ისე, მოხ­და, რომ ამ ადა­მი­ა­ნის სა­ხე­ლი და გვა­რი 1989 წლის 9 აპ­რილს და­უ­კავ­შირ­და. ის თა­ვი­სი ფან­დუ­რით იმ ტრა­გი­კულ ღა­მეს სიმ­ღე­რით, შე­უ­პოვ­რად დახ­ვდა რუს­თა­ველ­ზე მო­სულ რუ­სულ ჯარს და ის­ტო­რი­ა­ში შე­ვი­და... 9 აპ­რი­ლის სიმ­ბო­ლოდ ქცე­უ­ლი ქალ­ბა­ტო­ნი, ლელა ვე­ფხვა­ძე უკვე 30 წე­ლია, თბი­ლი­სის მეტ­რო­ში მღე­რის...

მის­თვის ცხოვ­რე­ბა მარ­ტი­ვი არ აღ­მოჩ­ნდა, მაგ­რამ შშმ პირი ყვე­ლა წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას­თან შებ­რძო­ლე­ბას მუდ­მი­ვად ახერ­ხებს. მას­თან ერ­თად, კი­დევ ერთხელ, თვა­ლი გა­და­ვავ­ლეთ მის არც ისე მარ­ტივ ცხოვ­რე­ბას.

- იმ აქ­ცი­ებ­ზე, იმ დღე­ებ­ში ოთხნი ვმღე­რო­დით. 9 აპ­რი­ლის სა­ღა­მო­საც წა­ვე­დით, თუმ­ცა წას­ვლა არ ვა­პი­რებ­დით, სპონ­ტა­ნუ­რად გა­დავ­წყვი­ტეთ. რად­გან არ მივ­დი­ო­დით, შემ­ღე­რე­ბუ­ლე­ბიც არ ვი­ყა­ვით, რუს­თა­ველ­ზე რომ მი­ვე­დით, იქვე შევმღერ­დით... ის­ტო­რი­ა­ში შეხ­ვე­დი­თო, მი­თხა­რით, - ამას რომ მე­უბ­ნე­ბი­ან, ყო­ველ ჯერ­ზე გული მწყდე­ბა. მარ­ტო მე არა, „ჩემი გო­გო­ე­ბიც“ - ასე ვე­ძახ­დი მათ, შე­ვიდ­ნენ. მათი დამ­სა­ხუ­რე­ბაც არა­ნაკ­ლე­ბია. ჩვე­ნი ოთხე­უ­ლი­დან ცო­ცხა­ლი მხო­ლოდ მე ვარ. ისი­ნიც უსი­ნათ­ლო­ე­ბი იყ­ვნენ და დღეს თი­თო­ე­უ­ლი ძა­ლი­ან მაკ­ლია... კი, იმ ღა­მე­საც ოთხი­ვე ვმღე­რით... მერე იმ არე­უ­ლო­ბა­ში კა­ბე­ლი გა­წყდა ჩვე­ნი ხმა აღარ ის­მო­და...

- ფაქ­ტობ­რი­ვად რუს­თა­ველ­ზე მო­სულ მეტრს სიმ­ღე­რით დახ­ვდით...

- კი, ასე იყო და სიმ­ღე­რაც, რა­საც ვმღე­რო­დით, ისიც სიმ­ბო­ლუ­რია. ეს იყო "სა­ლა­ღო­ბოს" - ხალ­ხუ­რი სიმ­ღე­რის სხვა ვერ­სია. ასე მოგ­წონ­და და თი­ნი­კომ, ერთ-ერ­თმა მე­გო­ბარ­მა, ეს ვერ­სია შე­მოგ­ვთა­ვა­ზა, იმ ინ­ტერპრე­ტა­ცი­ით გა­ვა­კე­თეთ, რაც იმ ცნო­ბილ კად­რებ­ში ის­მის. ამ სიმ­ღე­რას წინა დღე­ებ­შიც ვას­რუ­ლებ­დით, ხალ­ხი სხვა­ნა­ი­რად გვხდე­ბო­და, მუხტს სწევ­და და სა­ო­ცარ ემო­ცი­ას იწ­ვევ­და... იმ ღა­მე­საც ფან­დუ­რი რომ გა­ვამ­ზა­დე, უნდა წაგ­ვემ­ღე­რა, ზვი­ად­მა და მე­რაბ­მაც ეს სიმ­ღე­რა გვთხო­ვეს...

