სა­ქარ­თვე­ლოს პარ­ლა­მენ­ტი 20 მარტს და­იწყ­ებს იმ სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბის გან­ხილ­ვას, რომ­ლი­თაც იგეგ­მე­ბა შეზღ­უდ­ვა პრე­ზი­დენ­ტის იმ უფ­ლე­ბი­სა, რო­მე­ლიც მას მთავ­რო­ბის დათხ­ოვ­ნის შემ­თხვე­ვა­ში მი­ნის­ტრთა კა­ბი­ნე­ტის ერ­თპი­როვ­ნუ­ლად და­კომ­პლექ­ტე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბას აძ­ლევს. სა­პარ­ლა­მენ­ტო უმ­რავ­ლე­სო­ბას ამ ცვლი­ლე­ბის მი­სა­ღე­ბად უმ­ცი­რე­სო­ბის მხარ­და­ჭე­რა სჭირ­დე­ბა, თუმ­ცა "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის" წევ­რე­ბი სა­ნაც­ვლოდ გარ­კვე­ულ პი­რო­ბებს აყე­ნე­ბენ. კვლა­ვაც მიმ­დი­ნა­რე­ობს თუ არა ამ სა­კითხ­ზე მო­ლა­პა­რა­კე­ბა და რას აპი­რებს სა­პარ­ლა­მენ­ტო უმ­ცი­რე­სო­ბა, - ამას მი­სი ერ­თ-ერ­თი ლი­დე­რის, კა­კო ბო­ბო­ხი­ძის­გან შე­ვიტყ­ობთ:

- ამ­ჟა­მად არა­ნა­ი­რი მო­ლა­პა­რა­კე­ბა სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბებ­ზე პარ­ლა­მენ­ტში არ მიმ­დი­ნა­რე­ობს. სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბებ­ზე შე­თან­ხმე­ბის პრო­ცეს­ში ჩვენ­გან წა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი იყო ორი პი­რო­ბა: სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბის­თვის სა­ჭი­რო ხმე­ბის 3/4-ით გან­საზღ­ვრა; კონ­სტი­ტუ­ცი­ა­ში ჩა­წე­რა მუხ­ლი­სა, რო­მე­ლიც გან­საზღ­ვრავ­და ჩვე­ნი ქვეყ­ნის და­სავ­ლუ­რი ორი­ენ­ტა­ცი­ის შე­უქ­ცე­ვა­დო­ბი­სა და იმ ტი­პის პოს­ტსაბ­ჭო­თა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა­ში გა­წევ­რე­ბის მი­უ­ღებ­ლო­ბას, რო­მელ­შიც დო­მი­ნან­ტი მდგო­მა­რე­ო­ბა ექ­ნე­ბა რუ­სეთს. სხვა პი­რო­ბა კონ­სტი­ტუ­ცი­უ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბის კონ­ტექ­სტში ჩვენ არ წა­მოგ­ვი­ყე­ნე­ბი­ა.

- მაგ­რამ ჩვენ გვახ­სოვს სა­ა­კაშ­ვი­ლის გან­ცხა­დე­ბა, რო­მელ­შიც ის მო­ლა­პა­რა­კე­ბის პი­რო­ბად აყე­ნებ­და ე.წ. პო­ლი­ტი­კუ­რი დევ­ნის შეწყ­ვე­ტას...

