სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ში 21 ათა­სი პა­ტი­მა­რი იხ­დის სას­ჯელს და ბუ­ნებ­რი­ვია, ოჯა­ხის წევ­რე­ბის ყუ­რა­დღე­ბა მათ­კენ არის მი­პყრო­ბი­ლი. არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე ცი­ხე­ში გა­და­ღე­ბუ­ლი კად­რე­ბის გა­მომ­ზე­უ­რე­ბის შემ­დეგ, პა­ტიმ­რე­ბის და­შოშ­მი­ნე­ბა ად­ვი­ლი არ აღ­მოჩ­ნდა და ახალ მი­ნისტრს საკ­მა­ოდ რთულ ვი­თა­რე­ბა­ში მო­უხ­და სის­ტე­მა­ში მუ­შა­ო­ბის და­წყე­ბა. რო­გორ შეძ­ლო მო­შიმ­ში­ლე პა­ტიმ­რე­ბის და­მორ­ჩი­ლე­ბა და რა ვი­თა­რე­ბაა დღეს - ამ და სხვა სა­კი­თხებ­ზე სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის, პრო­ბა­ცი­ი­სა და იუ­რი­დი­უ­ლი დახ­მა­რე­ბის მი­ნისტრს, სო­ზარ სუ­ბარს ვე­სა­უბ­რეთ.

- ბა­ტო­ნო სო­ზარ, რა სი­ტუ­ა­ცია დაგ­ხვდათ სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ში?

- ძა­ლა­დო­ბა­ზე, სი­სას­ტი­კე­ზე, ადა­მი­ა­ნე­ბის ცემა-წა­მე­ბა­ზე, მკვლე­ლო­ბა­ზე დამ­ყა­რე­ბუ­ლი რე­ჟი­მი იყო. ეს იყო ციხე ცი­ხე­ში. ცნო­ბი­ლი კად­რე­ბის ტე­ლე­ეკ­რან­ზე ჩვე­ნე­ბის შემ­დეგ, ცი­ხე­ებ­ში სრუ­ლი­ად სა­პი­რის­პი­რო პრო­ცე­სი და­ი­წყო: ოღონდ უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა არ გა­მო­ე­ხა­ტათ და სრუ­ლი "ბარ­და­კი" და­უშ­ვეს - პა­ტიმ­რებს ყვე­ლაფ­რის ნება დარ­თეს, კა­ნო­ნი არ კა­ნო­ნობ­და. ამ სი­ტუ­ცი­ა­ში მო­მიხ­და მოს­ვლა. ერ­თდრო­უ­ლად რამ­დე­ნი­მე ამო­ცა­ნა იყო გა­და­სა­წყვე­ტი: პირ­ვე­ლი - თა­ვი­დან უნდა დამ­ყარ­დეს ლი­ბე­რა­ლუ­რი წეს­რი­გი და - არა ისეთ სი­სას­ტი­კე­ზე აგე­ბუ­ლი, რო­გო­რიც ადრე იყო. მე­ო­რე - პა­ტიმ­რე­ბის პი­რო­ბე­ბი უნდა გა­უმ­ჯო­ბეს­დეს, რად­გან მათი აბ­სო­ლუ­ტუ­რი უმ­რავ­ლე­სო­ბა ძა­ლი­ან მძი­მე პი­რო­ბებ­შია. მე­სა­მე - უნდა და­ი­წყოს კო­რუფ­ცი­ას­თან ბრძო­ლა.

- კო­რუფ­ცია სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში აღ­მო­ფხვრი­ლი არ არის?

- ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მა იყო ამ კუ­თხით. ახლა არის ელი­ტუ­რი კო­რუფ­ცია - ვგუ­ლის­ხმობ პა­ტიმ­რე­ბის კვე­ბით მო­მა­რა­გე­ბას: ეს საქ­მე ერთ ფირ­მას ჰქონ­და ჩა­ბა­რე­ბუ­ლი. თან­ხა, რო­მე­ლიც თეთ­რე­უ­ლის­თვის იყო გა­მო­ყო­ფი­ლი, უკ­ვა­ლოდ ქრე­ბო­და და ყვე­ლა პა­ტი­მა­რი თვი­თონ ყი­დუ­ლობ­და. გარ­და ამი­სა, კო­რუფ­ცია იყო ქვე­და დო­ნე­ზეც: ყო­ვე­ლი პა­ე­მა­ნი, ერთი ოთა­ხი­დან მე­ო­რე­ში, ერთი ცი­ხი­დან მე­ო­რე­ში გა­დაყ­ვა­ნა, ფულ­თან იყო და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი.

