25
მაისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
მხატვარმა ზაალ სულაკაურმა გადაწყვიტა, რომ ადამიანებისთვის ებიძგა, უკეთესები გამხდარიყვნენ: ეროვნულ ბიბლიოთეკაში მისულ დამთვალიერებლებს საშუალება ჰქონდათ, ქართველი და უცხოელი მწერლების კარიკატურები ეხილათ. ზაალ სულაკაურის საინტერესოდ, ორიგინალურად შესრულებული ნამუშევრების დათვალიერებისას, ალბათ ბევრს ამა თუ იმ მწერლის შემოქმედების უკეთ გაცნობის სურვილი გაუჩნდა. მხატვრის ერთ-ერთი მიზანიც ეს გახლდათ...
- ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ისეთი საგამოფენო სივრცეა, გამორიცხულია, რომ ადამიანს იქ გამოფენის მოწყობა არ მოგინდეს. მქონდა პატივი, გამოფენის მოსაწყობად ჩემთვის გარკვეული ფართობი გამოეყოთ. ვიფიქრე, - ისეთი რა უნდა გავაკეთო, რომ ამ სივრცეს მოუხდეს-მეთქი? კარიკატურისტი ვარ და მწერლების კარიკატურების გამოფენის მოსაწყობად მუშაობა დავიწყე. ძველ ნამუშევრებს რომ გადავხედე, მათ შორის მწერლების 20-მდე კარიკატურა აღმოვაჩინე. შემდეგ, დაახლოებით, ნახევარი წლის განმავლობაში, სხვა საქმეების პარალელურად, მწერლების კარიკატურებს ვხატავდი. 230 ნამუშევარი შევქმენი. ეს ბევრია თუ ცოტა, ხალხმა განსაჯოს, მაგრამ მიმაჩნია, რომ ამ საქმეში საკმაოდ დიდი შრომა "ჩავდე". ნახატები სხვადასხვა სტილში, მასალაში, განწყობილებაში "გავაკეთე". თავად მწერლებმა მიბიძგეს, ნამუშევრები როგორი უნდა ყოფილიყო. მაგალითად, თომას მანის ან თუნდაც სტენდალის კარიკატურა რეალისტურადაა დამუშავებული, მაგრამ შოთა რუსთაველი როგორ უნდა დამეხატა? მისი სახე არ ვიცით და შემეძლო, ნებისმიერ კარიკატურაზე მეთქვა, - შოთა რუსთაველია-მეთქი. ასე არ მოვიქეცი. ნამუშევრის შესაქმნელად, "ვეფხისტყაოსნის" ტექსტი გამოვიყენე - დავწერე და წერაში შოთა რუსთაველი "გამოვიყვანე"... ხის კოვზზე კი კონსტანტინე გამსახურდიას კარიკატურა დავხატე.
- კოვზზე - რატომ?
- კოვზის თხელმა ტარმა მიკარნახა, რომ გამხდარი კონსტანტინე გამსახურდიას ტანი ყოფილიყო. ყველაზე ორიგინალური უცნაურ შტრიხებში, სამკუთხედებში შესრულებული, კუბიზმის დონეზე დაყვანილი ჩეხოვის კარიკატურაა. თითოეულ მწერალს ჩემი საყვარელი ადამიანივით მოვეპყარი. პოლიტიკოსების ნახატები რომ შემექმნა, 10 წლის მერე არავის ემახსოვრებოდა, მწერლები კი არასოდეს ბერდებიან. ჩემს გამოფენას კიდევ ერთი პლუსი ჰქონდა: ბევრმა არ იცოდა, ბიბლიოთეკა სად იყო - ამის შესახებ, გამოფენის მეშვეობით შეიტყვეს. ზოგს ბიბლიოთეკაში ქუდი რომ შეუგდო, მაინც ვერ შეიყვან. მაგალითად, ვიღაცას გურამ დოჩანაშვილი უყვარს, მაგრამ უეცრად გამოფენაზე აკუტაგავას კარიკატურა აღმოაჩინა, რომლის შესახებ წინათ არაფერი გაუგონია, ნახატმა კი მისი შემოქმედების გასაცნობად უბიძგა. წიგნს ერთ ადამიანს მაინც თუ გადავაშლევინებ, ე.ი. კარგ საქმეს ვაკეთებ... შეუძლებელი იყო, რომ გამოფენაზე ვინმეს თავისი საყვარელი მწერალი ვერ ეპოვა. თანამედროვე ქართული დეტექტივების, რომანების ავტორების (რომლებსაც როგორც ვიცი, დიდ მწერლობაზე პრეტენზია არა აქვთ, მაგრამ "წერას ატანილები" ხომ არიან?) კარიკატურებიც შევქმენი.
- გული ხომ არ დაგწყდათ, რომ რომელიმე მწერლის კარიკატურის შექმნა ვერ მოასწარით ან გამოგრჩათ?