- პრე­ზი­დენ­ტის ამ გან­ცხა­დე­ბამ­დე, რო­დე­საც უსუ­ფაშ­ვილი და ბაქ­რა­ძე შეხ­ვდნენ ერ­თმა­ნეთს, გარ­კვე­ვით ით­ქვა, რომ მხო­ლოდ ზე­მოთ ნახ­სე­ნე­ბი ორი პი­რო­ბა იყო ჩვენ­გან წა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბის­თვის მხა­რის და­სა­ჭე­რად. რაც შე­ე­ხე­ბა პო­ლი­ტი­კურ დევ­ნას, რა­ზეც პრე­ზი­დენ­ტმა ილა­პა­რა­კა, ეს სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბის კონ­ტექ­სტში ვერ გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და, რად­გა­ნაც პო­ლი­ტი­კუ­რი დევ­ნა ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხვე­ვა­ში და­საგ­მო­ბია და უნ­და შეწყ­დეს, ამა­ზე მი­უ­თი­თებ­და პრე­ზი­დენ­ტიც. რაც შე­ე­ხე­ბა ამ ე.წ. პო­ლი­ტი­კურ ამ­ნის­ტი­ას, რა­ტომ­ღაც სა­პარ­ლა­მენ­ტო უმ­რავ­ლე­სო­ბა ამ სიტყ­ვას ხმა­რობს, ჩვენ შევ­თა­ვა­ზეთ უმ­რავ­ლე­სო­ბას, მიგ­ვე­ღო დო­კუმ­ენ­ტი სა­ერ­თო ეროვ­ნუ­ლი თან­ხმო­ბის შე­სა­ხებ. ამ­გვა­რი დო­კუ­მენ­ტი ყო­ველ­თვის აქ­ტუ­ა­ლუ­რია და კავ­ში­რი არა აქვს სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბებ­თან. მე და კი­დევ რამ­დე­ნი­მე დე­პუ­ტა­ტი უმ­ცი­რე­სო­ბი­დან მზად ვი­ყა­ვით, უზ­რუნ­ველ­გვე­ყო სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბის­თვის სა­ჭი­რო ხმე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ ჩვენს შე­თა­ვა­ზე­ბას და­თან­ხმდე­ბოდ­ნენ, რა­ზეც უმ­რავ­ლე­სო­ბა თით­ქოს თა­ნახ­მა იყო, ყო­ველ შემ­თხვე­ვა­ში, ბა­ტო­ნი უსუ­ფაშ­ვი­ლი ასე ამ­ბობ­და. სი­მარ­თლე გითხ­რათ, პრობ­ლე­მას ვერ ვხე­დავ, სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბებს მხა­რი და­ვუ­ჭი­რო ყო­ველ­გვა­რი პი­რო­ბე­ბის გა­რე­შეც, რომ არა ის ტექ­სტი, რო­მელ­საც ვის­მენთ ხოლ­მე უმ­რავ­ლე­სო­ბის ამა თუ იმ ლი­დე­რის­გან: თურ­მე, სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბის­თვის მხარ­და­ჭე­რით გვეძ­ლე­ვა შან­სი, გა­ვე­მიჯ­ნოთ ჩვენს წარ­სულს, ჩა­მო­ვი­რეცხ­ოთ რა­ღაც ცოდ­ვე­ბი, ავი­რი­დოთ პა­სუ­ხისმ­გებ­ლო­ბა და ა.შ. ყვე­ლას გა­სა­გო­ნად ვამ­ბობ: არ ვა­პი­რებ ჩემს წარ­სულ­ზე უა­რის თქმას იმი­ტომ, რომ ვარ და ვი­ყა­ვი იმ პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლის წევ­რი, რო­მელ­მაც შეძ­ლო სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის, რო­გორც სა­ხელ­მწი­ფოს­თვის, სუ­ლი შთა­ე­ბე­რა. შე­დე­გად კი სა­ქარ­თვე­ლო, რო­გორც სა­ხელ­მწი­ფო, შედ­გა. შეც­დო­მე­ბი, რა თქმა უნ­და, და­ვუშ­ვით, მაგ­რამ მზად ვართ, ამ შეც­დო­მე­ბის­თვის პა­სუ­ხი ვა­გოთ, თუმ­ცა არ ვა­პი­რებ უა­რი ვთქვა იმ წარ­სულ­ზე, რო­მე­ლიც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იყო ჩვე­ნი ქვეყ­ნის­თვის. ჩვენ "ქარ­თულ ოც­ნე­ბას" და­ვუ­ტო­ვეთ სა­ხელ­მწი­ფო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც უნაკ­ლოდ მუ­შა­ო­ბენ, მე­ტიც, დღეს სა­ხელ­მწი­ფო ფუნ­ქცი­ობს სწო­რედ ჩვენ მი­ერ მი­ცე­მუ­ლი ინერ­ცი­ით. თუ რო­გორ გა­აგ­რძე­ლებს ამას "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა", ეს მო­მავა­ლში გა­მოჩ­ნდე­ბა.

- ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ამ­ბო­ბენ, რომ პო­ლი­ტი­კუ­რად არა­ვინ იდევ­ნე­ბა და მიმ­დი­ნა­რე პრო­ცე­სებს სა­მარ­თლის აღ­სრუ­ლე­ბას უწო­დე­ბენ...

- ისი­ნი მზად არი­ან ნე­ბის­მი­ერ­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის­თვის, მზად არი­ან, მო­ე­ლა­პარა­კონ რუ­სეთს, პუ­ტინს, ოკუ­პან­ტებს, მათ, ვი­საც ქარ­თვე­ლი ბი­ჭე­ბის სის­ხლით აქვთ დას­ვრი­ლი ხე­ლე­ბი, მაგ­რამ კა­ტე­გო­რი­უ­ლი წი­ნა­აღ­მდეგ­ნი არი­ან ითა­ნამ­შრომ­ლონ "ნა­ცი­ო­ნა­ლურ მო­ძრაო­ბას­თან". ეს ქვეყ­ნის­თვის დამ­ღუპ­ვე­ლი­ა. ჩემ­თვის ასე­ვე გა­უ­გე­ბა­რია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის იმ ნა­წი­ლის პო­ზი­ცი­ა, რო­მე­ლიც მო­ლა­პა­რა­კე­ბი­სა და თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის მოთხ­ოვ­ნით გა­მოს­ვლის ნაც­ვლად, თა­ვი­სი გან­ცხა­დე­ბე­ბით და­პი­რის­პი­რე­ბის გაღ­ვი­ვე­ბას უწყ­ობს ხელს. სა­მა­გი­ე­როდ, ლა­პა­რა­კო­ბენ ოკუ­პანტ რუ­სეთ­თან მე­გობ­რო­ბა­სა და სუ­ლი­ერ ერ­თო­ბა­ზე, რაც ჩემ­თვის სრუ­ლი­ად მი­უ­ღე­ბე­ლი­ა.

