14
ივლისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
ერთ დღეს ბარათაშვილის ხიდთან რომ ჩავიარე და იქ მშენებარე "დინოზავრების ჩონჩხს" მოვკარი თვალი, სიბრალულის განცდა დამეუფლა, მაგრამ ვერ გავარკვიე, ვინ უფრო მებრალებოდა, საკუთარი თავი თუ ჩვენი თბილისი. იმ დღეს, როცა რიყეზე წამოჭიმულ უზარმაზარ კონსტრუქციას შევავლე თვალი, ცივი, განდიდების მანიით შეპყრობილი გარემო აღიმართა ჩემ თვალწინ, რომელსაც საერთო აღარაფერი ჰქონდა იმ თბილისთან, რომელიც მიყვარს. შესაძლოა, ეს ჩემი სუბიექტური აზრია და თანამედროვე არქიტექტურული ტენდენციები უფრო თანამედროვე, "რკინისებურ" აზროვნებას მოითხოვს და ამიტომ პროფესიონალებს მივმართე...
გიგა ბათიაშვილი, არქიტექტორი: "ის, რასაც ძველ თბილისში სჩადის ჩვენი ხელისუფლება, დანაშაული და საცოდაობაა. ჯერ ამ შუშის ხიდმა შეჭამა, მასშტაბი დაუნგრია ისტორიულ თბილისს, ახლა კი სულ დააქციეს თბილისის ისტორიული არათუ გარემო, მეხსიერებაც კი. შუშის ნაგებობები წინააღმდეგობაშია არქიტექტურულ ღირებულებებთან. როდესაც "კვირის პალიტრაში" პირველად საკონცერტო დარბაზის ესკიზი ვნახე, აღვშფოთდი, მაგრამ ვერაფრით წარმოვიდგენდი, ეს რაში გადაიზრდებოდა.
რამდენიმე დღის წინ აეროპორტში მივდიოდი. მუხრანის ხიდზე რომ გადავედი, გულზე შემომეყარა, - საშინელი, უზარმაზარი რკინის კონსტრუქცია წამოუმართავთ ბარათაშვილის აღმართზე, თითქმის უსწორდება პრეზიდენტის რეზიდენციის ქვედა ნაწილს.
სად წავიდა დარეჯანის სასახლე, ანუ საჩინო, პოეზიის ერთ-ერთი ულამაზესი ბუდე? სად წავიდა მეტეხის ეკლესია გორგასლიანად, სად წავიდა თაბორის მთაზე ეკლესია, სიონის ტაძარი? ყველაფერი ამ რკინის მილმა ჩაყლაპა.
ძველი თბილისის უმშვენიერესი ხედი უაზრო მილად იქცა... ამ კონსტრუქციის აშენება რიყეზე დანაშაულია. ეს ნიშნავს, რომ ყველას, ვისაც ჩვენი სულიერი მემკვიდრეობა, ქართველობა და თბილისელობა მნიშვნელოვნად მიაჩნია, სულში ჩააფურთხეს! გამაგებინეთ, რა დააშავა თბილისმა ასეთი?
გაიძახიან, გვირაბი ავაშენეთო და ამაყობენ. გვირაბს ჭრიან მთაში, კლდეში, აშენებენ წყალში. რა უნდოდა რიყეზე გვირაბს, მაშინ როცა მანქანა გამოდიოდა თუ არა ორთაჭალიდან, ფანტასტიკური პანორამა იშლებოდა სიონზე, ნარიყალაზე, მამადავითზე. ახლა აღარ არსებობს ეს ბრწყინვალე პანორამა. რიყის ტერიტორია მთელი ხუთი მეტრით ასწიეს ზევით, რომ გვირაბი გამოეტარებინათ. ამ პლატფორმაზე დასვეს ეს გულივერის ბოტები და პრაქტიკულად ეს ზონა მთლიანად წაიშალა ჩვენი მეხსიერებიდანაც. რატომ, რა ატკინა ამისთანა ჩვენმა თბილისმა ამ ხელისუფლებას, რომ არა მარტო ფიზიკურად, არამედ მორალურადაც ანგრევენ? ხშირად მეუბნებიან, რომ ასეთი დანაშაულებრივი დამოკიდებულება თბილისთან, ცნობიერად თუ ქვეცნობიერად დაკავშირებულია იმ პოლიტიკურ და იდეურ შეუთავსებლობასთან, რაც ჩვენს პოლიტელიტას თავიდანვე გაუჩნდა თბილისელებთანო.
