მნიშვნელოვანი ინფორმაცია
კონფლიქტები
პოლიტიკა
მსოფლიო

21

მაისი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

ოთხშაბათი, მთვარის ოცდამეოთხე დღე დაიწყება 03:14, მთვარე თევზებშია - კარგია ახალი, მნიშვნელოვანი საქმეების დაწყება. ფინანსური საკითხების მოგვარება. ვაჭრობა. მოერიდეთ კამათს, საქმეების გარჩევას. არ გირჩევთ მგზავრობას, საცხოვრებელი მისამართის შეცვლას. სარგებელს მოგიტანთ კოლექტიური სამუშაო, მაგრამ კოლეგების მიმართ ირონიის, ცინიზმის გამოვლენას არ გირჩევთ. მოერიდეთ ალკოჰოლსა და სიგარეტს. არ გირჩევთ ოპერაციის ჩატარებას ღვიძლზე, ფეხებზე. კარგია ტერფების მასაჟი. რაციონიდან გამორიცხეთ ხორცეული, პურ-ფუნთუშეული და ტკბილეული.
სამართალი
მეცნიერება
საზოგადოება
მოზაიკა
Faceამბები
წიგნები
სამხედრო
სპორტი
მნიშვნელოვანი ინფორმაცია
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
როდის ეძინა გიორგი კალანდიას 4-დოლარიან სასტუმროში
როდის ეძინა გიორგი კალანდიას 4-დოლარიან სასტუმროში

14 იან­ვა­რი ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რის დღეა და თუ რო­გორ აღი­ნიშ­ნა ის წელს თბი­ლის­ში, ამის შე­სა­ხებ სა­ქარ­თვე­ლოს თე­ატ­რის, მუ­სი­კის, კი­ნო­სა და ქო­რე­ოგ­რა­ფი­ის სა­ხელ­მწი­ფო მუ­ზე­უ­მის დი­რექ­ტორ გი­ორ­გი კა­ლან­დი­ას ვე­სა­უბ­რეთ. ის ამ თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე 2009 წლის 17 მარტს და­ი­ნიშ­ნა და დღემ­დე არა­ერ­თი გა­მო­ფე­ნის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რად მოგ­ვევ­ლი­ნა. სა­ინ­ტე­რე­სო ინ­ფორ­მა­ცი­ას­თან ერ­თად, მან ისიც გაგ­ვიმ­ხი­ლა, რომ 26 იან­ვარს ქარ­თველ რე­ჟი­სორ ელ­დარ შენ­გე­ლა­ი­ას 80 წელი უს­რულ­დე­ბა და ამ თა­რიღ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, მუ­ზე­უმ­ში გა­იხ­სნე­ბა გა­მო­ფე­ნა სა­ხელ­წო­დე­ბით "ელ­დარ შენ­გე­ლა­ია - არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­მო­ფე­ნა"...

- 14 იან­ვა­რი ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რის დღეა, მაგ­რამ წელს ის კი­დევ უფრო მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რა­ლუ­რი სა­ზო­გა­დო­ე­ბი­სა და მთე­ლი ქვეყ­ნის­თვის იმი­თაც იყო, რომ გი­ორ­გი ერის­თა­ვის და­ბა­დე­ბი­დან 200 წლის იუ­ბი­ლე გახ­ლავთ. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ვთვლი­დით, რომ ეს დღე გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად უნდა აღგ­ვე­ნიშ­ნა. ალ­ბათ ტრა­გი­კუ­ლია ის ფაქ­ტიც, რომ ერს არ აქვს სა­შუ­ა­ლე­ბა თა­ვი­სი პირ­ვე­ლი დრა­მა­ტურ­გის საფ­ლავ­თან მი­ვი­დეს, ყვა­ვი­ლე­ბი მი­ი­ტა­ნოს და სან­თე­ლი და­ან­თოს. ბევ­რი ვი­ფიქ­რეთ, სად შე­იძ­ლე­ბო­და გი­ორ­გი ერის­თა­ვი გაგ­ვეხ­სე­ნე­ბი­ნა და ამის­თვის ყვე­ლა­ზე კარ­გი ად­გი­ლი აღ­მოჩ­ნდა პირ­ვე­ლი გიმ­ნა­ზი­ის სა­აქ­ტო დარ­ბა­ზი, ანუ იქ, სა­დაც პირ­ვე­ლად და­იდ­გა "გაყ­რა". სხვა­თა შო­რის, მა­შინ პირ­ველ წარ­მოდ­გე­ნას მი­ხე­ილ ვო­რონ­ცო­ვი ეს­წრე­ბო­და და მან ასე­თი წე­რი­ლი მის­წე­რა იმ­პე­რა­ტორს: წარ­მოდ­გე­ნამ კარ­გად ჩა­ი­ა­რა, ეს გვაძ­ლევს იმის სა­შუ­ა­ლე­ბას, რომ ქარ­თვე­ლებს შე­ვუქ­მნათ ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რი, რაც დაგ­ვეხ­მა­რე­ბა ტუ­ზემ­ცე­ბის რუ­სებ­ში ათ­ქვე­ფა­შიო. ამ დროს პი­რი­ქით მოხ­და, ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რი აღ­მოჩ­ნდა ეროვ­ნულ-გან­მა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბე­ლი მოძ­რა­ო­ბის სა­თა­ვე­ში და ის ოც­ნე­ბა, რო­მე­ლიც ვო­რონ­ცოვს ჰქონ­და, ქარ­თულ­მა თე­ატრმა ჩა­შა­ლა.

