ნა­ძა­ლა­დე­ვის მა­ჟო­რი­ტარ დე­პუ­ტატ თეა წუ­ლუ­კი­ანს ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა ყვე­ლა­ზე რთუ­ლი სა­მი­ნის­ტროს ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბა ანდო. ახალ მთავ­რო­ბა­ში იგი იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტრი იქ­ნე­ბა და ქვე­ყა­ნა­ში სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბის და­სამ­კვიდ­რებ­ლად, დიდი მუ­შა­ო­ბა მო­უ­წევს. ქალ­ბა­ტო­ნი თეა პი­რო­ბას დებს, რომ ბევ­რი ცვლი­ლე­ბა გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბა, უკა­ნო­ნო პა­ტიმ­რე­ბი აღარ იქ­ნე­ბი­ან და რაც მთა­ვა­რია, სა­სა­მარ­თლო პრო­კუ­რა­ტუ­რის წნე­ხის­გან გა­თა­ვი­სუფ­ლდე­ბა. ყვე­ლა თან­ხმდე­ბა, რომ ნაზი აგე­ბუ­ლე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, იგი ძა­ლი­ან ძლი­ე­რი და მებ­რძო­ლი ადა­მი­ა­ნია, რაც ამ ინ­ტერ­ვი­უ­და­ნაც კარ­გად ჩანს...

- ქალ­ბა­ტო­ნო თეა, გვი­ამ­ბეთ თქვენს ოჯახ­ზე, ბავ­შვო­ბა­ზე. რო­გორც ვიცი, სკო­ლა საფ­რან­გეთ­ში და­ამ­თავ­რეთ; იქ რო­გორ აღ­მოჩ­ნდით?

- თბი­ლის­ში და­ვი­ბა­დე და გა­ვი­ზარ­დე, მა­ნა­ნა შა­ნი­ძი­სა და ავ­თან­დილ წუ­ლუ­კი­ა­ნის ოჯახ­ში. მამა მეს­ტი­ის რა­ი­ო­ნის სო­ფელ ზემო ლუ­ჰა­დან არის. პრო­ფე­სი­ით იუ­რის­ტია. მისი სამ­სა­ხუ­რებ­რი­ვი კა­რი­ე­რა ტყი­ბულ­ში და­ი­წყო და სწო­რედ იქ გა­იც­ნო დე­და­ჩე­მი - თბი­ლი­სე­ლი გოგო... დედა ინ­გლი­სუ­რი ენის სპე­ცი­ა­ლის­ტია. ბე­ბი­ამ, მერი თი­ნი­კაშ­ვილ­მა გამ­ზარ­და. ბა­ბუ­ა­ჩე­მი, ალექ­სან­დრე შა­ნი­ძე პო­ე­ტი იყო და სულ მე­უბ­ნე­ბო­და, - მწიგ­ნო­ბა­რი ქალი უნდა დად­გეო. ჩემი ოჯა­ხი უზ­ნა­ძის ქუ­ჩა­ზე ცხოვ­რობ­და და 23-ე სკო­ლა­ში ვსწავ­ლობ­დი. 16 წლის ვი­ყა­ვი, საფ­რან­გე­თის ქა­ლაქ ლი­ონ­ში სას­წავ­ლებ­ლად რომ წა­ვე­დი. სა­შუ­ა­ლო სკო­ლა იქ და­ვამ­თავ­რე, რო­მელ­საც ლი­ცე­უ­მი ერ­ქვა. ბოლო კლას­ში ფი­ლო­სო­ფი­ი­სა და ლი­ტე­რა­ტუ­რის გან­ხრით ვსწავ­ლობ­დი. საფ­რან­გეთ­ში გაც­ვლი­თი პროგ­რა­მით მოვ­ხვდი. ძა­ლი­ან რთუ­ლი წელი იყო, იქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, რომ ერთი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი საბ­ჭო­თა ბავ­შვი ვი­ყა­ვი. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ 23-ე სკო­ლი­დან წა­ვე­დი, სა­დაც გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი ფრან­გუ­ლი ის­წავ­ლე­ბო­და და სხვა უცხო ენას არ გვას­წავ­ლიდ­ნენ, მა­ინც გა­მი­ჭირ­და ფი­ლო­სო­ფი­ის ფრან­გუ­ლად სწავ­ლა, გა­რე­მოს­თან, კლა­სე­ლებ­თან შე­გუ­ე­ბა. ისი­ნი პირ­ვე­ლად ხე­დავ­დნენ საბ­ჭო­თა ადა­მი­ანს და ძა­ლი­ან უცხო იყო მათ­თვის. მერე ყვე­ლა­ფე­რი აე­წყო და კლა­სე­ლებ­თან დღემ­დე მაქვს კარ­გი ურ­თი­ერ­თო­ბა. ლი­ონ­ში მყავს ოჯა­ხი, რო­მელ­მაც შვი­ლად მი­მი­ღო. 5 შვი­ლი ჰყავთ და რო­გორც მათი მე­ექ­ვსე შვი­ლი, ისე ვცხოვ­რობ­დი. ამ ოჯახ­თან ძა­ლი­ან დიდი მე­გობ­რო­ბა მა­კავ­ში­რებს და ხში­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა მაქვს. უკვე 2 წე­ლია, თბი­ლის­ში ვარ და მათ­თან ხში­რად ჩას­ვლა მი­ჭირს, მაგ­რამ სტრას­ბურ­გი­დან ყო­ველ­თვის ჩავ­დი­ო­დი და­ბა­დე­ბის დღე­ებ­სა თუ სხვა წვე­უ­ლე­ბებ­ზე.

