გა­სულ 2012 წელს პო­ლი­ტი­კურ და სა­მარ­თლებ­რივ ჭრილ­ში აფა­სებს სა­არ­ჩევ­ნო და პო­ლი­ტი­კუ­რი ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის კვლე­ვის ცენ­ტრის დი­რექ­ტო­რი კახა კა­ხიშ­ვი­ლი:

- გა­სუ­ლი წლის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი მოვ­ლე­ნა სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბი იყო. ბოლო ათწლე­ულ­ში ყვე­ლა დო­ნის არ­ჩევ­ნებ­ში მმარ­თვე­ლი ძალა იმარ­ჯვებ­და, თა­ნაც - აბ­სო­ლუ­ტუ­რი უმ­რავ­ლე­სო­ბით. ოპო­ზი­ცია შე­გუ­ე­ბუ­ლი იყო, რომ ოქ­ტომ­ბრის სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნებს წა­ა­გებ­და და ერ­თა­დერ­თი მი­ზა­ნი ჰქონ­და, რო­გორ­მე გა­და­ე­ლა­ხა 5%-იანი ბა­რი­ე­რი. ამ ფონ­ზე გა­მოჩ­ნდა ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­მაც, ფაქ­ტობ­რი­ვად, შე­არ­ყია პო­ლი­ტი­კუ­რი ვი­თა­რე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში. რე­ა­ლუ­რად მოხ­და ის, რაც სა­ჭი­რო იყო ქვეყ­ნის ნორ­მა­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის - ერთი კა­ცის ხელ­ში არ ყო­ფი­ლი­ყო უზურ­პი­რე­ბუ­ლი სა­სა­მარ­თლო, აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი და სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა.

- თუმ­ცა მი­ვი­ღეთ ორ­ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­ა­ნო­ბა...

- დიახ, დღეს სა­ქარ­თვე­ლოს მარ­თავს ორი მმარ­თვე­ლი გუნ­დი. რამ­დე­ნიც უნდა ვი­ლა­პა­რა­კოთ, რომ "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბა" უმ­რავ­ლე­სო­ბას წარ­მო­ად­გენს პარ­ლა­მენ­ტში, ნაც­მო აკონ­ტრო­ლებს პრე­ზი­დენ­ტის ბერ­კე­ტებს, უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს და სა­სა­მარ­თლოს. ერთი მხრივ, გაჩ­ნდა სიმპტო­მე­ბი, რომ მთე­ლი ძა­ლა­უფ­ლე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში ერთი ადა­მი­ა­ნის ხელ­ში აღარ არის, მაგ­რამ, ამას­თა­ნა­ვე, სა­ჭი­როა მომ­ზად­დეს დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი სა­არ­ჩევ­ნო კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა. გა­მო­სა­ვა­ლი, ჩემი აზ­რით, არის სა­პარ­ლა­მენ­ტო და საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის ვა­დამ­დე და­ნიშ­ვნა ოქ­ტომ­ბერ­ში, კონ­სტი­ტუ­ცი­ურ ვა­და­ში, თო­რემ, მე რომ მკი­თხოთ, საპ­რე­ზი­დენ­ტო ვადა სა­ა­კაშ­ვილს 4 იან­ვარს გას­დის. სა­ა­კაშ­ვილ­მა, ფაქ­ტობ­რი­ვად, 11 თვით გა­ი­ხან­გრძლი­ვა საპ­რე­ზი­დენ­ტო ვადა.

- ბა­ტო­ნო კახა, იან­ვარ­ში ან აპ­რილ­ში გა­დად­გე­ბა სა­ა­კაშ­ვი­ლი? ამ მო­თხოვ­ნით 5 იან­ვარს სა­ყო­ველ­თაო აქ­ცი­ე­ბი იწყე­ბა.