- შე­ვარ­დნა­ძის პრე­ზი­დენ­ტო­ბის დრო­საც ამას ჩი­ოდ­ნენ; არა­ფე­რი შეც­ვლი­ლა?

- ისევ ისე იყო, ოღონდ, თუ ადრე 50 ან 30 ლარი ღირ­და, ახლა "ნიხ­რე­ბი" გა­ი­ზარ­და და 500-იდან 1500 დო­ლა­რამ­დე მერ­ყე­ობ­და, - გა­აჩ­ნია, რა სა­კი­თხი იყო გა­და­სა­წყვე­ტი. ჰქონ­დათ სპე­ცი­ა­ლუ­რი "ნიხ­რი" ქვე­და სა­ფე­ხუ­რებ­ზე მო­მუ­შა­ვე­ებს და ამ ყვე­ლა­ფერს ვი­დე­ო­ზე იღებ­დნენ - ნე­ბის­მი­ერ დროს შე­იძ­ლე­ბო­და, ეს გა­მო­ე­ყე­ნე­ბი­ნათ ზე­დამ­ხედ­ვე­ლის თუ სხვა თა­ნამ­შრომ­ლის და­სა­ჭე­რად. დაშ­ვე­ბუ­ლი კო­რუფ­ცია იყო და არა ისე, რომ ვი­ღაც ქვე­მოთ თა­ვი­სით იპა­რავს; ვის რამ­დე­ნი უნდა მო­ე­პა­რა, გან­სა­ზღვრუ­ლი იყო. ამ სის­ტე­მის უცებ შეც­ვლა ძა­ლი­ან ძნე­ლია. ასე­ვე რთუ­ლია ახა­ლი კად­რე­ბის მო­ნახ­ვაც. 2000 კაცი წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ერ­თად ცხოვ­რობს, ერ­თნა­ი­რად აზ­როვ­ნებს; იმ­დე­ნი ზე­წო­ლის­გან, რაც მათ წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში გა­ნი­ცა­დეს, ფსი­ქი­კას ნა­პოვ­ნი აქვს შე­გუ­ე­ბის ფორ­მე­ბი, რაც ძა­ლი­ან გან­სხვავ­დე­ბა იმის­გან, რა­საც ადა­მი­ა­ნი თა­ვი­სუფ­ლე­ბა­ზეა შეჩ­ვე­უ­ლი. უცებ გა­რე­დან მო­სულ­მა ადა­მი­ან­მა შე­იძ­ლე­ბა, ვერც გა­ი­გოს, რას­თან აქვს საქ­მე.

- კად­რე­ბის შერ­ჩე­ვა აშ­კა­რად გა­გი­ჭირ­დათ: რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ა­ნი და­გი­წუ­ნეს და მათ და­ნიშ­ვნას დიდი ხმა­უ­რი მოჰ­ყვა. რა კრი­ტე­რი­უ­მით არ­ჩევთ?

- ყო­ველ­თვის იდე­ა­ლურ არ­ჩე­ვანს ვერ გა­ა­კე­თებ, ეს შე­უძ­ლე­ბე­ლია. მით უმე­ტეს, როცა ასე სწრა­ფად გიხ­დე­ბა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა, რო­დე­საც უბ­რა­ლოდ არ არ­სე­ბო­ბენ სა­ჭი­რო კად­რე­ბი. ზოგი ძვე­ლი თა­ნამ­შრო­მე­ლია, რო­მელ­ზეც ეჭ­ვე­ბი არ­სე­ბობს, რომ ოდეს­ღაც კო­რუფ­ცი­ა­ში იყო გა­რე­უ­ლი, ზოგი პო­ლი­ცი­ე­ლია - და­უ­ჭე­რია ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი, რომ­ლე­ბი­და­ნაც ზო­გი­ერ­თი შე­იძ­ლე­ბა, იმ სა­პა­ტიმ­რო­ში იხ­დი­დეს სას­ჯელს, სა­დაც ახლა მიგ­ყავს; გა­ა­კე­თებ გათ­ვლას მე­ნე­ჯერ­ზე და შე­იძ­ლე­ბა, სა­მო­ქა­ლა­ქო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში კარ­გი მე­ნე­ჯე­რია, მაგ­რამ აქ ვერ გა­არ­თვას თავი. სპე­ცი­ფი­კუ­რი სის­ტე­მაა და გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის სწრა­ფად მი­ღე­ბა ვერ ხერ­ხდე­ბა. სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტის თავ­მჯდო­მა­რე მაია ხა­სი­ას დიდი გა­მოც­დი­ლე­ბა აქვს, რო­გორც ცი­ხე­ში მუ­შა­ო­ბის, ასე­ვე - არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­ში საქ­მი­ა­ნო­ბის, პე­ნი­ტენ­ცი­უ­რი სის­ტე­მის ექ­სპერ­ტი გახ­ლავთ. მან, ჩემ­თან შე­თან­ხმე­ბით, თა­ვად­ვე შე­არ­ჩია თა­ვი­სი მო­ად­გი­ლე­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი არი­ან. და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლე­ბის აბ­სო­ლუ­ტუ­რი უმ­რავ­ლე­სო­ბა შევ­ცვა­ლეთ.