არქიტექტურაში აქსიომაა - ადგილმდებარეობა გკარნახობს ასაგები ობიექტის ფორმასა და შინაარსს, თავად არქიტექტურა კი ეროვნული ფილოსოფიის შედეგია, დიახ, ფილოსოფიაა, იდეოლოგია... ქმნის გარემოს, რომელიც იმ ადამიანთა ფსიქიკასაც აყალიბებს, რომლებიც ამ გარემოში ცხოვრობენ. ამიტომ გასათვალისწინებელია იმ პროფესიონალების აზრი, ვინც შემოქმედია და არა მომხმარებელი. შემოქმედი ქმნის ეპოქას, რაც არ ძალუძს მომხმარებელს.
რას სჩადიან პუშკინის ქუჩაზე? იციან კი როგორია პუშკინის ქუჩის განაშენიანების ისტორია? მას შემდეგ, რაც აღა-მაჰმად-ხანის ლაშქრობის შემდეგ ცხოვრება დამშვიდდა, ქალაქმა ზრდა დაიწყო და გადმოალაჯა გალავნის კედელს. ხალხმა კი არ დაანგრია გალავანი, არამედ გამოიყენა, - კედლებზე აივნები დაკიდა, მერე ოთახები მიაშენა და საუცხოო სურათი მივიღეთ. დაახლოებით ისეთი, ზარბაზანზე რომ ჩიტმა ბუდე გაიკეთოს. იმაზე უკეთეს პანორამას, როგორიც ბარათაშვილის ქუჩაა, მსოფლიოში ვერსად ნახავთ. მას თვალისჩინივით გაფრთხილება სჭირდება. ამ თემის შენარჩუნება გვინდოდა პუშკინის ქუჩისათვის. როცა ყავლაშვილმა თავის პროექტზე უარი თქვა, ძველი თბილისის ხათრით მაშინ მოვასწარით სპეციალური ნიშნების დაყენება. პუშკინის ქუჩაზე ეს გალავანი გრძელდება. ვიცოდით, როგორ გადის კედელი. ჯერ კიდევ ვახუშტი ბაგრატიონს ჰქონდა რუკაზე დატანილი გალავნის ნარჩენები. მაშინ დაგვებადა აზრი, რომ გალავანი ზემოთ კი არ ამოგვეყვანა, არამედ მიწისქვეშა ქუჩა გაკეთებულიყო გალავნით, სარდაფებით, რესტორნებითა და კაფეებით. საოცარი მიწისქვეშა ქალაქი გვექნებოდა. ახლა კი სულ ბულდოზერით გადაუარეს ყველაფერს, ყოველგვარი ანალიზისა და გეგმის გარეშე დაიწყეს ნგრევა. ასეთი ვოლუნტარისტული დამოკიდებულების გამოა, რომ უგემოვნობა დამკვიდრდა. აღარაფერში იგრძნობა ჰარმონია. ქართული არქიტექტურა დაემსგავსა ორკესტრს, რომელსაც პარტიტურა არ გააჩნია!
- ხელისუფლება ამბობს, რომ ეს გვირაბი ცნობილ არქიტექტორს, ფუქსასს ეკუთვნის.
- თქვეს, რომ ამ ნაგებობის დამპროექტებელი არქიტექტორი ფუქსასია. მას ვიცნობ, ჩვენ ერთი აკადემიის წევრები ვართ. ვერ წარმომიდგენია, ფუქსასს ასეთი კანალიზაციის მილი დაედგა. საქმე ის არის, რომ აქ გამოყენებულია მხოლოდ ფუქსასის ლოგო და ამ ნაგებობას საერთო არაფერი აქვს ფუქსასის პროექტთან. ამ ეგრეთ წოდებული ფუქსასის კონსტრუქციამ დე ლუკის აშენებული "საამაყო" ხიდიც კი "გადაყლაპა".
