4
ივნისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
სოფლის მეურნეობის სფეროში შექმნილ პრობლემებსა და მიმდინარე მნიშვნელოვან პროცესებზე სოფლის მეურნეობის მინისტრი დავით კირვალიძე გვესაუბრება.
- თქვენი აზრით, სოფლის მეურნეობის რომელი დარგებია პრიორიტეტული ქვეყნისთვის ამ ეტაპზე, რომელ მათგანს აქვს განვითარების მეტი შანსი?
- მევენახეობა-მეღვინეობა არის დარგი, რომელიც ქვეყნისთვის უმნიშვნელოვანესია თავისი ტრადიციით, გენეტიკური კავშირით. ამასთანავე, ყველა რეგიონს თავისი ტრადიციული დარგი აქვს, ამით არის საქართველო გამორჩეული; ვთქვათ, რუსეთის სტეპებისგან განსხვავებით, აქ შეუძლებელია სოფლის მეურნეობაში ყველა რეგიონისადმი ერთიანი მიდგომა გქონდეს.
- დღევანდელი მსოფლიო ბაზრის ტენდენციებიც ხომ უნდა გავითვალისწინოთ?
- აღსანიშნავია, რომ ქვეყნის შიდა ბაზარზე მოხმარებული შეფუთული, გადამუშავებული პროდუქციის 80 პროცენტი იმპორტულია, ასე რომ, ქართულმა პროდუქციამ ჯერ შიდა ბაზარი უნდა დაიბრუნოს.
- რატომ ვერ უწევს კონკურენციას ჩვენი პროდუქცია იმპორტირებულს?
- სოფლის მეურნეობას არ ჰქონდა მხარდაჭერა სახელმწიფოსგან, მიტოვებული იყო. ამიტომ მთელი სისტემა უნდა შეიცვალოს, ყველაფერი გლეხის, ფერმერის ინტერესებს უნდა მოერგოს. არაერთი პრობლემაა ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით, რაც მოიცავს ირიგაციას, დრენაჟს, აგრეთვე, მნიშვნელოვანია მექანიზაცია, ნედლეულის, სასუქის მიწოდება, მცენარეთა დაცვის საშუალებები, კვლევა და ფერმერებისთვის საკონსულტაციო, ე.წ. ექსტენციის ცენტრების ამოქმედება; კრედიტები ფერმერისთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს და როცა ეს ყველაფერი არ მუშაობს, სოფლის მეურნეობის პროდუქცია კონკურენტუნარიანი ვერ და არ იქნება. ჩვენს მეზობელ ქვეყნებში - აზერბაიჯანსა და სომხეთში სოფლის მეურნეობას განსაკუთრებული ხელშეწყობა აქვს, მისკენ დიდი სუბსიდიები მიემართება. ამიტომ ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ ჩვენი პროდუქცია ფასითაც და ხარისხითაც კონკურენტული გახდეს, შიდა ბაზარი იქნება თუ ექსპორტი.
- როდის ამოქმედდება სოფლის მეურნეობის ერთმილიარდიანი ფონდი და კონკრეტულად, რა მომსახურებას შესთავაზებთ სოფლის მეურნეობის სფეროში დასაქმებულ ადამიანებს?
- პროგრამა უახლოეს მომავალში ამოქმედდება, რადგან საგაზაფხულო ხვნა კარს არის მომდგარი... მცირე მიწის ნაკვეთების მფლობელ ფერმერებს, საარჩევნო დაპირებისამებრ, მიწას მოუხნავენ, შემდეგ, ვინც კულტურას დათესავს, სასუქითაც დაეხმარებიან. ქვეყნის რეგიონებში აშენდება 60 ახალი საწარმო, ეს შეიძლება იყოს გადამმუშავებელი, შესაფუთი და სხვა საწარმოები.
- საით იქნება მიმართული ევროკავშირისგან მიღებული 40-მილიონიანი გრანტის ძირითადი ნაწილი? თუ აქვთ მათ რაიმე მითითებები?