- იმ მძი­მე წუ­თებ­ში რო­გორ გა­დარ­ჩით?

- ტან­კე­ბი რომ შე­მო­ვი­და, ტრი­ბუ­ნა­ზე ვი­ყა­ვით, ყვე­ლამ პარ­ლა­მენ­ტის შე­ნო­ბის­კენ ამო­ი­წია და ჩვენც ნელ-ნელა უკან და­ვი­ხი­ეთ. მე, თი­ნი­კო, დო­ნა­რა და ზა­ი­რა (ჩვენ შო­რის ყვე­ლა­ზე ასა­კო­ვა­ნი იყო, დე­და­ჩე­მის ტოლი, მაგ­რამ შე­მარ­თუ­ლი ქალი გახ­ლდათ. კარ­გი ბანი ჰქონ­და) ერ­თად ვი­ყა­ვით, მაგ­რამ ისე­თი ამ­ბა­ვი ატყდა, რომ ყვე­ლა­ნი და­ვიქ­საქ­სეთ. ერთი მო­მენ­ტში ხალ­ხის ტალ­ღამ ზე­მოთ ძა­ლი­ან ამო­ი­წია და პარ­ლა­მენ­ტის შე­ნო­ბის კე­დელს მი­ვე­კა­რი. ვე­ღარ ვსუნ­თქავ­დი, ყვე­ლა მა­ღა­ლი ადა­მი­ა­ნი ჩემ წინ იდგა. უჰა­ე­რო­ბის­გან ვხვდე­ბო­დი, რომ გო­ნე­ბას ვა­კარ­გავ­დი. მერე არ ვიცი, რა მოხ­და, რა­ღაც­ნა­ი­რად ხალ­ხი გა­ი­ფან­ტა, და­ი­შა­ლა, ხე­ლის ცე­ცე­ბით კე­დელს გავ­ყე­ვი, ორი­ენ­ტა­ცია არ მი­ჭირს და მა­შინ­დე­ლი მი­ლი­ცი­ე­ლე­ბის ჯავ­შან­ჟი­ლე­ტებს ვე­ბღა­უ­ჭე­ბო­დი და ასე ხე­ლით მივ­ყვე­ბო­დი. მერე პირ­ველ სკო­ლა­სა და პარ­ლა­მენ­ტის შე­ნო­ბას შო­რის ქუ­ჩა­ზე გა­ვე­დი. უნდა ჩავმხრჩვა­ლი­ყა­ვი, მა­ღა­ლი ბორ­დი­უ­რი იყო და ჩემი დის კი­ვი­ლი მო­მეს­მა - ლე­ლა­კო, მიშ­ვე­ლეე! - ჩემი და გან­წი­რუ­ლი ხმით ყვი­რო­და...

მი­ლი­ცი­ე­ლე­ბის კორ­დონ­ში ისევ შევ­ბრუნ­დი, - ძლივს გა­მოხ­ვე­დი, სად მი­დი­ხარ­თო?! - მი­თხრეს. ჩემი და კი­ვის, უნდა ვი­პო­ვო და მი­ვი­დე-მეთ­ქი. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, რომ მი­ვა­გე­ნი. და, რო­მელ­საც ასე­ვე მხედ­ვე­ლო­ბის პრობ­ლე­მა აქვს და თი­ნი­კო ერ­თმა­ნეთს მიჰკვროდ­ნენ. მოვ­კი­დე მათ ხელი და იმ გზით გა­მო­ვიყ­ვა­ნე, რა გზი­თაც მე გა­მო­ვე­დი. მა­ნამ­დეც მო­ვი­ლა­პა­რა­კეთ, თუ და­ვი­კარ­გე­ბო­დით, ჩვენს თა­ნამ­შრო­მელ­თან, გრი­ბო­ე­დო­ვის ქუ­ჩა­ზე მოგ­ვე­ყა­რა თავი. სა­მი­ვე გრი­ბო­ე­დო­ვის ქუ­ჩის­კენ და­ვი­ძა­რით. პირ­ველ სკო­ლას­თან მი­წის­ქვე­შა გა­და­სას­ვლელს რომ მი­ვუ­ახ­ლოვ­დით, უკან ჯა­რის­კა­ცე­ბი მოგ­ვდევ­დნენ, მათი ნა­ლე­ბი­ა­ნი ჩექ­მე­ბის ხმა ახ­ლაც ყურ­ში ჩა­მეს­მის. უკვე ვგრძნობ­დით, რომ ვერ გა­ვექ­ცე­ო­დით, პა­ტა­რა გამ­ხდარ გო­გო­ებს რა შეგ­ვეძ­ლო?! მათ ვერ და­ვეხ­სნე­ბო­დით, ჯერ მარ­ტო ჩვე­ნი მხედ­ვე­ლო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე და ასე­ვე ემო­ცი­ე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე.

