუ - მოყვრე­ბად.

ბა­რაკ ობა­მა (აშშ-ის პრე­ზი­დენ­ტი): "ამ რთულ პე­რი­ოდ­ში, რო­დე­საც ცხოვ­რე­ბი­დან წა­ვი­და უგო ჩა­ვე­სი, აშშ კვლა­ვაც ადას­ტუ­რებს, რომ მხარს უჭერს ვე­ნე­სუ­ე­ლელ ხალ­ხს და და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლია, ამ ქვეყ­ნის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან კონ­სტრუქ­ცი­უ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბის დამ­ყა­რე­ბით. მა­შინ, რო­დე­საც ვე­ნე­სუ­ე­ლა თა­ვი­სი ის­ტო­რი­ის ახა­ლი თა­ვის და­წე­რის­თვის ემ­ზა­დე­ბა, ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბი კვლა­ვაც რჩე­ბა დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი პრინ­ცი­პე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის, კა­ნო­ნის უზე­ნა­ე­სო­ბი­სა და ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა პა­ტი­ვის­ცე­მის ერ­თგუ­ლად".

მაჰ­მუდ აჰ­მა­დი­ნეჟა­დი (ირა­ნის პრე­ზი­დენ­ტი): "ის სა­ეჭ­ვო და­ა­ვა­დე­ბის შე­დე­გად გარ­და­იც­ვა­ლა. მან თა­ვი­სი სი­ცო­ცხლე ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბას და მისი მო­სახ­ლე­ო­ბის გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბას შეს­წი­რა. ეჭვი არ მე­პა­რე­ბა, რომ ის ისე­ვე დაბ­რუნ­დე­ბა, რო­გორც კე­თი­ლის­მყო­ფე­ლი იესო, რო­გორც თა­ნა­მედ­რო­ვე ადა­მი­ა­ნი".

ალექ­სან­დრ ლუ­კა­შენ­კო (ბე­ლო­რუ­სი­ის პრე­ზი­დენ­ტი): "ჩვე­ნი გუ­ლე­ბი სამ­წუ­ხა­რო ცნო­ბამ და­კო­და - ამ ქვეყ­ნი­დან წა­ვი­და უახ­ლო­ე­სი, სა­ი­მე­დო მე­გო­ბა­რი, ჩვე­ნი ძმა, ვე­ნე­სუ­ე­ლის ბო­ლი­ვა­რუ­ლი რეს­პუბ­ლი­კის პრე­ზი­დენ­ტი, უგო ჩა­ვეს ფრი­ა­სი. ცრემ­ლებს ვერ ვი­კა­ვებთ და ვე­ნე­სუ­ე­ლელ ხალ­ხთან ერ­თად ვგლო­ვობთ, ვტი­რით უგო ჩა­ვე­სის უდ­როო გარ­დაც­ვა­ლე­ბის გამო, რო­მე­ლიც თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბის ერთ-ერთი უდი­დე­სი სა­ხელ­მწი­ფო და სა­ზო­გა­დო მოღ­ვა­წე, შე­უდ­რე­კე­ლი გმი­რი, მგზნე­ბა­რე პატ­რი­ო­ტი და და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის­თვის მებ­რძო­ლი, გა­მორ­ჩე­უ­ლი პო­ლი­ტი­კო­სი, მო­აზ­როვ­ნე და ორა­ტო­რი, ხა­ლა­სი, ძლი­ე­რი და სი­ცო­ცხლის მოყ­ვა­რუ­ლი ადა­მი­ა­ნი იყო. მან ხომ მთე­ლი თა­ვი­სი სი­ცო­ცხლე სამ­შობ­ლოს უან­გა­რო სამ­სა­ხურს მი­უ­ძღვნა".

პან გი მუნი (გა­ე­როს გე­ნე­რა­ლუ­რი მდი­ვა­ნი): "დამ­წუხ­რე­ბუ­ლი ვარ ვე­ნე­სუ­ე­ლის ბო­ლი­ვა­რუ­ლი რეს­პუბ­ლი­კის პრე­ზი­დენ­ტის, მისი უდი­დე­ბუ­ლე­სო­ბის, ბა­ტო­ნი უგო რა­ფა­ელ ჩა­ვეს ფრი­ა­სის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შე­სა­ხებ გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ცნო­ბით. ის ახა­ლი რე­გი­ო­ნუ­ლი ინ­ტეგ­რა­ცი­უ­ლი მოძ­რა­ო­ბე­ბის ლი­დე­რად გვევ­ლი­ნე­ბო­და, რაც ლა­თი­ნუ­რი ამე­რი­კის რე­ა­ლურ ხედ­ვა­ზე, ნა­ხე­ვარსფე­როს წარ­მო­მად­გე­ნელ ხალ­ხთა სო­ლი­და­რო­ბის დე­მონ­სტრი­რე­ბა­ზე იყო და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი".