ძა­ლი­ან მიყ­ვარს გი­ორ­გი ერის­თა­ვი, მისი დრა­მა­ტურ­გია და მისი შვი­ლი და­ვი­თი, რო­მელ­მაც "სამ­შობ­ლო" შექ­მნა. "გაყ­რი­დან" - "სამ­შობ­ლომ­დე" არის მთე­ლი ის ეპო­ქა, რო­მელ­მაც ჩვე­ნი ქვეყ­ნის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა მო­ი­ტა­ნა. არ ვიცი, რამ­დე­ნად გა­მო­ვა, მაგ­რამ ამ ეტაპ­ზე ვა­წარ­მო­ებთ მო­ლა­პა­რა­კე­ბას იუ­ნეს­კოს­თან, გვინ­და, გი­ორ­გი ერის­თა­ვის იუ­ბი­ლე იუ­ნეს­კო­მაც შე­ი­ტა­ნოს თა­ვი­სი იუ­ბი­ლე­ე­ბის ნუს­ხა­ში. ვფიქ­რობთ, რომ გი­ორ­გი ერის­თა­ვი მსოფ­ლიო მნიშ­ვნე­ლო­ბის თუ არა, კავ­კა­სი­ა­ში პირ­ვე­ლი პრო­ფე­სი­უ­ლი თე­ატ­რის შემ­ქმნე­ლი და და­მა­არ­სე­ბე­ლია და მისი იუ­ბი­ლე რე­გი­ო­ნუ­ლი მას­შტა­ბით მა­ინც უნდა აღი­ნიშ­ნე­ბო­დეს.

- ორი­ო­დე სი­ტყვა ექ­სპო­ნა­ტე­ბის შე­სა­ხე­ბაც გვი­თხა­რით...

- ჩვენ ვთქვით, რომ ამ დღეს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე ქარ­თულ თე­ატრთან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ბრწყინ­ვა­ლე ხუ­თე­უ­ლი გა­მო­ვი­ტა­ნეთ. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, გი­ორ­გი ერის­თა­ვის პორ­ტრე­ტე­ბით გა­ნე­ბივ­რე­ბუ­ლე­ბი არ ვართ. მისი ერთ-ერთი პორ­ტრე­ტი 1930-იან წლებ­ში ცნო­ბილ­მა ქარ­თველ­მა პორ­ტრე­ტის­ტმა ქე­თე­ვან მა­ღა­ლაშ­ვილ­მა შექ­მნა და სწო­რედ ის იყო გა­მო­ფე­ნი­ლი. ასე­ვე - ქარ­თუ­ლი რე­ა­ლიზ­მის ფუ­ძემ­დებ­ლის ალექ­სან­დრე ბე­რი­ძის მიერ შექ­მნი­ლი ფარ­დის ეს­კი­ზი. სამ­წუ­ხა­როდ, პირ­ვე­ლი ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რი და­იწ­ვა, მაგ­რამ ეს არის პირ­ვე­ლი ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რა­ლუ­რი ფარ­დის ეს­კი­ზი, რო­მე­ლიც ჩვენს მუ­ზე­უმ­ში ინა­ხე­ბა. გარ­და ამი­სა, გა­მო­ფე­ნი­ლია პირ­ვე­ლი ქარ­თუ­ლი დრა­მა­ტუ­ლი და­სის ფო­ტოც. ჩვენ ვი­ცით, რომ გი­ორ­გი ერის­თავს სპექ­ტაკ­ლი "გაყ­რა" პრო­ფე­სი­ულ დას­თან არ და­უდ­გამს და წარ­მოდ­გე­ნა­ში ნა­თე­სა­ვე­ბი და­ა­კა­ვა. ამას­თან და­კავ­ში­რე­ბით ერთ კუ­რი­ო­ზულ ამ­ბავს გი­ამ­ბობთ. ერის­თავ­მა ერთ-ერთ ნა­თე­სავს, რე­ვაზ ერის­თავს, სპექ­ტაკლში თა­მა­შის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მის­ცა. ამა­ზე რე­ვა­ზი ძა­ლი­ან გაბ­რაზ­და და ერთ-ერთი რე­პე­ტი­ცი­ის დროს იქ მესტვი­რე­ებ­თან ერ­თად მი­ვი­და, ერის­თავს სტვი­რის დაკ­ვრით შე­უ­ვარ­და და რე­პე­ტი­ცია ჩა­შა­ლა. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ამ თე­მა­ზე პეტ­რე უმი­კაშ­ვილ­მა სპექ­ტაკ­ლიც გა­ა­კე­თა და მას "სამ­ზა­დი­სი" ერ­ქვა.

ეს იმას მო­ვა­ყო­ლე, რომ პრო­ფე­სი­უ­ლი დრა­მა­ტუ­ლი დასი მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გაჩ­ნდა და სწო­რედ ის ფო­ტო­მა­ტი­ა­ნე გა­მოვ­ფი­ნეთ. ასე­ვე სა­ინ­ტე­რე­სო იყო იმ დარ­ბა­ზის ფოტო, სა­დაც უწინ "გაყ­რა" და­იდ­გა. ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სა­ინ­ტე­რე­სო ექ­სპო­ნა­ტი გახ­ლდათ ასე­ვე ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რა­ლუ­რი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის პირ­ვე­ლი ყრი­ლო­ბის ფოტო, რო­მე­ლიც 1914 წელს ჩა­ტარ­და. თავ­მჯდო­მა­რედ აკა­კი წე­რე­თე­ლი აირ­ჩი­ეს. ფო­ტო­ზე ის შუ­ა­ში ზის და მის გარ­შე­მო - 174 დე­ლე­გა­ტი, მა­შინ­დე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს ღირ­სე­ბა, მათ შო­რის არი­ან: შალ­ვა და­დი­ა­ნი, ალექ­სან­დრე წუ­წუ­ნა­ვა, დი­მიტ­რი შე­ვარ­დნა­ძე, იო­სებ გრი­შაშ­ვი­ლი, ლადო გუ­დი­აშ­ვი­ლი და სხვე­ბი.