მერე ჩვენ წინ ბი­ჭებ­მა გა­ირ­ბი­ნეს, მათ გა­ე­კიდ­ნენ და ასე გა­დავ­რჩით... ერ­თმა ბიჭ­მა გვი­თხრა, მი­წის­ქვე­შა გა­და­სავ­ლელ­თან არ გა­ჩერ­დეთ, აქე­თაც და იქი­თაც ჯა­რის­კა­ცე­ბი არი­ა­ნო და იმ მხა­რეს წა­ვე­დით, სა­ი­და­ნაც ჩა­მო­ვე­დით... ბე­სი­კის ქუ­ჩას ავუ­ყე­ვით, სა­დაც რა­ღაც ავ­ტო­ბუ­სი იდგა, დარ­ბე­ულ ხალ­ხს აგ­რო­ვებ­და და მერე იმ ავ­ტო­ბუს­მა უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში გა­დაგ­ვიყ­ვა­ნა. ცოტა ხან­ში გა­მო­ცხად­და, რომ მსხვერ­პლი იყო და გარ­დაც­ვლი­ლე­ბი პრო­ზექ­ტუ­რა­ში გა­დაჰ­ყავ­დათ. მე­გობ­რე­ბის ძებ­ნა და­ვი­წყეთ. პრო­ზექ­ტუ­რა­შიც ვი­ყა­ვით, სა­დაც სა­ო­ცა­რი ამ­ბე­ბი ხდე­ბო­და, ენით აუ­წე­რე­ლი... ვი­საც ვე­ძებ­დით, იქ არ აღ­მოჩ­ნდა...

გვე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, რომ უსი­ნათ­ლო­ე­ბი და­ი­ხოც­ნე­ნო. ამან უფრო და­მა­დარ­დი­ა­ნა. არა­და, ყვე­ლა მე წა­ვიყ­ვა­ნე იმ ღა­მეს, ავი­ყო­ლიე. მათ რომ რამე მოს­ვლო­დათ, თავს ვერ ვა­პა­ტი­ებ­დი. მათი ქმრე­ბიც კი და­ვი­ყო­ლიე, რომ წა­მო­სუ­ლიყ­ვნენ. სა­ბო­ლო­ოდ ყვე­ლა­ნი გა­დავ­რჩით, მაგ­რამ მო­წამ­ლუ­ლე­ბი ვი­ყა­ვით. ოთხი­ვეს ცრემ­ლდე­ნა გვქონ­და და ღე­ბი­ნე­ბის შეგ­რძნე­ბა... 2 კვი­რის მან­ძილ­ზე არ­სად მივ­სულ­ვართ, თით­ქოს გვე­რი­დე­ბო­და, ხალ­ხი და­ი­ხო­ცა და ჩვენ მო­წამ­ვლას ვჩი­ო­დით. ამ ტრა­გე­დი­ი­სას კარ­გი ის იყო, რომ ხალ­ხის­გან დიდი სით­ბო იგ­რძნო­ბო­და, ყვე­ლა გვე­ფე­რე­ბო­და... ბევ­რმა და­ზა­რა­ლე­ბუ­ლის, „9 აპ­რი­ლის“ მო­ნა­წი­ლის სტა­ტუ­სი მი­ი­ღო, მათ შო­რის ისე­თებ­მა, სა­ერ­თოდ რომ არ ყო­ფი­ლან იქ... ჩვენ 9 აპ­რი­ლის მო­ნა­წი­ლის სტა­ტუ­სი არ გვქონ­და მა­შინ. არა­და, შე­ვარ­დნა­ძის პე­რი­ოდ­ში შუ­ქის და გა­ზის გა­და­სა­ხადს არ იხ­დიდ­ნენ. როცა 9 აპ­რი­ლის კო­მი­ტეტს მი­ვა­კი­თხეთ, ჩვენც მოგ­ვეხ­მა­რეთ-თქო. ცნო­ბა მოგ­ვი­ტა­ნეთ, რომ 9 აპ­რი­ლის მო­ნა­წი­ლე­ე­ბი ხარ­თო...

