არჩევნებამდე რამდენიმე დღით ადრე ევროპელი და ამერიკელი დიპლომატებისა და დამკვირვებლების განცხადებები და შეფასებები ადგილობრივ წინასაარჩევნო გარემოზე ქართველი საზოგადოების წარმომადგენლებში არაერთგვაროვან განცდებს იწვევს. დიდი ალბათობით, შეიძლება ითქვას, რომ ეს განცდები არ არის არც დადებითი და არც ოპტიმისტური. დასავლელი დიპლომატები და დამკვირვებლები ამბობენ, რომ ხარვეზების მიუხედავად, საარჩევნო კამპანია კონკურენტულ გარემოში მიმდინარეობს (?!), შეშფოთებას გამოთქვამენ "მზარდი პოლარიზაციისა და ანტაგონიზმის" გამო და, ფაქტობრივად, ორივე მხარეს თანაბარ პასუხისმგებლობას აკისრებენ. ამასთანავე, ოპოზიციას მოუწოდებენ, აღიაროს არჩევნების ის შედეგები, რომელსაც საერთაშორისო ორგანიზაციები ცნობენ.
როგორც ირკვევა, ცნება "კონკურენტულობა" უცხოელ დამკვირვებლებსა და ადგილობრივ საზოგადოებას განსხვავებულად ესმით. მაგალითად, ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის (PACE) დელეგაციისათვის "კონკურენტულობა" არის ის, რომ ამომრჩევლებს "მკაფიო ალტერნატივებს" შორის რეალური არჩევანის საშუალება ეძლევათ და საკმარისია მოგელაძის უწყება ცოტა კორექტულად მოიქცეს, ყველაფერი რიგზე იქნება. ადგილობრივ საზოგადოებას კი, რომელიც ლამის ყოველდღე უყურებს (ბევრი კი საკუთარ თავზე განიცდის) ხელისუფლების მიერ გაჩაღებულ წინასაარჩევნო ტერორს (პოლიტიკური ნიშნით მოქალაქეების დევნა-შევიწროება, ცემა და ა.შ.) უჩნდება ეჭვი, რომ დასავლელი დიპლომატები ცდილობენ, სააკაშვილის ხელისუფლებას ნამუსი მოწმინდონ და მათ მიერვე გამოძერწილი "დემოკრატიის შუქურის" იმიჯი არ შებღალონ. მაგალითად, ამერიკელები საჯაროდ აცხადებენ, რომ მათ საქართველოში დემოკრატიისა და სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებაში მილიარდზე მეტი დოლარის ინვესტიცია აქვთ ჩადებული. ყველამ იცის, რომ ეს ინვესტიციები "ვარდების რევოლუციის" შემდეგ ჩაიდო და, ძირითადად, ხელისუფლების გაძლიერებას და დემოკრატიზაციას მოხმარდა, თუმცა, როგორც ჩანს, უშედეგოდ. შესაბამისად, ამერიკელებიც და ევროპელებიც დილემის წინაშე დგანან და როგორც ცნობილმა ექსპერტმა ლინკოლნ მიტჩელმა აღნიშნა, არჩევნების გაყალბების შემთხვევაში აშშ-მა და ევროპამ ავღანეთში ჯარების გამგზავნ და ამერიკელთა სხვა დავალებების კარგად შემსრულებელ სააკაშვილის მთავრობას შეიძლება დაუცაცხანონ, მაგრამ ამის იქით საქმე არ წავა.
სააკაშვილის ლობისტები აქტიურად მუშაობენ ევროსტრუქტურებთან ბიძინა ივანიშვილისა და "ქართული ოცნების" დემონიზაციის მიზნით. ალბათ, ამის გამოხატულება იყო ამას წინათ შვედეთის საგარეო საქმეთა მინისტრ კარლ ბილდტის, აგრეთვე, გაფართოებისა და ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის საკითხებში ევროკომისარ შტეფან ფიულეს მიერ ლამის ულტიმატუმის ფორმით "ქართული ოცნების" და ბიძინა ივანიშვილისგან ვალდებულების აღება, რომ ისინი აღიარებენ არჩევნების შედეგებს, თუკი ეუთო და სხვა ავტორიტეტული საერთაშორისო ინსტიტუტები არჩევნების შედეგებს ცნობენ. აღსანიშნავია შტეფან ფიულეს უპრეცედენტო დემარში. მან ივანიშვილს პირადი შეხვედრის მთავარ პირობად ჯერ არშემდგარი არჩევნების აღიარება წაუყენა (?!)