- ახა­ლი და­ნიშ­ნუ­ლი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის დი­რექ­ტო­რის გა­მოც­ვლაც მო­გიხ­დათ. მა­შინ ისიც გა­ნა­ცხა­დეთ, თუ ლე­ვან აბურ­ჯა­ნი­ას ბრა­ლე­უ­ლო­ბა გა­მო­იკ­ვე­თე­ბო­და, მის წი­ნა­აღ­მდეგ საქ­მეც აღიძ­ვრე­ბო­და; ამ კუ­თხით მოკ­ვლე­ვა დას­რულ­და?

- აბურ­ჯა­ნი­ამ იქ რაც გა­ა­კე­თა, ეს არა­ნა­ი­რი გა­დაც­დო­მა არ იყო, რაც ჩვენ­მა მოკ­ვლე­ვამ და­ა­დას­ტუ­რა. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მა­ინც გა­ვა­თა­ვი­სუფ­ლეთ: მის მი­მართ სხვა პრე­ტენ­ზი­ე­ბი გაჩ­ნდა - თუ რო­გორ იქ­ცე­ო­და პო­ლი­ცი­ის უფ­რო­სად მუ­შა­ო­ბის დროს. რო­დე­საც მი­თხრეს, კარ­გი კად­რი­აო, არ­გუ­მენ­ტად მო­მიყ­ვა­ნეს, რომ მან წეს­რი­გი და­ამ­ყა­რა ლოტ­კინ­ზე - თბი­ლი­სის ყვე­ლა­ზე რთულ უბან­ში. მარ­თლაც ასე მოხ­და, მაგ­რამ რო­გორც ჩანს, ზოგ­ჯერ ამ წეს­რი­გის დამ­ყა­რე­ბას არ­ცთუ კა­ნო­ნი­ე­რი მე­თო­დე­ბი ახ­ლდა, რის შე­სა­ხე­ბაც გახ­შირ­და ინ­ფორ­მა­ცია და ბუ­ნებ­რი­ვია, მის­თვის ხელი არ დაგ­ვი­ფა­რე­ბია. სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბა­ში არა­თუ სის­ხლის სა­მარ­თლებ­რი­ვი, მისი დის­ციპ­ლი­ნუ­რი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბაც არ გა­მოკ­ვე­თი­ლა, მაგ­რამ რას აკე­თებ­და მა­ნამ­დე - ჩვენს კომ­პე­ტენ­ცი­ას სცილ­დე­ბა; თუ ვინ­მეს რა­ი­მე სა­ჩი­ვა­რი აქვს, სხვა ორ­გა­ნო­ე­ბი არ­სე­ბობს და მათ უნდა მი­მარ­თონ. ჯერ­ჯე­რო­ბით არ გა­მი­გია, რომ მის წი­ნა­აღ­მდეგ სა­ჩი­ვა­რი შე­ე­ტა­ნოთ.

- ანა­ლო­გი­უ­რი ხმა­უ­რი მოჰ­ყვა ნუკ­რი ხუ­ხუ­ას და­ნიშ­ვნას, მაგ­რამ ის თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე რჩე­ბა...

