2005 წლის 3 თე­ბერ­ვალს სა­ქარ­თვე­ლო­ში დღემ­დე გა­ურ­კვე­ველ გა­რე­მო­ე­ბა­ში და­ი­ღუ­პა ქვეყ­ნის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი ზუ­რაბ ჟვა­ნია. კი­თხვე­ბი, რო­მე­ლიც მის გარ­დაც­ვა­ლე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში პირ­ვე­ლი­ვე დღეს გაჩ­ნდა, დღემ­დე პა­სუ­ხგა­უ­ცე­მე­ლია. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ თით­ქმის არა­ფე­რი გა­ა­კე­თა ამ საქ­მის გა­მო­ძი­ე­ბის­თვის, შე­სა­ბა­მი­სად ეჭვი, რომ ზურა ჟვა­ნია მოკ­ლუ­ლია და ამ მკვლე­ლო­ბა­ში ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გარ­კვე­უ­ლი წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი არი­ან გა­რე­უ­ლი, წლი­დან წლამ­დე მძაფ­რდე­ბა. გლ­და­ნის ცი­ხის ჯო­ჯო­ხე­თის გა­მომ­ზე­უ­რე­ბის შემ­დეგ, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში არ წყდე­ბა მით­ქმა-მოთ­ქმა, რომ უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში შე­საძ­ლოა პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბით მო­ცუ­ლი გარ­დაც­ვა­ლე­ბის ახა­ლი დე­ტა­ლე­ბი გახ­დეს ცნო­ბი­ლი. ვე­სა­უბ­რე­ბით ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას მე­უღ­ლეს, ქალ­ბა­ტონ ნინო ქა­და­გი­ძე-ჟვა­ნი­ას.

- ქალ­ბა­ტო­ნო ნინო, რო­გორ მოხ­და, რომ 2003 წელს და­სავ­ლუ­რი იდე­ა­ლე­ბით მო­სუ­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წი­აღ­ში ჩა­მო­ყა­ლიბ­და სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის ეს ყოვ­ლად მა­ხინ­ჯი და ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის შემ­ლახ­ვე­ლი სის­ტე­მა?

