პოლიტიკა
მსოფლიო
სამართალი

23

მაისი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

პარასკევი, მთვარის ოცდამეექვსე დღე დაიწყება 03:27-ზე, მთვარე ვერძშია – საკმაოდ რთული დღეა. თავი შეიკავეთ ყოველგვარი კონფლიქტისგან. არ დაიწყოთ ახალი საქმეები. მოერიდეთ ფულის ხარჯვას; ვაჭრობაში არ მოტყუვდეთ. კარგი დღეა სწავლისა და გამოცდის ჩასაბარებლად. მოერიდეთ სამსახურის, საქმიანობის შეცვლას. უფროსთან კამათს. მგზავრობა და მივლინება სხვა დღისთვის გადადეთ. კარგია მსუბუქი ვარჯიში; საოჯახო საქმეების შესრულება. მოერიდეთ ხორციან კერძებს. სასურველია თევზისა და ბოსტნეულის. თავი შეიკავეთ მოწევისა და ალკოჰოლისგან. თავის ტკივილი რომ აირიდოთ, არ გადაიღალოთ გონებრივი სამუშაოთი. მოერიდეთ დიდხანს კითხვასა და ტელევიზორის ყურებას.
საზოგადოება
Faceამბები
სამხედრო
მოზაიკა
მეცნიერება
კონფლიქტები
კულტურა/შოუბიზნესი
წიგნები
სპორტი
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
რა წიგნს ისურვებდა საახალწლო საჩუქრად გოჩა კაპანაძე
რა წიგნს ისურვებდა საახალწლო საჩუქრად გოჩა კაპანაძე

წერა-კი­თხვა ბე­ბი­ამ შე­ას­წავ­ლა მა­საც და მის უფ­როს ძმა­საც. პრო­ფე­სი­ით ქარ­თუ­ლი ენის ფი­ლო­ლოგ­მა შვი­ლიშ­ვი­ლებს პირ­ვე­ლად "დე­და­ე­ნა" წა­უ­კი­თხა. სხვა­დას­ხვა ავ­ტო­რის მო­თხრო­ბე­ბის გაც­ნო­ბის შემ­დეგ, ალექ­სან­დრე ყაზ­ბე­გის შე­მოქ­მე­დე­ბას აზი­ა­რა. ფიქ­რობს, რომ მი­უ­ხე­და­ვად მცი­რე ასა­კი­სა და ყაზ­ბე­გი­სე­უ­ლი ენის სირ­თუ­ლი­სა, ალ­ბათ იმი­ტომ შე­არ­ჩია, რომ ბავ­შვებს სამ­შობ­ლო­სად­მი სიყ­ვა­რუ­ლი გაღ­ვი­ვე­ბო­დათ, სირ­თუ­ლე­ე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ გამ­ძლე­ო­ბა და ბრძო­ლა ეს­წავ­ლათ. შემ­დეგ იყო "შერ­ლოკ ჰოლმსი" და ამ ცნო­ბი­ლი გა­მომ­ძი­ებ­ლის საქ­მე­ე­ბის მთე­ლი სე­რია. თუ კი­თხვის დროს ინ­ტუ­ი­ცი­ით დამ­ნა­შა­ვის ვი­ნა­ო­ბას ამო­იც­ნობ­და და მისი ეჭ­ვე­ბი გა­მარ­თლდე­ბო­და, ეს ფაქ­ტი დიდ ბედ­ნი­ე­რე­ბას ანი­ჭებ­და. თუმ­ცა ხში­რად ისეც ხდე­ბო­და, რომ როცა დე­ტექ­ტი­ვე­ბის კი­თხვა გა­ი­ტა­ცებ­და და სი­უ­ჟე­ტი კვან­ძის გახ­სნას უახ­ლოვ­დე­ბო­და, ბე­ბია კი­თხვას სწო­რედ იქ აწყვე­ტი­ნებ­და და წიგნს 2-3 დღე არ უბ­რუ­ნებ­და. ალ­ბათ ესეც ერ­თგვა­რი ხერ­ხია, რომ მო­ზარ­დი წიგ­ნის კი­თხვას მი­აჩ­ვიო.

მსა­ხი­ო­ბი და რე­ჟი­სო­რი გოჩა კა­პა­ნა­ძე ბოლო დროს პო­ე­ზი­ას გან­სა­კუთ­რე­ბით და­უ­ახ­ლოვ­და და კი­თხუ­ლობს რო­გორც კლა­სი­კო­სე­ბის, ისე თა­ნა­მედ­რო­ვე პო­ე­ტე­ბის შე­მოქ­მე­დე­ბას. ხში­რად, რუს­თა­ვე­ლის გამ­ზირ­ზე გავ­ლილს, თვალ­ში ისე­თი წიგ­ნე­ბი ხვდე­ბა, რო­მელ­თა სა­თა­უ­რე­ბიც და­ახ­ლო­ე­ბით ასე ჟღერს: "სის­ხლი­ა­ნი ზე­წა­რი", "ერთი ღამე", "მე და შენ". არ უარ­ყოფს, რომ ასეთ ნა­წე­რებს თა­ვი­სი მკი­თხვე­ლი ჰყავს, მაგ­რამ, სამ­წუ­ხა­როდ, ასე­თი ლი­ტე­რა­ტუ­რით და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ ადა­მი­ანს არც ახლა და არც მო­მა­ვალ­ში სე­რი­ო­ზუ­ლი შე­მოქ­მე­დე­ბის წა­კი­თხვის სურ­ვი­ლი არ გა­უჩ­ნდე­ბა და ამას ფი­ზი­კუ­რა­დაც ვერ შეძ­ლებს. "როცა შლა­გერს უს­მენ, დიდი ბო­დი­ში ამ გა­მოთ­ქმა­ზე, ბა­ზარ­სა და ტაქ­სებ­ში ჩარ­თულ მუ­სი­კას, იმავდრო­უ­ლად ჩა­ი­კოვ­სკის, ბე­თჰო­ვენს, ვაგ­ნერს, რახ­მა­ნი­ნოვს ვე­ღარ მო­ის­მენ. ასე­ვე ხდე­ბა ლი­ტე­რა­ტუ­რა­შიც, თუ კარგ ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ზე არ ხარ აღ­ზრდი­ლი, მა­შინ ად­ვი­ლად აღ­საქ­მელს ეძებ და მას კი­თხუ­ლობ. თუმ­ცა სა­ერ­თოდ, რომ კი­თხუ­ლობ, ესეც კარ­გია", - გვი­თხრა მან სა­უბ­რი­სას...

