სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის შემ­დეგ, გა­სა­გე­ბი მი­ზე­ზე­ბის გამო, ჯან­მრთე­ლო­ბის დაც­ვი­სა და სო­ცი­ა­ლურ სფე­რო­ში კო­ა­ლი­ცია "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" მიერ გა­ცე­მუ­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი და­პი­რე­ბე­ბი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ყვე­ლა­ზე დიდი ინ­ტე­რე­სის სა­გა­ნია... ამ მე­ტად მნიშ­ვნე­ლო­ვან სა­კი­თხზე სა­ქარ­თვე­ლოს შრო­მის, ჯან­მრთე­ლო­ბის დაც­ვი­სა და სო­ცი­ა­ლუ­რი უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის მი­ნის­ტრი და­ვით სერ­გი­ენ­კო გვე­სა­უბ­რე­ბა.

- ბა­ტო­ნო და­ვით, სა­ყო­ველ­თაო და­ზღვე­ვა ახა­ლი მმარ­თვე­ლი ძა­ლის ერთ-ერთი სა­არ­ჩევ­ნო და­პი­რე­ბა იყო. რა ნა­ბი­ჯე­ბი გა­და­იდ­გა მის შე­სას­რუ­ლებ­ლად?

- ამ­ჟა­მად სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდი ნა­წი­ლი, და­ახ­ლო­ე­ბით ნა­ხე­ვა­რი, არა­ნა­ი­რი სა­მე­დი­ცი­ნო სა­და­ზღვე­ვო პა­კე­ტით არ სარ­გებ­ლობს. ჩვე­ნი ამო­ცა­ნაა, რომ თე­ბერ­ვლის ბო­ლოს­თვის ის ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლებ­საც დღეს და­ზღვე­ვა არა აქვთ, მი­ნი­მა­ლუ­რი სა­და­ზღვე­ვო პა­კე­ტით უზ­რუნ­ველ­ვყოთ, ხოლო 2013 წლის პირ­ვე­ლი ივ­ლი­სი­დან მი­ნი­მა­ლუ­რი სა­და­ზღვე­ვო პა­კე­ტი შევ­ცვა­ლოთ სა­ბა­ზი­სო პა­კე­ტით, რომ­ლი­თაც გა­ცი­ლე­ბით მეტი მომ­სა­ხუ­რე­ბის მი­ღე­ბა შე­იძ­ლე­ბა.

- რა მომ­სა­ხუ­რე­ბას გუ­ლის­ხმობს მი­ნი­მა­ლუ­რი და სა­ბა­ზი­სო სა­და­ზღვე­ვო პა­კე­ტე­ბი?

- მი­ნი­მა­ლუ­რი პა­კე­ტი, ძი­რი­თა­დად, ორი ბლო­კის­გან შედ­გე­ბა: ეს არის ოჯა­ხის ექიმ­თან ვი­ზი­ტის შე­უ­ზღუ­და­ვი ლი­მი­ტი და გა­და­უ­დე­ბელ შემ­თხვე­ვებ­ში­ მკურ­ნა­ლო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა, რო­გორც ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­ულ, ისე სტა­ცი­ო­ნა­რულ პი­რო­ბებ­ში. აგ­რეთ­ვე, ძი­რი­თა­დი სა­ბა­ზო ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი, რო­გორც ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი, ისე დი­აგ­ნოს­ტი­კუ­რი. რაც შე­ე­ხე­ბა სა­ბა­ზი­სო პა­კეტს, ის მო­ი­ცავს მი­ნი­მა­ლუ­რი პა­კე­ტით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ ყვე­ლა მომ­სა­ხუ­რე­ბა­სა და და­მა­ტე­ბით, გეგ­მუ­რი სა­მე­დი­ცი­ნო შემ­თხვე­ვე­ბის მარ­თვას, რო­გორც ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­ულ, ისე სტა­ცი­ო­ნა­რულ გა­რე­მო­ში, მე­ტად არის გაზ­რდი­ლი დი­აგ­ნოს­ტი­კუ­რი კვლე­ვე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, ასე­ვე, ორ­სუ­ლო­ბი­სა და მშო­ბი­ა­რო­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა.