ოპოზიციას და მის მხარდამჭერ საზოგადოებას კი აქვთ "გონივრული ეჭვი", რომ დამკვირვებელი საერთაშორისო ორგანიზაციები მათ უკან მდგომი პოლიტიკური წრეების ინტერესებსა და დაკვეთას შეასრულებენ და თუ 2012 წლის 1-ლი ოქტომბრის არჩევნები გაყალბდება, მას ისევე აღიარებენ, როგორც წინა წლების ასევე გაყალბებულ არჩევნებს და საბოლოო დასკვნაში დაწერენ იმას, რაზედაც არჩევნებამდე საუბრობენ, რომ "ხარვეზების" მიუხედავად, არჩევნები დემოკრატიულად ჩატარდა.
ოპოზიციურად განწყობილ ელექტორატს, ისევე როგორც ნებისმიერ ობიექტურ დამკვირვებელს, საკმარისზე მეტი საფუძველი აქვთ მიიჩნიონ, რომ არჩევნები უკვე გაყალბებულია, თუნდაც იმ ყველასათვის ხილული და აშკარა დარღვევების ფონზე, რომლებიც, პრაქტიკულად, ყოველდღე ხდება და დაზარალებული ყოველთვის ერთი მხარეა - "ქართული ოცნება". თუ მხოლოდ არჩევნებზე დამკვირვებელი არასამთავრობო ორგანიზაციების ანგარიშებში მოყვანილი დარღვევების რაოდენობითა და მასშტაბებით ვიმსჯელებთ, 1-ლი ოქტომბრის არჩევნებმა წინასაარჩევნო პერიოდში არსებული ხარვეზებით უკვე გადააჭარბა ყველა წინა არჩევნებზე გამოვლენილ დარღვევებს ერთად აღებულს. დამოუკიდებელ ექსპერტთა აზრით, წინასაარჩევნო გარემო ისეთი უსამართლო და დამძიმებულია, არჩევნების დღემ მშვიდად რომ ჩაიაროს (მმართველი პარტია, რა თქმა უნდა, იზრუნებს ამაზე დემოკრატიულობის ფასადის შესაქმნელად!), რთული იქნება ლაპარაკი "ხალხის ნების" თავისუფლად და სრულყოფილად ასახვაზე. რაც ყველაზე საგანგაშოა, ძირითადი აქცენტი კეთდება არჩევნების ლეგიტიმაციაზე საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ და უკანა პლანზეა გადაწეული თვითონ ქართველი საზოგადოების მიერ არჩევნების ლეგიტიმირების საკითხი.
ცესკოს მონაცემებით, არჩევნების საერთაშორისო დამკვირვებლებად, მცირე გამონაკლისის გარდა, ძირითადად სააკაშვილისა და "ნაციონალური მოძრაობისადმი" მეგობრულად განწყობილი ორგანიზაციები დარეგისტრირდნენ. მათ შორის არიან ენ-დი-აის (NDI) და აი-არ-აის (IRI) ადგილობრივი ოფისები, ორგანიზაციები ბალტიისპირეთის ქვეყნებიდან, ბელორუსიდან და პოლონეთიდან, სადაც სააკაშვილსა და მმართველ პარტიას მყარი კავშირები აქვთ, აგრეთვე, ხელისუფლებასთან და სატელიტ ოპოზიციასთან დამეგობრებული ევროპული ორგანიზაციები. ასეთები არიან, მაგალითად, "ახალგაზრდა დემოკრატთა საერთაშორისო კავშირი" (IYDU), რომლის წევრებიც არიან "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" და ქდმ-ს ახალგაზრდული ფრთა; "ევროპელი დემოკრატი სტუდენტები", რომელთა წევრია ედპ-ს ახალგაზრდული ორგანიზაცია "გრაალი", ევროპელი კონსერვატორებისა და რეფორმისტების ალიანსი" (AECR), რომლის წევრიც არის ქდმ.
ჩამონათვალი არჩევნების გაყალბების მეთოდებისა, რომლებსაც ხელისუფლება უკვე იყენებს ან აპირებს გამოყენებას, საკმაოდ გრძელია - ყალბი პირდობის მოწმობების გამოშვებიდან დაწყებული, პატიმრებსა და პრობაციონერებზე იძულებით "შეწერილი" ხმების მიტანით დასრულებული.