- ბავ­შვო­ბა­ში ლი­ტე­რა­ტუ­რას ბე­ბის რჩე­ვით ვკი­თხუ­ლობ­დი. სკო­ლა­ში ვსწავ­ლობ­დი, როცა მან ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძის მო­თხრო­ბე­ბის წა­კი­თხვა მირ­ჩია. მას მოჰ­ყვა ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლი, კლდი­აშ­ვი­ლი, კონ­სტან­ტი­ნე გამ­სა­ხურ­დია... მახ­სოვს, ეგ­ნა­ტე ნი­ნოშ­ვი­ლის მო­თხრო­ბებ­ზე ძა­ლი­ან ბევ­რი ვი­ტი­რე (იღი­მის), გან­სა­კუთ­რე­ბით "გო­გია უიშ­ვილ­ზე". მაგ­რამ ყვე­ლა­ზე გუ­ლის­მომ­კვლე­ლი "შვლის ნუკ­რის ნა­ამ­ბო­ბი" იყო. კი­თხვა დე­და­საც ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და. არ მახ­სოვს დედა წიგ­ნის გა­რე­შე და ამ თვალ­საზ­რი­სით რჩე­ვებს მის­გა­ნაც ვი­ღებ­დი. იმ დროს ნა­წარ­მო­ე­ბებს ლი­ტე­რა­ტუ­რულ ჟურ­ნალ-გა­ზე­თებ­შიც ვკი­თხუ­ლობ­დით. სა­ო­ჯა­ხო ბიბ­ლი­ო­თე­კის გამ­დიდ­რე­ბა­ზე დედა და ბე­ბია ზრუ­ნავ­დნენ, თუმ­ცა მეც ძა­ლი­ან ად­რე­ულ ასაკ­ში და­ვი­წყე წიგ­ნე­ბის შე­ძე­ნა. რუს­თა­ველ­ზე იყო წიგ­ნე­ბის მა­ღა­ზია, რომ­ლის დი­რექ­ტო­რის გვა­რი ახ­ლაც მახ­სოვს - გოჩა აბუ­ლა­ძე. ერთხელ, მსოფ­ლიო ლი­ტე­რა­ტუ­რის 40-ტო­მე­უ­ლის ერთ-ერთი წიგ­ნის შე­სა­ძე­ნად რიგ­ში ვი­დე­ქი. სა­ერ­თოდ, წიგ­ნე­ბის სა­ყიდ­ლად ყო­ველ­თვის გრძელ რიგ­ში გი­წევ­და დგო­მა, რად­გან მა­შინ ადა­მი­ა­ნე­ბი უფრო ბევ­რს კი­თხუ­ლობ­დნენ, ვიდ­რე ახლა. მა­ღა­ზი­ა­ში შე­მო­ვი­და დიდი რე­ჟი­სო­რი თენ­გიზ აბუ­ლა­ძე. ამ დროს მეს­მის სა­ხე­ლი "გოჩა". რო­გო­რი ბედ­ნი­ე­რი სა­ხით მოვ­ბრუნ­დი, ვერ აგი­წერთ, ვი­ფიქ­რე, რომ ბა­ტონ­მა თენ­გიზ­მა იცო­და ჩემი ვი­ნა­ო­ბა. თურ­მე ის მა­ღა­ზი­ის დი­რექ­ტორს მი­მარ­თავ­და და არა მე (იღი­მის). მახ­სოვს, პირ­ველ კურ­სზე ვსწავ­ლობ­დი, როცა მოს­კოვ­ში წა­ვე­დი და იქი­დან ჩა­მო­ვი­ტა­ნე მი­ხე­ილ ბულ­გა­კო­ვის "ძაღ­ლის გული", თან იცით რო­გორ?! მა­შინ ეს ნა­წარ­მო­ე­ბი არ იბეჭ­დე­ბო­და, შპა­ლე­რის რუ­ლო­ნი­ვით იყო დახ­ვე­უ­ლი და თბი­ლის­ში ისე წა­მო­ვი­ღე. იმ ფურ­ცლებს დედა ერთი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჭრი­და, რომ წიგ­ნის ფორ­მა მი­ე­ცა.

- მოს­კოვ­ში სად იშო­ვეთ, სტამ­ბი­დან წა­მო­ი­ღეთ?

- არა. მოს­კოვ­ში ნა­თე­სა­ვე­ბი გვყავ­და და ხალ­ხს რომ წა­ე­კი­თხა, მათ რო­მე­ლი­ღაც სა­მეც­ნი­ე­რო ინ­სტი­ტუ­ტში ეს ნა­წარ­მო­ე­ბი რგო­ლე­ბად გა­ა­კე­თე­ბი­ნეს და სხვებ­თან ერ­თად მეც შემ­ხვდა. კარ­გი წიგ­ნე­ბი იყი­დე­ბო­და ბა­ქო­ში და ასე­თი მა­ღა­ზი­ე­ბი ქა­ლაქ­ში დღემ­დეა. დე­დას ახ­ლობ­ლე­ბი ჰყავ­და და როცა ჩავ­დი­ო­დით, ბა­ქო­დან ყო­ველ­თვის სა­ინ­ტე­რე­სო წიგ­ნე­ბი ჩა­მოგვქონ­და. არა­ერ­თი წიგ­ნი ჩა­მოგ­ვი­ტა­ნია მოს­კო­ვი­დან, ლე­ნინ­გრა­დი­დან. კარ­გი წიგ­ნე­ბის მა­ღა­ზია გვქონ­და თბი­ლის­ში, პლე­ხა­ნოვ­ზეც.

