1968 წლი­დან უწყვეტ­ლივ, 35 წე­ლი­წა­დი მუ­შა­ობ­და ტე­ლე­ვი­ზი­ის პირ­ველ არხზე. 1992 წელს და­ა­სა­ხე­ლეს წლის ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რულ ჟურ­ნა­ლის­ტად. არის მწე­რალ­თა კავ­ში­რის წევ­რი. ჟურ­ნა­ლის­ტი­კა­ში არ დარ­ჩე­ნი­ლა ორ­დე­ნი, პრი­ზი, სი­გე­ლი, დიპ­ლო­მი, თასი, რომ არ მი­ე­ღო; მეც­ნი­ე­რე­ბის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცი­ა­ში შე­ტა­ნი­ლი დიდი წვლი­ლის­თვის იუ­ნეს­კოს პრე­მი­ის პირ­ვე­ლი ლა­უ­რე­ა­ტია. იბ­რძო­და აფხა­ზეთ­ში, იყო ეროვ­ნუ­ლი გმი­რის, ჟი­უ­ლი შარ­ტა­ვას სპე­ცჯ­გუ­ფის წევ­რი. კრი­ტი­კო­სი მურ­მან ჯგუ­ბუ­რია წერ­და: "სა­ზო­გა­დო­ე­ბას ეგო­ნა, რომ ტე­ლე­ვი­ზია მე­რაბ ბე­რა­ძეს ვარ­სკვლავს გა­უხ­სნი­და, რად­გან დღეს ქარ­თულ ჟურ­ნა­ლის­ტი­კა­ში არ გვე­გუ­ლე­ბა სხვა, ვინც ამ­დენ ქარ­თულ საქ­მეს და­ად­გამ­და გვირ­გვინს. მისი უშუ­ა­ლო დამ­სა­ხუ­რე­ბით გა­დარ­ჩა უამ­რა­ვი მა­ღალმთი­ა­ნი სო­ფე­ლი. განა პა­რა­დოქ­სი არ არის, რომ მზის ენერ­გი­ის წყა­რო­ე­ბის პრო­პა­გან­დი­სათ­ვის, რა­საც ტე­ლე­კო­მენ­ტა­ტო­რი მთე­ლი 30 წელი ემ­სა­ხუ­რა, ამე­რი­კელ ელ გორს მსოფ­ლი­ოს ყვე­ლა­ზე უმაღ­ლე­სი - ნო­ბე­ლის პრე­მია მი­ა­ნი­ჭეს. თუმ­ცა ვარ­სკვლავ­სა და ნო­ბელს ვინ ჩი­ვის, როცა ამ­დე­ნი სი­კე­თის მქმნე­ლი ტე­ლე­კო­მენ­ტა­ტო­რი 9 წე­ლია, მო­შო­რე­ბუ­ლია ქვეყ­ნის­თვის ესე­ო­დენ სა­ჭი­რო საქ­მეს?" ეა­მა­ყე­ბა, რომ სწო­რედ მის სა­ხელ­თა­ნაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი 20 ეკ­ლე­სია-მო­ნას­ტერ­ში მზის ენერ­გი­ის ელექტრო­ე­ნერ­გი­ად გარ­დაქ­მნა და ამ შუქ­ზე წირ­ვა-ლოც­ვის ჩა­ტა­რე­ბა.

მე­რაბ ბე­რა­ძე:

- ერთ ცნო­ბილ პო­ლი­ტი­კოსს უთ­ქვამს: "მუ­დამ გახ­სოვ­დეს არა ის, რა გა­გი­კე­თა ამე­რი­კამ, არა­მედ, - თვი­თონ რა შეს­ძი­ნე მას!" იმა­ვეს უნდა ვამ­ბობ­დეთ სა­ქარ­თვე­ლო­შიც და სწო­რედ მა­შინ გვეშ­ვე­ლე­ბა.

- თქვენს გა­და­ცე­მებ­ში უხ­ვად იყო სა­ტი­რულ-იუ­მო­რის­ტუ­ლი გა­დახ­ვე­ვა, ბა­ტო­ნო მე­რაბ...