- ლი­ცე­უ­მის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლო­ში გა­აგ­რძე­ლეთ სწავ­ლა?

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში დავ­ბრუნ­დი. ბოლო წელი ტრა­გი­კუ­ლი იყო ჩემ­თვის, რად­გან თბი­ლის­ში სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი და­ი­წყო და ჩემ­თვის იქ ყოფ­ნა გა­უ­საძ­ლი­სი გახ­და. ყვე­ლა­ნა­ი­რი კონ­ტაქ­ტი გა­წყდა, მათ შო­რის, სა­ტე­ლე­ფო­ნო. სა­ქარ­თვე­ლო­ში რომ დავ­ბრუნ­დი, აბ­სო­ლუ­ტუ­რად სხვა ვი­თა­რე­ბა დამ­ხვდა: დან­გრე­უ­ლი რუს­თა­ვე­ლი და თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მო­ე­და­ნი, ძა­ლი­ან ბევ­რი გა­უ­ბე­დუ­რე­ბუ­ლი და და­ობ­ლე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, გახ­ლე­ჩი­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა. ამ პი­რო­ბებ­ში მო­მი­წია უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ჩა­ბა­რე­ბამ. 1992 წელს ჩა­ვი­რი­ცხე თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­მარ­თლი­სა და ურ­თი­ერ­თო­ბის ფა­კულ­ტეტ­ზე.

- რა­ტომ აირ­ჩი­ეთ დიპ­ლო­მა­ტია?

- ეს ჩემ­და უნე­ბუ­რად მოხ­და. დიპ­ლო­მა­ტო­ბა ყვე­ლა ახალ­გაზ­რდის­თვის მიმ­ზიდ­ვე­ლია. ამ არ­ჩე­ვა­ნის გა­კე­თე­ბა­ში მა­მა­ჩემ­მა შე­მი­წყო ხელი. მა­შინ 17 წლის ვი­ყა­ვი. მამა ფიქ­რობ­და, რად­გან სა­ზღვარ­გა­რეთ ვსწავ­ლობ­დი, შე­იძ­ლე­ბო­და, ჩემ­გან კარ­გი დიპ­ლო­მა­ტი დამ­დგა­რი­ყო, მაგ­რამ ვერ გა­ით­ვა­ლის­წი­ნა ის, რომ მა­ინც სვა­ნუ­რი ხა­სი­ა­თი მაქვს, რაც აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა დიპ­ლო­მა­ტის ხე­ლოვ­ნე­ბას... უნი­ვერ­სი­ტე­ტის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ, სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს­თან არ­სე­ბულ დიპ­ლო­მა­ტი­ურ აკა­დე­მი­ა­ში ვსწავ­ლობ­დი, რო­მე­ლიც ალექ­სან­დრე ჩიკ­ვა­ი­ძემ და­ა­არ­სა და პირ­ვე­ლი გა­მოშ­ვე­ბა ჩვენ ვი­ყა­ვით. ირაკ­ლი მე­ნა­ღა­რიშ­ვი­ლი სა­გა­რეო საქ­მე­თა მი­ნის­ტრი იყო და სა­მი­ნის­ტრო­ში სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კის კვლე­ვი­სა და ანა­ლი­ზის ცენ­ტრი შექ­მნა, რო­მელ­საც სა­თა­ვე­ში ჩა­უდ­გა ალექ­სან­დრე რონ­დე­ლი. ის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ჩემი ლექ­ტო­რი გახ­ლდათ და რამ­დე­ნი­მე კურსდამ­თავ­რე­ბუ­ლი ამ ცენ­ტრში სა­მუ­შა­ოდ მიგ­ვიწ­ვია.

- თქვენ­თან ერ­თად კი­დევ ვინ მუ­შა­ობ­და?