- ხუ­ხუა ძა­ლი­ან ძვე­ლი და გა­მოც­დი­ლი კად­რია. სა­ნამ მას დავ­ნიშ­ნავ­დი, გა­ვი­კი­თხე უფ­ლე­ბა­დამ­ცვე­ლებ­თან. გელა ნი­კო­ლე­იშ­ვილს, ნანა კა­კა­ბა­ძეს და კი­დევ რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ანს ვკი­თხე აზრი. მი­თხრეს, რომ ის გა­მოც­დი­ლი მუ­შა­კია და მას­ზე უარ­ყო­ფი­თი არა­ფე­რი სმე­ნი­ათ. შე­ვარ­დნა­ძის ეპო­ქის ტი­პუ­რი კად­რი იყო. იტყვი­ან, - კა­ნო­ნი­ე­რი ქურ­დე­ბი მარ­თავ­დნენ ცი­ხეს და ხუ­ხუა იმ რე­ჟი­მის ნა­წი­ლი­აო. დიახ, ასე იყო, მაგ­რამ მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტრი იყო და მისი მი­ნის­ტრო­ბის დრო­საც ქურ­დე­ბი მარ­თავ­დნენ ცი­ხეს, ასე რომ, სა­ა­კაშ­ვი­ლიც ამ სის­ტე­მით მარ­თავ­და - ხუ­ხუა მა­ში­ნაც იქ იყო. იმის გამო, რომ ამ სის­ტე­მა­ში მუ­შა­ობ­და, ადა­მი­ა­ნის მოკ­ვე­თა არ შე­იძ­ლე­ბა. თუ გა­მო­იკ­ვე­თე­ბა მისი სხვა და­ნა­შა­უ­ლი, შე­სა­ბა­მის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს მი­ვი­ღებთ. სულ არ მე­ში­ნია იმა­ზე პა­სუ­ხის გა­ცე­მის, - რა­ტომ იც­ვლის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა­სო? და­მი­სა­ხე­ლეთ ისე­თი ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც არ გაჰ­კა­რე­ბია სის­ტე­მას და შე­უძ­ლია, შეც­დო­მა არ და­უშ­ვას და დავ­ნიშ­ნავ, - მაგ­რამ ასეთ ადა­მი­ანს ვერ ვნა­ხავთ, ამი­ტო­მაც მუდ­მი­ვად ვე­ძებთ კად­რებს. თა­ვი­დან ზედ­მე­ტად სწრა­ფად იყო ნა­ბი­ჯე­ბი გა­და­სად­გმე­ლი, ახლა ისე აღარ ვჩ­ქა­რობთ, რად­გან მთა­ვა­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი მოხ­და. გა­სულ კვი­რას, გე­ნინ­სპექ­ცი­ის დას­კვნის სა­ფუძ­ველ­ზე, 6 ადა­მი­ა­ნი გა­ვა­თა­ვი­სუფ­ლეთ: მათ­ზე პა­ტიმ­რე­ბი­სა და ად­ვო­კა­ტე­ბის­გან შე­მო­ვი­და სა­ჩივ­რე­ბი. 9 წე­ლია, არც ერთი ადა­მი­ა­ნი გე­ნინ­სპექ­ცი­ის დას­კვნის სა­ფუძ­ველ­ზე არ გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლა. ამ სამ­სა­ხურს ერ­თა­დერ­თი და­ვა­ლე­ბა ჰქონ­და - თუ თა­ნამ­შრო­მე­ლი 5 წუ­თით და­იგ­ვი­ა­ნებ­და, კა­მე­რე­ბით უნდა გა­ე­კონ­ტრო­ლე­ბი­ნა და და­ე­სა­ჯა!.. გე­ნე­რა­ლუ­რი ინ­სპექ­ცია და სა­გა­მო­ძი­ე­ბო დე­პარ­ტა­მენ­ტი, რო­მე­ლიც სა­მი­ნის­ტროს შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში არ­სე­ბობს, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი­სა და კა­ნო­ნის დაც­ვის ფუნ­ქცი­ებს იბ­რუ­ნებს, - ისე­ვე, რო­გორც ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი­სა და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­მარ­თვე­ლო, რო­მე­ლიც სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტში არ­სე­ბობ­და და ახლა, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის მი­მარ­თუ­ლე­ბით, მთა­ვა­რი რგო­ლის ფუნ­ქცი­ას იბ­რუ­ნებს.

- ყვე­ლა­ზე სას­წრა­ფოდ რის შეც­ვლას აპი­რებთ?