- დღეს ჩვენს ყო­ფას იუ­მო­რით თუ არ შე­ხე­დე, ცხოვ­რე­ბა აუ­ტა­ნე­ლი გახ­დე­ბა. ამი­ტომ ადა­მი­ა­ნებს მო­კი­თხვის ნაც­ვლად, შეხ­ვედ­რის­თა­ნა­ვე ანეკ­დოტს ვუყ­ვე­ბი. იგი­ვე და­ვამ­კვიდ­რე ჩემს სა­ტე­ლე­ვი­ზიო პროგ­რა­მა "ენერ­გი­ა­ში". აბა, პირ­და­პირ მიკ­რო­სად­გუ­რით, ბი­ო­და­ნად­გა­რით, გა­მო­გო­ნე­ბით რომ და­მე­წყო ლა­პა­რა­კი, მა­ყუ­რე­ბელს დავ­კარ­გავ­დი. ერთს ახ­ლა­ვე გე­ტყვით: გუ­რი­ა­ში სტუმ­რად ჩა­სულ­მა კა­ხელ­მა ეზო­ში და­ახ­ლო­ე­ბით ხუ­თა­სი მოგ­რი­ა­ლე ბი­ჭუ­ნა რომ და­ი­ნა­ხა, მას­პინ­ძელს ჰკი­თხა: კი, მაგ­რამ, მა­ინც რამ­დე­ნი შვი­ლი გყავ­სო? - მაგი ერთი ცა­ლია, მარა მასე დახ­ვან­ცა­ლობს და ყვე­ლას აგი­ჟებ­სო! სა­ერ­თოდ, ანეკ­დო­ტი გა­სა­ო­ცა­რი ფე­ნო­მე­ნია, რამ­დე­ნი­მე წამ­ში ადა­მი­ანს გუ­ნე­ბას გა­მო­უ­კე­თებს... აი, კი­დევ: კაცს ტა­ტყა­ნა ცოლი ჰყავს. მან­ქა­ნა­ში სხდე­ბი­ან. ქალი ენას არ აჩე­რებს: ატა­ტა­ტა, ვა­ტა­ტა, რა ჰქნა ამ სა­ზი­ზღარ­მა ვა­ლი­კომ, რა იკად­რა ლე­ი­ლამ, რო­გორ არ რცხვე­ნია შა­ლი­კო­სო?! კაცი ეხ­ვე­წე­ბა: ქალო, ნა­ხე­ვა­რი წა­მით გა­ჩერ­დი, გა­ვი­გო, მან­ქა­ნა და­ი­ქო­ქა თუ არაო!

- ოჯახ­შიც დი­ლას "დილა მშვი­დო­ბი­სას" ნაც­ვლად, ანეკ­დო­ტით იწყებთ?

- ოჯახ­ში მა­ინც სხვა ვი­თა­რე­ბაა. ისე, ცნო­ბი­სათ­ვის, მე ბე­რა­ძე ვარ, ჩემი მე­უღ­ლე - ბე­რი­ძე. ერთხელ ჟურ­ნა­ლის­ტმა რომ მკი­თხა, რა­ტომ შე­ირ­თეთ ქალ­ბა­ტო­ნი ლიაო? - ვუ­პა­სუ­ხე, - ერთი ასოს გუ­ლის­თვის-მეთ­ქი (იცი­ნის)... ახლა კი­დევ ერთი: გუ­რულ­მა მო­ძღვარს მი­ა­კი­თხა, ცოდ­ვა ჩა­ვი­დი­ნე, მეგ­რე­ლი მო­ვა­ტყუ­ეო! - შვი­ლო, ეგ ცოდ­ვა კი არა, სას­წა­უ­ლი­აო! და ესეც: პაპა შვი­ლიშ­ვილს ას­წავ­ლის