- ანა­ლი­ზის ცენ­ტრში ერ­თად ვი­ყა­ვით: მე, ეკა ტყე­შე­ლაშ­ვი­ლი, შოთა უტი­აშ­ვი­ლი, და­ვით აფ­რა­სი­ძე, გი­ორ­გი ხე­ლაშ­ვი­ლი და სხვე­ბი. იქ გა­ტა­რე­ბუ­ლი წე­ლი­წად-ნა­ხე­ვა­რი ძალ­ზე სა­ინ­ტე­რე­სო იყო და დღემ­დე ტკბი­ლად მახ­სენ­დე­ბა, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ეკა ტყე­შე­ლაშ­ვი­ლი და შოთა უტი­აშ­ვი­ლი ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს იდე­ო­ლო­გი­უ­რად სულ სხვა მხა­რეს აღ­მოჩ­ნდნენ.

- მა­შინ იგ­რძნო­ბო­და თქვენ შო­რის გან­სხვა­ვე­ბა?

- ვერ ვგრძნობ­დი გან­სხვა­ვე­ბას. ახალ­გაზ­რდე­ბი ვი­ყა­ვით და ძა­ლი­ან ახლო მე­გობ­რე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბით - მე და ეკა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ დღეს ეკას არც ერთ პრინ­ციპს არ ვი­ზი­ა­რებ, ეს მწვა­ვე გან­ცხა­დე­ბაა, მაგ­რამ ასეა: ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მისი საქ­მი­ა­ნო­ბის არც ერთი მო­მენ­ტი და­დე­ბი­თად არ მი­მაჩ­ნია; ამას­თა­ნა­ვე, მა­ინც ხმა­მაღ­ლა შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ ჩემი ძვე­ლი მე­გობ­რის, ეკას მიერ მა­შინ ნა­ჩუ­ქარ ფსალ­მუ­ნებს დღე­საც ჩან­თით ვა­ტა­რებ.

- თქვენ შო­რის ყვე­ლა­ნა­ი­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა გა­წყვე­ტი­ლია?

- თა­ვი­სით გა­წყდა, ჩვენ არ გვქო­ნია ამა­ზე სა­უ­ბა­რი. უბ­რა­ლოდ, რო­დე­საც სტრას­ბურ­გში სა­მუ­შა­ოდ წა­ვე­დი და ერთ-ერთი შვე­ბუ­ლე­ბის დროს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მო­სულ­მა და­ვი­ნა­ხე, ის იმ მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე იყო, რო­მელ­საც ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლი ჰქვია, მივ­ხვდი - ჩვენ სა­ლა­პა­რა­კოც არა­ფე­რი გვექ­ნე­ბო­და... არა­და, თა­ვის დრო­ზე უდა­ვოდ, ძალ­ზე ნი­ჭი­ე­რე­ბი იყ­ვნენ ტყე­შე­ლაშ­ვი­ლიც და უტი­აშ­ვი­ლიც.

- მერე ისევ საფ­რან­გეთ­ში წახ­ვე­დით...

- ჩემი ოც­ნე­ბა იყო, საფ­რან­გეთ­ში სა­ხელ­მწი­ფო მარ­თვის სკო­ლა­ში ან პო­ლი­ტი­კუ­რი მეც­ნი­ე­რე­ბე­ბის სკო­ლა­ში მეს­წავ­ლა. ამ ოც­ნე­ბის ას­რუ­ლე­ბას ვერ ვა­ხერ­ხებ­დი. იქ რომ მეს­წავ­ლა, ამის­თვის სა­ჭი­რო იყო სტი­პენ­დია. ერთხელ, რო­გორც იქნა, საფ­რან­გე­თის სა­ელ­ჩო­ში, სა­ხელ­მწი­ფო მარ­თვის სკო­ლა­ში სას­წავ­ლებ­ლად კონ­კურ­სი გა­მო­ცხად­და და შან­სი გა­მიჩ­ნდა, რად­გან გა­მარ­ჯვე­ბუ­ლის­თვის სტი­პენ­დი­აც იყო გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი. კონ­კურ­სში გა­ვი­მარ­ჯვე, თუმ­ცა დღე­საც მწა­რედ მახ­სოვს - მა­შინ სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრომ ოფი­ცი­ა­ლუ­რად არ წარ­მად­გი­ნა ამ კონ­კურ­სზე. მა­ინც მად­ლო­ბა მათ იმის­თვის, რომ ხელი არ შე­მი­შა­ლეს. სხვა, ასე­ვე ღირ­სე­უ­ლი კან­დი­და­ტუ­რა ჰყავ­დათ, მაგ­რამ მეც მინ­დო­და. მი­თხრეს, რომ მეც შე­მეძ­ლო, მე­ცა­და. ამ ცდამ გა­ა­მარ­თლა და და­მო­უ­კი­დებ­ლად გა­ვი­მარ­ჯვე.

