ამ ადამიანის ნამუშევარს სად არ შეხვდებით - თბილისში, საქართველოს ნებისმიერ კუთხეში, უცხოეთში (რუსეთი, ამერიკა, საბერძნეთი)... მასთან ძირითადად ქართული ფოლკლორული ჯგუფები თანამშრომლობენ ("სუხიშვილები", "მართვე", "რუსთავი", საბავშვო ქორეოგრაფიული ჯგუფები, რეგიონული ანსამბლები). მასთან ჩოხოსნებიც მეგობრობენ - დასის წევრთა სამოსი დალი სეთურიძის შეკერილია.
დავით ბაგრატიონსაც ჩოხა-ახალუხი მან შეუკერა... დაუზარელი ადამიანია ქალბატონი დალი, ერთ წუთს ვერ ნახავთ გაჩერებულს, სულ საქმეშია ჩაფლული... კიდევ იმით გამოირჩევა, რომ საოცრად უყვარს ის კუთხე, სადაც გაიზარდა. ჰოდა, ინტერვიუც სწორედ ამ თემაზე საუბრით დავიწყეთ.
- თბილისში დავიბადე, მაგრამ მთაში, სოფელ სეთურებში, გუდაურის მახლობლად გავიზარდე. როგორც კი დადგებოდა 25 მაისი და სკოლიდან დამითხოვდნენ, უკვე სეთურებში ვიყავი, სადაც 31 აგვისტომდე ვრჩებოდი.
- თქვენს ბავშვობაში როგორი იყო კურორტი გუდაური?
- ადრეულ წლებში, გუდაურში ერთადერთი სახლის გარდა არაფერი იყო, სადაც კაიშაურები ცხოვრობდნენ. იქვე პატარა მაღაზია ჰქონდათ, რომელშიც ნავთი, ასანთი, სანთელი და სხვა პირველადი მოთხოვნილების ნივთები იყიდებოდა... თუ რამ დაგვჭირდებოდა, ჩვენი სოფლიდან იმ მაღაზიაში მივდიოდით.
- როგორც ინტერვიუს დაწყებამდე მითხარით, მთა თქვენთვის განსაკუთრებულ სიწმინდეს წარმოადგენს... რა არის ამის მიზეზი?
- იქაურობამ სიყვარული, კაცთმოყვარეობა მასწავლა... საოცარი ბებიები მყავდა, რომლებმაც ბევრი კარგი რამ ჩამინერგეს. მოკლედ, ბავშვობაში იქ განვლილი წლები თბილად მახსენდება, რის შემდეგაც ვამბობ, რომ მთა ჩემთვის მართლაც უდიდესი სიწმინდეა!
- კერვა ბავშვობიდან გიყვარდათ?
- დიახ. VI-VII კლასში ვიქნებოდი, რომ ჩემს მეგობრებს რაღაცებს ვუკერავდი, ჩემებურად რაღაცებს "ვჯღანავდი". ბებიაჩემს საკერავი მანქანა ჰქონდა, რომელსაც მივუჯდებოდი და გაუთავებლად ვკერავდი. ჩემი ასეთი საქციელი ყველას უკვირდა, რადგანაც ასეთი გატაცებისთვის საკმაოდ პატარა ვიყავი. ამასთან, კარგად ვქარგავდი. დედას კაბებს "ვემტერებოდი", თუ რომელიმეს ხელში ჩავიგდებდი, დავჭრიდი და გადავაკეთებდი ხოლმე.
ერთხელაც, ჩემები სათიბში იყვნენ წასული და დედას ექვსმეტრიანი, "კლოში" კაბა გადმოვიღე, დავჭერი და ჩემთვის კაბა შევიკერე, რომლითაც შემდეგ ახლობლის ქორწილში წავედი. ასეთი იდეა ხშირად მომდიოდა, მაგრამ სიმართლე რომ გითხრათ, არასდროს მიფიქრია, რომ მომავალში ამ საქმეს გავყვებოდი. მაშინ სპორტსმენი გახლდით, საქართველოს ხელბურთელთა ნაკრებში ვთამაშობდი, თან - მამისგან მალულად (იღიმება). რომ გაეგო, ტრუსებით მოედანზე დავრბოდი, გაგიჟდებოდა. მთიული კაცი იყო და მოგეხსენებათ, რასაც იტყოდა... ისე, წარმატებული ხელბურთელი კი ვიყავი.