- სა­ო­ჯა­ხო ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში წიგ­ნები ავ­ტო­რი­სე­უ­ლი ხელ­მო­წე­რით ყო­ველ­თვის გან­სა­კუთ­რე­ბით ძვირ­ფა­სია. რო­მელს გა­მო­არ­ჩევთ?

- უპირ­ვე­ლე­სად და­ვა­სა­ხე­ლებ ანა კა­ლან­და­ძის ლექ­სე­ბის კრე­ბულს. როცა პო­ე­ტის 80 წლის იუ­ბი­ლეს­თან და­კავ­ში­რე­ბით სა­ღა­მო მო­ვამ­ზა­დე, მან წიგ­ნი ლა­კო­ნუ­რი, თუმ­ცა ჩემ­თვის სა­ა­მა­ყო წარ­წე­რით მა­ჩუ­ქა. ასე­ვე პატ­რი­არ­ქის დიდი წიგ­ნი, მი­სი­ვე ხელ­მო­წე­რით, რო­მე­ლიც უწ­მინ­დე­სის აღ­საყ­დრე­ბი­დან 30 წლის­თავ­თან და­კავ­ში­რე­ბით გა­მო­ი­ცა და მი­სახ­სოვ­რეს. ასე­ვე მაქვს მო­რის ფო­ცხიშ­ვი­ლის, იო­სებ ნო­ნეშ­ვი­ლის, ირაკ­ლი აბა­ში­ძის შვი­ლე­ბის მიერ ნა­ჩუ­ქა­რი წიგ­ნე­ბი. არის კი­დევ რამ­დე­ნი­მე წიგ­ნი, შე­იძ­ლე­ბა ისი­ნი ცნო­ბილ და კლა­სი­კოს ავ­ტო­რებს არ ეკუთ­ვნო­დეს, მაგ­რამ ჩემ­თვის ძვირ­ფა­სია.

- პრო­ფე­სი­უ­ლი არ­ჩე­ვა­ნი რომ გა­ა­კე­თეთ, რო­მე­ლი ავ­ტო­რის დად­გმა­ზე ფიქ­რობ­დით ყვე­ლა­ზე ხში­რად?

- ყვე­ლა­ფე­რი შექ­სპი­რამ­დე მი­დის. შემ­დეგ წლებ­ში ბევ­რი ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი დრა­მა­ტურ­გი წა­მო­ვი­და, მაგ­რამ პირ­ვე­ლი და გე­ნი­ა­ლუ­რი დრა­მა­ტურ­გი მა­ინც შექ­სპი­რია. თუმ­ცა მა­შინ­ვე ძა­ლი­ან მომ­წონ­და კლდი­აშ­ვი­ლი, იბ­სე­ნი და ჩე­ხო­ვი. ეს ის დრა­მა­ტურ­გე­ბი იყ­ვნენ, რომ­ლებ­საც ძა­ლი­ან ხში­რად ვკი­თხუ­ლობ­დი. დღე­საც შე­მიძ­ლია დღე­ში 20-25 პი­ე­სა წა­ვი­კი­თხო. შე­იძ­ლე­ბა და­უ­ჯე­რე­ბე­ლია, მაგ­რამ პი­ე­სებს ძა­ლი­ან ად­ვი­ლად ვკი­თხუ­ლობ და თან დიდი სი­ა­მოვ­ნე­ბი­თაც. კლა­სი­კის 80% წა­კი­თხუ­ლი მაქვს და ამი­ტომ ამ ეტაპ­ზე თა­ნა­მედ­რო­ვე ავ­ტო­რე­ბის შე­მოქ­მე­დე­ბას ვეც­ნო­ბი.

- კი­თხვის რამე რი­ტუ­ა­ლი თუ გაქვთ?

- კი, რო­გორ არა. მცი­რე თუ დიდი ნა­წარ­მო­ე­ბის კი­თხვი­სას, თუ ვგრძნობ, რომ მომ­წონს, კი­თხვას ვწყვეტ, 2-3 დღე წიგნს არ ვე­კა­რე­ბი და მერე ვუბ­რუნ­დე­ბი. ეტყო­ბა, ეს ჩვე­ვა ბავ­შვო­ბი­დან გა­მომ­ყვა. ამით ბე­ბი­ამ "და­მა­ა­ვა­და". მინ­და, წიგ­ნი ნელ-ნელა ავით­ვი­სო და ამ პრო­ცესს ვა­ხან­გრძლი­ვებ. მა­გა­ლი­თის­თვის გე­ტყვით, როცა "დათა თუ­თაშ­ხია" წა­ვი­კი­თხე, ეს მარ­თლაც გე­ნი­ა­ლუ­რი ნა­წარ­მო­ე­ბი, ყო­ვე­ლი თა­ვის წა­კი­თხვის შემ­დეგ კი­თხვას ვწყვეტ­დი. ეს ანა­ლი­ზის მო­მენ­ტიც იყო და თან მინ­დო­და წიგ­ნი დიდ­ხანს გაგ­რძე­ლე­ბუ­ლი­ყო. ფილ­მიც არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვია, სა­დაც ქარ­თვე­ლი მსა­ხი­ო­ბე­ბის კოჰორ­ტაა თავ­მოყ­რი­ლი, მაგ­რამ მე ჩემს სტუ­დენ­ტებს ვე­უბ­ნე­ბი ხოლ­მე, რომ ნა­წარ­მო­ე­ბი ფილ­მის მი­ხედ­ვით კი არ "და­ი­ნა­ხონ", არა­მედ სა­კუ­თა­რი გა­აზ­რე­ბით. ამ ნა­წარ­მო­ებს რომ კი­თხუ­ლობ, მა­შინ ხვდე­ბი ქარ­თუ­ლი გე­ნის გა­მოვ­ლე­ნას, მწერ­ლის ნიჭს, პერ­სო­ნა­ჟე­ბის სა­ხით გად­მო­ცე­მულ ქარ­თულ ხა­სი­ათს, მსოფ­ლმხედ­ვე­ლო­ბას. ფი­ლო­სო­ფი­უ­რი ნა­წარ­მო­ე­ბია, ძა­ლი­ან დიდი, ვიდ­რე ეს ერთი გა­და­კი­თხვით შე­იძ­ლე­ბა მო­ეჩ­ვე­ნოს მკი­თხველს.