- ახალ სას­წავ­ლე­ბელ­ში პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი რო­გო­რი იყო?

- სა­ხელ­მწი­ფო მარ­თვის სკო­ლა შარლ დე გოლ­მა და­ა­არ­სა. იგი საფ­რან­გე­თის პრე­მი­ერ-მი­ნისტრს ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა და მო­წო­დე­ბუ­ლია იმის­თვის, რომ ქვეყ­ნის სა­ჯა­რო სამ­სა­ხუ­რის­თვის მო­ამ­ზა­დოს ჩი­ნოს­ნე­ბი, პრე­ფექ­ტე­ბი ანუ ად­გი­ლობ­რი­ვი მმარ­თვე­ლე­ბი, და მო­სა­მარ­თლე­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც ად­მი­ნის­ტრა­ცი­უ­ლი კა­ტე­გო­რი­ის საქ­მე­ებს იხი­ლა­ვენ. ყვე­ლა ფრან­გი, რო­მელ­საც მა­ღალ დო­ნე­ზე სა­ხელ­მწი­ფო სამ­სა­ხურ­ში მუ­შა­ო­ბა სურს, ამ სკო­ლა­ში მოხ­ვედ­რა­ზე ოც­ნე­ბობს. ისე მოხ­და, რომ იქ პირ­ვე­ლი ქარ­თვე­ლი სტუ­დენ­ტი ვი­ყა­ვი. ორი წელი ვსწავ­ლობ­დი, აქე­დან სამი თვე - და­სავ­ლეთ საფ­რან­გე­თის ერთ-ერთი რა­ი­ონ­ში, პრე­ფექ­ტის კა­ბი­ნეტ­ში ვმუ­შა­ობ­დი. კონ­კრე­ტუ­ლად, ქა­ლაქ ლე­მა­ნის რთულ უბ­ნებ­ში სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი წეს­რი­გის დაც­ვის სა­კი­თხე­ბის მოგ­ვა­რე­ბა მე­ვა­ლე­ბო­და. სა­ჯა­რო მმარ­თვე­ლო­ბა­ში მა­გის­ტრის წო­დე­ბა მი­ვი­ღე და თბი­ლის­ში 2000 წელს იმ იმე­დით დავ­ბრუნ­დი, რომ ჩემი გა­მოც­დი­ლე­ბით, რო­მე­ლი­მე სა­ჯა­რო სტრუქ­ტუ­რა­ში ვი­მუ­შა­ვებ­დი. მა­შინ ჩემი დიდი ოც­ნე­ბა იყო პარ­ლა­მენ­ტში, ად­გი­ლობ­რი­ვი თვით­მმარ­თვე­ლო­ბის კო­მი­ტეტ­ში მე­მუ­შა­ვა. ეს ვერ მო­ხერ­ხდა, ვა­კან­ტუ­რი ად­გი­ლი არ იყო. ამა­სო­ბა­ში სტრას­ბურ­გის სა­სა­მარ­თლო­ში იუ­რის­ტის ვა­კან­სი­ა­ზე კონ­კურ­სი გა­მო­ცხად­და. სწო­რედ ის სკო­ლა მქონ­და დამ­თავ­რე­ბუ­ლი, რო­მე­ლიც ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ულ მო­სა­მარ­თლეს ამ­ზა­დებს, ამი­ტომ ამ კონ­კურ­სში მი­ვი­ღე მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა და გა­ვი­მარ­ჯვე. თან ვხვდე­ბო­დი, დიპ­ლო­მა­ტი­ა­ზე მე­ტად, სა­მარ­თლებ­რი­ვი სა­კი­თხე­ბი მა­ინ­ტე­რე­სებ­და. ისევ საფ­რან­გეთ­ში დავ­ბრუნ­დი, 10 წელი სტრას­ბურ­გის ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა დაც­ვის სა­სა­მარ­თლო­ში, მუდ­მივ საშ­ტა­ტო თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე ვი­მუ­შა­ვე.

- მო­სა­მარ­თლე მინ­დია უგ­რე­ხე­ლი­ძე ამ­ბობს, რომ სტრას­ბურ­გში დიდი ავ­ტო­რი­ტე­ტი გქონ­დათ, თქვენს პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზმს თა­ვად სა­სა­მარ­თლოს თავ­მჯდო­მა­რეც აღ­ნიშ­ნავ­და; გქონ­დათ მუდ­მი­ვი, მა­ღა­ლა­ნა­ზღა­უ­რე­ბა­დი თა­ნამ­დე­ბო­ბა და წინსვლის პერ­სპექ­ტი­ვაც, მაგ­რამ ეს ყვე­ლა­ფე­რი მი­ა­ტო­ვეთ და სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მოხ­ვე­დით, რა­ტომ?

