ძალიან ბევრი რამ მოხდა საპარლამენტო არჩევნების მიჯნაზე, ცუდიც და კარგიც, ან უფრო ზუსტად, საბოლოოდ, არჩევნების შედეგებიდან გამომდინარე, ბევრისთვის - კარგი და იმედისმომცემი, ცოტასთვის - უსიამოვნო და ცუდი. უმნიშვნელოვანესი უახლესი მოვლენების შეფასება საქართველოს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში საკმაოდ აქტიურ ადამიანს, "პენ-ცენტრის" თავმჯდომარეს, პოეტ რატი ამაღლობელს ვთხოვეთ:
- როგორც ჩანს, ხელისუფლება არ ელოდა ვერდიქტს, რომელიც საქართველოს საზოგადოებამ გამოუტანა და სრულიად მოუმზადებელი შეხვდა ამ ამბავს. ეს მის სისუსტეზე, წლების განმავლობაში დაგროვილ ფუნდამენტურ პრობლემებზე მეტყველებს. აბა, როგორ შეიძლება, ქვეყანას მართავდე და არ იცოდე, რა განწყობაა შენს ქვეყანაში?! ერთი საინტერესო რამ კი გამოჩნდა: ქართველი საზოგადოება საკუთარ ხელისუფლებაზე გაცილებით ჭკვიანი გამოდგა. ციხის ძალადობის მსგავსი ფაქტების გამომზეურებას ევროკავშირის რომელიმე ქვეყანაში საშინელი არეულობა მოჰყოლია: მანქანების დაწვა, მასობრივი გამოსვლები, მაღაზიების ძარცვა, ანუ საზოგადოების პროტესტს ძალიან მახინჯი და საშინელი სახე მიუღია, ჩვენთან კი ყველაფერი მშვიდობიანად გაგრძელდა და საზოგადოებრივი პროტესტი არჩევნებზე აისახა. ბუნებრივია, ციხის კადრები მხოლოდ ნაწილი იყო იმ ძალადობრივი სისტემისა, რომელიც ხელისუფლებამ ყველა სფეროში შექმნა და რადგან საზოგადოება მისდამი ძალადობრივ ურთიერთობას ამდენ ხანს ითმენდა, ხელისუფლებამ დაიჯერა, რომ ბოლომდე მონურად მოითმენდა. მაგრამ ასე არ მოხდა. საზოგადოებამ გონივრულად და მშვიდობიანად გაისტუმრა მოძალადე ხელისუფლება.
თანაც, წარმოიდგინეთ, რა პირობებში გამოიჩინა საზოგადოებამ გონიერება: როდესაც სამი მედიამონსტრი წლების განმავლობაში სიცრუითა და ილუზიებით კვებავდა საქართველოს მოსახლეობის დიდ ნაწილს.
- და მაინც, რატომ გაუჭირდა გაყალბებაში დაოსტატებულ "ნაციონალურ მოძრაობას" ამ არჩევნებში გამარჯვება?
- მნიშვნელოვანი გაყალბება მაინც მოახერხეს, მაგრამ მთელი საზოგადოების ხმებს ხომ ვერ გააყალბებ?! სინამდვილეს ვერ გადაფარავ, როდესაც ხელისუფლების წინააღმდეგ ასეთი დიდი პროტესტი არსებობს. რა ფოკუსიც უნდა ჩაატარო, ყველაფერს თავისი ლიმიტი აქვს.
- ხელისუფლება ჩვეულ ძალისმიერ მეთოდსაც ვერ შეელია, თუმცა მხოლოდ ხაშურში. სხვაგან რატომ არ გამოიყვანეს სპეცრაზმი?
- სავარაუდოდ, ალბათ, ასეთი მეთოდი მთელ საქართველოში უნდა გამოეყენებინათ, მაგრამ, ერთი მხრივ, ვფიქრობ, დემორალიზებული იყო სისტემა, რომელსაც ეს უნდა გაეკეთებინა, მეორე მხრივ კი, ალბათ, დაიწყეს ხაშურით და სხვაგანაც განაგრძობდნენ, რომ არა ისევ და ისევ არჩევნებზე გამოხატული ქართველი საზოგადოების ნების მასშტაბი. ამიტომაც ვერ ვიხილეთ "ხაშურიზაცია" ყველა საარჩევნო უბანზე.
- მიხეილ სააკაშვილმა განაცხადა, რომ "ისინი" ოპოზიციაში გადადიან. როგორ შეიძლება ქვეყნის პრეზიდენტი საკუთარი მოქალაქეების ოპოზიციაში აღმოჩნდეს?