- მი­ლი­ო­ნო­ბით ნა­წარ­მო­ე­ბი გა­და­აქვთ სცე­ნა­ზე ან იღე­ბენ ფილ­მად. ამ თვალ­საზ­რი­სით თქვენ ყვე­ლა­ზე მე­ტად რო­მე­ლი მოგ­წონთ?

- ჩემი აზ­რით, გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლი, რად­გან ის "ზუს­ტად" წერ­და და ასე­ვე დიდი სი­ზუს­ტით იღებ­და იმას, რა­საც გრძნობ­და. ამ­ჟა­მად ვმუ­შა­ობ იმა­ზე, რომ მისი სცე­ნუ­რი ადაპ­ტა­ცია მო­ვახ­დი­ნო. ჩო­ხე­ლის ერთ-ერთი ბოლო სა­ინ­ტე­რე­სო რო­მა­ნია "წი­თე­ლი მღვდე­ლი", სა­დაც ჩანს მთე­ლი ის სამ­ყა­რო, რო­მელ­საც გო­დერ­ძი გუ­ლი­თა და გო­ნე­ბით ატა­რებ­და. არ შე­მე­შინ­დე­ბა და ვი­ტყვი, რომ ვაჟა-ფშა­ვე­ლას შემ­დეგ, ამ­გვა­რად "სიღ­რმე­ში" სხვა არა­ვინ ჩა­სუ­ლა. ამა­ში ყვე­ლა­ფერს ვგუ­ლის­ხმობ, არა მხო­ლოდ ფოლკ­ლორს, არა­მედ იმ მის­ტი­კურ სამ­ყა­როს, რაც არის სიკ­ვდი­ლი­სა და სი­ცო­ცხლის პირ­ვე­ლა­დო­ბა, თუ რა არის მთა­ვა­რი და რა რჩე­ბა ადა­მი­ა­ნის­გან, როცა ის ამ სამ­ყა­რო­დან მი­დის. ჩო­ხე­ლი და ვაჟა ქარ­თუ­ლე­ნო­ვა­ნე­ბი რომ არ ყო­ფი­ლიყ­ვნენ და ამ დო­ნე­ზე ინ­გლი­სუ­რად ან რუ­სუ­ლად ეწე­რათ, მსოფ­ლი­ო­ში ბევ­რად ცნო­ბი­ლე­ბი იქ­ნე­ბოდ­ნენ. მათი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბით და­ინ­ტე­რეს­დე­ბოდ­ნენ ისე­თი დიდი რე­ჟი­სო­რე­ბი, რო­გო­რე­ბიც არი­ან მა­გა­ლი­თად, ფე­ლი­ნი, სპილ­ბერ­გი, ტა­რან­ტი­ნო. როცა ვკი­თხუ­ლობ რეზო ინა­ნიშ­ვილს, გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვილს, თა­მაზ ჭი­ლა­ძეს, გა­ოგ­ნე­ბამ­დე მივ­დი­ვარ და ასე მხო­ლოდ მე არ მე­მარ­თე­ბა. თა­მაზ ჭი­ლა­ძე ინ­გლი­სუ­რე­ნო­ვა­ნი მწე­რა­ლი რომ ყო­ფი­ლი­ყო, ალ­ბათ მსოფ­ლიო ავ­ტორ­თა ათე­ულ­ში შე­ვი­დო­და. ჩვე­ნი პა­ტა­რა ერის ტკი­ვი­ლია, რომ ჩვე­ნი ენა ისე არ ეს­მით, რო­გორც თი­თო­ე­ულ ჩვენ­განს კი­თხვის დროს, მაგ­რამ, მე­ო­რე მხრივ, სი­ა­მა­ყეა, რომ იმ განძს, რო­გო­რი­ცაა ქარ­თუ­ლი ენა, მხო­ლოდ ჩვენ შეგ­ვიძ­ლია ჩავ­წვდეთ.

- რო­მე­ლი თე­ატ­რის დას­თან გეგ­მავთ ჩო­ხე­ლის დად­გმას?

- რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რის. თა­ვის დრო­ზე, როცა ეს იდეა ბა­ტონ რო­ბერტ სტუ­რუ­ას გა­ვა­ცა­ნი, მე­გო­ნა, უარ­ყო­ფი­თად შეხ­ვდე­ბო­და, მაგ­რამ ჩემ­და გა­საკ­ვი­რად, მისი პირ­ვე­ლი რე­აქ­ცია ასე­თი იყო: "სა­ი­დან გა­გახ­სენ­და?! ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო იქ­ნე­ბა" და იქვე და­ა­მა­ტა, შე­იძ­ლე­ბა ბევ­რი მა­ყუ­რე­ბე­ლი არ ჰყავ­დე­სო. ჯერ ზუს­ტად არ ვიცი, რო­დის და რო­გორ გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბა, ჯერ­ჯე­რო­ბით გო­ნე­ბა­ში მაქვს და ძი­ე­ბა­ში ვარ.