- იქ თა­ვის დამ­კვიდ­რე­ბა რომ შევ­ძე­ლი, ამას ჩემს სვა­ნურ ხა­სი­ათს ვუ­მად­ლი... სტრას­ბურ­გში სა­მუ­შა­ოდ რომ ჩა­ვე­დი, ბა­ტო­ნი მინ­დია იქ დამ­ხვდა. არა­სო­დეს და­მა­ვი­წყდე­ბა მისი სით­ბო და გან­წყო­ბა. მა­ნამ­დე არ ვიც­ნობ­დი. იერ­არ­ქი­უ­ლად არ ვექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბო­დი, მაგ­რამ ჩემი ფუნ­ქცია იყო, საქ­მე­ე­ბის შეს­წავ­ლა და მას­ზე გა­ნა­ჩე­ნე­ბის და­წე­რა. ქარ­თულ საქ­მე­ებ­ზე მომხსე­ნე­ბე­ლი სხვა­დას­ხვა მო­სა­მარ­თლე იყო; ამ საქ­მე­ე­ბის 90%-ის შემ­თხვე­ვა­ში, ბა­ტო­ნი მინ­დია იყო მომხსე­ნე­ბე­ლი მო­სა­მარ­თლე, ამი­ტომ 8 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მარ­თლაც დი­ლი­დან სა­ღა­მომ­დე ერ­თად ვმუ­შა­ობ­დით. ეს იყო ჩემი კა­რი­ე­რის "ოქ­როს ხანა", რა­საც ვერ ვი­ტყვი შემ­დგომ ორ წე­ლი­წად­ზე, რო­დე­საც სტრას­ბურ­გის მო­სა­მარ­თლედ ქალ­ბა­ტო­ნი ნონა წო­წო­რია და­ი­ნიშ­ნა, ზუ­რაბ ადე­იშ­ვი­ლის მო­ად­გი­ლე.

- მო­სა­მარ­თლე უგ­რე­ხე­ლი­ძე ყო­ფილ­მა პრო­კუ­რორ­მა შეც­ვა­ლა?

- ბა­ტონ მინ­დი­ას მო­სა­მარ­თლე­ო­ბის ვადა და­უმ­თავ­რდა. ჩვენ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ წა­რად­გი­ნა და ევ­რო­საბ­ჭოს ასამ­ბლე­ამ ამ თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე ნონა წო­წო­რია აირ­ჩია. რთუ­ლი იყო იმი­ტომ, რომ პირ­ველ თვე­ებ­ში მას პრო­კუ­რო­რუ­ლი მიდ­გო­მა ჰქონ­და ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი­სად­მი, რაც აბ­სო­ლუ­ტუ­რად და­უშ­ვე­ბე­ლია. მის სა­სა­ხე­ლოდ უნდა ით­ქვას, რომ ის თან­და­თან შე­ეჩ­ვია იმას, რომ აღარ იყო პრო­კუ­რო­რი, თვე­ე­ბის შემ­დეგ სულ სხვა ადა­მი­ა­ნი გახ­და.

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბის­კენ რამ გი­ბიძ­გათ?

- მივ­ხვდი ერთ რა­მეს - რომ იმ ტრა­გი­კულ საქ­მე­ებს, რომ­ლე­ბიც ჩემ­თან იყ­რი­და თავს, იქი­დან ვე­რა­ფერს ვუშ­ვე­ლი­დი. გა­მიჩ­ნდა სურ­ვი­ლი, დავ­ბრუ­ნე­ბუ­ლი­ყა­ვი სა­ქარ­თვე­ლო­ში და აქე­დან მე­ცა­და მდგო­მა­რე­ო­ბის შეც­ვლა, რაც ამ­ბი­ცი­ურ სურ­ვი­ლად რჩე­ბა, მაგ­რამ ამ­ბი­ცია არ ნიშ­ნავს პრე­ტენ­ზი­ას. ამი­ტომ გა­დავ­წყვი­ტე დაბ­რუ­ნე­ბა. თან, ჩემს ხელ­მძღვა­ნე­ლებ­საც ვუ­ყუ­რებ­დი: ჩემი უშუ­ა­ლო ხელ­მძღვა­ნე­ლი 60 წელს გა­და­ცი­ლე­ბუ­ლი იყო და პენ­სი­ა­ზე იქი­დან გა­ვი­და; სულ მე­უბ­ნე­ბო­და, - შენს ასაკ­ში და­ვი­წყე აქ მუ­შა­ო­ბაო. ეს ძა­ლი­ან მა­წუ­ხებ­და - არ მინ­დო­და, სა­ქარ­თვე­ლო­ში სა­პენ­სიო ასაკ­ში დავ­ბრუ­ნე­ბუ­ლი­ყა­ვი. მივ­ხვდი - თუ ახლა არა, მა­შინ აღა­რას­დროს დავ­ბრუნ­დე­ბი და კა­რი­ე­რის ბო­ლომ­დე აქ ვიქ­ნე­ბი-მეთ­ქი. 10 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ეს იყო მე­ო­რე შემ­თხვე­ვა, რო­დე­საც სა­სა­მარ­თლოს თა­ნამ­შრო­მელ­მა სა­ერ­თა­შო­რი­სო მო­ხე­ლის თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე სა­კუ­თა­რი ნე­ბით თქვა უარი.