- ბა­ტო­ნო გი­ორ­გი, პრო­ფე­სი­ით ის­ტო­რი­კო­სი ჟურ­ნა­ლის­ტი­კა­ში რო­გორ მოხ­ვდით?

- ვამ­ბობ ხოლ­მე, რომ ის­ტო­რი­კო­სებ­ში მე­ძა­ხი­ან ჟურ­ნა­ლისტს და ჟურ­ნა­ლის­ტი­კა­ში პი­რი­ქით (იღი­მის). სულ მქონ­და სურ­ვი­ლი, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ა­ში არ­სე­ბუ­ლი არა­ერ­თი თემა ფარ­თო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ინ­ტე­რე­სებ­ში მოქ­ცე­უ­ლი­ყო. თუმ­ცა სა­ზო­გა­დო­ე­ბას სა­ინ­ტე­რე­სო თე­მე­ბი ღრმა სა­მეც­ნი­ე­რო ენით არ უნდა მი­ვა­წო­დოთ და ამის ბრწყინ­ვა­ლე სა­შუ­ა­ლე­ბას ჟურ­ნა­ლის­ტი­კა იძ­ლე­ვა. შე­გიძ­ლია გა­ა­კე­თო დო­კუ­მენ­ტურ-პუბ­ლი­ცის­ტუ­რი, ად­ვი­ლად გა­სა­გე­ბი, სა­ინ­ტე­რე­სო თე­მე­ბი. ამ სურ­ვი­ლით მი­ვე­დი ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში. ახა­ლი დამ­თავ­რე­ბუ­ლი მქონ­და უნი­ვერ­სი­ტე­ტი და მე­გო­ნა, რომ იქ მხო­ლოდ ერთი წელი დავ­რჩე­ბო­დი, მაგ­რამ დღემ­დე ვერ შე­ვეშ­ვი და სულ მინ­და ამ სფე­როს­თან კონ­ტაქ­ტი. მუ­შა­ო­ბა "აუ­დი­ენ­ცი­ა­ში" და­ვი­წყე, სა­დაც კონ­კურ­სის შე­დე­გად მოვ­ხვდი. არა­სო­დეს არ­სად არ მყო­ლია პრო­ტექ­ცი­ო­ნე­რე­ბი. არ ვიცი, ეს კარ­გია თუ ცუდი, მაგ­რამ, სამ­წუ­ხა­როდ თუ სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ჩემი არც ერთი გზის და­სა­წყის­ში ასე­თი ადა­მი­ა­ნე­ბი არ მყავ­და. დამ­კვიდ­რე­ბა ყო­ველ­თვის სა­კუ­თა­რი თა­ვი­თა და ენერ­გი­ით მი­წევ­და.

- მშობ­ლე­ბი რა პრო­ფე­სი­ის არი­ან?

- მა­მა­ჩე­მი ეკო­ნო­მის­ტია, ხოლო დედა - მე­დი­კო­სი. ასე რომ, ხომ გე­უბ­ნე­ბით, ყვე­ლა გზა­ზე, რა­საც ვირ­ჩევ­დი, ყვე­ლა­ფერს ჩე­მით ვაღ­წევ­დი.

- ის­ტო­რი­კო­სო­ბა ბავ­შვო­ბი­დან გსურ­დათ?

- არა, ის­ტო­რი­კო­სო­ბა სკო­ლის დამ­თავ­რე­ბის დროს გა­დავ­წყვი­ტე, როცა დე­დამ და­დი­ა­ნე­ბის სა­სახ­ლე­ში წა­მიყ­ვა­ნა. სა­სახ­ლის ძველ­მა კედ­ლებ­მა და სა­გან­ძურ­მა ჩემ­ზე იმ­დე­ნად დიდი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მო­ახ­დი­ნა, რომ გა­დავ­წყვი­ტე, მო­მა­ვალ­ში ამ საქ­მეს­თან კონ­ტაქ­ტი მქო­ნო­და. თა­ვი­დან სი­უ­ჟე­ტებ­სა და ფილ­მებს სულ და­დი­ა­ნე­ბის სა­სახ­ლე­ზე ვა­კე­თებ­დი. ამას მოჰ­ყვა ლო­გი­კუ­რი ინ­ტე­რე­სი ქარ­თუ­ლი კვა­ლი­სად­მი უცხო­ეთ­ში. მა­შინ ჩვენ­თვის აკ­რძა­ლუ­ლი ხილი იყო ოშკი და ხანძთა, ისი­ნი მხო­ლოდ წიგ­ნის ფურ­ცლებ­ზე შეგ­ვეძ­ლო გვე­ნა­ხა და რო­გორც კი მათი ნახ­ვის რე­ა­ლუ­რი შან­სი მო­მე­ცა, მათ მო­სა­ნა­ხუ­ლებ­ლად გა­ვემ­გზავ­რე. ეს და­ახ­ლო­ე­ბით ათი წლის წინ მოხ­და. გუ­რამ პა­ტა­რა­ი­ას შემ­დეგ, ეს იყო პირ­ვე­ლი ფილ­მე­ბი თურ­ქე­თი­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს შე­სა­ხებ. თუმ­ცა ჩვენ ბევ­რი ისე­თი ის­ტო­რი­უ­ლი ად­გი­ლი გა­და­ვი­ღეთ, რო­მე­ლიც იმ ლე­გენ­და­რულ ფილმში "შო­რია გურ­ჯის­ტა­ნამ­დე" არ მოხ­ვედ­რი­ლა. სულ მიკ­ვირ­და ის ფაქ­ტი, რომ მი­უ­ხე­და­ვად უკვე გახ­სნი­ლი სა­ზღვრე­ბი­სა, ქარ­თუ­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი­კის ლო­გი­კუ­რი ინ­ტე­რე­სი იმ მხა­რი­სად­მი მა­ინც არ არ­სე­ბობ­და.

