რა განძს ინა­ხავს ეროვ­ნუ­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კა

სა­ქარ­თვე­ლოს პარ­ლა­მენ­ტის ეროვ­ნუ­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბა სა­ინ­ტე­რე­სო შეხ­ვედ­რე­ბის, სა­ღა­მო­ე­ბის, რა­რი­ტე­ტე­ბის მო­ძი­ე­ბისა და სხვა სა­ინ­ტე­რე­სო ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის გარ­და, მე­გობ­რე­ბის დახ­მა­რე­ბით, უცხ­ო­ეთ­შიც ხსნის ქარ­თუ­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კის ფი­ლი­ა­ლებს და წიგ­ნე­ბით ამა­რა­გებს. რო­გორ ცხოვ­რობს ეროვ­ნუ­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კა, რას ინა­ხავს და იცავს, რა მდგო­მა­რე­ო­ბა­შია იშ­ვი­ათ გა­მო­ცე­მა­თა სა­ცა­ვი, ამ თე­მებ­ზე სა­სა­უბ­როდ ბიბ­ლი­ო­თე­კის გე­ნე­რა­ლურ დი­რექ­ტორს, გი­ორ­გი კე­კე­ლი­ძეს ვეწ­ვი­ეთ.

- ლე­გენ­და, თით­ქოს მი­ლი­ო­ნო­ბით წიგ­ნი გა­ი­ტა­ნეს ბიბ­ლი­ო­თე­კი­დან - ცხა­დი­ა, ჩემს დი­რექ­ტო­რო­ბამ­დე პე­რი­ოდ­ზეა ლა­პა­რა­კი, - აბ­სურ­დი­ა, რად­გან ამ­დე­ნი წიგ­ნი ბიბ­ლი­ო­თე­კას არას­დროს ჰქო­ნი­ა. და­კარ­გუ­ლი წიგ­ნე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა რამ­დე­ნი­მე ასე­უ­ლი თუ იქ­ნე­ბა. ამას­თა­ნა­ვე, რამ­დე­ნი­მე წლის წინ ეროვ­ნულ ბიბ­ლი­ო­თე­კას შე­მო­უ­ერ­თდა წიგ­ნის პა­ლა­ტა თა­ვი­სი ფონ­დით და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის კითხ­ვე­ბი ფონ­დი­დან და­კარ­გულ წიგ­ნებ­საც ეხე­ბა და რად­გან სა­ზო­გა­დო­ე­ბას აწუ­ხებს ეს თე­მა, აქვს კითხ­ვე­ბი, ჩვენ კი მო­ვა­ლე­ნი ვართ, ვუ­პა­სუ­ხოთ, გავ­ზარ­დეთ ინ­ვენ­ტა­რი­ზა­ცი­ის კო­მი­სი­ა, ხო­ლო ში­და საბ­ჭო გავ­ხა­დეთ მუდ­მივ­მოქ­მე­დი. საბ­ჭოს მო­ნი­ტო­რინ­გის ჯგუფ­ში ჩავ­რთავთ ლი­ტე­რა­ტუ­რის მუ­ზე­უ­მის, ეროვ­ნუ­ლი არ­ქი­ვი­სა და სხვა მო­ნა­თე­სა­ვე ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის, ასე­ვე, ეროვ­ნუ­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კის ახ­ლად შექ­მნი­ლი სა­მე­გობ­რო­ე­ბის, მათ შო­რის - "პა­ლიტ­რა­მე­დი­ის" წარ­მო­მად­გენ­ლებს. ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი თვალ­ყურს მი­ა­დევ­ნე­ბენ საბ­ჭოს ან­გა­რი­შებს და სა­ბო­ლო­ოდ აღი­რიცხ­ე­ბა, რამ­დე­ნი წიგ­ნი გვაქვს, რამ­დე­ნი შე­იძ­ლე­ბო­და გვქო­ნო­და წლე­ბის წინ სხვა მო­ნა­ცე­მე­ბით და რა დაგ­ვაკ­ლდა. დღეს კი ბიბ­ლი­ო­თე­კას წიგ­ნე­ბის 3-დან 4 მი­ლი­ო­ნამ­დე ერ­თე­უ­ლი აქვს, უფ­რო ზუს­ტად - 3 641 456 მი­ლი­ო­ნი.

- დღე­ში სა­შუ­ა­ლოდ რამ­დე­ნი მკითხ­ვე­ლი სტუმ­რობს ბიბ­ლი­ო­თე­კას?