- პრობლემა იმით დაიწყო, რომ "ვარდების რევოლუციის" შემდეგ პრეზიდენტმა თავის პარლამენტარებთან ერთად შეცვალა საქართველოს კონსტიტუცია და დაამსგავსა შუა საუკუნეების ჩაკეტილი საფეოდალოების ურთიერთობის წესსა და რომელიღაც შაჰინ-შაჰის სულისკვეთებას. ეს სრულიად არადემოკრატიული, დაუბალანსებელი უფლებები მას დღესაც აქვს და იმედია, მალე ამ პრობლემებს პარლამენტი მოაგვარებს. პრეზიდენტმა კი უნდა დააზუსტოს, რომ თვითონ კი არა, მისი გუნდი არის საპარლამენტო ოპოზიციაში.
- პირადად იცნობ პრეზიდენტს. მისი გარეგნული სიმშვიდე ბუნებრივია?
- ვიცნობდი ოდესღაც... ეს ადამიანი სრული ისტერიის ფონზე გველაპარაკებოდა, განსაკუთრებით ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში. ახლა მისი რიტორიკა მართლაც სრულიად შეიცვალა, თითქოს მაჰათმა განდივით ლაპარაკობს. პოლიტიკური ოპოზიციის გამარჯვებაცა და დემოკრატიის ფასიც სწორედ ის არის, როდესაც ადამიანები ანგარიშს უწევენ რეალობას და მათ საქციელს საზოგადოების არჩევანი განსაზღვრავს. ხოლო ჩვენმა არჩევნებმა რომ მშვიდობიანად ჩაიარა, ამაში ორ მთავარ სუბიექტს მიუძღვის დამსახურება: უპირველესად, საქართველოს საზოგადოებას და შემდეგ - საერთაშორისო საზოგადოებრიობას. მათი თანამშრომლობითა და ძალისხმევით გვაქვს ეს შედეგი.
- რა აზრის ხარ, მომავალ ახალ მთავრობაზე, უფრო კონკრეტულად კი, სამწერლო ცხოვრებიდან გამომდინარე, საინტერესოა, რას ფიქრობ კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მომავალ მინისტრ, ბატონ გურამ ოდიშარიაზე?
- საერთოდ, ვერიდები ხოლმე უკვე ხელისუფლებაში მყოფი ადამიანების ქება-დიდებას. მაგრამ მაინც გეტყვით, რომ გურამ ოდიშარია არის ძალიან კარგი, ქართული ლიტერატურისთვის მნიშვნელოვანი მწერალი და ადამიანი, ძალიან წესიერი, პატიოსანი. მიხარია, რომ სწორედ ის გახდება საქართველოს კულტურის მინისტრი, მნიშვნელოვნად მიმაჩნია მისი ამ სფეროში ყოფნა. ჩვენ - მთელი საზოგადოება, არასამთავრობო სექტორი, ვითანამშრომლებთ მასთან კონკრეტულ პროექტებზე, კულტურის პოლიტიკის ჩამოყალიბების კუთხით. აქამდე ეს თანამშრომლობა გაწყვეტილი იყო. საქართველოს "პენ-ცენტრი", ორგანიზაცია, რომელსაც წარმოვადგენ და რომლის თავმჯდომარეც ვარ, პრინციპულად არ თანამშრომლობდა კულტურის სამინისტროსთან, ხელისუფლებასთან, რომელიც წარმოადგენდა ქვეყნის ძალადობრივ სისტემას. დღეს პირველად ვაცხადებთ ხმამაღლა, რომ საქართველოს "პენ-ცენტრი" კულტურის პოლიტიკის ჩამოყალიბებასა და განსაზღვრაში კულტურის სამინისტროსთან თანამშრომლობას მთელი ადამიანური და ინტელექტუალური რესურსით ვეცდებით. სხვათა შორის, ბატონი გურამიც "პენ-ცენტრის" წევრია და საზოგადოებრივ ღირებულებებს იზიარებს, რადგან საზოგადოებიდან მოსული ადამიანია, მისი ცხოვრება პოლიტიკურ პარტიებს არ უკავშირდება და ეს კულტურის სფეროსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. რაც შეეხება სხვა მინისტრებს, კონკრეტულად არ დავასახელებ, მაგრამ ბევრი მათგანის გამოჩენა საქართველოს მთავრობაში ძალიან მახარებს და, მათი კვალიფიკაციიდან გამომდინარე, მნიშვნელოვნადაც მიმაჩნია.
ესაუბრა ირმა ხარშილაძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)