- თქვე­ნი აზ­რით, ამის მი­ზე­ზი რა იყო?

- არ ვიცი, ჩვენ ხომ უც­ნა­უ­რი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ვართ. ამას ჩემი ჩათ­ვლით ვამ­ბობ, რად­გან მეც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­გან გან­ყე­ნე­ბუ­ლად არ ვდგა­ვარ. მა­შინ აჩ­ვე­ნებ­დნენ და ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი იყო მა­გა­ლი­თად, სი­უ­ჟე­ტე­ბი ნი­ან­გებ­ზე ნა­დი­რო­ბა­ზე, მაგ­რამ ოშკს, ხანძთას და სხვა ძეგ­ლებს არა­ვინ იღებ­და.

- შე­იძ­ლე­ბა იმი­ტომ, რომ რთუ­ლი სა­მუ­შა­ოა, მა­სა­ლე­ბია მო­სა­ძი­ე­ბე­ლი, რაც დროს მო­ი­თხოვს...

- შე­იძ­ლე­ბა, არ გა­მოვ­რი­ცხავ. თან, არა­ვინ იფიქ­როს, რომ ეს კომ­ფორ­ტუ­ლი "პა­ეს­ტკაა", თუმ­ცა, ესეც ვის­თვის რო­გორ. ჩემ­თვის ყვე­ლა­ზე კომ­ფორ­ტუ­ლია, რად­გან საფ­რან­გეთ­ში ეი­ფე­ლის კოშ­კის გა­და­ღე­ბას ოშ­კის გა­და­ღე­ბა მირ­ჩევ­ნია. ამას თან არ ახ­ლავს ხუთ­ვარ­სკვლა­ვი­ა­ნი სას­ტუმ­რო, დიდი სა­მივ­ლი­ნე­ბო თან­ხე­ბი და სხვა კომ­ფორ­ტი. მახ­სოვს, როცა გა­და­ღე­ბებ­ზე მივ­დი­ო­დით, 4-დო­ლა­რი­ან სას­ტუმ­რო­ში ვი­ძი­ნებ­დით. ხომ წარ­მო­გიდ­გე­ნი­ათ, იქ რა პი­რო­ბე­ბი იქ­ნე­ბო­და, მაგ­რამ თავი მა­ინც ყვე­ლა­ზე ბედ­ნი­ე­რად მი­მაჩ­ნდა. თქვენ თქვით, რომ ამ­გვარ თე­მებ­ზე მუ­შა­ო­ბა სირ­თუ­ლე­ებ­თან არის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი, გე­თან­ხმე­ბით. კი­დევ ერთი მი­ზე­ზი ისი­ცაა, რომ ალ­ბათ სა­ჭი­როა ცოტა ის­ტო­რი­კო­სის გა­ნათ­ლე­ბაც. ანუ ყვე­ლა­ფე­რი ერ­თად, მაგ­რამ მე მა­ინც მი­ხა­რია, რომ ეს ფილ­მე­ბი გა­კეთ­და და ამ ყვე­ლა­ფერ­ში ჩემი მოკ­რძა­ლე­ბუ­ლი წვლი­ლი შე­ვი­ტა­ნე.

- რამ­დენ ხანს გაგ­რძელ­და "ჩვე­ნე­ბუ­რე­ბი"?

- "ჩვე­ნე­ბუ­რე­ბი" ექ­ვსი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში გრძელ­დე­ბო­და. ეს საკ­მა­ოდ ხან­გრძლი­ვი პე­რი­ო­დი იყო ამ პრო­ექ­ტის­თვის, რად­გან გა­სარ­თო­ბი გა­და­ცე­მე­ბიც კი ვერ ძლე­ბენ 6-7 წელი. პირ­ვე­ლად ვამ­ბობ და არა­სო­დეს მით­ქვამს, რომ, სამ­წუ­ხა­როდ, ამ პრო­ექტს და­ხურ­ვა არ და­ე­მუქ­რე­ბო­და, რომ არა თა­ვის დრო­ზე "სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყებ­ლის" ძა­ლი­ან გულ­გრი­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა ამ სა­კი­თხი­სად­მი. ყვე­ლას ჰგო­ნია, რომ მებ­რძო­ლი ადა­მი­ა­ნი ვარ, მაგ­რამ...

- აბა, რო­გო­რი ხართ სი­ნამ­დვი­ლე­ში?