- ასეც შე­იძ­ლე­ბა და­ის­ვას კი­თხვა: რო­გორ მი­ვი­და ეს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა აქამ­დე? - ერთი მხრივ, ამის მი­ზე­ზია ის, რომ ძა­ლა­უფ­ლე­ბა სა­ბო­ლო­ოდ ისეთ ხალ­ხს ჩა­უ­ვარ­და ხელ­ში, ვინც ამას არ იმ­სა­ხუ­რებ­და. ამას­თა­ნა­ვე, ამ ადა­მი­ა­ნებ­ში ში­ნა­გა­ნად ეს სი­სას­ტი­კე და და­უნ­დობ­ლო­ბა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მოს­ვლამ­დეც იყო. სამ­წუ­ხა­როდ, ქარ­თველ ხალ­ხს არ გა­უ­მარ­თლა... ცნო­ბი­ლია, რომ ძა­ლა­უფ­ლე­ბა ცვლის ადა­მი­ა­ნებს. როცა ძა­ლა­უფ­ლე­ბა იმას უვარ­დე­ბა ხელ­ში, ვინც ამას არ იმ­სა­ხუ­რებს, ყვე­ლა­ნა­ი­რად ცდი­ლობს, ეს ძა­ლა­უფ­ლე­ბა შე­ი­ნარ­ჩუ­ნოს. დღე­ვან­დე­ლი გა­და­სა­ხე­დი­დან ვას­კვნი, რომ ამ სის­ტე­მის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა მე­თო­დუ­რად, წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხდე­ბო­და. ეს არ არის გუ­შინ და გუ­შინ­წინ და­წყე­ბუ­ლი ამ­ბა­ვი, მათი მოს­ვლის დღი­დან­ვე აქეთ­კენ მი­დი­ო­და ყვე­ლა­ფე­რი. ერთი შემ­თხვე­ვა მახ­სოვს - 2004 წელს ზუ­რას და­ბა­დე­ბის დღე­ზე ჩვენ­თან სტუმ­რად იყ­ვნენ: სა­ა­კაშ­ვი­ლი, მე­რა­ბიშ­ვი­ლი, ოქ­რუ­აშ­ვი­ლი და ადე­იშ­ვი­ლი. ბევ­რი სტუ­მა­რი გვყავ­და, ესე­ნი გვი­ან მო­ვიდ­ნენ და ცალ­კე მა­გი­დის გაშ­ლა დაგ­ვჭირ­და. მოკ­ლედ, ისე მოხ­და, რომ ერთ სუფ­რას­თან მო­უ­წი­ათ ჯდო­მამ. მახ­სოვს, მათ­მა სა­უ­ბარ­მა რო­გორ შე­მაშ­ფო­თა. ამას წი­ნათ ტე­ლე­ვი­ზი­ით მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი­სა და ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლის სა­ტე­ლე­ფო­ნო სა­უბ­რის ჩა­ნა­წე­რი მოგ­ვას­მე­ნი­ნეს, რო­მელ­შიც ფო­ტოგ­რა­ფე­ბის საქ­მე­ზე ლა­პა­რა­კობ­დნენ და მე­რა­ბიშ­ვი­ლის ხმა რომ გა­ვი­გო­ნე, ის ცხრა წლის წი­ნან­დე­ლი სა­უ­ბა­რი გა­მახ­სენ­და. ერ­თმა­ნეთ­ში ლა­პა­რა­კობ­დნენ, რომ ვი­ღაც უშ­ლი­დათ ხელს, ამ­ბობ­დნენ, მო­ვი­შო­რებთ, ამას ჩა­ვუგ­დებთ, იმას და­ვა­წე­რი­ნებ­თო... მა­შინ ვი­ფიქ­რე, და­ვი­ღუ­პეთ-მეთ­ქი. მე ეს ერთხელ მო­ვის­მი­ნე, ზუ­რას, ალ­ბათ, ყო­ველ­დღე ეს­მო­და და ხე­დავ­და ამის­თა­ნა რა­ღა­ცებს, ამი­ტო­მაც იყო, რომ ბოლო ხანს ბევ­რს ლა­პა­რა­კობ­და პო­ლი­ტი­კი­დან და, სა­ერ­თოდ, ქვეყ­ნი­დან წას­ვლა­ზე. ვიცი, რომ ამის თა­ო­ბა­ზე ბად­რი პა­ტარ­კა­ციშ­ვილ­საც ელა­პა­რა­კა და ბად­რიმ რა­ღაც­ნა­ი­რად გა­და­ათ­ქმე­ვი­ნა. ასე მგო­ნია, რომ ბად­რიც სა­ბო­ლო­ოდ ამ სი­ტუ­ა­ცი­ას, ადა­მი­ა­ნურ ურ­თი­ერ­თო­ბებს შე­ე­წი­რა. სულ მახ­სოვს ზუ­რას სი­ტყვე­ბი: "წა­ვი­დო­დი, მაგ­რამ ეს ქვე­ყა­ნა ვის და­ვუ­ტო­ვოო". უკვე მეც ასე ვარ, რამ­დე­ნი ხა­ნია ვფიქ­რობ, წა­ვი­დე აქე­დან, სხვა ქვე­ყა­ნა­ში ვცა­დო ჩემ­თვის და ჩემი შვი­ლე­ბის­თვის ცხოვ­რე­ბის აწყო­ბა, მაგ­რამ ვის და­ვუ­ტო­ვო ეს ქვე­ყა­ნა? არა­და, ბევ­რს არა­ფერს ვი­თხოვ - მინ­და, ჩემს სამ­შობ­ლო­ში ნორ­მა­ლუ­რად მშვი­დად, თა­ვი­სუფ­ლად ცხოვ­რე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა მქონ­დეს.

- დღეს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში ბევ­რი ადა­მი­ა­ნია, რო­მელ­საც კარ­გად იც­ნობთ, რას ფიქ­რობთ ამ კად­რე­ბის გავ­რცე­ლე­ბის შემ­დეგ მათ პო­ზი­ცი­ა­ზე?

- ჩემ­თვის ეს სრუ­ლი­ად გა­უ­გე­ბა­რია. არ მეს­მის, რის ფა­სად აკე­თე­ბენ ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი ამ ყვე­ლა­ფერს, რის ხარ­ჯზე დგა­ნან ამ პო­ზი­ცი­ა­ზე. არც ის მეს­მის, რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა დღეს "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის" ამომ­რჩე­ვე­ლი იყო?

