7 სექტემბერს, რუსეთში ბოროდინოს ბრძოლის 200 წლისთავი აღინიშნა. სწორედ ამ დღეს 1812 წელს მოსკოვიდან 125 კილომეტრის მოშორებით, ბოროდინოს ველზე რუსებსა და ნაპოლეონის ჯარებს შორის ბრძოლა გაიმართა.
საიუბილეო თარიღთან დაკავშირებით, რუსებმა ბოროდინოზე საბრძოლო მოქმედებების ინსცენირება და თეატრალური დადგმაც მოაწყვეს. 7 სექტემბერს გამართულ ღონისძიებაზე რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინიც ჩავიდა. დაღუპულების ხსოვნისადმი მიძღვნილი მონუმენტი მან გვირგვინით შეამკო. ოფიციალურ ცერემონიას შარლ ნაპოლეონი, იმპერატორ ნაპოლეონ ბონაპარტის ერთადერთი შთამომავალი და ფელდმარშალ კუტუზოვის შვილთაშვილი ესწრებოდნენ.
სიტყვით გამოსვლისას, პუტინმა რუსეთისთვის ბოროდინოს ბრძოლის მნიშვნელობა აღნიშნა და რუსული არმიის ხელმძღვანელთა უმეტესობა დაასახელა. თუმცა მათ რიცხვში გენერალი პეტრე ბაგრატიონი არ მოხვდა. არადა ქართველი გენერალი ბოროდინოს ბრძოლის ერთ-ერთი საკვანძო ფიგურა იყო.
ძნელი სათქმელია შეგნებულად შეიკავა თავი პუტინმა ბაგრატიონის ხსენებისგან თუ არა. მაგრამ ფაქტია - გენერლის შესახებ, რომელიც ბოროდინოს ბრძოლაზე რუსეთის არმიის მთელ მარცხენა ფლანგს მეთაურობდა, პუტინს კრინტიც არ დაუძრავს. არადა რუსი გენერლებიდან ნაპოლეონი ყველაზე მეტად სწორედ ბაგრატიონს აფასებდა. "ბაგრატიონის გარდა რუსებს კარგი გენერლები არ ჰყავთ" - ეს ფრანგი იმპერატორის სიტყვებია.
ბრძოლის წინ ბაგრატიონის განკარგულებაში, რომელიც არმიას მეთაურობდა, 34 ათასი კაცი და 156 ქვემეხი იყო. მისი პოზიციების ასაღებად ფრანგებმა ერთმანეთის მიყოლებით რამდენიმე შეტევა განახორციელეს. პირველი ორი - ნაპოლეონის ჯარისკაცებისთვის წარუმატებლად დასრულდა და დიდი დანაკარგის შემდეგ ფრანგებმა უკან დაიხიეს.
მესამე იერიშისას რუსებს პოზიციების ნაწილის დატოვება მოუწიათ. წარმატების გასამყარებლად ნაპოლეონი მეოთხე იერიშს იწყებს და ბაგრატიონის ფლანგისკენ 45 ათას კაცს გზავნის. კონტრშეტევისას, მახლობლად აფეთქებული ჭურვის ნამსხვრევი ცხენზე ამხედრებულ ბაგრატიონს მარცხენა ფეხში მოხვდა და დიდი წვივის ძვალი დაუმსხვრია. დაჭრილი გენერალი ბრძოლის ველიდან გაიყვანეს.
ბაგრატიონის დაჭრის ამბავი რუსული არმიის რიგებს უმალ მოედო. ისტორიკოსების თქმით, ამ ფაქტმა დიდი ფსიქოლოგიური გავლენა იქონია და ამიტომაც რუსებმა უკანდახევა დაიწყეს. ფეხის ამპუტაციაზე ბაგრატიონმა კატეგორიული უარი სთქვა და 18 დღის შემდეგ, განგრენისგან გარდაიცვალა.
ბოროდინოს ბრძოლაზე ისტორიკოსებს დღემდე განსხვავებული შეხედულებები აქვთ. დანაკარგების მიუხედავად, ფრანგებმა რუსების თითქმის ყველა პოზიცია დაიკავეს, უკან დახევა და საბოლოოდ მოსკოვის დატოვება აიძულეს.
პარადოქსია, მაგრამ იმავე 7 სექტემბერს, როდესაც პუტინი სიტყვით ბოროდინოს ველზე გამოდიოდა და ბაგრატიონი არ უხსენებია, პეტერბურგში ქართველ გენერალს 4,5 მ-ის სიმაღლის ბრინჯაოს ძეგლი დაუდგეს. როგორც ჩანს, პეტრე ბაგრატიონი რუსეთის ისტორიის განუყრელ ნაწილად რჩება, თუმცა ოფიციოზი მისი ხსენებისგან თავს იკავებს.
მოსკოვში ბაგრატიონის სახელს მეტროს სადგური ატარებს. 1999 წელს კი მოსკოვში ბაგრატიონის ძეგლი დადგეს.
ნუკრი მგელაძე