- რო­გორც ვიცი, ჩა­მოს­ვლის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა ად­რეც გქონ­დათ: მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვილ­მა "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ამ­დე" იუს­ტი­ცი­ის სა­მი­ნის­ტრო­ში მო­ად­გი­ლე­ო­ბა შე­მოგ­თა­ვა­ზათ.

- მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი სტრას­ბურ­გში გა­ვი­ცა­ნი. ევ­რო­საბ­ჭოს სხვა­დას­ხვა თა­ნამ­შრო­მელ­თან მე­გობ­რობ­და და თავ­ყრი­ლო­ბე­ბის პი­რო­ბებ­ში გა­ვი­ცა­ნი. ეს არ იყო ღრმა ნაც­ნო­ბო­ბა, მაგ­რამ 2000 წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე, ჩვე­ნი სა­ერ­თო ნაც­ნო­ბის მეშ­ვე­ო­ბით მთხო­ვა სა­ქარ­თვე­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბა და მკი­თხა, ხომ არ და­მა­ინ­ტე­რეს­დებ­და მისი მო­ად­გი­ლე­ო­ბა? მა­შინ იუს­ტი­ცი­ის მი­ნის­ტრად ახა­ლი და­ნიშ­ნუ­ლი იყო. უარი ორი მი­ზე­ზის გამო ვუ­თხა­რი: ძა­ლი­ან ახალ­გაზ­რდა, 25 წლის ვი­ყა­ვი; სა­ხელ­მწი­ფო მარ­თვის სკო­ლა და­ვამ­თავ­რე და იქ მას­წავ­ლეს: - არ შე­იძ­ლე­ბა, 25 წლის ასაკ­ში მა­ღა­ლი თა­ნამ­დე­ბო­ბის პირი იყო, ეს სირ­ცხვი­ლი და შე­უ­რა­ცხყო­ფაა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის; მე­ო­რე მი­ზე­ზი კი ის იყო, რომ ის ჩემ­ში არა­სო­დეს იწ­ვევ­და სე­რი­ო­ზუ­ლო­ბის გან­ცდას; მივ­ხვდი - ჩვე­ნი მო­საზ­რე­ბე­ბი და მის­წრა­ფე­ბე­ბი ერ­თმა­ნეთს არა­სო­დეს და­ემ­თხვე­ო­და.

- ქალ­ბა­ტო­ნო თეა, რა ცვლი­ლე­ბებს გეგ­მავთ იუს­ტი­ცი­ის სა­მი­ნის­ტრო­ში?

- ჯერ ვეც­ნო­ბი სა­მი­ნის­ტროს. მო­ვის­მენ, ესა თუ ის დე­პარ­ტა­მენ­ტი, რა­ტომ არის დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბუ­ლი ამა თუ იმ მო­ად­გი­ლეს ლო­გი­კურ ჯაჭვს ვერ ვხე­დავ. ვმუ­შა­ობ კონ­ცეფ­ცი­ა­ზე სა­მარ­თლებ­რი­ვი სის­ტე­მის შე­სა­ხებ. ძა­ლი­ან ბევ­რი მაქვს ამა­ზე ნა­ფიქ­რი და ბევრ ას­პექ­ტზე კონ­კრე­ტუ­ლი პა­სუ­ხე­ბი მაქვს, თუმ­ცა ამ მო­საზ­რე­ბებს კონ­ცეფ­ცია რომ და­ერ­ქვას, სა­ა­მი­სოდ რამ­დე­ნი­მე კვი­რა დამ­ჭირ­დე­ბა. მინ­და შე­წყდეს ის პრაქ­ტი­კა, რა­საც ერთი პი­რის მიერ რა­ღა­ცის გა­და­წყვე­ტა და სხვე­ბის­თვის თავს მოხ­ვე­ვა ჰქვია. მა­შინ და­ერ­ქმე­ვა კონ­ცეფ­ცი­ის სა­ხე­ლი, რო­დე­საც ყვე­ლა თა­ნამ­შრო­მე­ლი გა­მოთ­ქვამს თა­ვის აზრს, ექ­სპერ­ტე­ბი გა­ნი­ხი­ლა­ვენ და იქ­ნე­ბა სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი გან­სჯა.