- წლე­ბი რომ გა­დის, კი­თხვის დროს სენ­ტი­მენ­ტა­ლუ­რო­ბა გე­მა­ტე­ბათ?

- სა­ერ­თოდ, ცოტა სენ­ტი­მენ­ტა­ლუ­რი ვარ. თუ ნა­წარ­მო­ე­ბი ჩემ­ზე ემო­ცი­უ­რად მოქ­მე­დებს, არ ვე­რი­დე­ბი არც სი­ცილს და არც ცრემლს. მიყ­ვარს, როცა ადა­მი­ა­ნი ში­ნა­გა­ნად სუფ­თავ­დე­ბა, კა­თარ­სი­სი ემარ­თე­ბა. სხვაგ­ვა­რად ადა­მი­ა­ნი რო­ბოტს და­ემ­სგავ­სე­ბა. არც ისე­თი "ცრემ­ლმდე­ნი" ადა­მი­ა­ნი ვარ (იღი­მის), მაგ­რამ თუ ნა­წარ­მო­ე­ბი მი­მი­ჯაჭ­ვებს და კი­თხვი­სას დრო­დად­რო გა­მაჟ­რი­ა­ლებს, მა­შინ თა­ვი­სუ­ფად ვენ­დო­ბი ჩემს ინ­ტუ­ი­ცი­ა­სა და ემო­ცი­ას. ჩემი პრო­ფე­სია ემო­ცი­ის გა­რე­შე არ არ­სე­ბობს. ვფიქ­რობ და ამას ჩემს სტუ­დენ­ტებ­საც ვე­უბ­ნე­ბი, რომ როცა აღა­რა­ფე­რი გა­ღელ­ვებს, არ გტკი­ვა, არ გიყ­ვარს, აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბა არ გე­უფ­ლე­ბა, მა­შინ უკვე ჩვენს პრო­ფე­სი­ა­ში ყვე­ლა­ფე­რი მთავ­რდე­ბა.

- თა­ნა­მედ­რო­ვე ავ­ტო­რებ­ზეც გაგ­ვი­ზი­ა­რეთ თქვე­ნი აზრი...

- დიდი ბო­დი­ში მათ­თან, მაგ­რამ ძა­ლი­ან ჰგვა­ნან ერ­თმა­ნეთს. ისე­თი თე­მე­ბით არი­ან და­კა­ვე­ბუ­ლი, რო­გო­რე­ბი­ცაა: სექ­სი, ნარ­კო­ტი­კი, ქუჩა, სა­დო­მა­ზო­ხიზ­მის თემა, სექ­სუ­ა­ლუ­რი და­უკ­მა­ყო­ფი­ლებ­ლო­ბის დიდი ტკი­ვი­ლი და რო­გორც უნდა გა­გიკ­ვირ­დეთ, ამას ქა­ლე­ბი წე­რენ. თუმ­ცა არი­ან გა­მო­ნაკ­ლი­სე­ბიც და ამ ფონ­ზე გა­მოვ­ყოფ­დი აკა მორ­ჩი­ლა­ძეს. ჩა­მოთ­ვლი­ლი თე­მე­ბი­დან ბევ­რი მის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში­ცაა, მაგ­რამ ის ძა­ლი­ან კარ­გი ქარ­თუ­ლით და სა­ინ­ტე­რე­სოდ წერს. დე­ტექ­ტი­ვი­ცაა, ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი დრა­მაც და სხვა ჟან­რე­ბიც, მაგ­რამ სწო­რედ იმი­ტომ მომ­წონს, რომ მორ­ჩი­ლა­ძეს შე­უძ­ლია მკი­თხვე­ლი ამ მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბით "და­ი­ჭი­როს".

- ბოლო პე­რი­ოდ­ში რა წიგ­ნი შე­ი­ძი­ნეთ? რა გა­ჩუ­ქეს და თქვენ სხვას რა უსახ­სოვ­რეთ...

- მჭირ­დე­ბო­და და ორ­კვი­რი­ა­ნი ძებ­ნის შემ­დეგ, ბუ­კი­ნის­ტებ­ში ძლივს ვი­შო­ვე "მოლა ნას­რე­დი­ნის ოხუნ­ჯო­ბა­ნი". რაც შე­ე­ხე­ბა სა­ჩუ­ქარს, ჩემი მე­გობ­რის შვილს ვა­ჩუ­ქე ორე­ნო­ვა­ნი, ქარ­თულ-ფრან­გუ­ლად გა­მო­ცე­მუ­ლი "პა­ტა­რა უფ­ლის­წუ­ლი". ეს წიგ­ნი ჩემ­თვი­საც ვი­ყი­დე. შინ კი მქონ­და, მაგ­რამ ის უკვე სა­ოც­რად გაც­ვე­თი­ლი იყო. ასე­ვე შე­ვი­ძი­ნე გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლის სამ­ტო­მე­უ­ლი და მის შე­ძე­ნას ყვე­ლას ვურ­ჩევ.

- ახა­ლი წელი ახ­ლოვ­დე­ბა და რა წიგნს ისურ­ვებ­დით სა­ჩუქ­რად?

- ძა­ლი­ან მინ­და, თა­მაზ ჭი­ლა­ძის შვი­დტო­მე­უ­ლი მქონ­დეს.