- ქალ­ბა­ტო­ნო ნინო, "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ი­სას" არ ჩან­და მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლის რე­ა­ლუ­რი სახე?

- რო­გორ არ ჩან­და, რე­ვო­ლუ­ცი­ის დროს ზურა ში­ნი­დან რომ გა­დი­ო­და, მე და­ნამ­დვი­ლე­ბით არ ვი­ცო­დი, სა­ა­კაშ­ვი­ლის გვერ­დით დად­გე­ბო­და თუ არა. საკ­მა­ოდ კრი­ტი­კუ­ლად იყო მის მი­მართ გან­წყო­ბი­ლი, თუმ­ცა მეც მქონ­და იმე­დი და მა­საც, რომ მო­ა­ხერ­ხებ­და ვი­თა­რე­ბის და­ბა­ლან­სე­ბას. ზურა რა­საც ჩა­ი­ფიქ­რებ­და, ყვე­ლაფ­რის გა­კე­თე­ბას ახერ­ხებ­და. იდე­ა­ლის­ტი იყო, სა­ოც­რად ადა­მი­ა­ნუ­რი და ამას­თა­ნა­ვე, ზოგ­ჯერ ისეთ პრაგ­მა­ტულ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს იღებ­და, ისეთ გა­ბე­დულ ნა­ბი­ჯებს დგამ­და, სულ მიკ­ვირ­და, ამ­დენს რო­გორ ახერ­ხებ­და. ვიდ­რე ცო­ცხა­ლი იყო, ზურა მარ­თლაც აბა­ლან­სებ­და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში არ­სე­ბულ ვი­თა­რე­ბას, შემ­დეგ კი ვნა­ხეთ, რაც მოხ­და და რო­გორ გან­ვი­თარ­და მოვ­ლე­ნე­ბი.

- ქალ­ბა­ტო­ნო ნინო, ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში მგო­ნი, აღარ დარ­ჩა ადა­მი­ა­ნი, ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას გარ­დაც­ვა­ლე­ბის სა­ხე­ლი­სუფ­ლე­ბო ვერ­სი­ის რომ სჯე­რო­დეს. დღეს უკვე ბევ­რი მი­იჩ­ნევს, რომ ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას მკვლე­ლო­ბა იყო ამ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პირ­ვე­ლი და­ნა­შა­უ­ლი, რო­მელ­მაც, გარ­კვე­ულ­წი­ლად, ხელი უბიძ­გა და ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა ეს და­ნა­შა­უ­ლებ­რი­ვი რე­ჟი­მი...

- მარ­თა­ლი ხართ, როცა ამ­გვარ გზას ად­გე­ბი, მერე და მერე უფრო ღრმად შე­დი­ხარ ამ სი­ბინ­ძუ­რე­ში, ეს ვი­თა­რე­ბა გცვლის კი­დეც. ხომ ყვე­ლა ვხე­დავთ ბოლო წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში სა­ა­კაშ­ვი­ლი პი­როვ­ნუ­ლად რო­გორ რეგ­რე­სი­რებს. ის სულ უფრო და უფრო უინ­ტე­რე­სო, ზე­და­პი­რუ­ლი და ამო­რა­ლუ­რი ხდე­ბა.

