ლინკოლნ მითჩელი - "ქართული დემოკრატიისათვის სასიკეთო იქნება, თუ მმართველი კოალიცია დაიშლება"

ოთხი მოსაზრება და ოთხი კითხვა საქართველოს არჩევნებთან დაკავშირებით,- ასეთი სათაურით გამოქვეყნდა EURASIA.NET-ზე ლინკოლნ მითჩელის ანალიტიკური სტატია.

ქართული დემოკრატიის სიძლიერის გამოვლინება, რუსეთის საქართველოსკენ მიბრუნება, გამარჯვება, რომელიც ივანიშვილმა შტატებსა და ევროპაში იყიდა, "ერთიანი ნაციონალური პარტიის" დომინაციის აღსასრული და ა.შ. - ასეთი მრავალფეროვანი გამოხმაურება მოჰყვა საქართველოში ჩატარებულ არჩევნებს,- წერს ამერიკელი მკვლევარი და აცხადებს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ არჩევნებზე დასკვნების გაკეთება ჯერ კიდევ ადრეა, "სურს, რამდენიმე დაკვირვება გაგვიზიაროს და ამდენივე კითხვა დასვას, რომელიც მას არჩევნების შემდგომი მოვლენების ფონზე დაებადა".

მოსაზრება პირველი

"არჩევნები არ ნიშნავს, რომ საქართველო დემოკრატიულია. სააკაშვილის მომხრეები თვლიან, რომ პრეზიდენტის მიერ ძალაუფლების მშვიდობიანი დათმობისა და გადაცემის გამო, საქართველო რეალური დემოკრატია გახდა. ანალოგიურად, მის ოპონენტებს მიაჩნიათ, რომ რეალური დემოკრატია სწორედ მათ მიერ სააკაშვილის მთავრობის დამარცხების ნაყოფია. გარკვეულწილად, სიმართლის მარცვალი ორივე მხარის პოზიციაშია: მთავრობაზე კონტროლის დათმობით, სააკაშვილი დაეხმარა საკუთარ ქვეყანას, უფრო დემოკრატიული გამხდარიყო. თავის მხრივ, "ქართულმა ოცნებამ", ნაციონალების ერთპარტიული დომინირებისათვის ბოლოს მოღების გზით, ასევე გახადა საქართველო უფრო დემოკრატიული. მიუხედავად ამისა, საქართველო დღეს ჯერ კიდევ საკმაოდ შორსაა ნამდვილად დემოკრატიული ქვეყანად გახდომამდე, ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით", - წერს ავტორი.

მოსაზრება მეორე

"ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ" არჩევნები იოლად არ დათმო, - აცხადებს მიტჩელი. მისი აზრით, ყურადღება უნდა მივაქციოთ იმ ფაქტს, რომ სააკაშვილმა მხოლოდ მას შემდეგ აღიარა დამარცხება, რაც მთელი ერთი წლის კამპანია შეალია ოპოზიციის წელში გატეხვას. "ის ისე შორს წავიდა, რომ პირად ოპონენტ ივანიშვილს მოქალაქეობაც კი ჩამოართვა", - წერს იგი. რაც შეეხება იმას, თუ რატომ არ "მოიპარა" სააკაშვილმა არჩევნები, მითჩელს ამაზე ზუსტი პასუხი არ აქვს, თუმცა წერს, რომ საგარეო ზეწოლამ და საერთაშორისო დამკვირვებლების არნახულმა სიმრავლემ გადამწყვეტი ფაქტორის როლი ითამაშა, სწორი არ იქნებოდა გვევარაუდა, რომ სააკაშვილს დემოკრატიულმა იმპულსებმა აიძულა, დამარცხება ეღიარებინა.

მოსაზრება მესამე

"პოლიტიკა საქართველოში ჯერ კიდევ "მოგებულს ყველაფერი" პრინციპით მიმდინარეობს", - მიიიჩნევს მითჩელი. "მწარე დამარცხების შემდეგ, სააკაშვილმა არ გამოიყენა მის ხელში არსებული სრული კონსტიტუციური და სამართლებრივი ძალაუფლება და ყოველგვარი წინააღმდეგობის გარეშე დაუთმო ყველა სამინისტრო და, ფაქტობრივად, მთელი მთავრობა "ქართულ ოცნებას". ნაწილობრივ ეს შეიძლება ავხსნათ, როგორც "ნაციონალების" სურვილით, დამორჩილებოდნენ ხალხის ნებას და დაეჩქარებინათ ხელისუფლების უპრობლემოდ გადაცემის პროცესი, მაგრამ ეს ასევე მიუთითებს იმაზე, რომ საქართველო ჯერ კიდევ ვერ მივიდა იმ დონემდე, სადაც გადაწყვეტილების მიღება და ძალაუფლება მხოლოდ ერთი პარტიის პრეროგატივას არ წარმოადგენს", - ნათქვამია სტატიაში.