- სა­ა­კაშ­ვი­ლი, სამ­წუ­ხა­როდ, არა­სო­დეს ით­ვა­ლის­წი­ნებ­და ხალ­ხის ნე­ბას. ყვე­ლა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას იღებ­და მხო­ლოდ სა­კუ­თა­რი და ნაც­მოს ხუ­თე­უ­ლის ინ­ტე­რე­სე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით. ის ახ­ლაც ასე მო­იქ­ცე­ვა - არ გა­დად­გე­ბა, იტყვის, რომ ეს არის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის უზურ­პა­ცი­ის კი­დევ ერთი მცდე­ლო­ბა. სა­ა­კაშ­ვი­ლის მო­მა­ვალ ნა­ბი­ჯებ­ზე თუ ვიმ­სჯე­ლებთ, ის აპ­რილ­ში შე­ეც­დე­ბა პო­ლი­ტი­კუ­რი კრი­ზი­სის გა­მოწ­ვე­ვას. ამი­ტო­მაც მი­მაჩ­ნია სა­ჭი­როდ სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის ვა­დამ­დე და­ნიშ­ვნა, მას­ში სხვა პო­ლი­ტი­კურ­მა სუ­ბი­ექ­ტებ­მაც უნდა მი­ი­ღონ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა და სა­ქარ­თვე­ლოს პარ­ლა­მენ­ტი გახ­დეს მრა­ვალ­პარ­ტი­უ­ლი. ვფიქ­რობ, უმ­ცი­რე­სო­ბა ამას არ და­თან­ხმდე­ბა. მოვ­ლე­ნე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა და­მო­კი­დე­ბუ­ლია მმარ­თველ გუნ­დზე და მის პროგ­რა­მა­ზე. ნდო­ბის რე­ი­ტინ­გი ერ­თია, მაგ­რამ რე­ი­ტინგს აქვს ერთი უნი­კა­ლუ­რი თვი­სე­ბა - ის ქრე­ბა, რო­დე­საც მარ­თვის პრო­ცეს­ში გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი პროგ­რა­მა არ შე­ე­სა­ბა­მე­ბა წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო კამ­პა­ნი­ის პე­რი­ოდ­ში გა­ცე­მულ და­პი­რე­ბებს. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ყვე­ლა­ფე­რი ისევ და ისევ და­მო­კი­დე­ბუ­ლია "ქარ­თულ ოც­ნე­ბა­ზე". მან, პირ­ველ რიგ­ში, პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებს­ უნდა ჩა­მო­ა­შო­როს შსს, პრო­კუ­რა­ტუ­რა და სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­უ­ყა­როს და­მო­უ­კი­დე­ბელ და მი­უ­კერ­ძო­ე­ბელ სა­სა­მარ­თლოს.

- სა­სა­მარ­თლო ახ­სე­ნეთ და, რო­გორ შე­ა­ფა­სებთ ყო­ფი­ლი მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნე­ბის და­პა­ტიმ­რე­ბა-გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის პრო­ცესს?

- მარ­თა­ლი გი­თხრათ, არა ვარ ვინ­მეს და­ჭე­რის მომ­ხრე. აქამ­დე თუ ევ­რო­პა­ში ვი­ყა­ვით პირ­ველ ად­გილ­ზე პა­ტი­მარ­თა რა­ო­დე­ნო­ბის მხრივ, ახლა მსოფ­ლი­ო­შიც პირ­ველ ად­გილ­ზე ხომ არ უნდა გა­ვი­დეთ და გავ­ხდეთ ჩემ­პი­ო­ნე­ბი?! რო­გორც ვიცი, დღეს 7000-მდე გან­ცხა­დე­ბაა შე­სუ­ლი პრო­კუ­რა­ტუ­რა­ში. თუმ­ცა ისიც გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია, ადა­მი­ა­ნე­ბი ათი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ელოდ­ნენ იმას, რომ პრო­კუ­რა­ტუ­რა არ იქ­ნე­ბო­და პო­ლი­ტი­კუ­რი ნე­ბის გა­მომ­ხატ­ვე­ლი ინ­სტი­ტუ­ტი და ხალ­ხს იმე­დი აქვს, რომ მათ გან­ცხა­დე­ბებს შე­საძ­ლოა მოჰ­ყვეს სა­მარ­თლებ­რი­ვი რე­ა­გი­რე­ბა. წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში, ეს იქ­ნე­ბა სა­მარ­თლის უპა­ტივ­ცემ­ლო­ბა.

- ხომ არ ემ­სგავ­სე­ბა ეს ყო­ვე­ლი­ვე პო­ლი­ტი­კურ ან­გა­რიშს­წო­რე­ბას?