- ზამ­თა­რი პრაქ­ტი­კუ­ლად, კარს მოგ­ვად­გა და არ გვაქვს "ადი­ე­ლე­ბი". ტენ­დე­რის გა­მო­ცხა­დე­ბა­საც ვერ ვას­წრებ­დით. 5000 ცალი თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრომ გვა­ჩუ­ქა - მინ­და, მად­ლო­ბა ვუ­თხრა ირაკ­ლი ალა­სა­ნი­ას. ესეც არ არის საკ­მა­რი­სი, მაგ­რამ ამით პირ­ვე­ლი სა­ჭი­რო­ე­ბა მოგ­ვეხ­სნა. მო­საგ­ვა­რე­ბე­ლია კვე­ბის სა­კი­თხი. ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბი და­დე­ბუ­ლია თვის ბო­ლომ­დე... არ ვართ კმა­ყო­ფი­ლი, მაგ­რამ ამ ეტაპ­ზე ნაჩ­ქა­რევ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას არ ვი­ღებთ, რად­გან შე­იძ­ლე­ბა, ამან სის­ტე­მის დე­მო­ლა­რი­ზე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს. ნელ-ნელა ყვე­ლა­ფე­რი გა­უმ­ჯო­ბეს­დე­ბა. უცებ ყვე­ლაფ­რის გა­კე­თე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია. როცა ვი­ღა­ცა პირს იკე­რავს და ამ­ბობს, ჯან­მრთე­ლო­ბის პრობ­ლე­მა მაქვს და გა­რეთ უნდა გა­მიშ­ვაო, უნდა იცო­დეს - ვერ გა­ვუშ­ვებ, ძა­ლი­ა­ნაც რომ მინ­დო­დეს, თუმ­ცა ზოგ­ჯერ ვი­ზი­ა­რებ, რომ ის ადა­მი­ა­ნი გა­საშ­ვე­ბია. მაგ­რამ ამას ექ­სპერ­ტი­ზის ჩა­ტა­რე­ბა სჭირ­დე­ბა, სა­სა­მარ­თლომ დას­კვნის სა­ფუძ­ველ­ზე უნდა მი­ი­ღოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა და ამას გარ­კვე­უ­ლი დრო სჭირ­დე­ბა. ჩვენ შე­ვად­გი­ნეთ უმ­ძი­მე­სი ავად­მყო­ფე­ბის სია - ჩვე­ნი შეს­წავ­ლის სა­ფუძ­ველ­ზე, 320 ადა­მი­ა­ნია ასე­თი; ახლა კი­დევ უნდა მოხ­დეს ამ სიის გა­ცხრილ­ვა და ვინც დარ­ჩე­ბა, მათ მო­ნა­ცე­მებს ექ­სპერ­ტი­ზა­ზე გა­და­ვაგ­ზავ­ნით. ამ პრო­ცესს ვერ და­ვაჩ­ქა­რებ, ამი­ტომ, ვინც ამ მო­თხოვ­ნით შიმ­ში­ლო­ბენ, უბ­რა­ლოდ თა­ვი­ანთ ჯან­მრთე­ლო­ბას ვნე­ბენ. ყვე­ლა­ფერს დრო სჭირ­დე­ბა - თუნ­დაც იმას, რო­გორ გა­ვა­უმ­ჯო­ბე­სოთ მდგო­მა­რე­ო­ბა ჯან­დაც­ვის სფე­რო­ში. ამ დე­პარ­ტმენტს სა­თა­ვე­ში ჩა­უდ­გა მაია ლან­დია - ძა­ლი­ან გა­მოც­დი­ლი ადა­მი­ა­ნი; ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მას კუ­რი­რებს ჩემი მო­ად­გი­ლე, არ­ჩილ თა­ლაკ­ვა­ძე. ძა­ლი­ან კარ­გი მე­ნე­ჯე­რი, პრო­ფე­სი­ით ექი­მი გახ­ლავთ. სწო­რედ ამ ორი ადა­მი­ა­ნის იმე­დი მაქვს, რომ ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მას "და­ა­ლა­გე­ბენ".

- აქაც მო­გი­წი­ათ და­ნიშ­ნუ­ლი კად­რის შეც­ვლამ; ესეც ნაჩ­ქა­რე­ვი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა იყო?

