სა­ქარ­თვე­ლოს პირ­ვე­ლი პრე­ზი­დენ­ტის, ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას თა­ნა­მებ­რძოლ­მა გოჩა კე­ლენ­ჯე­რი­ძემ, ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის რე­ჟი­მის მხრი­დან გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი რეპ­რე­სი­ე­ბის გამო, 1997 წლის 16 ივ­ნისს იძუ­ლე­ბით და­ტო­ვა სა­ქარ­თვე­ლო. მას ეს­პა­ნე­თის სა­მე­ფომ მის­ცა პო­ლი­ტი­კუ­რი თავ­შე­სა­ფა­რი. 2004 წლი­დან კი ამ ქვეყ­ნის მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბა მი­ი­ღო. მცი­რე ხნით მუ­შა­ობ­და მთარ­გმნე­ლად ეს­პა­ნე­თის ლტოლ­ვილ­თა ოფის­ში, შემ­დეგ მად­რი­დის ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მა­ში. 2001 წლი­დან არის ეს­პა­ნე­თის შსს-ს ექი­მი, მად­რი­დის ექიმ­თა კო­ლე­გი­ი­სა და "ამ­ნეს­ტი ინ­ტერ­ნა­ცი­ო­ნა­ლის" ეს­პა­ნე­თის სექ­ცი­ის წევ­რი.

ბა­ტონ გო­ჩას ეს­პა­ნეთ­ში და­ვუ­კავ­შირ­დით და სა­ქარ­თვე­ლო­ში მიმ­დი­ნა­რე პო­ლი­ტი­კუ­რი პრო­ცე­სე­ბის შე­ფა­სე­ბა ვთხო­ვეთ:

- წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ მას­ვე­ნებ­და ფიქ­რი ჩემს ქვე­ყა­ნა­სა და ხალ­ხზე, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის უხეშ დარ­ღვე­ვებ­ზე სა­ქარ­თვე­ლო­ში, რად­გან ამ პე­რი­ოდ­ში ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და ქარ­თვე­ლე­ბის ძარ­ცვა და გე­ნო­ცი­დი. ჩემი ვალი იყო, ისე მე­ცხოვ­რა უცხო­ეთ­ში, რო­გორც კე­თი­ლი ნე­ბის ადა­მი­ანს შე­ე­ფე­რე­ბა, ვფიქ­რობ, ეს შე­ვას­რუ­ლე და ამის მოწ­მე ჩემი ეს­პა­ნე­ლი მე­გობ­რე­ბი არი­ან... მახ­სოვს, 2008 წლის აგ­ვის­ტოს ომი პირ­და­პირ ეთერ­ში რომ იხი­ლეს, ეს­პა­ნელ­მა მე­გობ­რებ­მა გა­ოგ­ნე­ბუ­ლებ­მა მკი­თხეს - თქვე­ნი პრე­ზი­დენ­ტი გი­ჟი­აო?! წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია, სა­კუ­თა­რი ერი ასეთ საფრ­თხე­ში ჩა­აგ­დო, ამას დამ­პყრობ­ლე­ბიც არ უკე­თე­ბენ და­პყრო­ბილ ხალ­ხსო! ვპა­სუ­ხობ­დი, - ბა­ტო­ნე­ბო, ეგ ინ­დი­ვი­დი ჩემი და სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტი არ არის, ის არის ოკუ­პან­ტი, ავან­ტი­უ­რის­ტი, ქარ­თველთმო­ძუ­ლე და ბო­რო­ტი ჯამ­ბა­ზი, თა­ნა­მედ­რო­ვე ჰიტ­ლე­რი, მისი ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბი მთე­ლი დღეა, ჰიტ­ლე­რის ფრა­ზებს ცი­ტი­რე­ბენ-მეთ­ქი. ეს ყვე­ლა­ფე­რი და­ბომბვე­ბის ფონ­ზე ვთქვი და ყვე­ლა და­მე­თან­ხმა, მამ­ხნე­ვებ­დნენ და ლო­ცუ­ლობ­დნენ...