- სპორტს რატომ არ გაჰყევით?
- სპორტულ კლუბ "განთიადში", მწვრთნელმა, ვოვა არაქელოვმა ამიყვანა და პირდაპირ ნაკრებში ჩამრიცხა. ძლიერი თავდამსხმელი გახლდით. მთელი ყოფილი საბჭოთა კავშირი შემოვიარე, მაგრამ სკოლა რომ დავამთავრე, სპორტს თავი დავანებე, რადგან მამამ მაინც გაიგო ჩემი სპორტსმენობის ამბავი და აღარ გამიშვა. არ სიამოვნებდა და რატომ უნდა გამეღიზიანებინა? სკოლა რომ დავამთავრე, მაშინ ასეთი კანონი იყო: თუ სასწავლებელში არ ჩააბარებდი, სადმე მუშაობა უნდა დაგეწყო. ჩემი მეზობელი საბავშვო ატელიეს დირექტორი იყო. ავდექი და 17 წლის ასაკში სამუშაოდ მასთან მივედი.
- თავიდან რას კერავდით?
- წლების მანძილზე იქ მოსწავლეებისთვის სკოლის ფორმებს ვკერავდი. კლიენტები ჩემთან ჩაწერით ხვდებოდნენ, რიგი იყო ხოლმე. ტრაბახში ნუ ჩამომართმევთ და მთავრობის წევრების ბავშვებს - მინისტრების შვილებს ვუკერავდი, შევარდნაძის შვილიშვილებისთვისაც ვკერავდი, თვითონ მოდიოდნენ. მოკლედ, ცნობილი მკერავის სახელი მქონდა. იმ ატელიეში 28 წელი ვიმუშავე. სულ 40 წლის სტაჟი მაქვს.
- დღესდღეობით კი ეროვნულ სამოსზე მუშაობთ...
- დიახ, სხვას არაფერს ვკერავთ მე და ჩემი ჯგუფის წევრები.
- სად და როგორ შეისწავლეთ ამ სამოსის კერვა?
- ჩვენთან, იმ ატელიეში, რომელიც ვახსენე, მუშაობდა ჩოხის მკერავი - მიშა ფანჩულიძე. უამრავი კლიენტი ჰყავდა. ერთხელ, ანსამბლ "ორერის" წარმომადგენლები მოვიდნენ - "კინტაურის" ფორმების შეკერვა უნდოდათ. დირექტორმა რატომღაც მიშას კი არა, მე დამიძახა და მთხოვა, იქნებ მოახერხო და ამ ადამიანებისთვის ფორმები შეკეროო. ხატვა მეხერხებოდა, თარგებს ვაკეთებდი და ვიფიქრე, რომ შევძლებდი, - ოღონდ ნიმუში მომიტანეთ-მეთქი, - ვთხოვე. მომიტანეს.
5 არაჩვეულებრივი კოსტიუმი შევკერე. მიშა ფანჩულიძე გაგიჟდა. ისე გამოვიდა, რომ პატარა გოგომ გამოცდილ სპეციალისტს კონკურენცია გავუწიე... რადგან პირველი ნამუშევარი გამომივიდა, მას მერე სახელიც გავითქვი და ჩემთან შეკვეთებით მოდიოდნენ ანსამბლები, ჯგუფები, გუნდები... "მზიურელების" ფორმებსაც მე ვკერავდი.
- ყველა კუთხის სამოსს თავისი დამახასიათებელი დეტალი აქვს. რთული არ არის თითოეულზე მუშაობა?
- რომელი კუთხის სამოსს რა სჭირდება, ზეპირად ვიცი, რადგანაც საფუძვლიანად მაქვს შესწავლილი თითოეული კუთხის კოსტიუმისთვის დამახასიათებელი შტრიხები და ელემენტები...
- ვიცი, რომ "სუხიშვილების" ანსამბლის მოცეკვავეებისთვისაც კერავთ სასცენო კოსტიუმებს...
- კი, "სუხიშვილებმაც" გამიცნეს და ბოლო 5 წელია, ნინო სუხიშვილი მუდმივად კონტაქტობს ჩემთან. მათთან ძალიან ახლოს ვარ. აი, ახლაც 20 ახალუხსა და 12 "კინტაურის" ფორმას ვუკერავ. ცოტა ხნის წინ, "ჯეირანის", "ხევსურულის" კოსტიუმები შევკერე. ყველა მოცეკვავეს ვიცნობ. ძალიან მომწონს მათთან მუშაობა.