- თქვე­ნი ამ­ბე­ბის თხრო­ბა­ზე გა­და­ვი­დეთ. მხედ­ვე­ლო­ბის პრობ­ლე­მა თან­და­ყო­ლი­ლია?

- კი. გე­ნე­ტი­კუ­რი კა­ტა­რაქ­ტა კია, მაგ­რამ ჩემს თავს საკ­მა­ოდ გვი­ან მივ­ხე­დე. თან ახალ­გაზ­რდა რომ ვი­ყა­ვი, ჩვენ­თან მე­დი­ცი­ნა ასე არც გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი იყო, თუმ­ცა ოპე­რა­ცია მერე მა­ინც გა­ვი­კე­თე, მაგ­რამ უშე­დე­გოდ. არა­და, მხედ­ვე­ლო­ბა ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგომ 4-5% უნდა მქო­ნო­და. 1%-იც ვერ ვიგ­რძე­ნი. 100%-დან 1%-ის ნა­ხე­ვა­რი მაქვს. მერე ჩემს თავ­ზე აღარც მი­ფიქ­რია, შვი­ლე­ბი მყავ­და, მათ­ზე ვზრუ­ნავ­დი. ამ მხედ­ვე­ლო­ბის ფონ­ზე ჩე­მით დავ­დი­ვარ, ყვე­ლა­ფერს ჩე­მით ვა­კე­თებ. 2 შვი­ლი ისე დავ­ზარ­დე, არც ხელი მო­მი­ხე­ხავს, არც ფეხი. შვი­ლე­ბი არც ჭუ­ჭყი­ა­ნი მი­ტა­რე­ბია და მათ­თვის არც გა­ნა­თე­ბა და­მიკ­ლია - ორი­ვე უმაღ­ლე­სი გა­ნა­თე­ბით არი­ან. ცხა­დია, ამ ყვე­ლა­ფერ­ში თვი­თო­ნაც წა­მომ­ყვნენ.

- მშობ­ლებ­ზე გვი­ამ­ბეთ...

- თბი­ლის­ში და­ვი­ბა­დე და გა­ვი­ზარ­დე. მამა იმე­რე­თი­დან იყო, დედა მო­ხე­ვე მყავს, ყაზ­ბე­გი­დან. ფი­ლო­ლო­გი მამა თა­ვი­სი ქვეყ­ნის დიდი მოყ­ვა­რუ­ლი, პატ­რი­ო­ტი გახ­ლდათ. სამი გო­გოს სა­ქარ­თვე­ლოს მოყ­ვა­რუ­ლად გვზრდი­და... თა­ვა­დაც უსი­ნათ­ლო იყო...