- ნათ­ქვა­მია, სა­დაც არა სჯობს, გაც­ლა სჯობ­სო და მეც ასე მო­ვი­ქე­ცი. მახ­სოვს, "სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყებ­ლის" მა­შინ­დე­ლი ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბა მე­უბ­ნე­ბო­და, რომ პრო­ექ­ტი არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში არ და­ი­ხუ­რე­ბო­და, მას მა­ღა­ლი რე­ი­ტინ­გი ჰქონ­და, მაგ­რამ სა­პი­რის­პი­რო რამ მოხ­და. რამ­დე­ნი­მე სა­ტე­ლე­ფო­ნო ზარ­ზე მა­შინ­დელ­მა დი­რექ­ტორ­მა, ბა­ტონ­მა გია ჭან­ტუ­რი­ამ არ მი­პა­სუ­ხა. ჩავ­თვა­ლე, რომ პრო­ექ­ტი აღარ უნ­დო­დათ და მუ­შა­ო­ბა აღარც გა­მიგ­რძე­ლე­ბია. მახ­სოვს, მზად­დე­ბო­და ფილ­მი თურ­ქეთ­ში ცნო­ბილ სა­ზო­გა­დო მოღ­ვა­წე აჰ­მედ მე­ლაშ­ვილ­ზე. ის ძა­ლი­ან დიდი ქარ­თვე­ლია, რო­მელ­საც თურ­ქეთ­ში ილია ჭავ­ჭა­ვა­ძეს ადა­რე­ბენ. ის მოკ­ლეს, ტრა­გი­კუ­ლად და­ი­ღუ­პა. აჰ­მედ მე­ლაშ­ვი­ლის საფ­ლავ­ზე არის ასე­თი წარ­წე­რა: "მე ვი­ცხოვ­რე ჩემი ხალ­ხის­თვის და არა უკ­ვდა­ვე­ბის­თვის". ამ ადა­მი­ანს სა­ქარ­თვე­ლო­ში კარ­გად არ იც­ნო­ბენ. მას­ზე გა­და­ღე­ბუ­ლი მქონ­და ფილ­მი, მხო­ლოდ მონ­ტა­ჟი აკ­ლდა და გული ძა­ლი­ან მწყდე­ბო­და, რომ ამ ფილ­მის გაშ­ვე­ბას ვერ ვა­ხერ­ხებ­დი.

მოგ­ვი­ა­ნე­ბით დავ­წე­რე წიგ­ნი "აჰ­მედ მე­ლაშ­ვი­ლი, ჩვე­ნე­ბურ­თა ბე­ლა­დი" და ის, რაც მო­გი­ყე­ვით, წიგ­ნის შე­სა­ვალ­ში დავ­წე­რე. ანუ, ვთქვი, რომ ეს იყო არა მხო­ლოდ ჩემ­და­მი, არა­მედ საქ­მი­სად­მი გულ­გრი­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, რად­გან მი­მაჩ­ნია, რომ "ჩვე­ნე­ბუ­რე­ბი" აუ­ცი­ლე­ბე­ლი პრო­ექ­ტი იყო. არ ვარ ხელ­მო­ცა­რუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, ბევ­რი საქ­მე მაქვს: მუ­ზე­უ­მი, უნი­ვერ­სი­ტე­ტი, ვი­ღებ ფილ­მებს, მაგ­რამ ქვე­ყა­ნას, რო­მელ­საც სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ზღვრებს მიღ­მა ის­ტო­რი­უ­ლი კო­ლო­ნი­ე­ბი გა­აჩ­ნია, ისე­თე­ბი, რო­გო­რე­ბი­ცაა თურ­ქე­თი, ფე­რე­ი­და­ნი და სა­ინ­გი­ლო, "სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელ­ზე" იქ მცხოვ­რებ­ლე­ბის­თვის ერთი გა­და­ცე­მა მა­ინც უნდა გქონ­დეს. თურ­ქეთ­ში არ დავ­ბა­დე­ბულ­ვარ, მაგ­რამ იქ გა­ვი­ზარ­დე და კარ­გად ვიცი, რომ თურ­ქეთ­ში არ­სე­ბობს ერთი ცალ­კე არხი, რო­მე­ლიც უცხო­ეთ­ში მცხოვ­რე­ბი თურ­ქე­ბის­თვი­საა გან­კუთ­ვნი­ლი. ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში კი ერთი გა­და­ცე­მა რა გაგ­ვიხ­და?! ჩემ­ზე არ მაქვს ლა­პა­რა­კი, მე ჩემი მოვ­ჭა­მე, რო­გორც იტყვი­ან, მაგ­რამ ქვე­ყა­ნას თვე­ში ერთხელ მა­ინც უნდა ჰქონ­დეს გა­და­ცე­მა ემიგ­რან­ტე­ბის­თვის. ის ადა­მი­ა­ნე­ბი ამას იმ­სა­ხუ­რე­ბენ.

ანა კა­ლან­და­ძე

ჟურ­ნა­ლი "რე­ი­ტინ­გი"

(გა­მო­დის ორ­შა­ბა­თო­ბით)

რუბრიკის სხვა სიახლეები
დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
პირველებმა ბექა ონიანზე სასტიკი ანგარიშსწორების პირველი კადრები მოიპოვა
მნიშვნელოვანი ინფორმაცია

როდის ეძინა გიორგი კალანდიას 4-დოლარიან სასტუმროში

როდის ეძინა გიორგი კალანდიას 4-დოლარიან სასტუმროში

14 იანვარი ქართული თეატრის დღეა და თუ როგორ აღინიშნა ის წელს თბილისში, ამის შესახებ საქართველოს თეატრის, მუსიკის, კინოსა და ქორეოგრაფიის სახელმწიფო მუზეუმის დირექტორ გიორგი კალანდიას ვესაუბრეთ. ის ამ თანამდებობაზე 2009 წლის 17 მარტს დაინიშნა და დღემდე არაერთი გამოფენის ორგანიზატორად მოგვევლინა. საინტერესო ინფორმაციასთან ერთად, მან ისიც გაგვიმხილა, რომ 26 იანვარს ქართველ რეჟისორ ელდარ შენგელაიას 80 წელი უსრულდება და ამ თარიღთან დაკავშირებით, მუზეუმში გაიხსნება გამოფენა სახელწოდებით "ელდარ შენგელაია - არაჩვეულებრივი გამოფენა"...