- 18 მილიონი ევრო ბიუჯეტში შევა სოფლის მეურნეობის სფეროს დასაფინანსებლად, 15 მილიონი - არასამთავრობო სექტორისთვის, რომელმაც ქვეყანაში კოოპერაციის განვითარებას უნდა შეუწყოს ხელი, 3 მილიონი ევრო აჭარის სოფლის მეურნეობის სამინისტროში და ა.შ. 2 მილიონი ევრო ჯერჯერობით "თავისუფალია" და შესაძლოა, კვლევას ან განათლებას მოხმარდეს.
- ამ საკითხზე ერთ-ერთმა ექსპერტმა თქვა, ამგვარმა სახელმწიფო ფონდმა შეიძლება ფერმერს არჩევანის თავისუფლება წაართვასო.
- გლეხი თვითონ ირჩევს, რომელ კულტურას მიანიჭოს უპირატესობა. გურიაში რომ ჩავიდეთ და ვუთხრათ, ხორბალი დათესეთო, დაგვიჯერებს ვინმე? არ მესმის, რა დიქტატზეა ლაპარაკი? ინიციატივა კერძო სექტორისგან უნდა მოდიოდეს. გლეხმა იცის, რომ მოგება თუ ვერ ნახა, საქმიანობას ვეღარ გააგრძელებს, სახელმწიფო კი მხოლოდ ხელისშემწყობია.
- ახლახან პრეზიდენტმა სააკაშვილმა განაცხადა, რომ ქართული ციტრუსის რუსეთში გატანა ჯერ კიდევ გასულ წელს დაიწყო და მაშინ ფასი უფრო მაღალიც იყო...
- ციტრუსის რუსეთში გატანა საბჭოთა ხელისუფლების პერიოდში დაიწყო; რაც შეეხება ფასს, ფერმერებს ყველაზე მაღალი ხარისხის ციტრუსი მარტისთვის აქვთ გადანახული, როცა ფასი ყველაზე მაღალია - 2 ლარამდე. ის პრობლემები, რაც მეციტრუსეებს წელს შეექმნათ, სწორედ წინა წლებში განხორციელებული არასწორი მენეჯმენტის, მართვის შედეგია. ამჟამად საქართველოში არასტანდარტული მანდარინის ჩამბარებელი ერთადერთი საწარმოა. ცხადია, ეს ქმნის რიგებს, სხვა პრობლემებს.
- თქვენი აზრით, არ გაუჭირდება ქართულ ღვინოს, ციტრუსს თუ სხვა პროდუქციას დაბრუნება რუსულ ბაზარზე, მით უმეტეს, რომ ბოლო წლებში მათი ადგილი სხვა ქვეყნების პროდუქციამ დაიკავა?
- ჯერ ბაზარი გაიხსნას, პირველი ნაბიჯები გადაიდგას, ამ საკითხზე ქართულ-რუსული მოლაპარაკებები უნდა გაიმართოს, ჩვენი დელეგაციის შემადგენლობაში იქნებიან ღვინის სააგენტოს ხელმძღვანელი, ხილისა და ბოსტნეულის ექსპორტის სააგენტოს ხელმძღვანელი, ღვინის ასოციაციის ხელმძღვანელი, კერძო სექტორის წარმომადგენლები.
- აპირებს თუ არა სოფლის მეურნეობის სამინისტრო ისეთი ტრადიციული დარგის აღორძინებას, როგორიც არის მეაბრეშუმეობა და რომელიც დღეს, ფაქტობრივად, განადგურებულია?
- არა მარტო მეაბრეშუმეობა, არაერთი ტრადიციული დარგია განადგურებული. მაგალითად, მეხორბლეობა, რომელიც ქვეყნის მოსახლეობის მხოლოდ ერთი თვის მოთხოვნას აკმაყოფილებს, არადა, შეგვიძლია ხორბლის მთლიანი მოთხოვნის 2/3 დავაკმაყოფილოთ! ახლა სამინისტროში მუშავდება დარგობრივი პროგრამები პრიორიტეტების მიხედვით, მათ შორის არის პროგრამა "მარცვალი", სათანადო ყურადღება და ფინანსები იქნება მიმართული მეაბრეშუმეობისა და მეფუტკრეობის ასაღორძინებლად. ახლა ევროკავშირთან მიმდინარეობს მოლაპარაკებები თავისუფალი სავაჭრო რეჟიმის შემოღების თაობაზე, ესეც ხელს შეუწყობს პროდუქციის გატანას ევროპის ბაზარზე, სადაც მაღალი მოთხოვნაა პროდუქტის ხარისხზე.