- ამ პროგ­რა­მის ამოქ­მე­დე­ბი­სას სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბას, შე­საძ­ლოა, ერ­თბა­შად პა­ცი­ენ­ტთა დიდი ნა­კა­დი მი­ა­წყდეს, მზად არის სის­ტე­მა ამ ცვლი­ლე­ბის­თვის, ხომ არ გახ­დე­ბა პრო­ცე­სი უმარ­თა­ვი? თქვე­ნი ოპო­ნენ­ტე­ბი სა­უბ­რო­ბენ კო­რუფ­ცი­უ­ლი გა­რი­გე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა­ზეც.

- ამ­გვა­რი მას­შტა­ბის ცვლი­ლე­ბას რის­კი, რა თქმა უნდა, ახ­ლავს. ამი­ტომ, პრო­ექ­ტის გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლი ამ რის­კე­ბის გათ­ვლა და მაქ­სი­მა­ლუ­რად თა­ვი­დან აცი­ლე­ბაა. ამ საქ­მე­ში კო­რუფ­ცი­ის გა­ჩე­ნის ალ­ბა­თო­ბა ზუს­ტად ისე­თი­ვეა, რო­გო­რიც ნე­ბის­მი­ერ სხვა სფე­რო­ში, ამას სჭირ­დე­ბა გამჭვირ­ვა­ლე­ო­ბა, ინ­ფორ­მა­ცი­ის სა­ჯა­რო­ო­ბა და სწო­რი ად­მი­ნის­ტრი­რე­ბა. სტრუქ­ტუ­რა ერ­თი­ა­ნი სა­ხელ­მწი­ფო სა­და­ზღვე­ვო ფონ­დი­სა, რო­მე­ლიც ახალ­და­ზღვე­ულ მო­ქა­ლა­ქე­ებს მო­ემ­სა­ხუ­რე­ბა, მაქ­სი­მა­ლუ­რად გამჭვირ­ვა­ლეა, მას­ში შე­დი­ან რო­გორც ჯან­დაც­ვი­სა და ფი­ნანსთა სა­მი­ნის­ტროს, აგ­რეთ­ვე, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის, პრო­ფე­სი­უ­ლი კავ­ში­რე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი. ამ ფაქ­ტო­რე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, კო­რუფ­ცი­ის რის­კი მცი­რე იქ­ნე­ბა. რაც შე­ე­ხე­ბა პა­ცი­ენ­ტთა ახა­ლი ნა­კა­დის გა­ჩე­ნას, ეს მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი სა­კი­თხია და ყვე­ლა­ფერს ვი­ღო­ნებთ­ მო­უ­ლოდ­ნე­ლო­ბე­ბის თა­ვი­დან ასა­ცი­ლებ­ლად. ის, რომ ქვე­ყა­ნა­ში 2 მი­ლი­ო­ნით მეტი ადა­მი­ა­ნი და­ე­ზღვე­ვა თე­ბერ­ვლის ბო­ლოს, არ ნიშ­ნავს, რომ მე­ო­რე დღეს­ვე 2 მი­ლი­ო­ნით მეტი ადა­მი­ა­ნი მი­ა­კი­თხავს სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებს, რად­გან ეს ეხე­ბა ოჯა­ხის ექიმ­თან ვი­ზი­ტის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა­სა და გა­და­უ­დე­ბელ დახ­მარ­ე­ბას, თუ­მცა, ნა­კადი, რა თქმა უნდა, გა­იზ­რდე­ბა, რა­საც სა­პა­სუ­ხო ნა­ბი­ჯე­ბით ვუ­პა­სუ­ხებთ.