ყვე­ლა დრო­ი­სა და რჯუ­ლის დამ­პყრო­ბე­ლი იყო გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი ამ ან­ტი­ა­და­მი­ა­ნურ რე­ჟიმ­ში, რო­მელ­საც "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა" ჰქვია და რო­მელ­მაც სა­ქარ­თვე­ლო და­ცა­ლა ქარ­თვე­ლე­ბის­გან, რეპ­რე­სი­ე­ბი მო­უ­წყო ქარ­თულ ეკ­ლე­სი­ას. ის, ვინც გა­ბე­დავს და პატ­რი­არ­ქს და­უყ­ვი­რებს, პარ­ლა­მენ­ტში კი არა, ცი­ხე­ში უნდა იჯ­დეს! ნაც­მოძ­რა­ო­ბის პრო­ვინ­ცი­უ­ლი ფა­შიზ­მი ეფუძ­ნე­ბო­და აპარ­ტე­იდს და არა რა­სიზმს, გან­სხვა­ვე­ბით ჰიტ­ლე­რუ­ლი ფა­შიზ­მი­სა­გან. სა­ა­კაშ­ვი­ლის რე­ჟი­მის მე­თო­დე­ბი ევ­რო­დე­პუ­ტა­ტებ­მა სა­მარ­თლი­ა­ნად მი­იჩ­ნი­ეს ნე­ო­ლე­ნი­ნიზ­მად. სა­ა­კაშ­ვი­ლის რე­ჟიმ­მა ან­ტი­სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი გან­ზრახ­ვით გა­და­ი­ტა­ნა პარ­ლა­მენ­ტი თბი­ლი­სი­დან, გა­ა­ნად­გუ­რა ქარ­თუ­ლი კულ­ტუ­რა, ის­ტო­რია, ღირ­სე­ბა, რჯუ­ლი... ებ­რძოდ­ნენ ყვე­ლას და ყვე­ლა­ფერს, რა­საც ქარ­თვე­ლი და ქარ­თუ­ლი ჰქვია, მათ შო­რის, გო­გე­ბაშ­ვი­ლის "დე­და­ე­ნას", ილი­ას, ვა­ჟას... ვა­ცხა­დებ და რო­გორც ექი­მი მო­ვი­თხოვ სა­ზო­გა­დო­ე­ბი­სათ­ვის სა­ში­ში მა­ნი­ა­კი­სა და ჯა­ლა­თი დიქ­ტა­ტო­რის, სა­ა­კაშ­ვი­ლის და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ და­პა­ტიმ­რე­ბას! არ შე­იძ­ლე­ბა ფა­შიზ­მთან კო­ჰა­ბი­ტა­ცია!

1-ლი ოქ­ტომ­ბრის არ­ჩევ­ნე­ბით სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­ე­ყა­რა რე­ვო­ლუ­ცი­ურ ცვლი­ლე­ბებს, რო­მელ­საც შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა და გან­ვი­თა­რე­ბა სჭირ­დე­ბა. სა­ქარ­თვე­ლო გა­თა­ვი­სუფ­ლდა ჯო­ჯო­ხე­თუ­რი ნა­ცტი­რა­ნი­ის­გან, ახლა ნა­ც­ჭი­რის­გა­ნაც უნდა გავ­თა­ვი­სუფ­ლდეთ. სა­ქარ­თვე­ლო­ში გაჩ­ნდა პერ­სპექ­ტი­ვა, აღ­დგეს სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბა. ყვე­ლა ქარ­თველს აქვს სა­კუ­თარ მი­წა­ზე ბედ­ნი­ე­რი, მშვი­დი, ღირ­სე­უ­ლი ცხოვ­რე­ბის უფ­ლე­ბა. ქარ­თუ­ლი დე­მოკ­რა­ტია ჩვენ­ვე უნდა მო­ვი­პო­ვოთ და და­ვიმ­სა­ხუ­როთ და ამ საქ­მე­ში არა მარ­ტო წარ­მა­ტე­ბას ვუ­სურ­ვებ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილს, არა­მედ ვეც­დე­ბი, ამა­ში წვლი­ლი მეც შე­ვი­ტა­ნო!.. მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად მი­მაჩ­ნია ისიც, რომ 20 წლის შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ქარ­თუ­ლად ლა­პა­რა­კობს... ჩემი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი­სად­მი მხო­ლოდ ფხი­ზე­ლი კრი­ტი­კაა, რაც შორ­საა მლიქ­ვნელ­თა ტა­შის­გან. იგი ბრძნულ ქარ­თულ პო­ლი­ტი­კას ახორ­ცი­ე­ლებს, არის თა­ვი­სუ­ფა­ლი ადა­მი­ა­ნი და ამი­ტომ არ უფრთხის გო­ნივ­რულ კრი­ტი­კას.