ხელისუფლებამ უცხოეთში მყოფ ჩვენი მოქალაქეების დიდ ნაწილს, ფაქტობრივად, ხმის მიცემის უფლება წაართვა. ცესკოს მონაცემებით, 10 სექტემბრის მდგომარეობით, საზღვარგარეთ ხმის მიცემა მხოლოდ 42.613 ამომრჩეველს შეეძლება (?!). რუსეთში მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეები კი 1-ლი ოქტომბრის არჩევნებში მონაწილეობას ვერ მიიღებენ. ხელისუფლებამ ეს გადაწყვეტილება "ტექნიკური პრობლემებით" ახსნა. არადა, მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციის მონაცემებით, საქართველოდან ემიგრირებული მილიონზე მეტი მოქალაქიდან თითქმის 600.000 რუსეთში ცხოვრობს(?!).
ხელისუფლება, რომელიც "ქართულ ოცნებას" ამომრჩევლის მოსყიდვაში ადანაშაულებს, თვითონაც იძლევა ანალოგიურ ქმედებაში დადანაშაულების საფუძველს. გავრცელებული ინფორმაციით, მიმდინარე წელს ცენტრალური ბიუჯეტიდან რეგიონებში მილიარდ ლარზე მეტი გადაირიცხა და ამ თანხის ლომის წილი სახელმწიფო ღონისძიებებად შეფუთული, სინამდვილეში კი წინასაარჩევნოდ გამიზნული სოციალური დახმარებებისა და კულტურულ-გასართობი ღონისძიებებისთვის იხარჯება. მაგალითად, ზუგდიდში 2 თვეში 25 მილიონი ლარია გადარიცხული და ეს თანხა სრულად არის ათვისებული.
ამ და სხვა უამრავ დარღვევაზე დაუფარავად ლაპარაკობენ როგორც ექსპერტები, ასევე გაყალბების სქემების უშუალო მონაწილეები და გაყალბების პოტენციური მსხვერპლნი. თუმცა საერთაშორისო დამკვირვებლებამდე ამ ინფორმაციის მხოლოდ უმნიშვნელო ნაწილი აღწევს და მათზე რეაგირება საკმაოდ დუნეა. სამწუხაროდ, გახმაურებული და მრავალტანჯული "მასთ ქერის" კანონი, როგორც ჩანს, სრულყოფილად ვერ შეასრულებს თავის ფუნქციას, რადგანაც დღეს არსებული მდგომარეობით, ყველაზე ოპტიმისტური გათვლებით, ამომრჩევლის მხოლოდ 20 პროცენტს თუ ექნება არჩევნებამდე წვდომა ალტერნატიულ ინფორმაციაზე საკაბელო არხებითა და სატელიტური ანტენებით. არასამთავრობოები და დიპლომატები კი გიგა ბოკერიას უწყებათაშორის კომისიას, რომელმაც მხოლოდ არჩევნებამდე ორი კვირით ადრე "გაიღო წყალობა" ტელეკომპანია "მაესტროს" დაპატიმრებული ანტენების გათავისუფლებაზე, ისიც საკუთარი პირობებით, მადლობას უხდიან?!
ეჭვს იმის თაობაზე, რომ არჩევნების დღეს და მის შემდეგ პოლიტიკური ტემპერატურა ძალიან მაღლა აიწევს, ამძაფრებს ისიც, რომ იგეგმება სხვადასხვა ორგანიზაციების მიერ ერთდროულად 5 (ხუთი ?!) პარალელური ექსიტპოლის ჩატარება, რაც არც ერთ წინა არჩევნებზე არ მომხდარა.
P.S. პასუხი მთავარ კითხვაზე - რას მოიმოქმედებს არჩევნების ტოტალური გაყალბების შემთხვევაში ოპოზიციის ფლაგმანი "ქართული ოცნება", ჯერ კიდევ არ არის ნათელი. ტელეკომპანია "მე-9 არხის" ეთერში "ქართული ოცნების" ლიდერმა ბიძინა ივანიშვილმა განაცხადა: "მე ვფიქრობ, რომ ქუჩა არ დაგვჭირდება და არც ერთ შემთხვევაში, როგორც უნდა განვითარდეს მოვლენები, დაპირისპირება არ იქნება." თუმცა კოალიციის ერთ-ერთმა ლიდერმა ირაკლი ალასანიამ განაცხადა, რომ თუკი ჩატარებული არჩევნების გარშემო საზოგადოებაში კითხვის ნიშნები გაჩნდება, "ქართული ოცნება" გამოიყენებს პროტესტის ყველა სამართლებრივ და კონსტიტუციურ მეთოდს, ქართველი საზოგადოების ნება არჩევნებში ობიექტურად რომ აისახოს. როგორც ჩანს, "ქართულ ოცნებას" სამოქმედო გეგმის სრულად გამხელა ჯერჯერობით არ სურს.
ზაზა შანიძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)