ჩემი უფ­რო­სი და მხედ­ვე­ლია, ამი­ტომ მამა მას სთხოვ­და, რომ ჩემ­თვის და მე­ო­რე დის­თვის, რო­მელ­საც ასე­ვე მხედ­ვე­ლო­ბის პრობ­ლე­მა აქვს, სა­ნამ პა­ტა­რე­ბი ვი­ყა­ვით, ზღაპ­რე­ბი, ლექ­სე­ბი წა­ე­კი­თხა. მამა თვი­თო­ნაც კარგ ლექ­სებს წერ­და... უსი­ნათ­ლო­თა სკო­ლა­ში ვსწავ­ლობ­დით, იქ კი მსა­ხი­ო­ბე­ბის მიერ გახ­მო­ვა­ნე­ბუ­ლი წიგ­ნე­ბი იყო, რა­საც ვის­მენ­დით. წიგ­ნე­ბის კი­თხვა თა­ვი­დან­ვე მიყ­ვარ­და. სა­ერ­თოდ გა­ნათ­ლე­ბას და ინ­ტე­ლექტს ჩემ­თვის დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს... ჩვენს სკო­ლა­ში იყ­ვნენ ბავ­შვე­ბი, რომ­ლებ­საც მხედ­ვე­ლო­ბა არ ჰქონ­დათ და ძა­ლი­ან წუხ­დნენ. ეს მეც მა­წუ­ხებ­და, მაგ­რამ ერ­თა­დერ­თი, რა­საც ვამ­ბობ­დი, ოღონდ, წიგ­ნის კი­თხვა შე­მეძ­ლოს და მეტი არა­ფე­რი მინ­და-მეთ­ქი, მაგ­რამ მე მა­ინც ჩემ­ნა­ი­რი ადა­მი­ა­ნე­ბის წრე­ში გა­ვი­ზარ­დე და ასე მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად არ გან­ვიც­დი­დი.

- სკო­ლის შემ­დეგ რა გა­ნათ­ლე­ბა მი­ი­ღეთ?

- სკო­ლა რომ და­ვამ­თავ­რე, კულ­ტუ­რის ინ­სტი­ტუ­ტში ჩა­ვა­ბა­რე და მა­შინ ვიგ­რძე­ნი, რომ მხედ­ვე­ლო­ბის გამო, გარ­კვე­უ­ლი შე­ფერ­ხე­ბა მქონ­და. ამ პრობ­ლე­მამ საკ­მა­ოდ იჩი­ნა თავი, რად­გან წა­სა­კი­თხი ბევ­რი იყო. კარ­გი კურ­სი მყავ­და, მი­კი­თხავ­დნენ და მოკ­ლე ში­ნა­არს ვუყ­ვე­ბო­დი, - გა­მოც­დებს ასე ვა­ბა­რებ­დი. ძნე­ლია, როცა თვი­თონ ვერ კი­თხუ­ლობ, ასეთ დროს აღ­ქმა ჭირს.ინ­სტი­ტუ­ტში რომ ჩა­ვა­ბა­რე, ნატო უკვე მყავ­და და მაგ პე­რი­ოდ­ში ისიც სკო­ლა­ში შე­ვი­და. ამი­ტომ სკო­ლა­სა და ინ­სტი­ტუტს შო­რის ვი­ყა­ვი გაჭ­რი­ლი. თან 1993-1994 წლე­ბი იყო, შიმ­ში­ლის, სი­ცი­ვის, უშუ­ქო­ბის, უგა­ზო­ბის პე­რი­ო­დი... აუ­დი­ტო­რი­ე­ბი გა­ყი­ნუ­ლი იყო... ხალ­ხურ სიმ­ღე­რებს ან­ზორ ერ­ქო­მა­იშ­ვი­ლი გვას­წავ­ლი­და. აუ­დი­ტო­რი­ებ­ში ისე ცი­ო­და, როცა ვმღე­რო­დით, ორ­თქლი ამოგ­ვდი­ო­და. ნატო ხში­რად მში­ე­რი იყო, მე ვიკ­ლებ­დი და მას ვაჭ­მევ­დი, დე­დის­თვის ეს ყვე­ლა­ფე­რი ასა­ტა­ნად კა­ტას­ტრო­ფაა... თან მაგ პე­რი­ოდ­ში სამ­სა­ხუ­რე­ბიც და­ი­ხუ­რა, არა­და, კა­პე­ლა­ში ვმღე­რო­დი, მაგ­რამ სახ­ლში დაჯ­დო­მამ მოგ­ვი­წია...

- 90-იანი წლებ­ში ყვე­ლას უჭირ­და, მაგ­რამ, რო­გორც ჩანს, თქვენ გა­მორ­ჩე­უ­ლად რთუ­ლი პე­რი­ო­დი გქო­ნი­ათ...