- ახალ მი­ნის­ტრთა კა­ბი­ნეტს რო­გორ შე­ა­ფა­სებთ?

- პირ­ველ რიგ­ში, დე­და­ქა­ლა­ქის მერი არ შე­იძ­ლე­ბა იყოს ნა­ცჯა­ლა­თი უგუ­ლა­ვა. თბი­ლი­სის მე­რი­ას არა­ნაკ­ლე­ბი ძალა და გავ­ლე­ნა აქვს, ვიდ­რე ბევრ მი­ნისტრს რე­ა­ლურ ცხოვ­რე­ბა­ში. ირაკ­ლი ალა­სა­ნია, თეა წუ­ლუ­კი­ა­ნი და ირაკ­ლი ღა­რი­ბაშ­ვი­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი ფრთის ლი­დე­რე­ბი არი­ან. დი­ას­პო­რის მი­ნის­ტრი, ბა­ტო­ნი კოტე სურ­გუ­ლა­ძე არ­ჩევ­ნე­ბის წინა პე­რი­ოდ­ში მად­რიდ­ში გა­ვი­ცა­ნი. სხვა მი­ნის­ტრებს პი­რა­დად არ შევ­ხვედ­რი­ვარ და ყვე­ლას გულ­წრფე­ლად ვუ­სურ­ვებ წარ­მა­ტე­ბას სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის სა­სი­კე­თო ყვე­ლა საქ­მე­ში. მხო­ლოდ ბა­ტონ სო­ზარ სუ­ბარ­ზე მინ­და შე­ვა­ჩე­რო ყუ­რა­დღე­ბა და კი­დევ ერთხელ მივ­მარ­თო მას, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს პე­ნი­ტენ­ცი­ურ სის­ტე­მა­ში ადა­მი­ა­ნუ­რი ცი­ხის შექ­მნა შე­საძ­ლე­ბე­ლია და ამი­სათ­ვის მხო­ლოდ იმის და­ჯე­რე­ბაა სა­ჭი­რო, რომ პა­ტი­მა­რი ადა­მი­ა­ნია! სი­კე­თეს ვუ­სურ­ვებ სუ­ბარს, რო­გორც ადა­მი­ანს, მაგ­რამ ჩემი პრო­ფე­სი­უ­ლი სინ­დი­სი და ქარ­თუ­ლი ცი­ხე­ე­ბის სა­ვა­ლა­ლო ყოფა მა­ვალ­დე­ბუ­ლებს გან­ვა­ცხა­დო, რომ ის, რო­გორც მი­ნის­ტრი, არა­კომ­პე­ტენ­ტუ­რია, რაც არ შე­იძ­ლე­ბა და­დე­ბი­თი შე­დე­გის მომ­ტა­ნი იყოს!..

- სა­ა­კაშ­ვი­ლი და მისი გუნ­დი იქად­ნი­ან, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში კვლავ დაბ­რუნ­დე­ბი­ან...

- ჯერ კი­დევ ნა­ცე­ბის გან­კარ­გუ­ლე­ბა­შია თბი­ლი­სის მე­რია, ასე­ვე, მი­შას ამ­ნის­ტი­ით შერ­ჩე­უ­ლი ასო­ბით კრი­მი­ნა­ლი, სა­ელ­ჩო­ე­ბის ნა­წი­ლი და თვი­თონ პრე­ზი­დენ­ტის სა­ვარ­ძე­ლი, ბო­კე­რი­ას უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭო, კრი­მი­ნა­ლი კუბ­ლაშ­ვი­ლის ან­ტი­ა­და­მი­ა­ნუ­რი სა­სა­მარ­თლო... შე­ხე­დეთ, რო­გორ ამ­წვა­ვებს სა­ა­კაშ­ვი­ლი ვი­თა­რე­ბას და შეგ­ნე­ბუ­ლად ყოფს ქარ­თვე­ლებს ურ­თი­ერ­თდა­პი­რის­პი­რე­ბულ ბა­ნა­კე­ბად. ნაც­მოძ­რა­ო­ბას ახლა უფრო მე­ტად აქვს გახ­სნი­ლი ხელ-ფეხი ბარ­ბა­რო­სო­ბის ჩა­სა­დე­ნად, რა­ზეც პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას "ქარ­თულ ოც­ნე­ბას" აკის­რე­ბენ. ნა­ცი­ო­ნა­ლებს არ შე­უძ­ლი­ათ თა­ნამ­დე­ბო­ბე­ბის გა­რე­შე ცხოვ­რე­ბა, ისი­ნი სის­ხლი­ან ნაც­რე­ვანშს ამ­ზა­დე­ბენ და ყვე­ლას პა­ტი­ვის­ცე­მის მი­უ­ხე­და­ვად, ვერ გა­ვი­ზი­ა­რებ იმ აზრს, რომ მათი ქა­დი­ლი ტყუ­ი­ლია და ნაც­ბან­და ვე­ღარ მო­ა­ხერ­ხებს შუ­რის­ძი­ე­ბას. მათი შე­ჩე­რე­ბა მხო­ლოდ ხალ­ხს შე­უძ­ლია. ნაც­ბან­და უნდა აიკ­რძა­ლოს სა­ქარ­თვე­ლო­ში - მიშა სა­ში­შია!