- ხში­რად კა­მა­თო­ბენ, მსოფ­ლი­ო­ში არ­სე­ბუ­ლი სა­და­ზღვე­ვო სის­ტე­მე­ბი­დან რო­მე­ლია სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის უფრო მი­სა­ღე­ბი: ევ­რო­პუ­ლი თუ ამე­რი­კუ­ლი?

- მსოფ­ლი­ო­ში ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მის ოთხი კლა­სი­კუ­რი მო­დე­ლი არ­სე­ბობს, თუმ­ცა, არ არც ერთი ქვე­ყა­ნა უპი­რა­ტე­სო­ბას ერთ მო­დელს არ ანი­ჭებს, თა­ვი­სი პრობ­ლე­მა­ტი­კი­დან, სპე­ცი­ფი­კი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მათ ნა­ერ­თს, ნა­ზავს იყე­ნე­ბენ მიზ­ნის მი­საღ­წე­ვად. გა­მო­ნაკ­ლი­სი არც სა­ქარ­თვე­ლოა, გან­ვი­თა­რე­ბის ყვე­ლა ეტაპ­ზე ქვე­ყა­ნა გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ამო­ცა­ნე­ბის წი­ნა­შე იდგა. ამ­ჟა­მინ­დე­ლი რე­ა­ლო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ვფიქ­რობთ, უფრო ოპ­ტი­მა­ლუ­რი გა­მო­სა­ვა­ლია გა­დას­ვლა ე.წ. უნი­ვერ­სა­ლურ ჯან­დაც­ვის მო­დელ­ზე ანუ, სა­მე­დი­ცი­ნო მომ­სა­ხუ­რე­ბა ქვეყ­ნის ყვე­ლა მო­ქა­ლა­ქის­თვის ხელ­მი­საწ­ვდო­მი იქ­ნე­ბა, თუმ­ცა, გან­სხვა­ვე­ბულ ფარ­გლებ­ში. სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ვე­ლი მო­ქა­ლა­ქე, მო­ხუ­ცი და ბავ­შვი ამ მომ­სა­ხუ­რე­ბით სა­ჭი­რო­ე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით ისარ­გებ­ლე­ბენ, სა­შუ­ა­ლო ასა­კის და­საქ­მე­ბუ­ლი და ნაკ­ლე­ბი რის­კის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბი - ამ რის­კე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად.

- რო­დის მო­ე­მა­ტე­ბათ დევ­ნი­ლებს დახ­მა­რე­ბა?

- სო­ცი­ა­ლუ­რი თემა, ისე­ვე რო­გორც ჯან­დაც­ვა, მე­ტად სა­თუ­თია, რა თან­ხაა საკ­მა­რი­სი ადა­მი­ა­ნის და­სახ­მა­რებ­ლად? ვინ იტყვის, რომ ესა თუ ის თან­ხა უკვე საკ­მა­რი­სია და ამა­ზე მეტი, მით უმე­ტეს, სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ველს აღარ სჭირ­დე­ბა? "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" სა­არ­ჩევ­ნო და­პი­რე­ბე­ბი, რა თქმა უნდა, შეს­რულ­დე­ბა და მო­მა­ვა­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მოხ­დე­ბა სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ვე­ლი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის, დევ­ნი­ლე­ბის დახ­მა­რე­ბე­ბი­სა და შემ­წე­ო­ბე­ბის ეტა­პობ­რი­ვი ზრდა. ეს გრა­ფი­კი, დრო­ში გა­წე­რი­ლი, უკვე შექ­მნი­ლია და რამ­დე­ნი­მე დღე­ში წა­რედ­გი­ნე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს პარ­ლა­მენტს, ამის შემ­დეგ ეს ციფ­რე­ბი სა­ჯა­რო გახ­დე­ბა. მთე­ლი 2013 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში დევ­ნილ­თა დახ­მა­რე­ბა თან­და­თან გა­იზ­რდე­ბა.