- ასე იყო... ლო­ბიო 90-ია­ნებ­ში ყვე­ლა­ზე აქ­ტი­უ­რად მო­სახ­მა­რი პრო­დუქ­ტი იყო და ერთხე­ლაც რომ მოვ­ხარ­შე, შუქი ჩაქ­რა. ტა­ფა­ზე დაჭ­რი­ლი ხახ­ვი ქუ­რა­ზე შე­მოდ­გმუ­ლი დამ­რჩა. ამა­სო­ბა­ში ბავ­შვსაც და­ე­ძი­ნა, რომ გა­იღ­ვი­ძა იტი­რა, მივხდე, დე­ნიც მო­ვი­და. ქუ­რა­ზე დად­გმუ­ლი ტაფა აღარ მახ­სოვ­და და ხახ­ვი და­იწ­ვა. რა­ღაც ვი­ზამ­დი?! მეტი ხახ­ვი არც მქონ­და და ლო­ბიო ვერ შე­ვა­ნე­ლე... შემ­დეგ სა­კუ­თარ თავს ვუ­თხა­რი, - მორ­ჩა, ჩემი თავ­მოყ­ვა­რე­ო­ბა, მენ­ტა­ლი­ტე­ტი - ყვე­ლა­ფე­რი გვერ­დზე უნდა გა­დავ­დო. შვი­ლი მში­ე­რი აღარ უნდა იყოს. სა­კუ­თარ თავ­თან მძი­მე ბრძო­ლა გა­ვი­ა­რე, რად­გან სხვა­ნა­ი­რად ვიზ­რდე­ბო­დით, მა­შინ ქუ­ჩა­ში გას­ვლა და მღე­რა, სირ­ცხვი­ლად ით­ვლე­ბო­და.

- ქუ­ჩა­ში სამ­ღერ­ლად პირ­ვე­ლად მა­შინ გახ­ვე­დით?

- კი. ვთქვი, შვი­ლის შიმ­შილს ვე­ღარ და­ვუშ­ვებ-მეთ­ქი და მე და ნა­ტა­ლია ქუ­ჩა­ში ერ­თად გა­ვე­დით. სა­ერ­თოდ, წლი­სა და სამი თვი­დან კარ­გად მღე­რო­და და დედა-შვი­ლი ის­ნის ბაზ­რო­ბა­ზე გა­ვე­დით. მე ფან­დურ­ზე ვუკ­რავ­დი და ის მღე­რო­და, - ასე და­ვი­წყეთ. ის რომ მღე­რო­და, მე ვტი­რო­დი... მა­საც მხედ­ვე­ლო­ბის პრობ­ლე­მა აქვს და ჩემს ტი­რილს ვერ ხე­დავ­და... თვე­ზე მეტი ხმას ვერ ვი­ღებ­დი, მხო­ლოდ ვუკ­რავ­დი, ბოღ­მა მახ­რჩობ­და, ვდარ­დობ­დი, რომ ბავ­შვი ქუ­ჩა­ში გა­მო­საყ­ვა­ნად გა­ვი­მე­ტე... თუმ­ცა ამ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბამ ფაქ­ტობ­რი­ვად შიმ­ში­ლის­გან გვიხ­სნა.

- და იმ წუ­თის­თვის გა­დარ­ჩე­ნის ერ­თა­დერ­თი გაზა თქვენ­თვის სწო­რედ ეს აღ­მოჩ­ნდა, ხომ?