- სა­ა­კაშ­ვილს ახ­ლოს იც­ნობთ?

- სა­ა­კაშ­ვილს ახ­ლოს ვიც­ნობ რო­გორც სპე­ცი­ა­ლის­ტი კრი­მი­ნო­ლო­გი­უ­რი ფსი­ქო­ა­ნა­ლი­ზი­სა და მინ­და, ყვი­რი­ლით გა­ვაფრ­თხი­ლო სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა და ყვე­ლა ქარ­თვე­ლი, რომ და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ უნდა მოხ­დეს ამ ქარ­თველთმო­ძუ­ლეს იზო­ლი­რე­ბა. სა­ა­კაშ­ვილს ქარ­თვე­ლე­ბის სის­ხლი სწყუ­რია, სძულს ადა­მი­ა­ნე­ბი... ქარ­თვე­ლი ფსი­ქი­ატ­რე­ბის დუ­მი­ლი ქვეყ­ნი­სა და ექი­მო­ბის ღა­ლა­ტია!.. მიშა გიგა ბო­კე­რი­ას ბან­დის წევ­რი იყო 1991 წლი­დან. ის აქ­ტი­უ­რად ებ­რძო­და სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­სა და ქარ­თულ სტრა­ტე­გი­ას. მი­შას პი­რა­დად არ ვიც­ნობ, თუმ­ცა მისი მკურ­ნა­ლო­ბა შე­მიძ­ლია მაო ძე დუ­ნის პა­ლა­ტა­ში. ახ­ლოს ვიც­ნობ და ზედ­მი­წევ­ნით ახ­ლოს მიც­ნო­ბენ ტე­რო­რის­ტე­ბი: გიგა ბო­კე­რია, გოკა გა­ბაშ­ვი­ლი, გივი თარ­გა­მა­ძე და სხვე­ბი. სწო­რედ ისი­ნი იყ­ვნენ და არი­ან ჩემი რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ი­სა და დაბ­რუ­ნე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ­ნი. 1992 წელს, თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში, გიგა ბო­კე­რია სი­ცხი­ა­ნი გუ­რუ­სა­ვით, ხმა­მაღ­ლა გაჰ­ყვი­რო­და, რომ მე ყვე­ლა­ზე სა­ში­ში ვი­ყა­ვი...

- რა­ტომ?

- ამ კი­თხვას აუ­ცი­ლებ­ლად გა­ე­ცე­მა პა­სუ­ხი სა­მარ­თლი­ან გა­რე­მო­ში. ერთს კი ვე­ტყვი, გიგა, გოკა და გივი - მე დავ­ბრუნ­დე­ბი!..

- ზვი­ად გამ­სა­ხურ­დი­ას პრე­ზი­დენ­ტო­ბი­სას ეკა ხერ­ხე­უ­ლი­ძე თქვე­ნი თა­ნა­მებ­რძო­ლი იყო, დღეს კი ნაც­მოძ­რა­ო­ბის აქ­ტი­უ­რი მხარ­დამ­ჭე­რია...