- ბოლო ხანს ძალ­ზე გახ­შირ­და დევ­ნი­ლე­ბის შეჭ­რა სხვა­დას­ხვა და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში, ისი­ნი სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი ფარ­თო­ბით დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბას ითხო­ვენ; რო­გო­რია სა­მი­ნის­ტროს პო­ზი­ცია?

- რაც შე­ე­ხე­ბა სხვა­დას­ხვა და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში დევ­ნილ­თა მა­სობ­რი­ვი შეჭ­რის ფაქ­ტებს, შე­მიძ­ლია ვი­ვა­რა­უ­დო, რა იყო ამის მი­ზე­ზი, მაგ­რამ არ მინ­და ამა­ზე ხმა­მაღ­ლა ლა­პა­რა­კი, ვიდ­რე პრობ­ლე­მას ღრმად არ შე­ვის­წავ­ლი. ჩვენ ყვე­ლა­ნა­ი­რად ვე­ცა­დეთ, რაც შე­იძ­ლე­ბა სწრა­ფად დავ­ხმა­რე­ბო­დით ამ ადა­მი­ა­ნებს, ისი­ნი ზამ­თარ­ში, რთულ პი­რო­ბებ­ში ქუ­ჩა­ში რომ არ აღ­მო­ჩე­ნი­ლიყ­ვნენ. მათ ვუ­თხა­რით, რომ 200 ლა­რის ფარ­გლებ­ში ბი­ნის ქი­რას გა­და­ვუხ­დი­დით, ისი­ნი კი მუდ­მი­ვი სა­ცხოვ­რებ­ლით დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბას ითხო­ვენ, რი­თაც, ხში­რად არა­თუ სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ვე­ლი, უფრო შეძ­ლე­ბუ­ლი ფე­ნის ადა­მი­ა­ნე­ბიც კი არ არი­ან უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლი. სა­კუ­თა­რი სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი ბინა არა­თუ სა­ქარ­თვე­ლოს, ევ­რო­პის სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის ბევრ მო­ქა­ლა­ქეს არა აქვს და ქი­რით ცხოვ­რო­ბენ. ჩვე­ნი აზ­რით, ამ ეტაპ­ზე დევ­ნი­ლებს სა­უ­კე­თე­სო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა შევ­თა­ვა­ზეთ - ერთ ოჯახ­ზე ბი­ნის ქირა 200 ლარს შე­ად­გენს, ეს თან­ხა სტა­ტის­ტი­კუ­რი კვლე­ვის შე­დე­გად და­ვად­გი­ნეთ, ასე­თია ბი­ნის ქი­რის ოდე­ნო­ბა თბი­ლი­სის გა­რე­უბ­ნებ­ში, ცხა­დია, რუს­თა­ვე­ლის პროს­პექტსა თუ სა­ბურ­თა­ლო­ზე მათ­თვის ბი­ნის ქი­რა­ო­ბას სა­მი­ნის­ტრო ვერ გას­წვდე­ბა.

- ძალ­ზე აქ­ტუ­ა­ლუ­რია პენ­სი­ე­ბის თემა, "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" ერთ-ერთი წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო და­პი­რე­ბა პენ­სი­ე­ბის 220 ლა­რამ­დე გაზ­რდაც იყო.