- კი, ფაქ­ტობ­რი­ვად ორი­ვეს მიერ გა­დად­გმუ­ლი... თუ ფი­ზი­კუ­რად არ გა­დარ­ჩი, რამ­დე­ნიც გინ­და, სუ­ლი­ე­რად ძლი­ე­რი იყა­ვი, - ფი­ზი­კუ­რო­ბა თუ არ მოგ­ყვე­ბა, გა­გი­ჭირ­დე­ბა. ნა­ტა­ლი­ას­თვი­საც რო­გო­რი იყო? მისი თა­ნა­ტო­ლე­ბი ეზო­ში თა­მა­შობ­დნენ, მას კი უნდა ემ­ღე­რა. მარ­თა­ლია იქ დიდ­ხანს არ ვრჩე­ბო­დით, მაქ­სი­მუმ 2 სა­ა­თი, ბავ­შვის ჯან­მრთე­ლო­ბას და ხმას ვუფრ­თხილ­დე­ბო­დი, მაგ­რამ ქუ­ჩა­ში ხომ ვი­ყა­ვით?! მერე უკვე სიმ­ღე­რა­ში მეც ჩა­ვე­ნაც­ვლე. გა­ბე­დუ­ლე­ბაც მო­მე­მა­ტა, თავ­შიც ძალა ვი­პო­ვე, რომ მემ­ღე­რა.იქ დგო­მა მარ­ტი­ვი ბევ­რი კუ­თხით არ იყო. შე­უ­რა­ცხმყო­ფელ ფრა­ზებს ვის­მენ­დით, არ გვა­ჩე­რებ­დნენ, გარ­კვე­უ­ლი ად­გი­ლე­ბი­დან გვაგ­დებ­დნენ... ნა­ტა­ლია 14-15 წლის რომ გახ­და, მივ­ხვდი, იქ მყო­ფი ბი­ჭე­ბი უკვე სხვა­ნა­ი­რად უყუ­რებ­დნენ და ვთქვი, მორ­ჩა, ქუ­ჩა­ში აღარ იდ­გე­ბა-მეთ­ქი და სიმ­ღე­რა მარ­ტომ გა­ვაგ­რძე­ლე... მერე მე­ო­რე ქა­ლიშ­ვი­ლიც შე­მე­ძი­ნა...

- ქუ­ჩამ თავ­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბა შეგ­მა­ტათ?

- კი, სტი­მუ­ლიც მომ­ცა და იმა­ში და­მარ­წმუ­ნა, რომ მე შე­მიძ­ლია. შვი­ლე­ბი მშივ­რე­ბი არ მყავ­და და ჩა­საც­მე­ლიც მეტ-ნაკ­ლე­ბად ჰქონ­დათ. არა­და, ნატო იქ პირ­ვე­ლად და­ხე­უ­ლი ბო­ტა­სით და და­ხე­უ­ლი ქურ­თუ­კით გა­ვიყ­ვა­ნე, რად­გან მეტი არ ჰქონ­და... ქუ­ჩამ გარ­და იმი­სა, რომ ფი­ზი­კუ­რად გა­დაგ­ვარ­ჩი­ნა, მე მომ­ღერ­ლად ჩა­მო­მა­ყა­ლი­ბა. გა­მოც­დი­ლე­ბა შემ­ძი­ნა.

- სა­ერ­თოდ მუ­სი­კა რო­გორ გაჩ­ნდა თქვენს ცხოვ­რე­ბა­ში?

- უსი­ნათ­ლო ბავ­შვთა სკო­ლა, სა­დაც დავ­დი­ო­დით, ყო­ველ­მხრივ გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი იყო. პე­და­გო­გე­ბიც საკ­მა­ოდ კარ­გი გვყავ­და. იქ იყო პა­ტა­რე­ბის და დი­დე­ბის სიმ­ღე­რის გუნ­დი. ცოტა ხანს ვი­ყა­ვი პა­ტა­რე­ბის გუნდში, მერე დი­დი­ებ­თან გა­და­მიყ­ვა­ნეს. მე-7 კლას­ში რომ გა­და­ვე­დი, სკო­ლა­ში პე­და­გო­გი - ავთო მოდ­რე­კი­ლა­ძე მო­ვი­და. გა­ნათ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტროს სურ­ვი­ლი იყო, სკო­ლა­ში ხალ­ხურ საკ­რავ­თა ორ­კესტრი ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლი­ყო. ორ­კესტრში ამიყ­ვა­ნეს, ფან­დუ­რი შე­მას­წავ­ლეს და ამ ინ­სტრუ­მენტზე ვუკ­რავ­დი. სა­ლა­მუ­რის შეს­წავ­ლაც მა­ინ­ტე­რე­სებ­და. მას­წავ­ლე­ბელ­მა მი­თხრა, - გოგო და სა­ლა­მუ­რი ერ­თად არ გა­მო­ვაო. მა­ნამ­დე ორ­კესტრში სა­ლა­მურ­ზე ბიჭი უკ­რავ­და და მას ვთხოვ­დი, რა­ღა­ცე­ბი აეხ­სნა, ეს­წავ­ლე­ბი­ნა. მას­წავ­ლი­და. იმ ბიჭ­მა სკო­ლა რომ და­ამ­თავ­რა და წა­ვი­და, მას­წავ­ლე­ბელს და­ვუმ­ტკი­ცე, რომ გო­გო­საც შე­ეძ­ლო სა­ლა­მუ­რის დაკ­ვრა. უკვე ყვე­ლა ნა­წარ­მო­ე­ბი ვი­ცო­დი და ორ­კესტრში სა­ლა­მურ­ზე ვუკ­რავ­დი... სა­ერ­თოდ მუ­სი­კა­ლუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბი მა­მის­გა­ნაც მომ­ყვე­ბა, საკ­მა­ოდ კარ­გად მღე­რო­და. დე­და­საც კარ­გი სმე­ნა ჰქონ­და. მოკ­ლედ, მუ­სი­კა ჩემ­თან ასე მო­ვი­და.