- დღეში რამდენ კოსტიუმს კერავთ?
- ჩემთან 7 მკერავი მუშაობს. მთავარია, დავუხაზო, დავუჭრა და "პრიმერკები" გავუკეთო. დანარჩენს ისინი აკეთებენ.
- ვიცი, რომ სამეფო გვარის წარმომადგენლის - დავით ბაგრატიონის საქორწინო ჩოხა თქვენი ნახელავია...
- კი, ასეა. თვითონ დავით ბაგრატიონი მოვიდა და - ჩოხა შემიკერეთო, მითხრა... ჩოხაზე ქილების 5 ჩასაწყობი გაგვაკეთებინა. არადა, საჭიროა 7 ან 9. დავითს ამის შესახებ ვუთხარით კიდეც, მაგრამ არ გაითვალისწინა. შემდგომ, როგორც ჩანს, შენიშვნა სხვებმაც მისცეს. მერე მოვიდა და გვთხოვა, იქნებ დავამატოთო, მაგრამ ეს უკვე აღარ შეიძლებოდა...
- ჩოხა ქორწილამდე რამდენიმე თვით ადრე შეუკერეთ, არა?
- დიახ, 3 თვით ადრე, როგორც "ჩოხოსანს"... მერე იმ სამოსით დაიწერა ჯვარი. სხვათა შორის, ტელევიზიით აჩვენეს მისი მეუღლის დიზაინერი, ვინც სადედოფლო კაბა შეკერა. ბევრი ილაპარაკა, როგორ მუშაობდა კაბაზე. მეფის კოსტიუმზე რას გვეტყვითო? - ჰკითხა ჟურნალისტმა. იცით, მისი ჩოხა-ახალუხი აქ არ შეუკერავთ, მამაპაპურია და ევროპიდან ჩამოიტანესო. გული დამწყდა...
- რა თანხა სჭირდება მამაკაცს, ეროვნულ სამოსში რომ გამოეწყოს?
- ყველაზე მცირე - 1.500 ლარი. მართალია, ჩოხის შეკერვა მოზრდილი მამაკაცისთვის 70 ლარი ჯდება, მაგრამ ქამარი, ხანჯალი, ქილები (თითო 10-ლარიანიც არის და 200-დოლარიანიც) ხომ უნდა? ეს ყველაფერი არც ისე იაფია...
- ქალის სამოსზე უფრო ადვილია მუშაობა?
- მამაკაცის სამოსი უფრო ადვილი შესაკერია, ვიდრე - ქალის. ქალის კოსტიუმს ჯერ ერთი, ბევრი ქსოვილი სჭირდება. მერე ის ზონრებითა და მძივებით უნდა გაფორმდეს. ეს კი მეტ დროსა და შრომას მოითხოვს.
- თავად თუ გაქვთ ეროვნული სამოსი?
- კი, ზამთარში ვიცვამ ხოლმე. შინდისფერი შალის ქსოვილისგან ხევსურული ქულაჯა (შემოსაცმელი) მაქვს შეკერილი. უთბილესია.
- მამაკაცის ჩოხას, ქართულ, რაინდულ სამოსს ქალი რომ კერავთ, ამაზე რას მეტყვით?
- საერთოდ, ჩოხას მამაკაცები კერავენ, მაგრამ რაკი ერთხელ დავინტერესდი ამ საქმით და გამომივიდა, "დავავადდი" კიდეც და მგონია, რომ ვერასდროს დავეხსნები.
- არავის ასწავლით თქვენს ხელობას?
- მყავს მოსწავლეები, მინდა, რომ ვასწავლო, მაგრამ ბევრი ვერ უდებს გულს. თუმცა არიან მონდომებულებიც, რომლებმაც უკვე თავი გამოიჩინეს. ერთ-ერთი ასეთი კარგი მოსწავლე დისშვილსაც გავურიგე და მშვენიერი ოჯახი შექმნეს. ჩემი ძმისშვილიც აქ მუშაობს. უმაღლესი განათლება კი აქვს, მაგრამ სამსახური თავისი სპეციალობით ვერ იშოვა და ეს საქმე შესანიშნავად აითვისა. მოკლედ, არ ვემდური ჩემს ხელოსნებს. ყოჩაღი, თავდადებული და მშრომელები არიან.
ლალი ფაცია
ჟურნალი "გზა"
(გამოდის ხუთშაბათობით)