მოსაზრება მეოთხე

ფულმა არჩევნებში ითამაშა კრიტიკული, მაგრამ მეტად კომპლექსური როლი - მიიჩნევს ამერიკელი ავტორი. მისი აზრით, ივანიშვილმა ფულით კი არ იყიდა არჩევნები, არამედ ამ ფულმა მისცა მას საშუალება, "ნაციონალების" სერიოზული ოპონენტი გამხდარიყო. "მაშინ, როცა ივანიშვილი საკუთარი ქონებიდან მილიონობით დოლარს ხარჯავდა ამერიკიდან და ევროპიდან ლობირებაზე, სააკაშვილის პარტიას ასეთი კონტაქტები უკვე წლების მანძილზე ჰქონდა მოპოვებული, როგორც ქვეყნის სასიკეთო საქმეების საკეთებლად, ასევე საკუთარი პარტიის პოპულარიზებისათვის. ამის გარდა, ნაციონალები მთავრობის რესურსებსაც იყენებდნენ, რაც ნებისმიერ კანდიდატს, რომელსაც ივანიშვილის სადარი ფულადი სახსრები არ ექნებოდა, მათთვის უმნიშვნელო საფრთხედ აქცევდა", - მიიჩნევს მითჩელი.

ოთხი შეკითხვა

რას აპირებს "გაერთიანებული ნაციონალური მოძრაობა"?

მითჩელის აზრით, ჯერ ძნელია გადაჭრით თქმა, თუ რა გზას დაადგება ოპოზიციად ქცეული "ნაციონალური მოძრაობა". "შესაძლებელია, პარტიის ლიდერებმა ნეო-ლიბერალური იდეოლოგიის მომხრეებისგან მიიღონ მხარდაჭერა, რაც ხელს შეუწყობდა საქართველოში მრავალპარტიული პოლიტიკური სისტემის განვითარებას. ასევე შესაძლებელია ნაციონალური მოძრაობა გახდეს თავშესაფარი ყველა იმ ჯგუფისა და პირისათვის, ვისაც "ქართული ოცნება" იმედებს გაუცრუებს".

რა არის საჭირო საქართველოში მრავალპარტიული დემოკრატიის შესაქმნელად?

მთავარი გამოწვევა, რაც ლინკოლნ მითჩელის აზრით, "ქართული ოცნების" წინაშე დგას, არის ის, რომ გადალახოს პოსტსაბჭოური დამოუკიდებლობის ერა, რომელსაც ახასიათებდა ერთპარტიული მმართველობა. "საქართველოს პოლიტიკური კულტურა დრამატულად უნდა შეიცვალოს, რათა შესაძლებელი იყოს სუბსტანციური დებატების ჩატარება კონკრეტულ საკითხსა და სტრუქტურაზე. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, უნდა არსებობდეს ლეგალური და მიღებული როლი უთანხმოებისა და კონფლიქტისათვის, რაც ასე მნიშვნელოვანია ნამდვილი დემოკრატიისათვის. მთავარი პასუხისმგებლობა ამ მხრივ "ქართულ ოცნებას" ეკისრება: მისმა ლიდერებმა უნდა ეცადონ, საქართველოში ახალი პოლიტიკური ტონი ჩამოაყალიბონ. ყოვლისმომცველი კოალიცია საჭირო იყო სააკაშვილის დასამარცხებლად, მაგრამ ახლა შესაძლოა ქართული დემოკრატიისათვის უახლოეს თვეებში კოალიციის დაშლა უფრო სასიკეთო აღმოჩნდეს", - წერს მითჩელი.

რა როლი ითამაშა არჩევნებზე დასავლეთის ხელშეწყობამ ქვეყნის დემოკრატიზაციაში?

"პასუხი უცნობია", - აცხადებს მითჩელი. დასავლურმა დაფინანსებამ, მისი აზრით, ხელი შეუწყო სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებას, მიუხედავად ამისა დასავლეთის ბევრი მთავრობა კვლავ ნაციონალების გამარჯვებას ელოდა. ამასთანვე, იგი მიუთითებს, რომ დასავლეთის მხრიდან მთავრობის კრიტიკა, განსაკუთრებით არჩევნებთან დაკავშირებით, საკმაოდ თავშეკავებული იყო.

რა არის "ვარდების რევოლუციის" რეალური მემკვიდრეობა?

"დასავლეთში ზოგი "ვარდების რევოლუციას" აღიქვამს, როგორც პროდასავლური რეფორმატორების მცდელობას, გადაექციათ საქართველო თანამედროვე, დემოკრატიულ ქვეყანად. მეორენი კი თვლიან, რომ რევოლუცია არ შედგა და ქვეყნის სათავეში კვლავ ჩაკეტილი მთავრობა მოვიდა, სადაც ადამიანთა მცირე ჯგუფი ძალაუფლების მეტ წილს ფლობდა. სიმართლის მარცვალი ორივე მოსაზრებაშია, მაგრამ იმ რეალურ და კომპლექსურ მემკვიდრეობის გააზრებას, რომელიც ვარდების რევოლუციამ დატოვა, დრო ჯერ კიდევ სჭირდება", - მიიჩნევს ამერიკელი მკვლევარი.

დასკვნა

1-ელი ოქტომბრის არჩევნებმა, თუ ყველაფერი სწორად წარიმართება, შეიძლება საქართველო დასავლური დემოკრატიისაკენ წაიყვანოს, - თვლის მითჩელი. "მაგრამ, ასევე შესაძლებელია, არჩევნებმა გამოიწვიოს ქვეყანაში ოპოზიციის კოლაფსი და ახალი ერთპარტიული მმართველობის კონსოლიდირება. შეიძლება, ადრეა იმის წინასწარმეტყველება, თუ რა მოხდება, მაგრამ უკვე დროა, გადააბიჯოთ საარჩევნო კამპანიების დროინდელ სიძულვილსა და ვნებათაღელვას და სწორი შეკითხვების დასმა დაიწყოთ", - გვირჩევს მითჩელი.

"ინტერპრესნიუსი"