- ეს პრო­ცე­სი სა­ჭი­რო­ებს უფრო კვა­ლი­ფი­ცი­ურ მიდ­გო­მას პრო­კუ­რა­ტუ­რის მხრი­დან. დღეს, რო­დე­საც ნა­ცე­ბი ამ­ტკი­ცე­ბენ, რომ არ იყო საკ­მა­რი­სი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბი და ამი­ტომ შე­უც­ვა­ლა სა­სა­მარ­თლომ და­კა­ვე­ბულს აღ­მკვე­თი ღო­ნის­ძი­ე­ბა, არ არის სწო­რი მიდ­გო­მა, რად­გან სის­ხლის სა­მარ­თლის კო­დექ­სის შე­სა­ბა­მი­სად, მო­სა­მარ­თლე ხელ­მძღვა­ნე­ლობს რამ­დე­ნი­მე პა­რა­მეტ­რით - მი­ი­მა­ლე­ბა თუ არა ბრალ­დე­ბუ­ლი, შეძ­ლებს თუ არა ზე­გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნოს გა­მო­ძი­ე­ბა­ზე ან მოწ­მე­ებ­ზე. ეს უნდა იყოს კრი­ტე­რი­უ­მი, მაგ­რამ დღეს სა­სა­მარ­თლო იღებს პო­ლი­ტი­კურ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს და იმარ­თე­ბა ნა­ცე­ბის მხრი­დან, ისი­ნი ცვლი­ან და­პა­ტიმ­რე­ბას მსუ­ბუ­ქი აღ­მკვე­თი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბით და ცდი­ლო­ბენ, შექ­მნან პრობ­ლე­მა სის­ხლის სა­მარ­თლის საპ­რო­ცე­სო საქ­მე­ებ­ში. იუ­რის­ტე­ბის­თვის კარ­გა­დაა ცნო­ბი­ლი ტერ­მი­ნი - საქ­მის გა­ფუ­ჭე­ბა. რო­დე­საც აღ­მკვე­თი ღო­ნის­ძი­ე­ბის სტა­დი­ა­ზე იწყებ საქ­მის გა­ფუ­ჭე­ბას, რთუ­ლია დად­გეს გა­მამ­ტყუ­ნე­ბე­ლი გა­ნა­ჩე­ნი კონ­კრე­ტუ­ლი გან­სას­ჯე­ლის მი­მართ. დღე­საც არის სა­ფუძ­ვლი­ა­ნი ეჭვი იმი­სა, რომ სა­სა­მარ­თლო ას­რუ­ლებს ნაც­მოს ნე­ბას და პრო­კუ­რა­ტუ­რას უქ­მნის პრობ­ლე­მებს. არ­სე­ბობს ეჭვი, რომ დღეს იგი­ვე სა­სა­მარ­თლო ემ­ზა­დე­ბა რამ­დე­ნი­მე გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლი საქ­მის გან­ხილ­ვი­სას გა­მა­მარ­თლე­ბე­ლი გა­ნა­ჩე­ნის გა­მო­სა­ტა­ნად და ეს იქ­ნე­ბა სე­რი­ო­ზუ­ლი დარ­ტყმა ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის.

- რა უნდა მო­ი­მოქ­მე­დოს ასეთ შემ­თხვე­ვა­ში ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ, რო­მე­ლიც სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბის აღ­დგე­ნა­ზეა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი?

- ჩემი აზ­რით, ძა­ლი­ან არას­წო­რი სა­კად­რო პო­ლი­ტი­კა მიმ­დი­ნა­რე­ობს შსს-სა და პრო­კუ­რა­ტუ­რა­ში. ური­გო არ იქ­ნე­ბო­და, თუკი ისი­ნი გა­და­ხე­დავ­დნენ სა­კუ­თარ სა­კად­რო პო­ლი­ტი­კას - ზო­გი­ერ­თი პირი, ვინც მათ და­ა­წი­ნა­უ­რეს, სა­ერ­თოდ არ უნდა მუ­შა­ობ­დეს იმ სფე­რო­ში. სა­ჭი­როა საქ­მი­სად­მი პრო­ფე­სი­უ­ლი მიდ­გო­მა. მარ­თა­ლია, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ელო­დე­ბა დამ­ნა­შა­ვე­ე­ბის და­ჭე­რას და გა­სა­მარ­თლე­ბას, მაგ­რამ ეს იმას არ უნდა ნიშ­ნავ­დეს, რომ ადა­მი­ა­ნი საკ­მა­რი­სი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბის გა­რე­შე იქ­ნეს მი­ცე­მუ­ლი პა­სუ­ხის­გე­ბა­ში.