- 14 იანვარი ქართული თეატრის დღეა, მაგრამ წელს ის კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი ქართული თეატრალური საზოგადოებისა და მთელი ქვეყნისთვის იმითაც იყო, რომ გიორგი ერისთავის დაბადებიდან 200 წლის იუბილე გახლავთ. აქედან გამომდინარე, ვთვლიდით, რომ ეს დღე განსაკუთრებულად უნდა აღგვენიშნა. ალბათ ტრაგიკულია ის ფაქტიც, რომ ერს არ აქვს საშუალება თავისი პირველი დრამატურგის საფლავთან მივიდეს, ყვავილები მიიტანოს და სანთელი დაანთოს. ბევრი ვიფიქრეთ, სად შეიძლებოდა გიორგი ერისთავი გაგვეხსენებინა და ამისთვის ყველაზე კარგი ადგილი აღმოჩნდა პირველი გიმნაზიის სააქტო დარბაზი, ანუ იქ, სადაც პირველად დაიდგა "გაყრა". სხვათა შორის, მაშინ პირველ წარმოდგენას მიხეილ ვორონცოვი ესწრებოდა და მან ასეთი წერილი მისწერა იმპერატორს: წარმოდგენამ კარგად ჩაიარა, ეს გვაძლევს იმის საშუალებას, რომ ქართველებს შევუქმნათ ქართული თეატრი, რაც დაგვეხმარება ტუზემცების რუსებში ათქვეფაშიო. ამ დროს პირიქით მოხდა, ქართული თეატრი აღმოჩნდა ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის სათავეში და ის ოცნება, რომელიც ვორონცოვს ჰქონდა, ქართულმა თეატრმა ჩაშალა.

ძალიან მიყვარს გიორგი ერისთავი, მისი დრამატურგია და მისი შვილი დავითი, რომელმაც "სამშობლო" შექმნა. "გაყრიდან" - "სამშობლომდე" არის მთელი ის ეპოქა, რომელმაც ჩვენი ქვეყნის დამოუკიდებლობა მოიტანა. არ ვიცი, რამდენად გამოვა, მაგრამ ამ ეტაპზე ვაწარმოებთ მოლაპარაკებას იუნესკოსთან, გვინდა, გიორგი ერისთავის იუბილე იუნესკომაც შეიტანოს თავისი იუბილეების ნუსხაში. ვფიქრობთ, რომ გიორგი ერისთავი მსოფლიო მნიშვნელობის თუ არა, კავკასიაში პირველი პროფესიული თეატრის შემქმნელი და დამაარსებელია და მისი იუბილე რეგიონული მასშტაბით მაინც უნდა აღინიშნებოდეს.

- ორიოდე სიტყვა ექსპო­ნატების შესახებაც გვითხარით...

- ჩვენ ვთქვით, რომ ამ დღეს საზოგადოების წინაშე ქართულ თეატრთან დაკავშირებული ბრწყინვალე ხუთეული გამოვიტანეთ. მოგეხსენებათ, გიორგი ერისთავის პორტრეტებით განებივრებულები არ ვართ. მისი ერთ-ერთი პორტრეტი 1930-იან წლებში ცნობილმა ქართველმა პორტრეტისტმა ქეთევან მაღალაშვილმა შექმნა და სწორედ ის იყო გამოფენილი. ასევე - ქართული რეალიზმის ფუძემდებლის ალექსანდრე ბერიძის მიერ შექმნილი ფარდის ესკიზი. სამწუხაროდ, პირველი ქართული თეატრი დაიწვა, მაგრამ ეს არის პირველი ქართული თეატრალური ფარდის ესკიზი, რომელიც ჩვენს მუზეუმში ინახება. გარდა ამისა, გამოფენილია პირველი ქართული დრამატული დასის ფოტოც. ჩვენ ვიცით, რომ გიორგი ერისთავს სპექტაკლი "გაყრა" პროფესიულ დასთან არ დაუდგამს და წარმოდგენაში ნათესავები დააკავა. ამასთან დაკავშირებით ერთ კურიოზულ ამბავს გიამბობთ. ერისთავმა ერთ-ერთ ნათესავს, რევაზ ერისთავს, სპექტაკლში თამაშის საშუალება არ მისცა. ამაზე რევაზი ძალიან გაბრაზდა და ერთ-ერთი რეპეტიციის დროს იქ მესტვირეებთან ერთად მივიდა, ერისთავს სტვირის დაკვრით შეუვარდა და რეპეტიცია ჩაშალა. მოგვიანებით ამ თემაზე პეტრე უმიკაშვილმა სპექტაკლიც გააკეთა და მას "სამზადისი" ერქვა.

