არ შე­იძ­ლე­ბა, წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვის­თა­ნა­ვე ატე­ხო აურ­ზა­უ­რი და და­ა­ყე­ნო გა­მარ­ჯვე­ბის ბუქი. მო­ნა­პო­ვარს გან­მტკი­ცე­ბა და შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა სჭირ­დე­ბა, - ამ­ბობს ინ­ტერ­ვი­უ­ში სა­მარ­თალმცოდ­ნე­ო­ბის დოქ­ტო­რი, პრო­ფე­სო­რი მინ­დია უგ­რე­ხე­ლი­ძე.

- ბა­ტო­ნო მინ­დია, რო­გორ ფიქ­რობთ, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში თუ მკვიდ­რდე­ბა სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბის გან­ცდა და რა გა­ნა­პი­რო­ბებს ამას?

- მარ­თა­ლი გი­თხრათ, ამ მხრივ ახლა არ არის ყვე­ლა­ზე კარ­გი დრო, რად­გან ყო­ველ­გვა­რი გარ­და­მა­ვა­ლი პე­რი­ო­დი გუ­ლის­ხმობს ერ­თგვარ იმედ­გაც­რუ­ე­ბას. ხალ­ხი ელო­დე­ბა, რომ ყვე­ლა­ფე­რი მყი­სი­ე­რად, ერთ კვი­რა­ში ან ერთ თვე­ში შე­იც­ვლე­ბა, მაგ­რამ ავი­წყდე­ბათ, რომ ეს ასე მარ­ტი­ვად არ ხდე­ბა. მით უმე­ტეს, რო­დე­საც მო­დის ისე­თი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, რო­მე­ლიც ამ­ბობს, რომ იგი ლე­გი­ტი­მუ­რად გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებს ყვე­ლა­ფერს და არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მე­თო­დე­ბით. ეს პრო­ცე­სი, ბუ­ნებ­რი­ვია, მო­ი­თხოვს მეტ სიფრ­თხი­ლეს, მეტ წინ­და­ხე­დუ­ლე­ბა­სა და ამას­თა­ნა­ვე - გა­მოც­დი­ლე­ბას, რო­მე­ლიც არ შე­იძ­ლე­ბა ახ­ლად მო­სულ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ჰქონ­დეს. ეს არ­თუ­ლებს ვი­თა­რე­ბას. ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა უცებ სა­ი­დან მო­იყ­ვანს ამ­დენ კადრს? წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას გა­მომ­ძი­ე­ბე­ლი და მო­სა­მარ­თლე, ფაქ­ტობ­რი­ვად, აღარ სჭირ­დე­ბო­და, ვი­ნა­ი­დან, რა­საც ერთი კაცი იტყო­და, ყვე­ლა­ფე­რი უსი­ტყვოდ სრულ­დე­ბო­და. ამი­ტომ ბევ­რი ინ­სტი­ტუ­ტი ქა­ღალ­დზე დარ­ჩა, იმ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში, რო­მელ­საც სო­ცი­ო­ლო­გი­ის მამა ჯოთ ჰა­ი­მი უწო­დებ­და ანო­მი­ას - უნორ­მო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბას. მერ­წმუ­ნეთ, რომ ყვე­ლა­ფე­რი თა­ვის კა­ლა­პოტ­ში ჩად­გე­ბა. ამას­თა­ნა­ვე, არ შე­იძ­ლე­ბა აყო­ლა უცხო­ე­თის ჭირ­ვე­უ­ლო­ბა­ზე. არ და­გა­ვი­წყდეთ, რომ პო­ლი­ტი­კუ­რი და­სავ­ლე­თი, ცხა­დია, ამას ამ­ბობს იმი­ტომ, რომ ის მნიშ­ვნე­ლო­ვან­წი­ლად არის თა­ნა­მო­ნა­წი­ლე ბევ­რი და­ნა­შა­უ­ლი­სა და უმ­სგავ­სო­ბი­სა, რომ­ლე­ბიც ჩვენ­თან ხდე­ბო­და. რო­დე­საც ისი­ნი დუმ­დნენ, ხმას არ იღებ­დნენ, ამით ხდე­ბოდ­ნენ თა­ნა­მო­ნა­წი­ლე­ნი, ამი­ტომ თავს ხომ არ გა­იმ­ტყუ­ნე­ბენ? უნდა ვი­ცო­დეთ, რომ ადა­მი­ა­ნე­ბის არით­მე­ტი­კუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა ჭეშ­მა­რი­ტე­ბას არ ნიშ­ნავს. როცა 3 მი­ლი­არ­დი ადა­მი­ა­ნი ამ­ბობ­და, დე­და­მი­წა არ ბრუ­ნავ­სო, ერთი ამ­ბობ­და - ბრუ­ნავ­სო. ის ერთი იყო მარ­თა­ლი და სამი მი­ლი­არ­დი მტყუ­ა­ნი... არის მთე­ლი რიგი სა­კი­თხე­ბი­სა, რომ­ლე­ბიც წყდე­ბა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის პროგ­რე­სუ­ლი ნა­წი­ლის მიერ. მსოფ­ლი­ო­ში არ­სად სიკ­ვდი­ლით დას­ჯა არ გა­უქ­მე­ბუ­ლა ხალ­ხის მო­თხოვ­ნით. არ შე­იძ­ლე­ბა ყვე­ლა­ფე­რი ხალ­ხს მი­ან­დო. სა­მარ­თა­ლი და იუ­რისპრუ­დენ­ცია ამას­თა­ნა­ვე, მე­დი­ცი­ნაც არის, ოღონდ გუ­ლის­ხმობს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბას და არა - ინ­დი­ვი­დე­ბი­სას. ამი­ტომ ვად­რო­ვოთ იუ­რის­ტებს, ზო­გი­ერ­თი რამ თა­ვი­ან­თი პრო­ფე­სი­უ­ლი ცოდ­ნი­სა და გა­მოც­დი­ლე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე გა­და­წყვი­ტონ.

- იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტრმა თეა წუ­ლუ­კი­ან­მა გა­ნა­ცხა­და, კუბ­ლაშ­ვი­ლის სა­სა­მარ­თლო დღე­საც შერ­ჩე­ვით სა­მარ­თალს ეწე­ვა პრო­კუ­რა­ტუ­რის წი­ნა­აღ­მდე­გო. რო­გორ უნდა მო­იქ­ცეს ამ შემ­თხვე­ვა­ში ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, რო­მე­ლიც სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბის აღ­დგე­ნა­ზეა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი?

- დღეს პრობ­ლე­მა არის ის, რომ ჩვე­ნი მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბა არის მე­ტის­მე­ტად კო­ტი­ზე­ბუ­ლი ანუ კოტე კუბ­ლაშ­ვი­ლით გა­ჯე­რე­ბუ­ლი და ჩვე­ნი ამო­ცა­ნაა, მოხ­დეს დე-კოტ-იზა­ცია ანუ გან-კოტ-ირე­ბა. ვიდ­რე სა­სა­მარ­თლო გა­თა­ვი­სუფ­ლდე­ბა ამ ჭი­რი­სა­გან, უამ­რა­ვი სა­მუ­შა­ოა შე­სას­რუ­ლე­ბე­ლი. გე­თან­ხმე­ბით, რომ ისევ ძვე­ლი მო­სა­მარ­თლე­ე­ბი არი­ან, მაგ­რამ ზოგი თვი­თონ მო­ე­გე­ბა გონს. ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ახლა მო­ე­გე­ბა გონს, რა თქმა უნდა, სა­ბო­ლო­ოდ არ გა­მოდ­გე­ბა, ბო­ლოს ისიც მო­სა­შო­რე­ბე­ლი იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ ეს მოხ­დე­ბა თან­და­თა­ნო­ბით, ამა­ზე ადა­მი­ა­ნე­ბის სე­რი­ო­ზუ­ლი ჯგუ­ფი მუ­შა­ობს. მე­ა­მა­ყე­ბა, რომ იუს­ტი­ცი­ის სა­მი­ნის­ტრო ჩემს შე­სა­ნიშ­ნავ მო­წა­ფე­ებს აქვთ ხელთ, ესე­ნი არი­ან - თეა წუ­ლუ­კი­ა­ნი, სან­დრო ბა­რა­მი­ძე, და­ვით ჯან­დი­ე­რი... თეამ რვა წე­ლი­წადს იმუ­შა­ვა ჩემ­თან და მარ­თლაც სა­ნი­მუ­შო პი­როვ­ნე­ბაა. ასე რომ, ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად იქ­ნე­ბა, ოღონდ ცოტა მოთ­მი­ნე­ბა უნდა ვი­ქო­ნი­ოთ.