ანა კა­ლან­და­ძე

ჟურ­ნა­ლი "რე­ი­ტინ­გი"

(გა­მო­დის ორ­შა­ბა­თო­ბით)

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
ჩრდილოეთ კორეის ახალმა სამხედრო ხომალდმა კატასტროფა განიცადა

რა წიგნს ისურვებდა საახალწლო საჩუქრად გოჩა კაპანაძე

რა წიგნს ისურვებდა საახალწლო საჩუქრად გოჩა კაპანაძე

წერა-კითხვა ბებიამ შეასწავლა მასაც და მის უფროს ძმასაც. პროფესიით ქართული ენის ფილოლოგმა შვილიშვილებს პირველად "დედაენა" წაუკითხა. სხვადასხვა ავტორის მოთხრობების გაცნობის შემდეგ, ალექსანდრე ყაზბეგის შემოქმედებას აზიარა. ფიქრობს, რომ მიუხედავად მცირე ასაკისა და ყაზბეგისეული ენის სირთულისა, ალბათ იმიტომ შეარჩია, რომ ბავშვებს სამშობლოსადმი სიყვარული გაღვივებოდათ, სირთულეების წინააღმდეგ გამძლეობა და ბრძოლა ესწავლათ. შემდეგ იყო "შერლოკ ჰოლმსი" და ამ ცნობილი გამომძიებლის საქმეების მთელი სერია. თუ კითხვის დროს ინტუიციით დამნაშავის ვინაობას ამოიცნობდა და მისი ეჭვები გამართლდებოდა, ეს ფაქტი დიდ ბედნიერებას ანიჭებდა. თუმცა ხშირად ისეც ხდებოდა, რომ როცა დეტექტივების კითხვა გაიტაცებდა და სიუჟეტი კვანძის გახსნას უახლოვდებოდა, ბებია კითხვას სწორედ იქ აწყვეტინებდა და წიგნს 2-3 დღე არ უბრუნებდა. ალბათ ესეც ერთგვარი ხერხია, რომ მოზარდი წიგნის კითხვას მიაჩვიო.

მსახიობი და რეჟისორი გოჩა კაპანაძე ბოლო დროს პოეზიას განსაკუთრებით დაუახლოვდა და კითხულობს როგორც კლასიკოსების, ისე თანამედროვე პოეტების შემოქმედებას. ხშირად, რუსთაველის გამზირზე გავლილს, თვალში ისეთი წიგნები ხვდება, რომელთა სათაურებიც დაახლოებით ასე ჟღერს: "სისხლიანი ზეწარი", "ერთი ღამე", "მე და შენ". არ უარყოფს, რომ ასეთ ნაწერებს თავისი მკითხველი ჰყავს, მაგრამ, სამწუხაროდ, ასეთი ლიტერატურით დაინტერესებულ ადამიანს არც ახლა და არც მომავალში სერიოზული შემოქმედების წაკითხვის სურვილი არ გაუჩნდება და ამას ფიზიკურადაც ვერ შეძლებს. "როცა შლაგერს უსმენ, დიდი ბოდიში ამ გამოთქმაზე, ბაზარსა და ტაქსებში ჩართულ მუსიკას, იმავდროულად ჩაიკოვსკის, ბეთჰოვენს, ვაგნერს, რახმანინოვს ვეღარ მოისმენ. ასევე ხდება ლიტერატურაშიც, თუ კარგ ლიტერატურაზე არ ხარ აღზრდილი, მაშინ ადვილად აღსაქმელს ეძებ და მას კითხულობ. თუმცა საერთოდ, რომ კითხულობ, ესეც კარგია", - გვითხრა მან საუბრისას...

-  ბავშვობაში ლიტერატურას ბების რჩევით ვკითხულობდი. სკოლაში ვსწავლობდი, როცა მან ნიკო ლორთქიფანიძის მოთხრობების წაკითხვა მირჩია. მას მოჰყვა ჯავახიშვილი, კლდიაშვილი, კონსტანტინე გამსახურდია... მახსოვს, ეგნატე ნინოშვილის მოთხრობებზე ძალიან ბევრი ვიტირე (იღიმის), განსაკუთრებით "გოგია უიშვილზე". მაგრამ ყველაზე გულისმომკვლელი "შვლის ნუკრის ნაამბობი" იყო. კითხვა დედასაც ძალიან უყვარდა. არ მახსოვს დედა წიგნის გარეშე და ამ თვალსაზრისით რჩევებს მისგანაც ვიღებდი. იმ დროს ნაწარმოებებს ლიტერატურულ ჟურნალ-გაზეთებშიც ვკითხულობდით. საოჯახო ბიბლიოთეკის გამდიდრებაზე დედა და ბებია ზრუნავდნენ, თუმცა მეც ძალიან ადრეულ ასაკში დავიწყე წიგნების შეძენა. რუსთაველზე იყო წიგნების მაღაზია, რომლის დირექტორის გვარი ახლაც მახსოვს - გოჩა აბულაძე. ერთხელ, მსოფლიო ლიტერატურის 40-ტომეულის ერთ-ერთი წიგნის შესაძენად რიგში ვიდექი. საერთოდ, წიგნების საყიდლად ყოველთვის გრძელ რიგში გიწევდა დგომა, რადგან მაშინ ადამიანები უფრო ბევრს კითხულობდნენ, ვიდრე ახლა. მაღაზიაში შემოვიდა დიდი რეჟისორი თენგიზ აბულაძე. ამ დროს მესმის სახელი "გოჩა". როგორი ბედნიერი სახით მოვბრუნდი, ვერ აგიწერთ, ვიფიქრე, რომ ბატონმა თენგიზმა იცოდა ჩემი ვინაობა. თურმე ის მაღაზიის დირექტორს მიმართავდა და არა მე (იღიმის). მახსოვს, პირველ კურსზე ვსწავლობდი, როცა მოსკოვში წავედი და იქიდან ჩამოვიტანე მიხეილ ბულგაკოვის "ძაღლის გული", თან იცით როგორ?! მაშინ ეს ნაწარმოები არ იბეჭდებოდა, შპალერის რულონივით იყო დახვეული და თბილისში ისე წამოვიღე. იმ ფურცლებს დედა ერთი კვირის განმავლობაში ჭრიდა, რომ წიგნის ფორმა მიეცა.

-  მოსკოვში სად იშოვეთ, სტამბიდან წამოიღეთ?