ეს იმას მოვაყოლე, რომ პროფესიული დრამატული დასი მოგვიანებით გაჩნდა და სწორედ ის ფოტომატიანე გამოვფინეთ. ასევე საინტერესო იყო იმ დარბაზის ფოტო, სადაც უწინ "გაყრა" დაიდგა. ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ექსპონატი გახლდათ ასევე ქართული თეატრალური საზოგადოების პირველი ყრილობის ფოტო, რომელიც 1914 წელს ჩატარდა. თავმჯდომარედ აკაკი წერეთელი აირჩიეს. ფოტოზე ის შუაში ზის და მის გარშემო - 174 დელეგატი, მაშინდელი საქართველოს ღირსება, მათ შორის არიან: შალვა დადიანი, ალექსანდრე წუწუნავა, დიმიტრი შევარდნაძე, იოსებ გრიშაშვილი, ლადო გუდიაშვილი და სხვები.

- ბატონო გიორგი, პროფესიით ისტორიკოსი ჟურნალისტიკაში როგორ მოხვდით?

- ვამბობ ხოლმე, რომ ისტორიკოსებში მეძახიან ჟურნალისტს და ჟურნალისტიკაში პირიქით (იღიმის). სულ მქონდა სურვილი, რომ საქართველოს ისტორიაში არსებული არაერთი თემა ფართო საზოგადოების ინტერესებში მოქცეულიყო. თუმცა საზოგადოებას საინტერესო თემები ღრმა სამეცნიერო ენით არ უნდა მივაწოდოთ და ამის ბრწყინვალე საშუალებას ჟურნალისტიკა იძლევა. შეგიძლია გააკეთო დოკუმენტურ-პუბლიცისტური, ადვილად გასაგები, საინტერესო თემები. ამ სურვილით მივედი ტელევიზიაში. ახალი დამთავრებული მქონდა უნივერსიტეტი და მეგონა, რომ იქ მხოლოდ ერთი წელი დავრჩებოდი, მაგრამ დღემდე ვერ შევეშვი და სულ მინდა ამ სფეროსთან კონტაქტი. მუშაობა "აუდიენციაში" დავიწყე, სადაც კონკურსის შედეგად მოვხვდი. არასოდეს არსად არ მყოლია პროტექციონერები. არ ვიცი, ეს კარგია თუ ცუდი, მაგრამ, სამწუხაროდ თუ საბედნიეროდ, ჩემი არც ერთი გზის დასაწყისში ასეთი ადამიანები არ მყავდა. დამკვიდრება ყოველთვის საკუთარი თავითა და ენერგიით მიწევდა.

- მშობლები რა პროფესიის არიან?

- მამაჩემი ეკონომისტია, ხოლო დედა - მედიკოსი. ასე რომ, ხომ გეუბნებით, ყველა გზაზე, რასაც ვირჩევდი, ყველაფერს ჩემით ვაღწევდი.

- ისტორიკოსობა ბავშვობიდან გსურდათ?

- არა, ისტორიკოსობა სკოლის დამთავრების დროს გადავწყვიტე, როცა დედამ დადიანების სასახლეში წამიყვანა. სასახლის ძველმა კედლებმა და საგანძურმა ჩემზე იმდენად დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა, რომ გადავწყვიტე, მომავალში ამ საქმესთან კონტაქტი მქონოდა. თავიდან სიუჟეტებსა და ფილმებს სულ დადიანების სასახლეზე ვაკეთებდი. ამას მოჰყვა ლოგიკური ინტერესი ქართული კვალისადმი უცხოეთში. მაშინ ჩვენთვის აკრძალული ხილი იყო ოშკი და ხანძთა, ისინი მხოლოდ წიგნის ფურცლებზე შეგვეძლო გვენახა და როგორც კი მათი ნახვის რეალური შანსი მომეცა, მათ მოსანახულებლად გავემგზავრე. ეს დაახლოებით ათი წლის წინ მოხდა. გურამ პატარაიას შემდეგ, ეს იყო პირველი ფილმები თურქეთისა და საქართველოს შესახებ. თუმცა ჩვენ ბევრი ისეთი ისტორიული ადგილი გადავიღეთ, რომელიც იმ ლეგენდარულ ფილმში "შორია გურჯისტანამდე" არ მოხვედრილა. სულ მიკვირდა ის ფაქტი, რომ მიუხედავად უკვე გახსნილი საზღვრებისა, ქართული ჟურნალისტიკის ლოგიკური ინტერესი იმ მხარისადმი მაინც არ არსებობდა.

- თქვენი აზრით, ამის მიზეზი რა იყო?

- არ ვიცი, ჩვენ ხომ უცნაური საზოგადოება ვართ. ამას ჩემი ჩათვლით ვამბობ, რადგან მეც საზოგადოებისგან განყენებულად არ ვდგავარ. მაშინ აჩვენებდნენ და ძალიან პოპულარული იყო მაგალითად, სიუჟეტები ნიანგებზე ნადირობაზე, მაგრამ ოშკს, ხანძთას და სხვა ძეგლებს არავინ იღებდა.

- შეიძლება იმიტომ, რომ რთული სამუშაოა, მასალებია მოსაძიებელი, რაც დროს მოითხოვს...