სა­ა­კაშ­ვი­ლის­თვის ადა­მი­ა­ნი არას­დროს ყო­ფი­ლა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი. ვი­საც ამ კაც­თან ოდეს­მე შე­ხე­ბა ჰქო­ნია, ეს უგ­რძნია. ჩვენს სახ­ლში სა­ა­კაშ­ვი­ლი ოჯა­ხით ცხოვ­რობ­და გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ვუ­ყუ­რებ­დი მის ურ­თი­ერ­თო­ბას მე­უღ­ლეს­თან, შვილ­თან, მერ­წმუ­ნეთ, ეს მარ­თლაც უც­ნა­უ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი იყო. ვფიქ­რობ­დი, შე­საძ­ლოა სხვი­სი თან­დას­წრე­ბის გა­მოა ეს ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი ასე­თი-მეთ­ქი. ეს კაცი ოჯა­ხის წევ­რე­ბის მი­მარ­თაც კი არ გა­მო­ხა­ტავ­და სით­ბოს და ყუ­რა­დღე­ბას, თით­ქოს მის პი­როვ­ნე­ბა­ში ეს ნა­წი­ლი სა­ერ­თოდ არ იყო. არ არის ეს კაცი ჯან­მრთე­ლი, რა­ღაც ემო­ცი­ე­ბი აკ­ლია. ეს და­უნ­დობ­ლო­ბაც აქე­დან მო­დის, თუნ­დაც ის, რაც ზუ­რას მი­მართ, მისი ოჯა­ხის მი­მართ გა­მო­ი­ჩი­ნა... საქ­მე ის არის, რომ ჯერ კი­დევ არ დამ­თავ­რე­ბუ­ლა არა­ფე­რი, ეს და­უნ­დობ­ლო­ბა, რაც ამ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ახა­სი­ა­თებს, კვლა­ვაც სე­რი­ო­ზულ საფრ­თხეს უქ­მნის ქვე­ყა­ნას. თუ ეს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა კვლა­ვაც დარ­ჩა, ძა­ლი­ან ბევრ ადა­მი­ანს ამ ქვე­ყა­ნა­ში ცხოვ­რე­ბის შან­სი აღარ ექ­ნე­ბა. აი, ასე­თი სა­ში­ნე­ლი ალ­ტერ­ნა­ტი­ვის წი­ნა­შე და­ა­ყე­ნა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ დღეს ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა.

დღეს სა­ა­კაშ­ვილს ემო­ცი­ე­ბის დრო აღა­რა აქვს, ყვე­ლა სა­შუ­ა­ლე­ბით ცდი­ლობს თა­ვის გა­დარ­ჩე­ნას. გაკ­ვირ­ვე­ბუ­ლი ვარ, რო­გორ ახერ­ხებს ხოლ­მე ეს ადა­მი­ა­ნი ფე­ნიქ­სი­ვით ფერ­ფლი­დან აღ­დგე­ნას, ახ­ლაც ამას ცდი­ლობს.

- ამ­ჯე­რა­დაც გა­მო­უ­ვა?

- თუ სა­შუ­ა­ლე­ბა მი­ვე­ცით, გა­მო­უ­ვა. მე ისევ ადა­მი­ა­ნე­ბის იმე­დი მაქვს. გა­სა­ო­ცა­რია, რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა ჰყავ­დეს სა­ა­კაშ­ვილს ამომ­რჩე­ვე­ლი? მარ­თა­ლია, არ­სე­ბობს ადა­მი­ან­თა ნა­წი­ლი, ვინც ამ რე­ჟი­მის დროს კე­თილ­დღე­ო­ბა, ქო­ნე­ბა და ძა­ლა­უფ­ლე­ბა მო­ი­პო­ვა და მისი და­კარ­გვა არ უნდა, მაგ­რამ ისი­ნი ხომ ბევ­რნი არ არი­ან. ვე­რი­დე­ბი ხოლ­მე კონ­კრე­ტულ გან­ცხა­დე­ბებს, მაგ­რამ გა­მა­ოგ­ნა გია ბა­რა­მი­ძის გან­ცხა­დე­ბამ, მხარ­დამ­ჭე­რებს რომ მი­მარ­თა, - ას­წი­ეთ მაღ­ლა თა­ვიო. თა­ვა­წე­უ­ლად და ამა­ყად მე ვერ დავ­დი­ვარ, რად­გან მაქვს პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა, ასე­თი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა რომ გვყავს, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ამის გამო უდი­დე­სი მხვერ­პლი გა­ვი­ღე და უმ­ძი­მე­სი ტკი­ვი­ლი გა­და­ვი­ტა­ნე.

- ცი­ხის კად­რე­ბის გავ­რცე­ლე­ბის შემ­დეგ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში გაჩ­ნდა მო­ლო­დი­ნი, რომ მალე ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას გარ­დაც­ვა­ლე­ბის აქამ­დე და­ფა­რუ­ლი დე­ტა­ლე­ბიც გა­სა­ჯა­როვ­დე­ბა, ით­ქვა, რომ დაც­ვის ერთ-ერთი წევ­რი ალა­პა­რაკ­და და უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში ახალ მა­სა­ლებს იხი­ლავს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა. ამის თა­ო­ბა­ზე თუ არის თქვენ­თვის ცნო­ბი­ლი?