არით­მე­ტი­კას... აი, უყუ­რე, ისე ად­ვი­ლად და­გი­ლა­გებ ყვე­ლა­ფერს, მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა არ და­გა­ვი­წყდე­ბა: 10, 20, 30, 40... - მე­რეო? - მერე წლის­თა­ვიო! - "გა­მო­იც­ნო" პა­ტა­რამ. თუმ­ცა მოდი, ისევ საქ­მეს და­ვუბ­რუნ­დეთ. ჩემი პროგ­რა­მის სა­ჭი­რო­ე­ბა­სა და აქ­ტუ­ა­ლო­ბა­ზე 50-ზე მეტი რე­ცენ­ზია გა­მოქ­ვეყ­ნდა და ამ წე­რი­ლებს ხელს აწე­რენ არა მარ­ტო ქვეყ­ნის ყვე­ლა­ზე გა­მორ­ჩე­უ­ლი მეც­ნი­ე­რე­ბი, აკა­დე­მი­კო­სე­ბი: ალ­ბერტ თავ­ხე­ლი­ძე, ივე­რი ფრან­გიშ­ვი­ლი, ჯუმ­ბერ ლო­მი­ნა­ძე, ნო­დარ ამაღ­ლო­ბე­ლი, ელ­გუ­ჯა მეძ­მა­რი­აშ­ვი­ლი და სხვე­ბი, არა­მედ ერის­თვის სა­ა­მა­ყო კულ­ტუ­რის მოღ­ვა­წე­ე­ბი: ანა კა­ლან­და­ძე, ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბი, ბა­ჩა­ნა ბრეგ­ვა­ძე, შოთა ნიშ­ნი­ა­ნი­ძე, გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვი­ლი და ბევ­რი სხვა. გა­და­ცე­მის ავ-კარ­გი სხვამ შე­ა­ფა­სოს. მხო­ლოდ იმას ვი­ტყვი, რომ ეს იყო ერ­თა­დერ­თი პროგ­რა­მა მთელ ამი­ერ­კავ­კა­სი­ა­ში, რო­მე­ლიც პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცი­ას უწევ­და მეც­ნი­ე­რე­ბას, სა­ინ­ჟინ­რო ნო­ვა­ცი­ებს, გა­მო­გო­ნე­ბებს და რაც მთა­ვა­რია, მზის ენერ­გი­ის წყა­რო­ე­ბის და­ნერგვას, რაც ძა­ლი­ან მალე გა­მარ­თავ­და ქვე­ყა­ნას წელ­ში. მი­ხა­რია, რომ ჩემი რე­პორ­ტა­ჟე­ბით უამ­რავ­მა ადა­მი­ან­მა აა­მოქ­მე­და სოფ­ლად მიკ­რო­სად­გუ­რი, ბი­ო­და­ნად­გა­რი, მზით წყლის გა­მა­ცხე­ლე­ბე­ლი და თა­ვი­სი სამ­კვიდ­რო­დან ქა­ლა­ქად გად­მოხ­ვე­წის სურ­ვი­ლიც აღარ გას­ჩე­ნია. სხვა­თა შო­რის, ტე­ლეპ­როგ­რა­მის რე­ჟი­სო­რი ჩემი მე­უღ­ლე, ლია ბე­რი­ძე გახ­ლდათ...