ვლა­დი­მირ ჟი­რი­ნოვ­სკი (რუ­სე­თის ლი­ბე­რალ-დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი პარ­ტი­ის ლი­დე­რი): "ჩა­ვე­სის სიკ­ვდი­ლის გამო ძა­ლი­ან გან­ვიც­დით. ის რუ­სეთ­ში არა­ერ­თხელ ყო­ფი­ლა, ერ­თმა­ნეთს შევ­ხვედ­რი­ვართ. მე მას მა­ღა­ლი შე­ფა­სე­ბა მი­ვე­ცი და 21-ე სა­უ­კუ­ნის პლა­ნე­ტის სა­უ­კე­თე­სო პრე­ზი­დენ­ტიც კი ვუ­წო­დე".

ტა­ი­მუ­რაზ მამ­სუ­რო­ვი (ჩრდი­ლო ოსე­თის ლი­დე­რი): "არა­სო­დეს დაგ­ვა­ვი­წყდე­ბა, რომ ვე­ნე­სუ­ე­ლა იყო ერთ-ერთი პირ­ვე­ლი ქვე­ყა­ნა, რო­მელ­მაც სამ­ხრეთ ოსე­თის რეს­პუბ­ლი­კის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა აღი­ა­რა".

ოტო რა­ი­ჰი (აშშ-ის ელჩი ვე­ნე­სუ­ე­ლა­ში 1986-1989 წლებ­ში): "ბა­ტო­ნი ჩა­ვე­სის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­დან ჩა­მო­შო­რე­ბის შემ­დეგ აშშ ლა­თი­ნურ ამე­რი­კა­ში კი­დევ უფრო კარგ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში აღ­მოჩ­ნდე­ბა".

ედ რო­ი­სი (აშშ-ის წარ­მო­მად­გე­ნელ­თა პა­ლა­ტის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­კი­თხე­ბის კო­მი­ტე­ტის თავ­მჯდო­მა­რე, რეს­პუბ­ლი­კე­ლი): "უგო ჩა­ვე­სი ტი­რა­ნი იყო, რო­მე­ლიც ვე­ნე­სუ­ე­ლელ ხალ­ხს შიშ­ში აცხოვ­რებ­და. მისი სიკ­ვდი­ლი სამ­ხრეთ ამე­რი­კა­ში მე­მარ­ცხე­ნე ლი­დე­რე­ბის ან­ტი­ა­მე­რი­კულ ალი­ანსზე დარ­ტყმაა. დიქ­ტა­ტო­რი­სა­გან თა­ვის დაღ­წე­ვა კარ­გია".

რო­გორც ამ შე­ფა­სე­ბე­ბი­დან ჩანს, უგო ჩა­ვე­სი მარ­თლაც წი­ნა­აღ­მდე­გობ­რი­ვი პო­ლი­ტი­კუ­რი ფი­გუ­რა იყო. თუმ­ცა მთა­ვა­რი მა­ინც ის გახ­ლავთ, რომ ავ­ტო­რი­ტა­რუ­ლი მმარ­თვე­ლო­ბის პირ­მ­შო­ცა და "ღირ­სე­უ­ლი" გამ­გრძე­ლე­ბე­ლიც გახ­ლდათ. სწო­რედ ამი­ტომ, ვე­რა­ვინ იტყვის - რამ­დე­ნად გულ­წრფე­ლია ცრემ­ლე­ბი, რო­მელ­საც ამ დღე­ებ­ში, უგო ჩა­ვე­სის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის გამო ათა­სო­ბით ვე­ნე­სუ­ე­ლე­ლი მო­ქა­ლა­ქე ღვრის. უფრო სწო­რად, ამ ათა­სო­ბით ადა­მი­ა­ნის რა პრო­ცენ­ტი დას­ტი­რის საყ­ვა­რელ ლი­დერს გულ­წრფე­ლად და მო­სახ­ლე­ო­ბის რა ნა­წი­ლი სჩა­დის ამას მხო­ლოდ სხვი­სი თვა­ლის და­სა­ნა­ხა­ვად. ასე­თია ნე­ბის­მი­ე­რი ან­ტი­დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი რე­ჟი­მის არსი - მის მო­ქა­ლა­ქე­ებს წარ­თმე­უ­ლი აქვთ სა­კუ­თა­რი აზ­რი­სა და გრძნო­ბის თა­ვი­სუფ­ლად გა­მო­ხატ­ვის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა.

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)