- თქვე­ნი აზ­რით, რა შეც­დო­მე­ბი და­უშ­ვეს ბოლო ხანს სა­მარ­თალ­დამ­ცველ­მა ორ­გა­ნო­ებ­მა?

- პრო­კუ­რა­ტუ­რის მიერ რამ­დე­ნი­მე შეც­დო­მა იყო დაშ­ვე­ბუ­ლი და კარ­გი იქ­ნე­ბა, მათ გა­მოს­წო­რე­ბა­ზე იზ­რუ­ნონ. მა­გა­ლი­თად, არას­წო­რი მიდ­გო­მა იყო გუ­ნა­ვას საქ­მე­ში - ნარ­კო­ტი­კის შე­ნახ­ვა, მოხ­მა­რე­ბა და ია­რა­ღის მარ­თლსა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ ტა­რე­ბა ის მუხ­ლე­ბია, რო­მელ­თაც ნა­ცე­ბი იყე­ნებ­დნენ კონ­კუ­რენ­ტე­ბის მო­სა­შო­რებ­ლად. რო­დე­საც პა­სუ­ხის­გე­ბა­ში აძ­ლევ ადა­მი­ანს, რო­მელ­საც აქვს ია­რა­ღის ოფი­ცი­ა­ლუ­რად ტა­რე­ბის უფ­ლე­ბა და მას ია­რა­ღის ტა­რე­ბას ედა­ვე­ბი, ამას­თა­ნა­ვე, მას სის­ხლში არ აღე­ნიშ­ნე­ბა ნარ­კო­ტი­კუ­ლი ნივ­თი­ე­რე­ბის ნიშ­ნე­ბი, ბუ­ნებ­რი­ვია, ეს აჩენს ეჭვს. ჩემი აზ­რით, არას­წო­რი იყო ნიკა გვა­რა­მი­ას და­კა­ვე­ბის სა­ფუძ­ვლე­ბი - არ იყო საკ­მა­რი­სი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბი იმი­სა, რომ გვა­რა­მია ნამ­დვი­ლად მო­ნა­წი­ლე­ობ­და კონ­კრე­ტულ და­ნა­შა­უ­ლებ­რივ საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში. რო­დე­საც ხარ ყო­ფი­ლი პო­ლი­ტი­კო­სი, ვგუ­ლის­ხმობ მთა­ვარ პრო­კუ­რორს, უნდა იცო­დე, რა მოჰ­ყვე­ბა ოპო­ზი­ცი­უ­რი არ­ხის გე­ნე­რა­ლუ­რი დი­რექ­ტო­რის და­კა­ვე­ბას მა­შინ, რო­დე­საც არ არის საკ­მა­რის მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა­თა ბაზა. ბუ­ნებ­რი­ვია, არ­ხის გენ­დი­რექ­ტო­რო­ბა არ აძ­ლევს გვა­რა­მი­ას ინ­დულ­გენ­ცი­ას და­ნა­შა­უ­ლის მი­მართ, მაგ­რამ ნე­ბის­მი­ე­რი და­კა­ვე­ბი­სას, მით უფრო, როცა პო­ლი­ტი­კას­თან და ტე­ლე­არ­ხის დი­რექ­ტორ­თან გვაქვს საქ­მე, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია უტყუ­ა­რი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბის ქონა. პრო­კუ­რა­ტუ­რას თა­ვი­დან­ვე ჰქონ­და გა­წე­რი­ლი არას­წო­რი სის­ხლის სა­მარ­თლებ­რი­ვი სტრა­ტე­გია და კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ შეც­ვლის მას.

- ბოლო ხანს უმ­ცი­რე­სო­ბის მხრი­დან გახ­შირ­და აპ­რი­ლის ხსე­ნე­ბა. მარ­თლა დად­გე­ბა აპ­რილ­ში მათი "გა­ზა­ფხუ­ლი"?