- 9 წე­ლი­წა­დია, უმუ­შე­ვა­რი ვარო, ამ­ბობთ და ამ წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, არა მარ­ტო თქვენ, არა­მედ მთე­ლი ქვეყ­ნის მეც­ნი­ე­რე­ბა და გა­ნათ­ლე­ბა და­ზა­რალ­და.

- დიახ და ეს არ არის გაბ­რა­ზე­ბუ­ლი კა­ცის გუ­ლის ტკი­ვი­ლი. შენ რომ სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ ტე­ლე­ვი­ზი­ას მარ­თავ, რო­მე­ლიც ხალ­ხის ფუ­ლით არ­სე­ბობს და წე­სით, ხალ­ხს უნდა ემ­სა­ხუ­როს, შენ კი ტე­ლე­ეკ­რა­ნის ფან­ტას­ტი­კურ ძა­ლას სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გა­მო­საშ­ტე­რებ­ლად იყე­ნებ, რი­თაც ფაქ­ტობ­რი­ვად სა­ზო­გა­დო­ე­ბას დას­ცი­ნი, დამ­ნა­შა­ვე ხარ, აბა, რა?!. არ შე­იძ­ლე­ბო­და, კვი­რა­ში ერთხელ 25 წუთი მეც­ნი­ე­რე­ბა­ზე, სა­გა­მომ­გო­ნებ­ლო საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე, სა­ინ­ჟინ­რო ნო­ვა­ცი­ა­ზე, მზის ენერ­გი­ის გა­მო­ყე­ნე­ბა­ზე გვე­ლა­პა­რა­კა?.. იცით, ამ ვა­ი­უფ­რო­სო­ბამ რამ­დე­ნი რამე წა­არ­თვა სა­კუ­თარ ხალ­ხს და სწო­რედ ამი­ტომ უნდა აგოს პა­სუ­ხი ზაზა შენ­გე­ლი­ამ, რო­მელ­მაც ორ­ჯერ წარ­მად­გი­ნა სა­ხელ­მწი­ფო პრე­მი­ა­ზე, შემ­დეგ კი თვი­თონ­ვე მო­მიხ­სნა გა­და­ცე­მა რო­გორც უვარ­გი­სი, რა­შიც აქ­ტი­უ­რად და­ეხ­მარ­ნენ: მისი მო­ად­გი­ლე, მიშა გი­ორ­გა­ძე, და­ვით პა­ი­ჭა­ძე, კოტე კუბ­ლაშ­ვი­ლი. და თუ რამ­ხე­ლა საქ­მის გა­კე­თე­ბა შე­ეძ­ლო ამ პროგ­რა­მას, თუნ­დაც ერთი კონ­კრე­ტუ­ლი გა­და­ცე­მით და­გიმ­ტკი­ცებთ. ცნო­ბი­ლია, რომ რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ისე სომ­ხეთ­ში, აზერ­ბა­ი­ჯან­ში, თურ­ქეთ­ში, ირან­ში, შუა აზი­ის რეს­პუბ­ლი­კებ­ში სა­მე­დი­ცი­ნო სპირ­ტის დიდი დე­ფი­ცი­ტია. ჩვენ კი შეგ­ვიძ­ლია, მას­შტა­ბუ­რად ვა­წარ­მო­ოთ იგი სი­მინ­დის­გან. ასე რომ, ამ პრო­ექ­ტით და­სავ­ლეთ სა­ქარ­თვე­ლო­ში და­საქმდე­ბო­და ათე­უ­ლ­ა­თა­სო­ბით - დიახ, არ ვა­ჭარ­ბებ - ათე­უ­ლ­ა­თა­სო­ბით ადა­მი­ა­ნი და ისი­ნი და­მა­ტე­ბით მი­ი­ღებ­დნენ 6-8 ათას ლარს. ახლა თა­ვად გან­სა­ჯეთ, რამ­ხე­ლა პრობ­ლე­მას გა­დავ­წყვეტ­დით! აღ­ნიშ­ნუ­ლი იდე­ის გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლებ­ლად, 2000 წლი­დან გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი ვართ ინ­ჟინ­რე­ბი, ბი­ო­ტექ­ნო­ლო­გე­ბი, მეც­ნი­ე­რე­ბი, რო­მელ­თა­გან რამ­დე­ნი­მე, სწო­რედ ამ თე­მა­ზე მუ­შა­ობ­და ამე­რი­კა­ში და იქ მი­ი­ღეს პა­ტენ­ტი სა­ჭი­რო ფერ­მენ­ტის გა­მო­საყ­ვა­ნად. ჩვე­ნი პარტნი­ო­რია, მი­ნე­სო­ტის შტატ­ში ეთი­ლის სპირ­ტის წარ­მო­ე­ბა­ში მოღ­ვა­წე ცნო­ბი­ლი სპე­ცი­ა­ლის­ტი, მეც­ნი­ე­რი და ინ­ჟი­ნე­რი, პრო­ფე­სო­რი პავ­ლე კრა­სუტსკი. ტრა­ბა­ხად ნუ ჩა­მით­ვლით, მაგ­რამ მა­შინ ამ გა­და­ცე­მამ უზარ­მა­ზა­რი ინ­ტე­რე­სი გა­მო­იწ­ვია. ტე­ლე­ვი­ზი­ის ხელ­მძღვა­ნელ­მა კი, პროგ­რა­მა "ენერ­გია" და­მი­ხუ­რა: სა­ზო­გა­დო­ე­ბა აღ­შფო­თე­ბუ­ლია შენი რე­პორ­ტა­ჟე­ბი­თო! (?!)

- და­ვი­ჯე­როთ, ბა­ტო­ნი ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი ამით არ და­ინ­ტე­რეს­დე­ბა?

- ბა­ტო­ნი ბი­ძი­ნა ყვე­ლა­ფერს ვერ გას­წვდე­ბა მას დამ­ხმა­რე სჭირ­დე­ბა... და ეს არ არის ერ­თა­დერ­თი პრო­ექ­ტი. ასე­თი პრო­ექ­ტი უამ­რა­ვია და თა­მა­მად ვი­ტყვი, რომ ყვე­ლა ის პრო­ექ­ტი, რა­საც პრო­პა­გან­დას ვუ­წევ­დი, ქვე­ყა­ნა­ში ასე­უ­ლო­ბით მი­ლი­ონ დო­ლარს შე­მო­ი­ტან­და. არის თუ არა ეს ყვე­ლა ჩვენ­გა­ნის და­ცინ­ვა?