- იყო შეც­დო­მა დაშ­ვე­ბუ­ლი, რო­დე­საც დე­პარ­ტა­მენ­ტის თავ­მჯდო­მა­რის და­ნიშ­ვნას ვჩ­ქა­რობ­დით, მაგ­რამ ის და­ნიშ­ნუ­ლი არ ყო­ფი­ლა - უბ­რა­ლოდ, ინ­ფორ­მა­ცია გავ­რცელ­და. უარ­ყო­ფი­თი რე­აქ­ცია რომ მოჰ­ყვა, უარი ვთქვი მის და­ნიშ­ვნა­ზე. და­ვით ასა­თი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ადრე ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მას, სას­წრა­ფოდ შე­საც­ვლე­ლი იყო. მას­ზე ძა­ლი­ან ბევ­რი სა­ჩი­ვა­რი შე­მო­ვი­და... ფაქ­ტია, ეს იყო სის­ტე­მა, სა­დაც უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი კვდე­ბო­და იმის გამო, რომ მათ არ მკურ­ნა­ლობ­დნენ ან არას­წო­რად მკურ­ნა­ლობ­დნენ და მათი სი­ცო­ცხლე არ აინ­ტე­რე­სებ­დათ. ბოლო ორ თვე­ში გა­ათ­მაგ­და წამ­ლე­ბის მოხ­მა­რე­ბა. ყო­ფი­ლი თავ­მჯდო­მა­რე ამ­ბობს, - იმ­დენს ვაძ­ლევ­დით, რამ­დე­ნიც სა­ჭი­რო იყო; ახლა, რე­ჟი­მი რომ შე­იც­ვა­ლა, ექი­მე­ბი უარს ვერ ეუბ­ნე­ბი­ან და აძ­ლე­ვენ იმ­დენს, რამ­დენ­საც პა­ტიმ­რე­ბი მო­ი­თხო­ვე­ნო. გან­სა­კუთ­რე­ბით, და­მამ­შვი­დე­ბელ წამ­ლებს ითხო­ვენ... ეს სის­ტე­მაც და­რე­გუ­ლირ­დე­ბა. წე­ლი­წად­ში 150 ადა­მი­ა­ნი რომ კვდე­ბო­და, ნორ­მა­ლუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბა რომ ყო­ფი­ლი­ყო, არ მოკ­ვდე­ბოდ­ნენ. გარ­დაც­ვლი­ლე­ბის ძი­რი­თა­დი ასა­კი 30-დან 50 წლამ­დეა!.. ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბას, მაგ­რამ შე­იძ­ლე­ბა, ვერ მო­ვა­ხერ­ხოთ, რად­გან ყვე­ლა­ფე­რი ექ­სპერ­ტი­ზის პა­სუ­ხებ­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი.

- გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის სხვა გზაც ხომ არ­სე­ბობს - ე.წ. "აქ­ტი­როვ­კა"; ამას რა­ტომ არ იყე­ნებთ?

- აქ­ტი­რე­ბა­ზე ავად­მყო­ფებს ერ­თდრო­უ­ლად უშ­ვებს ჩვე­ნი და ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს კო­მი­სია. ეს უფრო სწრა­ფი მე­თო­დია, მაგ­რამ არ ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებს - სა­ა­კაშ­ვი­ლის პე­რი­ოდ­ში ისე და­ი­წუ­რა იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი, ვი­საც აქ­ტი­რე­ბა ეხე­ბათ, რომ ფაქ­ტობ­რი­ვად, მხო­ლოდ ისე­თებს შე­ე­ხო, ვისი დღე­ე­ბიც დათ­ვლი­ლი იყო. ჩვენ და­წყე­ბუ­ლი გვაქვს მუ­შა­ო­ბა ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს­თან იმა­ზე, რომ ეს ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი შე­იც­ვა­ლოს და თუ პა­ტიმ­რის სი­ცო­ცხლის გა­დარ­ჩე­ნა ცი­ხის პი­რო­ბებ­ში ძნე­ლია, ის გა­რეთ გა­ვი­დეს. ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლე­ზე ძვირ­ფა­სი არა­ფე­რია. როცა სა­ბო­ლოო დას­კვნამ­დე მი­ვალთ, იმე­დია, ჯან­დაც­ვის მი­ნის­ტრი თა­ვი­დან გა­მოს­ცემს ამ აქტს და შე­სა­ბა­მი­სად, უფრო მეტი ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლის გა­დარ­ჩე­ნა იქ­ნე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი.

- პა­ტიმ­რე­ბის გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის თე­მა­ზე რა შე­გიძ­ლი­ათ გვი­თხრათ?