- უმ­ცი­რე­სო­ბა ყო­ფი­ლი მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნე­ბის და­ჭე­რას პო­ლი­ტი­კურ დევ­ნად აფა­სებს და რო­დე­საც მათ გი­რა­ოს სა­ფუძ­ველ­ზე ათა­ვი­სუფ­ლე­ბენ, ამ­ბო­ბენ, პრო­კუ­რა­ტუ­რას საკ­მა­რი­სი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბი არ აქვს და მომ­ზა­დე­ბუ­ლი არ არი­სო.

- ეს ყვე­ლა­ფე­რი რომ პო­ლი­ტი­კურ დევ­ნას­თან არა­ფერ კავ­შირ­შია, სრუ­ლი­ად გა­სა­გე­ბია. კა­ნო­ნის წი­ნა­შე ყვე­ლა ერ­თნა­ი­რად აგებს პა­სუხს. თუ პო­ლი­ტი­კოს­მა და­ნა­შა­უ­ლი ჩა­ი­დი­ნა, უნდა შერ­ჩეს? რაც ეხე­ბა გი­რა­ო­ე­ბის შე­ფარ­დე­ბას, იმი­ტო­მაა ეს ყვე­ლა­ფე­რი არა­თან­მიმ­დევ­რუ­ლი, რომ ამას ისევ ის მო­სა­მარ­თლე­ე­ბი აკე­თე­ბენ, რომ­ლე­ბიც კოტე კუბ­ლაშ­ვი­ლით გა­ჯე­რე­ბულ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ში მუ­შა­ო­ბენ. ძველ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ყინ­ჩად უჭი­რავს თავი, ცრუ მოძ­რა­ო­ბებს აკე­თებს და ცდი­ლობს, ხალ­ხს მო­აჩ­ვე­ნოს თავი, აი, რა მაგ­რე­ბი ვართ, ჩვენ არ­სად მივ­დი­ვართ, ისევ მო­ვალ­თო, მაგ­რამ გო­ნი­ე­რი კაცი, მო­სა­მარ­თლე რომ ჰქვია, ხომ უნდა მიხ­ვდეს, რომ ეს არის და­ი­სი და არა მზის ამოს­ვლის ხანა ნა­ცე­ბის­თვის?

- ბა­ტო­ნო მინ­დია, რას მი­იჩ­ნევთ გა­სუ­ლი წლის ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვან და წარ­მა­ტე­ბულ მოვ­ლე­ნად?