- ბუ­ნებ­რი­ვი და ლო­გი­კუ­რია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ეს ინ­ტე­რე­სი, ასე­ვე ლო­გი­კუ­რია ის ეჭვი, რომ ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას სიკ­ვდი­ლი უკავ­შირ­დე­ბა სწო­რედ ახა­ლა­ი­ას, ალა­ნი­ა­სა და მელ­ნი­კოვს, რომ­ლე­ბიც შემ­დეგ უკვე გირ­გვლი­ა­ნის მკვლე­ლო­ბი­სას ამ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მფარ­ვე­ლო­ბის ქვეშ აღ­მოჩ­ნდნენ. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გან­წყო­ბა ფე­ხებ­ზე და­ი­კი­და და ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი არ და­სა­ჯა. რო­გორც ჩანს, ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას და გირ­გვლი­ა­ნის მკვლე­ლო­ბე­ბი ერ­თმა­ნეთ­თან არის გა­და­ჯაჭ­ვუ­ლი. არ გა­მოვ­რი­ცხავ, რომ ამის და­მა­დას­ტუ­რე­ბე­ლი რა­ი­მე მა­სა­ლე­ბი ნამ­დვი­ლად არ­სე­ბობ­დეს, დღემ­დე ძა­ლი­ან ბევ­რი მო­ვით­მი­ნე... და ვნა­ხოთ, რა იქ­ნე­ბა.

- თქვენ არა­ერ­თხელ გა­ნა­ცხა­დეთ, რომ შვი­ლე­ბის უსაფრ­თხო­ე­ბის გამო შე­წყვი­ტეთ სი­მარ­თლის­თვის ბრძო­ლა. ქალ­ბა­ტო­ნო ნინო, ხომ არ დად­გა დრო, უკვე ყვე­ლა­ფე­რი ით­ქვას?

- ამა­ზე წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვლა­პა­რა­კობთ, მეტი არაფ­რი მაქვს სათ­ქმე­ლი. ბრძ­ოლის გაგ­რძე­ლე­ბის­გან იმი­ტო­მაც შე­ვი­კა­ვეთ თავი, რომ იმ ხალ­ხს, ვინც ამა­ში ეჭ­ვმი­ტა­ნი­ლე­ბი იყ­ვნენ, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა მფარ­ვე­ლობ­და. ამ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პი­რო­ბებ­ში არც და­კი­თხვა ჩა­ტარ­დე­ბო­და სწო­რად, არც მოკ­ვლე­ვა და არც არა­ფე­რი. მე ან უნდა სას­წორ­ზე და­მე­დო ჩემი და ჩემი შვი­ლე­ბის სი­ცო­ცხლე და და­მე­წყო ბრძო­ლა რე­ჟი­მის წი­ნა­აღ­მდეგ, ან მეზ­რუ­ნა ბავ­შვებ­ზე და გა­მე­ზარ­და ისი­ნი. ვფიქ­რობ, სწო­რი არ­ჩე­ვა­ნი გა­ვა­კე­თე. სულ მგო­ნია, რომ ზურა თა­ვის თავს თვი­თონ და­ი­ცავს. ისე­თი მად­ლი­ე­რი ვარ ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის, მი­უ­ხე­და­ვად უამ­რა­ვი სი­ბინ­ძუ­რი­სა და ცი­ლის­წა­მე­ბი­სა, რაც ზუ­რა­ზე გა­ავ­რცე­ლეს, სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ ეს არც და­ი­ჯე­რა და არც გა­ი­ზი­ა­რა. მე და ჩემი შვი­ლე­ბი დიდი სიყ­ვა­რუ­ლით ვართ გა­რე­მო­ცულ­ნი.

სა­ბო­ლო­ოდ ყვე­ლა­ფე­რი არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე მი­დის, მთა­ვა­რია, ადა­მი­ა­ნებ­მა არ იფიქ­რონ, რომ არა­ფე­რი შე­იც­ვლე­ბა. დღეს დგას მო­მენ­ტი, რომ ყვე­ლა­ფე­რი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გა­და­სა­წყვე­ტია. მთა­ვა­რია, ყვე­ლამ იცო­დეს, რომ თა­ვი­ან­თი არ­ჩე­ვა­ნით არა­ერ­თი ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლეს გა­და­არ­ჩე­ნენ, აღა­რა­ფერს ვამ­ბობ ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბის პერ­სპექ­ტი­ვა­ზე!

ნა­თია დო­ლი­ძე

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)