- ახლა უკვე სავ­სე­ბით გა­სა­გე­ბია, თუ რა­ტომ და­წე­რა დიდ­მა ჭა­ბუა ამი­რე­ჯიბ­მა თქვენ­ზე: "ფას­და­უ­დე­ბე­ლია მე­რაბ ბე­რა­ძის დამ­სა­ხუ­რე­ბა ერის წი­ნა­შე, რად­გან რომ და­ი­ნერ­გოს თუნ­დაც მე­ა­თე­დი იმი­სა, რა­საც ის ქა­და­გებს, ცხოვ­რე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში გა­ცი­ლე­ბით იოლი იქ­ნე­ბა!" ჟურ­ნა­ლის­ტის­თვის 9 წლის უმოქ­მე­დო­ბა უმ­ძი­მე­სია, მაგ­რამ თქვენ­ნა­ი­რი ენერ­გი­უ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი ფარ-ხმალს იო­ლად არ ყრი­ან. აგერ, ხელთ მაქვს მშვე­ნი­ე­რი გა­მო­ცე­მა - თქვე­ნი წიგ­ნი "სა­ო­ჯა­ხო სამ­ზა­რე­უ­ლო" ფე­რა­დი ილუსტრა­ცი­ე­ბით, არა მხო­ლოდ ქარ­თუ­ლე­ნო­ვა­ნი - წიგ­ნი გა­მო­ი­ცა: რუ­სულ, ინ­გლი­სურ, გერ­მა­ნულ, ფრან­გულ, ჩი­ნურ, ია­პო­ნურ, პო­ლო­ნურ, ეს­პა­ნურ, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნულ, უკ­რა­ი­ნულ და ებ­რა­ულ ენებ­ზე.

- საქ­მე ის არის, რომ "სა­ო­ჯა­ხო სამ­ზა­რე­უ­ლოს" ად­რინ­დელ გა­მო­ცე­მებ­ში ფე­რად ფო­ტო­ებს ვერ­სად ნა­ხავ­დით. არა­და, ქარ­თუ­ლი სუფ­რა ხომ შე­უ­და­რე­ბე­ლია?! ვიდ­რე სტუმ­რე­ბი სუფ­რას მი­უს­ხდე­ბი­ან, იგი ულა­მა­ზე­სი ფე­რე­ბით გი­ტა­ცებს - აქეთ ხას­ხა­სა კიტ­რი და წი­თე­ლი პა­მი­დო­რი, ბო­ლო­კი, იქით - თით­ქოს ოქ­რო­თი მო­ვა­რა­ყე­ბუ­ლი სა­ცი­ვი, სპი­ლოს ძვლის­ფე­რი სულ­გუ­ნი; აგერ ბამ­ბა­სა­ვით ქათ­ქა­თა, თით­ქოს გამჭვირ­ვა­ლე ელარ­ჯი, ზურ­მუხ­ტი­ვით მწვა­ნე ლო­ბიო და ტარ­ხუ­ნა; ჩა­ხოხ­ბი­ლი, კუ­პა­ტი, ხა­ჭა­პუ­რი, ხინ­კა­ლი; არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ღვი­ნო, კო­ნი­ა­კი და ეს ყვე­ლას აგი­ჟებს, გან­სა­კუთ­რე­ბით - უცხო­ე­ლებს. ეს არ არის წიგ­ნი უბ­რა­ლოდ სამ­ზა­რე­უ­ლო­ზე - ეს ჩვე­ნი გე­ნე­ტი­კა, სი­ა­მა­ყე, ტრა­დი­ცია, ჩვე­ნი თავ­მო­სა­წო­ნი წიგ­ნია. თა­ნაც, თორ­მეტ ენა­ზე გა­მო­ი­ცა და ამით ძა­ლი­ან ბევ­რი ეროვ­ნე­ბის წარ­მო­მად­გე­ნელს მშობ­ლი­ურ ენა­ზე შე­ეძ­ლე­ბა მისი გაც­ნო­ბა. აღ­ნიშ­ნუ­ლი წიგ­ნის ავ­ტო­რე­ბი ვართ: ამ სფე­როს უბად­ლო სპე­ცი­ა­ლის­ტი, ტექ­ნი­კურ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი ამი­რან მე­ლუა, იური მე­ჩი­თო­ვი და მაია დე­ი­სა­ძე, დალი გვე­ლე­სი­ა­ნი, ლია ბე­რი­ძე, გი­ორ­გი ავ­სა­ჯა­ნიშ­ვი­ლი.

- წიგ­ნი თა­ვის­თა­ვად კარ­გია, მაგ­რამ ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში დაბ­რუ­ნე­ბას არ აპი­რებთ?

- მე უკვე ვმუ­შა­ობ... სახ­ლში გა­ვა­კე­თე ჩარ­ჩო, გა­მოვ­ყოფ ხოლ­მე თავს და... გა­მარ­ჯო­ბა, პა­ტივ­ცე­მუ­ლო ტე­ლე­მა­ყუ­რებ­ლე­ბო! ვი­წყებთ ჩვენს გა­და­ცე­მას... იცით, რა კარ­გია? ხელს არა­ვინ მიშ­ლის, არა­ვინ მზღუ­დავს; რაც მთა­ვა­რია, არა­ვინ მე­კა­მა­თე­ბა, რა­საც მინ­და, ვლა­პა­რა­კობ (იცი­ნის)...

ირმა ხარ­ში­ლა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)