- პენ­სი­ე­ბის მო­მა­ტე­ბა აპ­რი­ლი­დან და­ი­წყე­ბა, ესეც ეტა­პობ­რი­ვი პრო­ცე­სი იქ­ნე­ბა. რი­ცხვი - 220 ლარი ჩემ­თვის უც­ნო­ბია, წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნო პროგ­რა­მა­ში ამა­ზე არა­ფე­რია ნათ­ქვა­მი, შე­საძ­ლოა, ეს თან­ხა და­სა­ხელ­და კონ­კრე­ტუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის ინ­ტერ­ვი­უ­ე­ბის დროს წი­ნას­წარ ით­ქვა, რომ პენ­სია სა­არ­სე­ბო მი­ნი­მუმს გა­ტოლ­დე­ბა და და­ნა­პი­რე­ბი აუ­ცი­ლებ­ლად შეს­რულ­დე­ბა. ეს პრო­ცე­სი, რო­გორც აღ­ვნიშ­ნე, 2013 წლის აპ­რილ­ში და­ი­წყე­ბა მო­მა­ტე­ბა და სექ­ტემ­ბერ­ში პენ­სია სა­არ­სე­ბო მი­ნი­მუმს გა­უ­ტოლ­დე­ბა. შე­ზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის მქო­ნე პი­რე­ბი, ნაკ­ლე­ბი სა­მუ­შაო სტა­ჟის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბი აღარ იქ­ნე­ბი­ან დის­კრი­მი­ნა­ცი­ულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში. ყვე­ლა პენ­სი­ო­ნე­რის პენ­სია, სულ მცი­რე, სა­არ­სე­ბო მი­ნი­მუმს გა­უ­ტოლ­დე­ბა. რაც შე­ე­ხე­ბა პენ­სი­ის შემ­დგომ ზრდას, ეს უკვე იმა­ზე იქ­ნე­ბა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, რო­გორი იქ­ნე­ბა ქვეყ­ნის ბი­უ­ჯე­ტი, მთლი­ა­ნი შიგა პრო­დუქ­ტი. უნდა შე­იქ­მნას ახა­ლი სა­მუ­შაო ად­გი­ლე­ბი, აღორ­ძინ­დეს ეკო­ნო­მი­კა, რაც წარ­მა­ტე­ბუ­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი პო­ლი­ტი­კის წი­ნა­პი­რო­ბაა. ჯან­მრთე­ლო­ბის დაც­ვა, სო­ცი­ა­ლუ­რი სფე­რო და გა­ნათ­ლე­ბა ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბია.

- პოსტსაბ­ჭო­თა სივ­რცის ქვეყ­ნე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში პენ­სია რამ­დენ­ჯერ­მე აღე­მა­ტე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სე­ბუ­ლი პენ­სი­ის მაქ­სი­მა­ლურ ოდე­ნო­ბას. შე­და­რე­ბის­თვის, ეს­ტო­ნეთ­ში პენ­სია და­ახ­ლო­ე­ბით 660 ლა­რია, ლატ­ვი­ა­ში - 550 ლარი, რა არის ასე­თი სხვა­ო­ბის ძი­რი­თა­დი მი­ზე­ზი?

- ამ ქვეყ­ნებ­მა წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩვენ­ზე წარ­მა­ტე­ბით ჩა­ა­ტა­რეს რო­გორც ეკო­ნო­მი­კუ­რი, ისე პო­ლი­ტი­კუ­რი რე­ფორ­მე­ბი. სა­ქარ­თვე­ლოს მთლი­ა­ნი ბი­უ­ჯე­ტი წე­ლი­წად­ში 8,2 მი­ლი­არ­დი ლა­რია, აქე­დან 2,3 მი­ლი­არ­დი ჯან­დაც­ვა­სა და სო­ცი­ა­ლურ უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა­ზე იხარ­ჯე­ბა, ეს მთე­ლი ბი­უ­ჯე­ტის და­ახ­ლო­ე­ბით მე­სა­მე­დია. ამ თან­ხი­დან 1,5-1,7 მი­ლი­არ­დი მხო­ლოდ სა­პენ­სიო ანა­ზღა­უ­რე­ბას სჭირ­დე­ბა. ამი­ტომ პენ­სი­ე­ბის მო­მა­ტე­ბის­თვის ჯერ ბი­უ­ჯე­ტი უნდა გა­ი­ზარ­დოს. ან­ბა­ნუ­რი ჭეშ­მა­რი­ტე­ბაა, რომ სწო­რედ ძლი­ე­რი ეკო­ნო­მი­კის ქვეყ­ნებ­შია მა­ღა­ლი პენ­სი­ე­ბი.

ნინო კვი­ტაშ­ვი­ლი

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)