- რად­გან ჩვე­ნი მთა­ვა­რი სამ­კითხ­ვე­ლო კორ­პუ­სი სა­რე­მონ­ტო­ა, აქ­ვე დავ­ძენ, რომ, "ქარ­თუ ჯგუ­ფი", სა­ვა­რა­უ­დოდ, მა­ლე და­იწყ­ებს მის შე­კე­თე­ბას, ბიბ­ლი­ო­თე­კის სამ­კითხ­ვე­ლო დარ­ბა­ზე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა შეზღ­უ­დუ­ლი­ა. აქ­ტი­უ­რად მხო­ლოდ 10-მდე დარ­ბა­ზი მუ­შა­ობს და ამ პი­რო­ბებ­ში დღე­ში 2000-მდე მკითხ­ველს ვი­ღებთ. აქე­დან 400-500 ადა­მი­ა­ნი სტა­ბი­ლუ­რი, ერ­თგუ­ლი მკითხ­ვე­ლი­ა, თი­თო­ე­უ­ლი - ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო ადა­მი­ა­ნი, და­ნარ­ჩე­ნი კი, სა­ჭი­რო­ე­ბი­სა­მებრ, ერ­თჯე­რა­დად შე­მო­დის და ნე­ბის­მი­ერ მკითხ­ველს, გა­წევ­რე­ბით დაწყ­ე­ბუ­ლი, ბიბ­ლი­ო­თე­კა სრუ­ლი­ად უფა­სოდ ემ­სა­ხუ­რე­ბა. მკითხ­ვე­ლე­ბის ნაკ­ლე­ბო­ბას არ ვუ­ჩი­ვით, რად­გან, სხვა ბიბ­ლი­ო­თე­კე­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, აქ ისე­თი წიგ­ნე­ბი გვაქვს, ინ­ტერ­ნეტ­ში რომ ვერ წა­ი­კითხ­ა­ვენ. სხვა­თა შო­რის, მკითხ­ველ­თა დი­დი ნა­წი­ლი სტუ­დენ­ტო­ბა­ა, გა­მოც­დე­ბის­თვის რომ სჭირ­დე­ბა ლი­ტე­რა­ტუ­რა, აბა, თო­მას მა­ნის წა­სა­კითხ­ად აქ იშ­ვი­ა­თად თუ შე­მო­ვა ვინ­მე. ახალ­გაზ­რდო­ბის კი­დევ უფ­რო მე­ტად და­სა­ინ­ტე­რე­სებ­ლად მე­მო­რან­დუ­მი გა­ვა­ფორ­მეთ ბევრ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას­თან, რომ­ლე­ბიც ჩვენს დარ­ბა­ზებ­ში აწყ­ო­ბენ პო­ე­ზი­ის სა­ღა­მო­ებს, დის­კუ­სი­ებს, შეხ­ვედ­რებს, გა­მო­ფე­ნებს, პრე­ზენ­ტა­ცი­ებს. ამით ირი­ბი გზით ვცდი­ლობთ ადა­მი­ა­ნე­ბის წიგ­ნთან და­მე­გობ­რე­ბას. პა­რა­ლე­ლუ­რად კი და­ვიწყ­ეთ აგ­რე­სი­უ­ლი პრო­ცე­სიც - თა­ნა­მიმ­დევ­რუ­ლად წიგ­ნე­ბის, პე­რი­ო­დუ­ლი გა­მო­ცე­მე­ბის ე.წ. გა­ციფ­რე­ბა და აქაც ხერ­ხი მო­ვიშ­ვე­ლი­ეთ - იშ­ვი­ა­თი გა­მო­ცე­მე­ბი მა­ინც ინ­ტერ­ნეტ­ში, ში­და ქსელ­ში გვაქვს და მის გა­საც­ნო­ბად, წა­სა­კითხ­ა­ვად ადა­მი­ანს მა­ინც ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში უხ­დე­ბა მოს­ვლა. პირ­ვე­ლად ბიბ­ლი­ო­თე­კის ის­ტო­რი­ა­ში შე­ვი­ძი­ნეთ ვა­კუ­უ­მუ­რი, უკონ­ტაქ­ტო სკა­ნე­რი, რომ­ლი­თაც - ნე­ბის­მი­ე­რი ფორ­მა­ტის გა­მო­ცე­მის დას­კა­ნე­რე­ბა­სა და შე­ნახ­ვას შევ­ძლებთ. ვა­ხორ­ცი­ე­ლებთ სა­ინ­ტე­რე­სო პრო­ექტ "ი­ვე­რი­ელს", რომ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბი­თაც არა მარ­ტო პე­რი­ო­დულ მა­სა­ლას ვა­ციფ­რებთ, ასე­ვე, ვე­ძებთ, ვა­ციფ­რებთ და ვი­ნა­ხავთ 1990-ი­ან წლე­ბამ­დე და მას შემ­დე­გაც გა­და­ღე­ბულ ფო­ტო­ებს და ვქმნით ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზულ ფო­ტო­მა­ტი­ა­ნეს, არ­ქივს. აქ­ტი­უ­რად ვურ­თი­ერ­თობთ რე­გი­ო­ნულ ბიბ­ლი­ო­თე­კებ­თა­ნაც, უცხ­ო­ეთ­ში კი ქარ­თულ ბიბ­ლი­ო­თე­კებს ვხსნით. ყვე­ლა­ზე დი­დი ბიბ­ლი­ო­თე­კა ცო­ტა ხნის წინ კი­ევ­ში გავ­ხსე­ნით.

- ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი რო­მე­ლი წიგ­ნე­ბია იშ­ვი­ათ გა­მო­ცე­მა­თა სა­ცავ­ში?

- ბევ­რი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წიგ­ნი გვაქვს, მათ შო­რის, 1629 წელს იტა­ლი­ა­ში, რომ­ში და­ბეჭ­დი­ლი ქარ­თულ­-ი­ტა­ლი­უ­რი ლექ­სი­კო­ნი, სა­დაც პირ­ვე­ლა­დაა გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ქარ­თუ­ლი შრიფ­ტი. მაგ­რამ უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სად მა­ინც 1712 წელს გა­მო­ცე­მუ­ლი ვახ­ტან­გი­სე­უ­ლი "ვეფ­ხის­ტყა­ო­სა­ნი" მი­მაჩ­ნი­ა. სა­ცავ­ში მო­ცუ­ლო­ბით ყვე­ლა­ზე დი­დია 18-კი­ლოგ­რა­მი­ა­ნი ფრან­გუ­ლი წიგ­ნი - "ხე­ლოვ­ნე­ბა არ­ქი­ტექ­ტუ­რულ ძეგ­ლებ­ში", რო­მე­ლიც 1823 წელს პა­რიზ­შია და­ბეჭ­დი­ლი და ენ­ციკ­ლო­პე­დი­ურ ნაშ­რო­მად ით­ვლე­ბა. რად­გან დი­დია ჩვე­ნი სა­ცა­ვი­სად­მი ინ­ტე­რე­სი, გა­დავ­წყვი­ტეთ, ის მუდ­მივ­მოქ­მედ მოძ­რავ წიგ­ნის მუ­ზე­უ­მად ვაქ­ცი­ოთ. ეს იქ­ნე­ბა პირ­ვე­ლი ქარ­თუ­ლი წიგ­ნის მუ­ზე­უ­მი და მის დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბას ყვე­ლა შეძ­ლებს.

გი­ორ­გი კე­კე­ლი­ძის ნე­ბარ­თვით რა­რი­ტე­ტე­ბის გა­და­სა­ღე­ბად ეროვ­ნუ­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კის ფონ­დე­ბის კონ­სერ­ვა­ცი­ა-­რეს­ტავ­რა­ცი­ი­სა და იშ­ვი­ათ გა­მო­ცე­მა­თა სა­ცა­ვის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის - ბა­ტო­ნი ლე­ვან თაქ­თა­ქიშ­ვი­ლის, ქალ­ბა­ტო­ნე­ბის - ფე­რი­დე კვა­ჭან­ტი­რა­ძი­სა და ანა ჯა­ჯა­ნი­ძის მეშ­ვე­ო­ბით სა­ცა­ვის ის­ტო­რი­უ­ლი რკი­ნის კა­რის ზღურ­ბლსაც გა­და­ვა­ბი­ჯე. იქ­ვე ამიხ­სნეს, რომ უნი­კა­ლუ­რი წიგ­ნე­ბის სა­ცავს დი­დად არ "ჰყვა­რე­ბი­ა" სტუმ­რი­ა­ნო­ბა, რად­გან კა­რის თი­თო­ე­უ­ლი შე­ღე­ბა წიგ­ნებს აზი­ა­ნებს. ისიც მითხ­რეს, სა­ცავ­ში მუდ­მი­ვად უნ­და იყოს 19 გრა­დუ­სი ტემ­პე­რა­ტუ­რა, ტე­ნი­ა­ნო­ბა კი - 57-60 პრო­ცენ­ტი, ჩვენს სა­ცავ­ში კი ცვა­ლე­ბა­დი "ა­მინ­დი­ა" და ტე­ნის გა­სა­ზო­მი ხელ­საწყ­ოც კი არ გვაქვს. აქამ­დე რაც გა­კეთ­და ბიბ­ლი­ო­თე­კის­თვის, სწო­რედ ბა­ტო­ნი ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის დამ­სა­ხუ­რე­ბა­ა, ამი­ტომ ახ­ლაც მი­სი და ქვეყ­ნის ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის იმე­დი გვაქ­ვსო.