- თქვე­ნი ერთ-ერთი და­პი­რე­ბა ქვე­ყა­ნა­ში სა­მარ­თლის დამ­კვიდ­რე­ბა არის. რო­გორ ფიქ­რობთ, ამის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას მოქ­მედ მო­სა­მარ­თლე­ებს მი­ან­დობთ თუ ისი­ნი შე­იც­ვლე­ბი­ან?

- მო­სა­მარ­თლე გან­წე­სე­ბუ­ლია გარ­კვე­უ­ლი ვა­დით და არ შე­იძ­ლე­ბა, ვა­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში მას ვინ­მე შე­ე­ხოს, გა­და­ა­ყე­ნოს, მოხ­სნას ან ჩა­ე­რი­ოს მის გან­სა­ხილ­ველ საქ­მე­ში. ეს უზ­რუნ­ველ­ყოფს მო­სა­მარ­თლის მი­უ­კერ­ძო­ებ­ლო­ბას. ამ სა­მარ­თლებ­რივ პრინ­ციპს ვე­ჯა­ხე­ბით, ამი­ტომ სე­რი­ო­ზუ­ლი ფიქ­რი და მსჯე­ლო­ბა სჭირ­დე­ბა იმას, თუ რო­გორ ვუშ­ვე­ლოთ მო­სა­მარ­თლე­თა კორ­პუსს. ჩემი მხრი­დან პრო­კუ­რო­რებს საპ­რო­კუ­რო­რო ფუნ­ქცი­ას და­ვუბ­რუ­ნებ. პრო­კუ­რო­რი ვერ იქ­ნე­ბა ის ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც მო­სა­მარ­თლის მა­გივ­რად გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებს მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბას. ეს უკვე დიდი შვე­ბა იქ­ნე­ბა მო­სა­მარ­თლის­თვის. მო­სა­მარ­თლე­ე­ბის 90% მარ­თლაც კომ­პე­ტენ­ტუ­რე­ბი არი­ან; ალ­ბათ ბევ­რი საქ­მე არ­ცთუ ისე კარ­გად გა­ნუ­ხი­ლავთ, მაგ­რამ წნე­ხის მოხ­სნის შემ­თხვე­ვა­ში, შე­იძ­ლე­ბა, მათ­გან და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი მო­სა­მარ­თლე­ე­ბი მი­ვი­ღოთ. და­ნარ­ჩე­ნი 10%-ს კი, ვინც მი­ი­ღეს სა­ზო­გა­დო­ე­ბი­სა და ქვეყ­ნის­თვის სა­მარ­ცხვი­ნო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი, ჯერ­ჯე­რო­ბით ვურ­ჩევ, დარ­ჩნენ სა­კუ­თარ სინ­დის­თან პი­რის­პირ და თა­ვად მი­ი­ღონ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა. გვახ­სოვს ეს მო­სა­მარ­თლე­ე­ბი - ისე ას­რუ­ლებ­დნენ პო­ლი­ტი­კურ დაკ­ვე­თებს, რომ საქ­მე­ებს არც უყუ­რებ­დნენ. რაც უნდა გა­საკ­ვი­რი იყოს, ასეთ საქ­მე­ებს ყო­ველ­თვის ერთი მუჭა მო­სა­მარ­თლე­ე­ბი იხი­ლავ­დნენ, რო­მელ­საც მე "მი­ჩე­ნი­ლებს" ვე­ძა­ხი. მათ ჩვენ უნდა მო­ვუ­ა­როთ რა­ღაც­ნა­ი­რად, რომ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბა შედ­გეს სა­ქარ­თვე­ლო­ში.

- სა­ზო­გა­დო­ე­ბის დიდი ნა­წი­ლი დამ­ნა­შა­ვე ჩი­ნო­სან­თა დას­ჯას ელის...