- სა­ქარ­თვე­ლოს პარ­ლა­მენ­ტმა მი­ი­ღო რე­ზო­ლუ­ცია ქვეყ­ნის და­სავ­ლუ­რი კურ­სის თა­ო­ბა­ზე, რა­საც უმ­ცი­რე­სო­ბა­მაც და­უ­ჭი­რა მხა­რი...

- კარ­გი­ა, პარ­ლა­მენ­ტმა ამ­გვა­რი რე­ზო­ლუ­ცია რომ მი­ი­ღო, მაგ­რამ ეს არ არის საკ­მა­რი­სი.

- მაშ, რას მი­იჩ­ნევთ საკ­მა­რი­სად?

- კონ­სტი­ტუ­ცი­ა­ში ამის ჩა­წე­რა იქ­ნე­ბა უფ­რო დი­დი და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­რან­ტი­ა. ეს მნიშ­ვნე­ლო­ვან­წი­ლად და­ი­ცავს ჩვენს სა­ხელ­მწი­ფოს რუ­სე­თის გავ­ლე­ნის­გან, მაგ­რამ თუ ამის ნე­ბა არ ექ­ნე­ბა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას, მარ­ტო ეს ჩა­ნა­წე­რი ვე­რა­ფერს უზ­რუნ­ვე­ლყოფს...

- ბა­ტო­ნო კა­კო, 19 აპ­რილს "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა" აქ­ცი­ას გეგ­მავს. ექ­სპერ­ტთა ნა­წი­ლი მი­იჩ­ნევს, რომ ეს თა­რი­ღი მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად არის შერ­ჩე­უ­ლი და თუ სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბა ვერ მო­ხერ­ხდა, პრე­ზი­დენ­ტი მთავ­რო­ბას და­ითხ­ოვს, შემ­დეგ კი პარ­ლა­მენ­ტსაც მი­ა­ყო­ლებს.

- პრე­ზი­დენტს მთავ­რო­ბის დათხ­ოვ­ნის უფ­ლე­ბა ახ­ლაც აქვს, 19 აპ­რილ­საც ექ­ნე­ბა და იმის მე­რეც, ამი­ტომ არა­ნა­ი­რი მზაკ­ვრო­ბა აქ არ არის ჩა­დე­ბუ­ლი. ეს ლე­გენ­და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ გა­მო­ი­გო­ნა, უმოქ­მე­დო­ბა რომ გა­და­ფა­როს. თუ პრე­ზი­დენ­ტი და­ითხ­ოვს მთავ­რო­ბას და პარ­ლა­მენტს, მზად ვარ, მის იმ­პიჩ­მენტს და­ვუ­ჭი­რო მხა­რი. ამას იმი­ტომ კი არ ვამ­ბობ, რომ პრე­ზი­დენ­ტის იმ­პიჩ­მენტს ვემ­ხრო­ბი, არა­მედ იმი­ტომ, რომ და­ნამ­დვი­ლე­ბით ვი­ცი, მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი ამ­გვარ ნა­ბიჯს არ გა­დად­გამს. 19 აპ­რი­ლის აქ­ცია არ არის ხელი­სუფ­ლე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ და­გეგ­მი­ლი აქ­ცი­ა, ეს არის ქვეყ­ნის და­სავ­ლუ­რი კურ­სის მხარ­და­სა­ჭე­რად და­გეგ­მი­ლი აქ­ცი­ა, რო­მელ­ზეც მის­ვლა ყვე­ლა იმ ადა­მი­ა­ნის ვა­ლი­ა, ვინც ფიქ­რობს, რომ და­სავ­ლურ კურსს ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა არა აქვს. ჩვენ უნ­და ვაჩ­ვე­ნოთ ყვე­ლას, რომ ეს სა­ქარ­თვე­ლოს არ­ჩე­ვა­ნი­ა. სა­სა­ცი­ლოდ არ მყოფ­ნის ზო­გი­ერ­თი ექ­სპერ­ტის ლა­პა­რა­კი სა­ხელ­მწი­ფო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბა­ზე, "ნა­ცი­ო­ნა­ლურ მოძ­რა­ო­ბას" გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის არც სურ­ვი­ლი აქვს და არც სა­თა­ნა­დო რე­სურ­სი. ჩვენ შევ­ქმე­ნით იმ­გვა­რი სა­ხელ­მწი­ფო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი, რომ სა­ხელ­მწი­ფო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის რე­სურ­სი არც ახ­ლა აქვს ვინ­მეს და არც მო­მა­ვალ­ში ექ­ნე­ბა, თუ ეს ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი არ გა­ა­ნად­გუ­რეს და ქარს არ გა­ა­ტა­ნეს.