- ვიღაცამ მკითხა: ტერენტი გრანელის და დუტუ მეგრელის კარიკატურები რატომ არ არისო? ვერ მოვასწარი, კაცო! ნუ ჩამეძიებით, ამ სერიას კიდევ განვაგრძობ....
- თანამედროვე მწერლების კარიკატურები როგორ შექმენით?
- დათო ტურაშვილი ჩვენთან იყო მოსული, გავაჩერეთ და სურათები გადავუღეთ. მაია ბურჭულაძე ჩემი სიდედრის დაა... უგზო-უკვლოდ განათლებული არ ვარ - შეიძლება, რომელიმე მწერლის შესახებ არაფერი ვიცოდე. ამ საკითხში ახალგაზრდა პოეტს - მათე მარადეს და კიდევ რამდენიმე მეგობარს დახმარება ვთხოვე. მაგალითად, ჯერომ სელინჯერის ფოტო ვერ ვიპოვე, შემდეგ კი "ფეისბუკზე" შემთხვევით აღმოვჩინე. კარგი ფოტოების "ცვენა" რომ მქონოდა, ალბათ, 300 კარიკატურას შევქმნიდი. ნიკა აგიაშვილი პიკასოსთან ერთად დავხატე და ქვემოთ მივაწერე: "აგიაშვილსა ნიკასო, არ ნაყვარება პიკასო, გადარეულა პიკასო, - რა დავუშავე ნიკასო?" (იღიმის). დამთვალიერებელი პიკასოზე "ჩამოყუდებულ" ნიკა აგიაშვილის კარიკატურას რომ ნახავს, ცხადია, მისი შემოქმედებით დაინტერესდება. ჩემი გამოფენის მინუსი ისაა, რომ მამაჩემის კარიკატურა ვერ გამოვფინე (ეტყობა, სადღაც დამეკარგა). მამა - ვალერიან სულაკაური კინოდრამატურგია. 35 ფილმის სცენარის ავტორია, 14 პრემია აქვს მიღებული. ვუთხარი: ნუ გეშინია, ნახატის ნაცვლად შენ დადექი-მეთქი (იცინის). ყველაზე საწყენი ისაა, რომ გიზო ნიშნიანიძე მისი კარიკატურის შექმნიდან 1 კვირის მერე გარდაიცვალა...
- გამოფენის დასრულების მერე, კარიკატურებს რა ბედი ეწევა?
- თუ ვინმეს ყიდვის სურვილი გაუჩნდება, მივყიდი - პრობლემა არაა. ჩემი ნახატების ციფრული ვერსია ბიბლიოთეკაში იქნება, ინტერნეტშიც განთავსდება. ვფიქრობ, წიგნადაც გამოვცემთ.
- რომელიმე კარიკატურა გასაყიდად არ დაგენანებათ?
- ასეთი გურამ დოჩანაშვილის კარიკატურაა. ასტრიდ ლინდგრენის კარიკატურის 2 ვარიანტი მქონდა. ძველი - გამოფენამდე შვედეთში წაიღეს. ამჟამად, "ლინდგრენის საზოგადოების" ოფისშია. გულიც თან გავაყოლე, მაგრამ იმაზეც ვიფიქრე, რომ ჩემი საყვარელი მწერლის ნახატი კარგ ადგილას იქნება-მეთქი.
- მეორე ნამუშევარიც ისეთივე კარგი გამოვიდა, როგორიც - პირველი? კმაყოფილი ხართ?
- მეორე ისეთი არ გამოვიდა... შავ-თეთრია. ნახატები რომ მომესწრო, ძირითადად, გრაფიკაში შევასრულე. ასტრიდ ლინდგრენის კარიკატურა ისეთი მაგარია, რომ მის შექმნას მთელი 2 კვირა მოვანდომე. ვეცადე, ყველა ნამუშევარში მწერლის შემოქმედების ნაწილი "ჩამედო". მაგალითად, არტურ კონან დოილის კარიკატურაში მწერლის ჩრდილის ნაცვლად, შერლოკ ჰოლმსის ჩრდილი დავხატე.
- გამოფენაზე მოსულ მწერლებს კარიკატურების ხილვისას როგორი რეაქცია ჰქონდათ?
- კარგად ისიამოვნეს. მწერალთა კავშირის თავმჯდომარემ - მაყვალა გონაშვილმა ჩემ შესახებ თქვა: სხვადასხვა აზროვნების, ხასიათის, სოციალური მდგომარეობის მწერლები გააერთიანა და ერთმანეთს "ჩაახუტა", - ასეთი გაერთიანებული გვენახოს საქართველოო. ამ გამოფენის მოწყობით, ჩემი მიზანი იყო, რომ წიგნთან ახლოს მივსულიყავით. მინდა, გამოფენა ლიტერატურის მუზეუმშიც მოვაწყო. იმედია, უარს არ მეტყვიან...
ეთო ყორღანაშვილი
ჟურნალი "გზა"
(გამოდის ხუთშაბათობით)