- და­ნა­შა­უ­ლი და­უს­ჯე­ლი არ დარ­ჩე­ბა, არც ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მო­ქა­ლა­ქის, არც ყო­ფი­ლი ხე­ლი­სუ­ფა­ლის და არც მო­მა­ვა­ლი ხე­ლი­სუ­ფა­ლის, მაგ­რამ ჩვე­ნი მხრი­დან არ იქ­ნე­ბა ის სა­ზი­ზღრო­ბა, რაც "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის" შემ­დეგ ხდე­ბო­და. არ გა­დავ­დგამთ ისეთ ნა­ბი­ჯებს, რომ­ლე­ბიც შე­უ­რა­ცხყოფს ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბას. თვა­ლე­ბი­დან არ ამომ­დის ის კად­რე­ბი, რა­საც რე­ვო­ლუ­ცი­ის შემ­დეგ ტე­ლე­და­ჭე­რე­ბი ერ­ქვა, სა­ძი­ნე­ბე­ლი ოთა­ხი­დან, კო­რუმ­პი­რე­ბუ­ლი ჩი­ნოვ­ნი­კე­ბის მე­უღ­ლე­ე­ბი რომ გა­მოჰ­ყავ­დათ. ამას ჩვენ არ ვა­პი­რებთ. გვინ­და, უფრო დიდი კულ­ტუ­რის სა­ხელ­მწი­ფო გვქონ­დეს. თუმ­ცა ეს არ ნიშ­ნავს, რომ და­ნა­შა­უ­ლი არ და­ის­ჯე­ბა. ჯერ საქ­მე­ე­ბის შეგ­რო­ვე­ბა და შეს­წავ­ლა გვმარ­თებს. რა თქმა უნდა, ყვე­ლას მი­ე­გე­ბა იმის მი­ხედ­ვით, თუ ვინ რას იმ­სა­ხუ­რებს. შერ­ჩე­ვი­თი სა­მარ­თა­ლი არ იქ­ნე­ბა, სი­მარ­თლეს და­ად­გენს სა­მარ­თლი­ა­ნი სა­სა­მარ­თლო, რო­მე­ლიც ჯერ­ჯე­რო­ბით არ გვყავს, მაგ­რამ გვე­ყო­ლე­ბა...

- აღ­ნიშ­ნეთ, რომ გეგ­მავთ სტრას­ბურ­გში ვი­ზიტს; ამის მი­ზა­ნი რა არის?

- სტრას­ბურ­გის სა­სა­მარ­თლო­ში ჩა­ვალ ერ­თა­დერ­თი მიზ­ნით - რომ იუს­ტი­ცი­ის სა­მი­ნის­ტრომ გან­ტვირ­თოს ეს სა­სა­მარ­თლო იქ არ­სე­ბუ­ლი ქარ­თუ­ლი საქ­მე­ე­ბის­გან. ჩვენ და­ვამ­კვიდ­რებთ სა­ქარ­თვე­ლო­ში იმის კულ­ტუ­რას, რომ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი გვარ­დე­ბა ქვეყ­ნის შიგ­ნით. ადა­მი­ანს აღარ მო­უ­წევს რკი­ნის ქა­ლამ­ნე­ბის ჩაც­მა და შემ­დეგ 5-6 წელი ცდა, რომ რა­ღა­ცას მი­აღ­წი­ოს. ამით სტრას­ბურ­გის სა­სა­მარ­თლო­საც და­ვეხ­მა­რე­ბი და ჩვენს სა­ხელ­მწი­ფო­საც. ამ საქ­მე­ებს გა­ნი­ხი­ლავს იუს­ტი­ცი­ის სა­მი­ნის­ტრო, რო­მელ­საც პირ­და­პირ აქვს უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა, სტრას­ბურ­გში წარ­მო­ად­გი­ნოს სა­ქარ­თვე­ლო. ბუ­ნებ­რი­ვია, ყვე­ლა საქ­მეს აქ ვერ მო­ვაგ­ვა­რებთ, და­ზა­რა­ლე­ბულს ყო­ველ­თვის ენ­დო­მე­ბა უფრო მეტი ან ჩვენ შეგ­ვეშ­ლე­ბა რა­ღაც. მხო­ლოდ ასე­თი საქ­მე­ე­ბი წავა სტრას­ბურ­გში, მაგ­რამ ეს იქ­ნე­ბა 20-30 და არა - 2000-ზე მეტი. იქ რაც მოხ­ვდე­ბა, მოკ­ლე ვა­დებ­ში გა­ნი­ხი­ლე­ბა და მი­ვი­ღებთ "სწრაფ სტრას­ბურგს"; რაც მთა­ვა­რია, ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის საქ­მე­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა ქვეყ­ნის შიგ­ნით მოგ­ვარ­დე­ბა. ძა­ლი­ან რთუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბით ვი­წყებ მუ­შა­ო­ბას და მინ­და, დიდი ნდო­ბის­თვის, ბა­ტონ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილს მად­ლო­ბა ვუ­თხრა.

თეა ხურ­ცი­ლა­ვა

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)