- რა­ტომ გა­დაწყ­ვი­ტეთ აქ­ცი­ის გა­მარ­თვა მა­ინ­ცდა­მა­ინც თბი­ლის­ში, პარ­ლა­მენ­ტის ძველ შე­ნო­ბას­თან, მა­შინ, რო­დე­საც ქუ­თა­ის­ში პარ­ლა­მენ­ტის გა­და­ტა­ნის მთა­ვა­რი მი­ზე­ზი პო­ლი­ტი­კუ­რი ცენ­ტრის თბი­ლის­იდან ქუ­თა­ის­ში გა­და­ტა­ნა იყო?

- რა მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცია სად ჩა­ტარ­დე­ბა? თუ პარ­ლა­მენ­ტის რო­მე­ლი­მე გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა იქ­ნე­ბა გა­საპ­რო­ტეს­ტე­ბე­ლი, ბუ­ნებ­რი­ვი იქ­ნე­ბა, თუ ამ­გვა­რი აქ­ცია ქუ­თა­ის­ში პარ­ლა­მენტ­თან ჩა­ტარ­დე­ბა. ახ­ლა ჩვენ აქ­ცი­ას და­სავ­ლუ­რი კურ­სის მხარ­და­სა­ჭე­რად ვმარ­თავთ.

- გავ­რცელ­და ინ­ფორ­მა­ცი­ა, რომ 19 აპ­რი­ლის­თვის იუს­ტი­ცი­ის ყო­ფი­ლი მი­ნის­ტრი ზუ­რაბ ადე­იშ­ვი­ლიც აპი­რებს ჩა­მოს­ვლას.

- ზუ­რაბ ადე­იშ­ვი­ლი შე­იძ­ლე­ბა 19 აპ­რი­ლამ­დეც ჩა­მო­ვი­დეს და შე­იძ­ლე­ბა - მის მე­რეც. ეს ხმე­ბიც ლე­გენ­დე­ბის ნა­წი­ლი­ა. მახ­სოვს, წი­ნას­წარ და­ა­ნონ­სე­ბულ აქ­ცი­ებ­ზე ხან საფ­რან­გე­თი­დან ელოდ­ნენ ვი­ღა­ცას, ხან - რუ­სე­თი­დან, ხა­ნაც კი­დევ - მკვდრის გა­ცოცხ­ლე­ბის მო­ლო­დინ­ში იყ­ვნენ. 19 აპ­რილს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი არა­ფე­რი მოხ­დე­ბა.

- მა­ინც რამ­დენ ადა­მი­ანს ელით აქ­ცი­ა­ზე?

- ეს ნაკ­ლე­ბად სა­ინ­ტე­რე­სო მეჩ­ვე­ნე­ბა. ამა თუ იმ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის საქ­მე სწო­რედ მა­შინ წა­ვი­და უკუღ­მა, რო­დე­საც აქ­ცი­ებ­ზე ხალ­ხის დათ­ვლა და­ი­წყეს.

- მახ­სოვს, თქვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა იყო ხოლ­მე ამით და­კა­ვე­ბუ­ლი...

- დი­ახ, და ეს შეც­დო­მა იყო. მახ­სოვს, 2003 წელს, რო­დე­საც ნო­ემ­ბრის სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის გა­საპ­რო­ტეს­ტებ­ლად ხალ­ხი ქუ­ჩა­ში გა­ვი­და, იმ­ჟა­მინ­დე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წევ­რებს ხალ­ხის რა­ო­დე­ნო­ბა ეცო­ტა­ვე­ბო­დათ, ასე­ვე იყო შარ­შა­ნაც, რო­დე­საც ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი და მომ­ხრე­ე­ბი ამ­ბობ­დნენ, რომ ოპო­ნენ­ტთა აქ­ცი­ებ­ზე ცო­ტა ხალ­ხი და­დი­ო­და. სა­ბო­ლო­ოდ ერ­თი თუ მე­ო­რე ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის საქ­მე რო­გორც წა­ვი­და, კარ­გად ვი­ცით.

ნა­თია დო­ლი­ძე

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)