- ჩემი აზ­რით, დღეს ნაც­მოს არა აქვს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში დაბ­რუ­ნე­ბის პერ­სპექ­ტი­ვა, მით უმე­ტეს - აპ­რილ­ში. ისი­ნი 5%-იანი ბა­რი­ე­რის გა­და­ლახ­ვა­საც ვერ მო­ა­ხერ­ხე­ბენ. თუმ­ცა შე­ეც­დე­ბი­ან, პრე­ზი­დენ­ტის ბერ­კე­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით შექ­მნან პო­ლი­ტი­კუ­რი კრი­ზი­სი იმ მიზ­ნით, რომ მო­ახ­დი­ნონ მო­სახ­ლე­ო­ბის აზ­რის ფორ­მი­რე­ბა, რომ ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა არის უსუ­სუ­რი, ვერ ას­რუ­ლებს და­პი­რე­ბებს. ამას­თა­ნა­ვე, ანა­ლო­გი­უ­რი თვალ­საზ­რი­სის შექ­მნას შე­ეც­დე­ბი­ან და­სავ­ლეთ­შიც. თუმ­ცა ეს იმას არ ნიშ­ნავს, რომ ისი­ნი დაბ­რუნ­დე­ბი­ან. ნა­ცებს სურთ მი­ი­ღონ იმის გა­რან­ტია, რომ ნა­წი­ლობ­რივ მა­ინც იქ­ნე­ბი­ან წარ­მოდ­გე­ნი­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში. დღეს მათი მი­ზა­ნი იქ­ნე­ბა, პო­ლი­ტი­კუ­რი შან­ტა­ჟის მეშ­ვე­ო­ბით გა­ი­ხან­გრძლი­ვონ სი­ცო­ცხლე სა­ქარ­თვე­ლოს პო­ლი­ტი­კურ სივ­რცე­ში. სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­ზი­დენტს შე­ეძ­ლო და კონ­სტი­ტუ­ცი­ით ჰქონ­და უფ­ლე­ბა, სა­ერ­თოდ არ წა­რედ­გი­ნა მთავ­რო­ბა, მაგ­რამ ყვე­ლას წი­ნა­აღ­მდეგ ვერ წა­ვი­და. იგი და­სავ­ლეთს სუ­პერ­დე­მოკ­რატ მმარ­თვე­ლად მო­ევ­ლი­ნა არ­ჩევ­ნებ­ში მარ­ცხის აღი­ა­რე­ბით. უმ­ცი­რე­სო­ბა ყო­ველ­თვის იქ­ნე­ბა დესტრუქ­ცი­ის რე­ჟიმ­ში ყვე­ლა იმ ბერ­კე­ტის გა­მო­ყე­ნე­ბით, რაც მას აქვს. ვა­ღი­ა­როთ, რომ მათ აქვთ ბევ­რი ბერ­კე­ტი, და არი­ან გა­მოც­დი­ლი პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი, აქვთ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი კავ­ში­რე­ბი და­სავ­ლეთ­ში, რო­მე­ლიც პრო­ტო­კო­ლუ­რი­დან მე­გობ­რულ კავ­შირ­ში გა­და­ი­ზარ­და. ისი­ნი შე­ეც­დე­ბი­ან ამ ყვე­ლაფ­რის გა­მო­ყე­ნე­ბას იმის­თვის, რომ ახალ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას შე­უ­ლა­ხონ იმი­ჯი და შე­უქ­მნან პრობ­ლე­მე­ბი. მე­ო­რეა, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ვალ­დე­ბუ­ლია, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მის დო­ნით ერთი თა­ვით მათ­ზე მაღ­ლა იდ­გეს, პრე­ვენ­ცი­უ­ლად რომ მო­ახ­დი­ნოს ყვე­ლა შე­საძ­ლო პრობ­ლე­მის ლო­კა­ლი­ზა­ცია. ასე რომ, არც ისე კარ­გად აქვს საქ­მე "ოც­ნე­ბას" და მგო­ნია, რე­ა­ლუ­რად ვერ აფა­სებს ოპო­ნენ­ტის შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს.

ნანა ფი­ცხე­ლა­უ­რი

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)