- ცი­ხე­ე­ბი ძა­ლი­ან გა­დატ­ვირ­თუ­ლია, რაც არ არის ნორ­მა­ლუ­რი, მაგ­რამ ისიც სა­ფიქ­რა­ლია, რომ ამ გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბამ და­ნა­შა­უ­ლის მა­ტე­ბა არ გა­მო­იწ­ვი­ოს. ცი­ხე­ე­ბის გან­ტვირ­თვის ოთხი გზა არ­სე­ბობს: ამ­ნის­ტია, რო­მელ­საც პარ­ლა­მენ­ტი აწე­სებს, პრე­ზი­დენ­ტის შე­წყა­ლე­ბა, პი­რო­ბით ვა­დამ­დე ადრე გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა და შეკ­რე­ბი­თო­ბის გა­უქ­მე­ბა, რო­მე­ლიც ასე­ვე პარ­ლა­მენ­ტის გა­და­სა­წყვე­ტია. ამ ოთხი­დან ყვე­ლა­ზე ეფექ­ტი­ა­ნი და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის ნაკ­ლე­ბად სა­ხი­ფა­თო - პი­რო­ბით ვა­და­ზე ადრე გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბაა: კო­მი­სია ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად სწავ­ლობს თი­თო­ე­ულ საქ­მეს და შე­სა­ბა­მი­სად იღებს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას; შემ­დეგ რჩე­ბა კონ­ტრო­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბაც, პრო­ბა­ცი­ის სა­ხით. ამ­ნის­ტია აუ­ცი­ლებ­ლად არის მი­სა­ღე­ბი, მაგ­რამ დიდ სიფრ­თხი­ლეს მო­ი­თხოვს. კარ­გად არის მო­სა­ფიქ­რე­ბე­ლი, რო­მელ მუხ­ლებს უნდა შე­ე­ხოს, რომ რე­ცი­დი­ვის საფრ­თხე არ გაჩ­ნდეს. ყვე­ლა­ზე უკონ­ტრო­ლოა პრე­ზი­დენ­ტის შე­წყა­ლე­ბის მე­ქა­ნიზ­მი. მას შემ­დეგ, რაც ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი პო­ლი­ტი­კა­ში გა­მოჩ­ნდა, და­ახ­ლო­ე­ბით 4000-ით შემ­ცირ­და ცი­ხე­ე­ბის მო­სახ­ლე­ო­ბა, ძი­რი­თა­დად - პრე­ზი­დენ­ტის შე­წყა­ლე­ბე­ბის შე­დე­გად. პრე­ზი­დენ­ტი ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, არც შე­წყა­ლე­ბის კო­მი­სი­ას ეკი­თხე­ბა და არც სა­პატ­რი­არ­ქოს - პირ­და­პირ უშ­ვებს იმა­თაც, ვი­საც მძი­მე კრი­მი­ნა­ლი აქვს ჩა­დე­ნი­ლი... შეკ­რე­ბი­თო­ბის გა­უქ­მე­ბა, ჩემი აზ­რით, ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია: ყვე­ლა იმ ადა­მი­ანს, რო­მელ­საც არა­ა­დეკ­ვა­ტუ­რად მა­ღა­ლი სას­ჯე­ლი აქვს მის­ჯი­ლი, შე­უძ­ლია მი­მარ­თოს სა­სა­მარ­თლოს და სა­სა­მარ­თლო ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად გა­და­წყვეტს ამ სა­კითხს. პა­ტიმ­რო­ბი­დან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის კი­დევ ერთი გზა - პრო­კუ­რა­ტუ­რა­ში გან­ცხა­დე­ბის შე­ტა­ნაა, სა­დაც სპე­ცი­ა­ლუ­რი დე­პარ­ტა­მენ­ტი არას­წო­რი გა­ნა­ჩე­ნე­ბის გა­და­ხედ­ვას მო­ახ­დენს.

- დიდი ხმა­უ­რი მოჰ­ყვა მე-7 და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში ბაჩო ახა­ლა­ი­ას მო­თავ­სე­ბას. ხომ არ აპი­რებთ ე.წ. "მატ­რო­სო­ვის" ცი­ხე­ში მის გა­დაყ­ვა­ნას, სა­დაც ყო­ფი­ლი ძა­ლოვ­ნე­ბი იხ­დი­ან სას­ჯელს?