მსოფ­ლი­ოს ყვე­ლა­ზე დი­დი ბიბ­ლი­ო­თე­კე­ბი:

1. ვა­შინ­გტონ­ში მდე­ბა­რე აშ­შ-ის კონ­გრე­სის ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში 142 მლნ სხვა­დას­ხვა გა­მო­ცე­მა­ა. და­არ­სდა 1800 წელს აშ­შ-ის პრე­ზი­დენტ ჯე­ფერ­სო­ნის ინი­ცი­ა­ტი­ვით.

2. ბრი­ტა­ნე­თის ბიბ­ლი­ო­თე­კა მდე­ბა­რე­ობს ლონ­დონ­ში და მო­ი­ცავს 140 მლნ გა­მო­ცე­მას, და­არ­სდა 1973 წლის 1-ელ ივ­ლისს.

3. პე­კინ­ში მდე­ბა­რე ჩი­ნე­თის ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ბიბ­ლი­ო­თე­კა, სა­დაც 23 მი­ლი­ო­ნამ­დე წიგ­ნი ინა­ხე­ბა, და­არ­სდა 1909 წლის 24 აპ­რილს და ოფი­ცი­ა­ლუ­რად 1912 წელს გა­იხ­სნა;

4. რუ­სე­თის მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა აკა­დე­მი­ის ბიბ­ლი­ო­თე­კა სან­კტ-პე­ტერ­ბურ­გში, სა­დაც 20 მი­ლი­ო­ნამ­დე წიგ­ნი ინა­ხე­ბა, და­არ­სდა პეტ­რე დი­დის იმ­პე­რა­ტო­რობის ხა­ნა­ში 1714 წელს.

5. გერ­მა­ნი­ის ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ბიბ­ლი­ო­თე­კა მდე­ბა­რე­ობს ფრან­კფურ­ტში. და­არ­სდა 1912 წელს და მას­ში 18.5 მლნ წიგ­ნი ინა­ხე­ბა.

სა­ქარ­თვე­ლოს პარ­ლა­მენტის ეროვ­ნული ბიბ­ლი­ო­თე­კის საგანძურიდან

ყვე­ლა­ზე პა­ტა­რა წიგ­ნი - მი­ნი­ა­ტიუ­რუ­ლი ალ­ბო­მი "გე­როი ვო­ი­ნი". გა­მო­ი­ცა კი­ევ­ში 1812 წელს და ნა­პო­ლე­ონ­თან ომ­ში რუ­სე­თის გა­მარ­ჯვე­ბის 100 წლის­თავს მი­ეძღ­ვნა. ფო­ტო­ალ­ბომ­ში იმ 20 გე­ნერ­ლის ფო­ტო­ა, რომ­ლებ­მაც რუ­სე­თის ფრან­გებ­თან გა­მარ­ჯვე­ბა­ გა­ნა­პი­რო­ბეს. მათ შო­რი­საა პეტ­რე ბაგ­რა­ტი­ო­ნიც. წიგ­ნის სიგ­რძე - 2,5, ხო­ლო სი­გა­ნე - 1,8 სან­ტი­მეტ­რია (27x20x5 გმმ).

ყვე­ლა­ზე დი­დი წიგ­ნი - 1823 წელს პა­რიზ­ში ფრან­გულ ენა­ზე გა­მო­ცე­მუ­ლი "ხე­ლოვ­ნე­ბის ის­ტო­რი­ა". წო­ნა - 18 კგ. სიგ­რძე - 52სმ. სი­გა­ნე - 33სმ. სი­მაღ­ლე - 21სმ. (52x33x21 სმ.)

ყვე­ლა­ზე იშ­ვი­ა­თი ეგ­ზემ­პლა­რი - ქარ­თულ­-ი­ტა­ლი­უ­რი ლექ­სი­კო­ნი, ქარ­თუ­ლი შრიფ­ტით იტა­ლი­ა­ში, რომ­ში და­ბეჭ­დი­ლი 1629 წელს.

1712 წელს გა­მო­ცე­მუ­ლი ვახ­ტან­გი­სე­უ­ლი "ვეფ­ხის­ტყა­ო­სა­ნი"

მოამზადა ირ­მა ხარ­ში­ლა­ძემ

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)