- მი­უ­ხე­და­ვად აშ­კა­რა გა­ყალ­ბე­ბი­სა, წარ­მა­ტე­ბუ­ლი იყო სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში იმ შე­დე­გის მიღ­წე­ვა, რო­მელ­ზეც აი­სა­ხა ამომ­რჩე­ველ­თა ნება. ზოგ­ჯერ ჩვენ გვჩ­ვე­ვია მომ­ხდა­რის გა­და­ჭარ­ბე­ბით შე­ფა­სე­ბა და ვამ­ბობთ, რომ "ეს მოხ­და პირ­ვე­ლად სა­ქარ­თვე­ლო­ში". ამას წი­ნათ სწო­რედ ამ თე­მა­ზე მო­მი­წია აშშ-ის ელჩთან შე­კა­მა­თე­ბამ. ვუ­თხა­რი, გა­უ­გე­ბა­რია, რა­ტომ მოხ­და ეს პირ­ვე­ლად, კო­მუ­ნის­ტებ­მა როცა გა­და­ა­ბა­რეს "მრგვალ მა­გი­დას" ძა­ლა­უფ­ლე­ბა, ისიც მშვი­დო­ბი­ა­ნად მოხ­და, არა­ვი­თა­რი ძალ­მომ­რე­ო­ბა არ ყო­ფი­ლა-მეთ­ქი. გა­უ­გე­ბა­რია, რა­ტომ უნდა ხდე­ბო­დეს ის­ტო­რი­ის ათ­ვლა მა­ინ­ცდა­მა­ინც ამ არამ­ზა­დე­ბის­გან, ან რა­ტომ უნდა მი­ე­წე­რე­ბო­დეს ნაც­მოს ეს, როცა ამა­ში თა­ნაბ­რად მო­ნა­წი­ლე­ობ­და ქარ­თვე­ლი ხალ­ხი?! სად მი­გაქვს თვი­თონ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის ფაქ­ტო­რი, რო­მელ­მაც გა­დამ­წყვე­ტი როლი შე­ას­რუ­ლა? სად მი­გაქვს პატ­რი­არ­ქის ფაქ­ტო­რი, რო­მელ­მაც ბევ­რჯერ სა­კუ­თა­რი სა­ხე­ლი­სა და იმი­ჯის სა­ზი­ა­ნოდ სა­ო­ცა­რი სიბ­რძნე გა­მო­ი­ჩი­ნა იმი­სათ­ვის, რომ არ მომ­ხდა­რი­ყო სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი, რაც ვი­ღა­ცას ხელს აძ­ლევ­და. უზარ­მა­ზა­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბა ჰქონ­და იმა­საც, რომ რუ­სე­თი არ ჩა­რე­უ­ლა ჩვენს სა­ში­ნაო საქ­მე­ებ­ში, წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში, იგი­ვე მოხ­დე­ბო­და, რაც უკ­რა­ი­ნა­ში. არ მეს­მის, მა­ინ­ცდა­მა­ინც ნაც­მოს რა­ტომ მი­ა­წე­რენ ამ ყვე­ლა­ფერს, სხვა რომ არა­ფე­რი, ეს არის ის­ტო­რი­ის გა­ყალ­ბე­ბა. ერთ-ერთი დიდი შე­მოქ­მე­დი იმი­სა, რაც ოქ­ტომ­ბერ­ში მოხ­და, გახ­ლდათ ენ-დი-აის კვლე­ვე­ბის ავ­ტო­რი ნა­ვა­რო, იმი­ტომ, რომ მან გა­მო­აქ­ვეყ­ნა 80%-იანი შე­დე­გე­ბი და ამან სრულ ნირ­ვა­ნა­ში ამ­ყო­ფა ნაც­მო. მათ და­ი­ჯე­რეს, რომ მარ­თლა ასე­თი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი იყო. მი­მაჩ­ნია, რომ ნა­ვა­როს ორ­დე­ნი უნდა დავ­კი­დოთ ამის გამო.

- ბა­ტო­ნო მინ­დია, იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტრმა გა­ნა­ცხა­და, სტრას­ბუ­რი­დან სარ­ჩე­ლებს გა­მო­ვი­თხოვთ, ამი­ე­რი­დან სა­ქარ­თვე­ლო­ში უნდა მოგ­ვარ­დეს ყვე­ლა საქ­მე და დად­გეს ობი­ექ­ტუ­რი გა­ნა­ჩე­ნიო. ეს შე­საძ­ლე­ბე­ლია?