- შე­იძ­ლე­ბა, გა­და­ვიყ­ვა­ნოთ "მატ­რო­სოვ­ზე", მაგ­რამ - არა იმ ხმა­უ­რის გამო, რო­მე­ლიც ატყდა. მოვხსნი იმ კი­თხვებს, რო­მე­ლიც არ­სე­ბობს და შემ­დეგ გა­დავ­წყვეტთ, სად გა­და­ვიყ­ვა­ნოთ. ეს მხო­ლოდ ბაჩო ახა­ლა­ი­ას როდი ეხე­ბა. ბოლო დროს სხვა მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნე­ბიც და­ა­კა­ვეს. ეს გვა­ი­ძუ­ლებს, ძა­ლი­ან სწრა­ფად გა­დავ­დგათ ნა­ბი­ჯე­ბი. გა­ვა­ტა­რეთ ზედა დო­ნე­ზე სა­კად­რო ცვლი­ლე­ბე­ბი, მაგ­რამ ქვე­და დო­ნე­ზე ჯერ არ ვჩ­ქა­რობ­დით. ახა­ლი და­კა­ვე­ბე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, რო­გორც ჩანს, დაჩ­ქა­რე­ბა მოგ­ვი­წევს: იქ არი­ან ადა­მი­ა­ნე­ბი, რო­მელ­თა ურ­თი­ერ­თო­ბა ახალ პა­ტიმ­რებ­თან მი­ზან­შე­უ­წო­ნე­ლია. "მატ­რო­სოვ­ზე" სწო­რედ ამ მო­ტი­ვით არ მო­ვა­თავ­სეთ. მოხ­დე­ბა თა­ნამ­შრო­მელ­თა გარ­კვე­უ­ლი გა­და­ად­გი­ლე­ბე­ბი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებს შო­რის, რომ არ იყოს არას­წო­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი პა­ტიმ­რებ­სა და ხელ­მძღვა­ნე­ლებს, მათ ყო­ფილ ზე­დამ­ხედ­ვე­ლებს შო­რის. ძა­ლი­ან ბევ­რმა მი­საყ­ვე­დუ­რა, - რა­ტომ არის გან­სა­კუთ­რე­ბულ პი­რო­ბებ­ში ბაჩო ახა­ლა­ი­აო? ოთხკა­ცი­ან სა­კან­ში მარ­ტოა, აქვს ტე­ლე­ვი­ზო­რი, გვერ­დზე 2 თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­კა­ნი აქვს, არა­ვის­გან ზე­წო­ლას არ გა­ნიც­დის; დაც­ვა უმაღ­ლეს დო­ნე­ზეა. ული­მი­ტო შეს­ვლის უფ­ლე­ბა აქვს 51 ადა­მი­ანს - მო­ნი­ტო­რინ­გის საბ­ჭოს წევ­რებს. პარ­ლა­მენ­ტის თავ­მჯდო­მა­რემ ული­მი­ტოდ შეს­ვლის უფ­ლე­ბა მის­ცა აკა­კი მი­ნაშ­ვილ­საც, რო­მელ­საც შე­უძ­ლია, ღამე გა­ა­თე­ნოს მას­თან ერ­თად და ამ ორი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში სულ იქ იმ­ყო­ფე­ბო­დეს - სწო­რედ ამას ნიშ­ნავს 24-სა­ა­თი­ა­ნი ული­მი­ტო შეს­ვლა. თუ უნდა, მას­თან ერ­თად მო­ი­ხა­დოს ეს ორ­კვი­რი­ა­ნი სას­ჯე­ლი. ად­ვო­კა­ტე­ბიც თა­ვი­სუფ­ლად შე­დი­ან. ერთი სი­ტყვით, მეტი კომ­ფორ­ტი ცი­ხე­ში წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია. ერთი სარ­თუ­ლით ქვე­მოთ კა­ნო­ნი­ე­რი ქურ­დი რომ იხ­დის სას­ჯელს, ამის გამო მო­რა­ლურ ზე­წო­ლას თუ გა­ნიც­დის, მა­შინ რო­გორ ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და ამ­ხე­ლა უწყე­ბას და სა­მი­ნის­ტრო­ებს?!. თუ ეს არის პრობ­ლე­მა, ამ პრობ­ლე­მა­საც მოვხსნით. მო­ვიქ­ცე­ვით ისე, რო­გორც სა­ჭი­როდ ჩავ­თვლით. ყვე­ლას­თვის მო­სა­წო­ნი სი­ტუ­ა­ცია ის არის, როცა არა­ვინ და­ნა­შა­ულს არ სჩა­დის, ცი­ხე­ში არა­ვინ ზის და ყვე­ლა ყვე­ლას უღი­მის, მაგ­რამ ცხოვ­რე­ბა ასე­თი არ არის.

თეა ხურ­ცი­ლა­ვა

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)