-  არა. მოსკოვში ნათესავები გვყავდა და ხალხს რომ წაეკითხა, მათ რომელიღაც სამეცნიერო ინსტიტუტში ეს ნაწარმოები რგოლებად გააკეთებინეს და სხვებთან ერთად მეც შემხვდა. კარგი წიგნები იყიდებოდა ბაქოში და ასეთი მაღაზიები ქალაქში დღემდეა. დედას ახლობლები ჰყავდა და როცა ჩავდიოდით, ბაქოდან ყოველთვის საინტერესო წიგნები ჩამოგვქონდა. არაერთი წიგნი ჩამოგვიტანია მოსკოვიდან, ლენინგრადიდან. კარგი წიგნების მაღაზია გვქონდა თბილისში, პლეხანოვზეც.

-  საოჯახო ბიბლიოთეკაში წიგ­ნები ავტორისეული ხელმოწერით ყოველთვის განსაკუთრებით ძვირფასია. რომელს გამოარჩევთ?

-  უპირველესად დავასახელებ ანა კალანდაძის ლექსების კრებულს. როცა პოეტის 80 წლის იუბილესთან დაკავშირებით საღამო მოვამზადე, მან წიგნი ლაკონური, თუმცა ჩემთვის საამაყო წარწერით მაჩუქა. ასევე პატრიარქის დიდი წიგნი, მისივე ხელმოწერით, რომელიც უწმინდესის აღსაყდრებიდან 30 წლისთავთან დაკავშირებით გამოიცა და მისახსოვრეს. ასევე მაქვს მორის ფოცხიშვილის, იოსებ ნონეშვილის, ირაკლი აბაშიძის შვილების მიერ ნაჩუქარი წიგნები. არის კიდევ რამდენიმე წიგნი, შეიძლება ისინი ცნობილ და კლასიკოს ავტორებს არ ეკუთვნოდეს, მაგრამ ჩემთვის ძვირფასია.

-  პროფესიული არჩევანი რომ გააკეთეთ, რომელი ავტორის დადგმაზე ფიქრობდით ყველაზე ხშირად?

-  ყველაფერი შექსპირამდე მიდის. შემდეგ წლებში ბევრი ალტერნატიული დრამატურგი წამოვიდა, მაგრამ პირველი და გენიალური დრამატურგი მაინც შექსპირია. თუმცა მაშინვე ძალიან მომწონდა კლდიაშვილი, იბსენი და ჩეხოვი. ეს ის დრამატურგები იყვნენ, რომლებსაც ძალიან ხშირად ვკითხულობდი. დღესაც შემიძლია დღეში 20-25 პიესა წავიკითხო. შეიძლება დაუჯერებელია, მაგრამ პიესებს ძალიან ადვილად ვკითხულობ და თან დიდი სიამოვნებითაც. კლასიკის 80% წაკითხული მაქვს და ამიტომ ამ ეტაპზე თანამედროვე ავტორების შემოქმედებას ვეცნობი.

-  კითხვის რამე რიტუალი თუ გაქვთ?

-  კი, როგორ არა. მცირე თუ დიდი ნაწარმოების კითხვისას, თუ ვგრძნობ, რომ მომწონს, კითხვას ვწყვეტ, 2-3 დღე წიგნს არ ვეკარები და მერე ვუბრუნდები. ეტყობა, ეს ჩვევა ბავშვობიდან გამომყვა. ამით ბებიამ "დამაავადა". მინდა, წიგნი ნელ-ნელა ავითვისო და ამ პროცესს ვახანგრძლივებ. მაგალითისთვის გეტყვით, როცა "დათა თუთაშხია" წავიკითხე, ეს მართლაც გენიალური ნაწარმოები, ყოველი თავის წაკითხვის შემდეგ კითხვას ვწყვეტდი. ეს ანალიზის მომენტიც იყო და თან მინდოდა წიგნი დიდხანს გაგრძელებულიყო. ფილმიც არაჩვეულებრივია, სადაც ქართველი მსახიობების კოჰორტაა თავმოყრილი, მაგრამ მე ჩემს სტუდენტებს ვეუბნები ხოლმე, რომ ნაწარმოები ფილმის მიხედვით კი არ "დაინახონ", არამედ საკუთარი გააზრებით. ამ ნაწარმოებს რომ კითხულობ, მაშინ ხვდები ქართული გენის გამოვლენას, მწერლის ნიჭს, პერსონაჟების სახით გადმოცემულ ქართულ ხასიათს, მსოფლმხედველობას. ფილოსოფიური ნაწარმოებია, ძალიან დიდი, ვიდრე ეს ერთი გადაკითხვით შეიძლება მოეჩვენოს მკითხველს.

-  მილიონობით ნაწარმოები გა­და­აქვთ სცენაზე ან იღებენ ფილმად. ამ თვალსაზრისით თქვენ ყველაზე მეტად რომელი მოგწონთ?