- მე ვიც­ნობ­დი ეკა ხერ­ხე­უ­ლი­ძეს რო­გორც ქარ­თველ სტუ­დენტს, სტუ­დენ­ტთა სა­გა­ფიც­ვო კო­მი­ტე­ტის სა­კო­ორ­დი­ნა­ციო საბ­ჭოს წევ­რს. ჩვენ თა­ნა­მებ­რძო­ლე­ბი ვი­ყა­ვით. სა­ქარ­თვე­ლო­დან ჩემი გა­მოქ­ცე­ვის შემ­დეგ კი იგი ბო­კე­რი­ას ბა­ნაკ­ში მოხ­ვდა. მე არ ვიც­ნობ მი­შას მომ­ხრე ეკა ხერ­ხე­უ­ლი­ძეს, მინ­და და­ვი­ჯე­რო მისი გულ­წრფე­ლო­ბა, რო­დე­საც ის მი­შას ზვი­ადს ადა­რებს, მაგ­რამ ეს ჩემს ადა­მი­ა­ნურ ძა­ლებს აღე­მა­ტე­ბა და ხმა­მაღ­ლა ვა­უ­წყებ მა­საც და ყვე­ლას - მიშა ზვი­ა­დი არ არის, მიშა ან­ტიზ­ვი­ა­დია, ზუს­ტად ისე­თი, რო­გო­რიც შექ­მნა ცრუბ­რალ­დე­ბე­ბით იმ ინ­ტე­ლი­გენ­ცი­ამ, ია­რა­ღი რომ აიღო ხელ­ში 1991 წლის 22 დე­კემ­ბერს და ამი­სათ­ვის შე­ვარ­დნა­ძის მად­ლო­ბა და­იმ­სა­ხუ­რა - მიშა მტე­რია და შენ მისი მსხვერ­პლი ხარ, ეკა!..

- აპი­რებთ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მოს­ვლას?

- მე არც დიდი ექ­ვთი­მე თა­ყა­იშ­ვი­ლი ვარ და არც კონ­სტან­ტი­ნე სა­ვარ­სა­მი­ძე. მე ვარ ქარ­თვე­ლი დე­მოკ­რა­ტი, რო­მელ­მაც იმ ცხოვ­რე­ბით იცხოვ­რა, რო­გორც ქარ­თველ დევ­ნილს შე­ეძ­ლო ეცხოვ­რა ჩვენს დრო­ე­ბა­ში. ჩემ­თვის არ წა­ურ­თმე­ვი­ათ ძეხ­ვის სა­ამ­ქრო ან სხვა რამ. ჩემი დევ­ნი­ლო­ბა იმ პო­ლი­ტი­კურ­მა იდე­ებ­მა გა­ნა­პი­რო­ბა, რო­მელ­თა გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა შევ­ფი­ცეთ დახ­ვრე­ტილ სტუ­დენ­ტებს. ეს არის: ბედ­ნი­ე­რი და მშვი­დო­ბი­ა­ნი სა­ქარ­თვე­ლო, ღირ­სე­უ­ლი და­საქ­მე­ბა, ემიგ­რა­ცი­ის დაბ­რუ­ნე­ბა, სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვა და ყვე­ლა სხვა დე­ტა­ლებ­თან ერ­თად - შვე­დუ­რი სო­ცი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი სის­ტე­მის და­ნერგვა. კა­პი­ტა­ლიზ­მი კრი­ზის­შია და ბევ­რი დე­მოკ­რა­ტი აღ­ნიშ­ნავს უკვე, რომ კა­პი­ტა­ლიზ­მი თვი­თონ არის კრი­ზი­სი. ან­ტი­ა­და­მი­ა­ნუ­რი და ვე­ლუ­რი ფორ­მა, რომ­ლი­თაც ის სა­ქარ­თვე­ლო­ში ხორ­ცი­ელ­დე­ბა, მთა­ვა­რი წყა­როა უსა­მარ­თლო­ბი­სა. ჩემ­თვის პო­ლიტ­დევ­ნი­ლო­ბა ბიზ­ნე­სი და გარ­თო­ბა არ ყო­ფი­ლა. ეს იცი­ან ქალ­ბა­ტონ­მა ეკა ბე­სე­ლი­ა­მაც და სხვა კომ­პე­ტენ­ტურ­მა პი­რებ­მაც, რო­მელ­ნიც სა­ა­კაშ­ვი­ლის რე­ჟი­მის შემ­დეგ აუ­ცი­ლებ­ლად აღი­ა­რე­ბენ ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის პო­ლიტ­პა­ტიმ­რებს, პო­ლიტ­დევ­ნი­ლებ­სა და პო­ლიტ­დახ­ვრე­ტი­ლებს... მე დავ­ბრუნ­დე­ბი! მა­ნამ­დე კი - ჩემ­თვის ყო­ვე­ლი დღე სა­უ­კუ­ნეა...

ნინო მა­ი­სუ­რა­ძე

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)