- შეიძლება, არ გამოვრიცხავ. თან, არავინ იფიქროს, რომ ეს კომფორტული "პაესტკაა", თუმცა, ესეც ვისთვის როგორ. ჩემთვის ყველაზე კომფორტულია, რადგან საფრანგეთში ეიფელის კოშკის გადაღებას ოშკის გადაღება მირჩევნია. ამას თან არ ახლავს ხუთვარსკვლავიანი სასტუმრო, დიდი სამივლინებო თანხები და სხვა კომფორტი. მახსოვს, როცა გადაღებებზე მივდიოდით, 4-დოლარიან სასტუმროში ვიძინებდით. ხომ წარმოგიდგენიათ, იქ რა პირობები იქნებოდა, მაგრამ თავი მაინც ყველაზე ბედნიერად მიმაჩნდა. თქვენ თქვით, რომ ამგვარ თემებზე მუშაობა სირთულეებთან არის დაკავშირებული, გეთანხმებით. კიდევ ერთი მიზეზი ისიცაა, რომ ალბათ საჭიროა ცოტა ისტორიკოსის განათლებაც. ანუ ყველაფერი ერთად, მაგრამ მე მაინც მიხარია, რომ ეს ფილმები გაკეთდა და ამ ყველაფერში ჩემი მოკრძალებული წვლილი შევიტანე.

- რამდენ ხანს გაგრძელდა "ჩვენებურები"?

- "ჩვენებურები" ექვსი წლის განმავლობაში გრძელდებოდა. ეს საკმაოდ ხანგრძლივი პერიოდი იყო ამ პროექტისთვის, რადგან გასართობი გადაცემებიც კი ვერ ძლებენ 6-7 წელი. პირველად ვამბობ და არასოდეს მითქვამს, რომ, სამწუხაროდ, ამ პროექტს დახურვა არ დაემუქრებოდა, რომ არა თავის დროზე "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" ძალიან გულგრილი დამოკიდებულება ამ საკითხისადმი. ყველას ჰგონია, რომ მებრძოლი ადამიანი ვარ, მაგრამ...

- აბა, როგორი ხართ სინამდვილეში?

- ნათქვამია, სადაც არა სჯობს, გაცლა სჯობსო და მეც ასე მოვიქეცი. მახსოვს, "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" მაშინდელი ხელმძღვანელობა მეუბნებოდა, რომ პროექტი არავითარ შემთხვევაში არ დაიხურებოდა, მას მაღალი რეიტინგი ჰქონდა, მაგრამ საპირისპირო რამ მოხდა. რამდენიმე სატელეფონო ზარზე მაშინდელმა დირექტორმა, ბატონმა გია ჭანტურიამ არ მიპასუხა. ჩავთვალე, რომ პროექტი აღარ უნდოდათ და მუშაობა აღარც გამიგრძელებია. მახსოვს, მზადდებოდა ფილმი თურქეთში ცნობილ საზოგადო მოღვაწე აჰმედ მელაშვილზე. ის ძალიან დიდი ქართველია, რომელსაც თურქეთში ილია ჭავჭავაძეს ადარებენ. ის მოკლეს, ტრაგიკულად დაიღუპა. აჰმედ მელაშვილის საფლავზე არის ასეთი წარწერა: "მე ვიცხოვრე ჩემი ხალხისთვის და არა უკვდავებისთვის". ამ ადამიანს საქართველოში კარგად არ იცნობენ. მასზე გადაღებული მქონდა ფილმი, მხოლოდ მონტაჟი აკლდა და გული ძალიან მწყდებოდა, რომ ამ ფილმის გაშვებას ვერ ვახერხებდი.

მოგვიანებით დავწერე წიგნი "აჰმედ მელაშვილი, ჩვენებურთა ბელადი" და ის, რაც მოგიყევით, წიგნის შესავალში დავწერე. ანუ, ვთქვი, რომ ეს იყო არა მხოლოდ ჩემდამი, არამედ საქმისადმი გულგრილი დამოკიდებულება, რადგან მიმაჩნია, რომ "ჩვენებურები" აუცილებელი პროექტი იყო. არ ვარ ხელმოცარული ადამიანი, ბევრი საქმე მაქვს: მუზეუმი, უნივერსიტეტი, ვიღებ ფილმებს, მაგრამ ქვეყანას, რომელსაც საქართველოს საზღვრებს მიღმა ისტორიული კოლონიები გააჩნია, ისეთები, როგორებიცაა თურქეთი, ფერეიდანი და საინგილო, "საზოგადოებრივ მაუწყებელზე" იქ მცხოვრებლებისთვის ერთი გადაცემა მაინც უნდა გქონდეს. თურქეთში არ დავბადებულვარ, მაგრამ იქ გავიზარდე და კარგად ვიცი, რომ თურქეთში არსებობს ერთი ცალკე არხი, რომელიც უცხოეთში მცხოვრები თურქებისთვისაა განკუთვნილი. ჩვენს ქვეყანაში კი ერთი გადაცემა რა გაგვიხდა?! ჩემზე არ მაქვს ლაპარაკი, მე ჩემი მოვჭამე, როგორც იტყვიან, მაგრამ ქვეყანას თვეში ერთხელ მაინც უნდა ჰქონდეს გადაცემა ემიგრანტებისთვის. ის ადამიანები ამას იმსახურებენ.

ანა კალანდაძე

ჟურნალი "რეიტინგი"

(გამოდის ორშაბათობით)

ბაია პატარაიას თათია სამსახარაძე და უფლებადამცველები დაუპირისპირდნენ - „სამი წელია პირში წყალი მაქვს დაგუბებული...“

ქართველი ჟურნალისტის და ამერიკელი დიპლომატის ქორწილი ვაშინგტონში - "ძალიან ბედნიერები ვართ, რომ ვიპოვეთ ერთმანეთი"

უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის ყოფილი კანდიდატი თამთა თოდაძეზე - "რა ბრიჯიტ ბარდო ესა მყავს, რა აბია ასეთი ნეტავ"