-  ჩემი აზრით, გოდერძი ჩოხელი, რადგან ის "ზუსტად" წერდა და ასევე დიდი სიზუსტით იღებდა იმას, რასაც გრძნობდა. ამჟამად ვმუშაობ იმაზე, რომ მისი სცენური ადაპტაცია მოვახდინო. ჩოხელის ერთ-ერთი ბოლო საინტერესო რომანია "წითელი მღვდელი", სადაც ჩანს მთელი ის სამყარო, რომელსაც გოდერძი გულითა და გონებით ატარებდა. არ შემეშინდება და ვიტყვი, რომ ვაჟა-ფშაველას შემდეგ, ამგვარად "სიღრმეში" სხვა არავინ ჩასულა. ამაში ყველაფერს ვგულისხმობ, არა მხოლოდ ფოლკლორს, არამედ იმ მისტიკურ სამყაროს, რაც არის სიკვდილისა და სიცოცხლის პირველადობა, თუ რა არის მთავარი და რა რჩება ადამიანისგან, როცა ის ამ სამყაროდან მიდის. ჩოხელი და ვაჟა ქართულენოვანები რომ არ ყოფილიყვნენ და ამ დონეზე ინგლისურად ან რუსულად ეწერათ, მსოფლიოში ბევრად ცნობილები იქნებოდნენ. მათი ნაწარმოებებით დაინტერესდებოდნენ ისეთი დიდი რეჟისორები, როგორებიც არიან მაგალითად, ფელინი, სპილბერგი, ტარანტინო. როცა ვკითხულობ რეზო ინანიშვილს, გურამ დოჩანაშვილს, თამაზ ჭილაძეს, გაოგნებამდე მივდივარ და ასე მხოლოდ მე არ მემართება. თამაზ ჭილაძე ინგლისურენოვანი მწერალი რომ ყოფილიყო, ალბათ მსოფლიო ავტორთა ათეულში შევიდოდა. ჩვენი პატარა ერის ტკივილია, რომ ჩვენი ენა ისე არ ესმით, როგორც თითოეულ ჩვენგანს კითხვის დროს, მაგრამ, მეორე მხრივ, სიამაყეა, რომ იმ განძს, როგორიცაა ქართული ენა, მხოლოდ ჩვენ შეგვიძლია ჩავწვდეთ.

-  რომელი თეატრის დასთან გეგმავთ ჩოხელის დადგმას?

-  რუსთაველის თეატრის. თავის დროზე, როცა ეს იდეა ბატონ რობერტ სტურუას გავაცანი, მეგონა, უარყოფითად შეხვდებოდა, მაგრამ ჩემდა გასაკვირად, მისი პირველი რეაქცია ასეთი იყო: "საიდან გაგახსენდა?! ძალიან საინტერესო იქნება" და იქვე დაამატა, შეიძლება ბევრი მაყურებელი არ ჰყავდესო. ჯერ ზუსტად არ ვიცი, როდის და როგორ განხორციელდება, ჯერჯერობით გონებაში მაქვს და ძიებაში ვარ.

-  წლები რომ გადის, კითხვის დროს სენტიმენტალურობა გემატებათ?

-  საერთოდ, ცოტა სენტიმენტალური ვარ. თუ ნაწარმოები ჩემზე ემოციურად მოქმედებს, არ ვერიდები არც სიცილს და არც ცრემლს. მიყვარს, როცა ადამიანი შინაგანად სუფთავდება, კათარსისი ემართება. სხვაგვარად ადამიანი რობოტს დაემსგავსება. არც ისეთი "ცრემლმდენი" ადამიანი ვარ (იღიმის), მაგრამ თუ ნაწარმოები მიმიჯაჭვებს და კითხვისას დროდადრო გამაჟრიალებს, მაშინ თავისუფად ვენდობი ჩემს ინტუიციასა და ემოციას. ჩემი პროფესია ემოციის გარეშე არ არსებობს. ვფიქრობ და ამას ჩემს სტუდენტებსაც ვეუბნები, რომ როცა აღარაფერი გაღელვებს, არ გტკივა, არ გიყვარს, აღფრთოვანება არ გეუფლება, მაშინ უკვე ჩვენს პროფესიაში ყველაფერი მთავრდება.

-  თანამედროვე ავტორებზეც გაგვიზიარეთ თქვენი აზრი...

-  დიდი ბოდიში მათთან, მაგრამ ძალიან ჰგვანან ერთმანეთს. ისეთი თემებით არიან დაკავებული, როგორებიცაა: სექსი, ნარკოტიკი, ქუჩა, სადომაზოხიზმის თემა, სექსუალური დაუკმაყოფილებლობის დიდი ტკივილი და როგორც უნდა გაგიკვირდეთ, ამას ქალები წერენ. თუმცა არიან გამონაკლისებიც და ამ ფონზე გამოვყოფდი აკა მორჩილაძეს. ჩამოთვლილი თემებიდან ბევრი მის შემოქმედებაშიცაა, მაგრამ ის ძალიან კარგი ქართულით და საინტერესოდ წერს. დეტექტივიცაა, ფსიქოლოგიური დრამაც და სხვა ჟანრებიც, მაგრამ სწორედ იმიტომ მომწონს, რომ მორჩილაძეს შეუძლია მკითხველი ამ მრავალფეროვნებით "დაიჭიროს".

-  ბოლო პერიოდში რა წიგნი შეიძინეთ? რა გაჩუქეს და თქვენ სხვას რა უსახსოვრეთ...

-  მჭირდებოდა და ორკვირიანი ძებნის შემდეგ, ბუკინისტებში ძლივს ვიშოვე "მოლა ნასრედინის ოხუნჯობანი". რაც შეეხება საჩუქარს, ჩემი მეგობრის შვილს ვაჩუქე ორენოვანი, ქართულ-ფრანგულად გამოცემული "პატარა უფლისწული". ეს წიგნი ჩემთვისაც ვიყიდე. შინ კი მქონდა, მაგრამ ის უკვე საოცრად გაცვეთილი იყო. ასევე შევიძინე გოდერძი ჩოხელის სამტომეული და მის შეძენას ყველას ვურჩევ.

-  ახალი წელი ახლოვდება და რა წიგნს ისურვებდით საჩუქრად?

-  ძალიან მინდა, თამაზ ჭილაძის შვიდტომეული მქონდეს.

ანა კალანდაძე

ჟურნალი "რეიტინგი"

(გამოდის ორშაბათობით)

ახალგაზრდებისთვის საინტერესო ამბები!

შოთა რუსთაველის გაციფრულებული პორტრეტი და „ვეფხისტყაოსნით“ შთაგონებული კოლექცია

"ნინის კითხვის საათი" – "ბიბლუსის" პროექტი, რომელიც წელს ათასობით ბავშვს გააერთიანებს