- მე­უღ­ლე­ზე რას გვე­ტყვით?

- მე­უღ­ლე 2016 წელს გარ­და­იც­ვა­ლა. უმ­ძი­მე­სი და­ა­ვა­დე­ბა ჰქონ­და - ტვი­ნის ქერ­ქის ატრო­ფია. ისიც უსი­ნათ­ლო იყო. 4 წელი მე და ჩემ­მა უმ­ცროს­მა გო­გომ მას­თან ერ­თად სრულ ჯო­ჯო­ხეთ­ში გა­ვი­ა­რეთ. რო­გორც ექი­მებ­მა მი­თხრეს, ამ და­ა­ვა­დე­ბის გა­მომ­წვევ მი­ზეზს მსოფ­ლი­ოს მას­შტა­ბით მე­დი­ცი­ნა ვერ ად­გენს. ექი­მი არ და­მი­ტო­ვე­ბია, ყვე­ლას­თან მყავ­და. ქერ­ქის ატრო­ფია ტვი­ნის იმ სფე­რო­ში იყო, რო­მე­ლიც გო­ნე­ბას მარ­თავს... ისეთ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იყო, ვე­რა­ვის გვცნობ­და. 61 წლის ასაკ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა...

- რამ­დე­ნი რამ გაქვთ გა­და­ტა­ნი­ლი...

- მად­ლო­ბა ღმერ­თს, რომ ოპ­ტი­მიზ­მი შემ­რჩა. პე­სი­მის­ტი არ ვარ. მი­მაჩ­ნია, რომ ყვე­ლა­ფე­რი ღვთის ნე­ბაა. თუ შენ ცხოვ­რე­ბას სწო­რად მიჰ­ყვე­ბი, უფა­ლიც მო­გეხ­მა­რე­ბა და ფეხ­ზე მა­ინც დად­გე­ბი. ჩემი უმ­ცრო­სი გო­გო­ნა მხედ­ვე­ლია და შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბიც მხედ­ვე­ლი მყავს. ნა­ტა­ლი­სა­გან ერთი მყავს და ანა­ნოს­გან ერთი. ქუ­ჩა­ში რომ გა­ვე­დი, სწო­რედ იმა­ზეც ვფიქ­რობ­დი, რომ რამ­დე­ნად სწო­რი იქ­ნე­ბო­და ხალ­ხის რე­აქ­ცია ჩემ­თან და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა­ში. მად­ლო­ბა ადა­მი­ა­ნებს მათ­მა სით­ბომ და სიყ­ვა­რულ­მა გა­მაძ­ლე­ბი­ნა დღემ­დე. დიდი სით­ბო მო­დის. ეს დიდი სტი­მულს და ენერ­გი­ას მაძ­ლევს, რომ რაც შე­იძ­ლე­ბა კარ­გად ვიმ­ღე­რო.