- როგორ უნდა იმუშაოს სასოფლო-სამეურნეო ფონდმა ბანკებთან ტანდემში? რა სტიმული ექნებათ ბანკებს, რომ აგრარულ სექტორს სესხები გამოუყონ?
- ზოგიერთებს ხშირად უყვართ ხოლმე თქმა: "პირველად საქართველოში", "პირველად ისტორიაში", ჩვენ კი საქმით და არა მხოლოდ სიტყვით, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ 1990 წლებიდან მოყოლებული, პირველად ისტორიაში სოფლის მეურნეობა ქართული სახელმწიფოს პრიორიტეტია, ეს აისახება ბიუჯეტში, ამ დარგის რეალურ მხარდაჭერაში; აქამდე ბანკის მიერ გასესხებულ მთელ პორტფელში სოფლის მეურნეობის წილი ერთ პროცენტზე ნაკლები იყო, დღეს კი სოფლის მეურნეობის ფონდი ბანკებთან ერთად მუშაობს, ბანკები აირჩევენ პერსპექტიულ პროექტებს, ფონდი მათ დაეხმარებათ, რომ ეფექტიანი და გრძელვადიანი საპროცენტო განაკვეთები ჰქონდეთ. ეს სესხები იქნება გრძელვადიანი და დაბალპროცენტიანი; სესხები, რომლებიც გადამმუშავებელ საწარმოებში ჩაიდება, სამპროცენტიანი იქნება!
- წყალმომარაგების სისტემა, ირიგაცია დიდი პრობლემაა საქართველოს არაერთ რაიონში და პროექტებიც საკმაოდ ძვირად ღირებულია, "ქართული ოცნების" მაჟორიტარმა დეპუტატებმა ამ მხრივ არაერთი დაპირება გასცეს. როგორ აპირებთ ამ პრობლემის გადაჭრას?
- 9 მილიონიდან 60 მილიონ ლარამდეა გაზრდილი ირიგაციის სისტემისთვის ბიუჯეტიდან გამოყოფილი თანხა, ამას ემატება სოფლის მეურნეობის საერთაშორისო ფონდის დაფინანსება, მსოფლიო ბანკის პროექტი და სხვა. თუმცა, პრობლემის საბოლოო გადაჭრას დრო დასჭირდება, მით უმეტეს, დღეს ქვეყანაში არსებული საირიგაციო არხების ერთი მეათედიც არ არის მწყობრში, ყველა დანარჩენი სავალალო მდგომარეობაშია.
- საქართველოში მოსახლეობის 53 პროცენტი სოფლად ცხოვრობს, თუმცა სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების დეფიციტია, რა არის ამის უმთავრესი მიზეზი?
- მიზეზი მაღალი ტექნოლოგიების არასათანადო განვითარებაა; ამასთანავე, დღეს სოფლად მცხოვრებს არჩევანი არა აქვს, რომ არასასოფლო-სამეურნეო საქმიანობით დაკავდეს. უნდა გამოთავისუფლდეს მიწაზე დასაქმებული მუშახელი, რაც მიწის ბაზრის განვითარებას, მიწების გამსხვილებას გამოიწვევს და წარმოებაც უფრო ეფექტიანი გახდება. სოფლად მცხოვრებ ადამიანს არჩევანის თავისუფლება უნდა ჰქონდეს, ესეც ჩვენი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულებაა. ქვეყანაში ალტერნატიული სამუშაო ადგილები რომ შეიქმნას, ამ გზით სოფლის მეურნეობაც განვითარდება და მთლიანად ეკონომიკაც.
ესაუბრა ნინო კვიტაშვილი
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)