- რა თქმა უნდა, ეს ად­ვი­ლი არ იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ არის ჯან­მრთე­ლი ტენ­დენ­ცია. ჩვენ ერ­თად ვთა­ნამ­შრომ­ლობ­დით და, ბუ­ნებ­რი­ვია, თეა წუ­ლუ­კი­ა­ნი კარ­გად იც­ნობს ვი­თა­რე­ბას. იდეა არის ასე­თი: სტრას­ბუ­რის სა­სა­მარ­თლო იმი­ტომ კი არ არ­სე­ბობს, რომ ეროვ­ნუ­ლი სა­სა­მარ­თლო­ე­ბის ფუნ­ქცია იკის­როს, არა­მედ არ­სე­ბობს ეროვ­ნულ სა­სა­მარ­თლო­ებ­თან პარტნი­ო­რო­ბის­თვის. ძი­რი­თა­დი საქ­მე უნდა გა­კეთ­დეს ეროვ­ნუ­ლი მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ში. მაგ­რამ თუ საქ­მე იქ არ კეთ­დე­ბა, ან ვერ კეთ­დე­ბა მი­ზეზ­თა გამო, ამი­ტომ გა­და­ი­ნაც­ვლებს ხოლ­მე სტრას­ბურ­ში. თეამ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი წი­ნა­და­დე­ბით მი­მარ­თა იქა­უ­რებს - თქვენ ხომ ხართ საქ­მე­ე­ბით გა­დატ­ვირ­თუ­ლი და და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი, ამ­დე­ნი საქ­მე არ გქონ­დეთ, ამი­ტომ ამას ჩვენ­თან მო­უვ­ლი­ან რო­გორც სა­ჭი­რო­აო. ქარ­თველ მომ­ჩი­ვანს არ ურ­ჩევ­ნია, აქ მი­აღ­წი­ოს სა­მარ­თალს, ვიდ­რე 7 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ელო­დოს ევ­რო­პის სა­სა­მარ­თლოს? ამი­ტომ ეს გა­რი­გე­ბა მარ­ტი­ვად მოხ­და და ვი­საც ეს უნდა, იმას დას­ჭირ­დე­ბა რამ­დე­ნი­მე თვით მოც­და, ვიდ­რე ქარ­თუ­ლი მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბა თა­ვის კა­ლა­პოტ­ში ჩად­გე­ბა. ასე რომ, ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად იქ­ნე­ბა, უბ­რა­ლოდ, მეტი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო მუ­შა­ო­ბაა სა­ჭი­რო სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან.

- და­დე­ბით ელე­მენ­ტებს თუ ამ­ჩნევთ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბა­ში?

- უკვე თვალ­სა­ჩი­ნოა: ის ადა­მი­ა­ნე­ბიც კი, რომ­ლე­ბიც მო­ნე­ბად და მა­ვან­თა ნე­ბის ბრმა აღმსრუ­ლებ­ლე­ბად იყ­ვნენ ქცე­ულ­ნი, ცდი­ლო­ბენ, და­ა­ნახ­ვონ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას, რომ არც ისე წყალ­წა­ღე­ბულ­ნი არი­ან და თა­ვი­ან­თი ნე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ მოქ­მე­დებ­დნენ. ეს ჩანს სა­სა­მარ­თლო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებ­ში, მათ ქცე­ვებ­ში, რაც მი­სა­სალ­მე­ბე­ლია. ის, რომ ხალ­ხს მოს­წყურ­და სა­მარ­თლი­ა­ნი მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბა და მზად არის, გა­ი­ღოს ბევ­რი რამ, ძა­ლი­ან კარ­გია. გა­უ­მარ­თლე­ბე­ლია მათი საქ­ცი­ე­ლი, ვინც მო­უთ­მენ­ლო­ბას იჩენს და ლან­ძღვა-გი­ნე­ბა­ზეა გა­და­სუ­ლი. მო­ვუ­წო­დებ ჩემს ხალ­ხს, მეტი შეგ­ნე­ბი­თა და გა­გე­ბით, მოთ­მი­ნე­ბი­თა და მო­ქა­ლა­ქე­ობ­რი­ვი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბით მო­ე­კი­დოს გარ­და­მა­ვალ ეტაპს.

- ბა­ტო­ნო მინ­დია, რას უსურ­ვებთ ქარ­თველ ხალ­ხს ამ ახალ წელს?

- ჩემს ხალ­ხს ვუ­სურ­ვებ­დი, მარ­ტო და­მარ­ცხე­ბას კი არა, გა­მარ­ჯვე­ბა­საც ღირ­სე­უ­ლად შეხ­ვდეს. არ შე­იძ­ლე­ბა, წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვის­თა­ნა­ვე ატე­ხო ერთი აურ­ზა­უ­რი და და­ა­ყე­ნო გა­მარ­ჯვე­ბის ბუქი. მო­პო­ვე­ბულ წარ­მა­ტე­ბას გან­მტკი­ცე­ბა და შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა სჭირ­დე­ბა. ეს ზოგ­ჯერ გა­ცი­ლე­ბით ძნე­ლია, ვიდ­რე გა­მარ­ჯვე­ბა.

ნანა ფი­ცხე­ლა­უ­რი

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)