პოლიტიკა
სამართალი
საზოგადოება

22

ივლისი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

სამშაბათი, მთვარის ოცდამეშვიდე დღე დაიწყება 01:23-ზე, მთვარე კირჩხიბში გადავა 16:28-ზე – რეკომენდებულია მედიტაცია, საიდუმლო ცოდნის მიღება. რთული სიტუაციიდან გამოსავლის პოვნა. იყავით ყურადღებიანი ყველა ფინანსურ საკითხზე. გადაიხადეთ ვალები. შუადღის შემდეგ გააფორმეთ კონტრაქტები და დაიწყეთ ახალი საქმე. მოაგვარეთ პრობლემები პარტნიორებთან, კოლეგებთან და უფროსებთან. გამოიჩინეთ ტოლერანტობა, გაგება, დიპლომატია. დრო დაუთმეთ სწავლას. გაზრდილია ემოციურობა, კარგია დიპლომატიის დემონსტრირება. გამოიძინეთ. აქტიური ორგანოებია გულმკერდი, ფილტვები, კუჭი, ღვიძლი, ნაღვლის ბუშტი, ნერვული სისტემა. დალიეთ სითხეები მცირე რაოდენობით. არ დალიოთ ალკოჰოლი.
მსოფლიო
Faceამბები
მოზაიკა
კულტურა/შოუბიზნესი
მეცნიერება
სამხედრო
კონფლიქტები
სპორტი
წიგნები
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
იყო თუ არა გიორგი ბრწყინვალე ტამპლიერთა ორდენის აღმოსავლეთის პრინცი? - ჰიპოთეზა და რეალობა
იყო თუ არა გიორგი ბრწყინვალე ტამპლიერთა ორდენის აღმოსავლეთის პრინცი? - ჰიპოთეზა და რეალობა

ის­ტო­რია სავ­სეა გა­მო­უკვლე­ვე­ლი სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბე­ბით, რო­მე­ლიც სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის შემ­დე­გაც ახალ კი­თხვებს ბა­დებს. მეფე გი­ორ­გი V (ბრწყინ­ვა­ლე) ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სა­ხელ­გან­თქმუ­ლი მო­ნარ­ქია სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ა­ში, თუმ­ცა მისი ცხოვ­რე­ბის გარ­კვე­უ­ლი მო­ნაკ­ვე­თებს ჯერ კი­დევ აკ­რავს იდუ­მა­ლე­ბის ბუ­რუ­სი.

მის სა­ხელს არა­ერ­თი გა­მარ­ჯვე­ბა, სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი აღორ­ძი­ნე­ბა და პო­ლი­ტი­კურ-სამ­ხედ­რო სტრა­ტე­გია უკავ­შირ­დე­ბა, თუმ­ცა იყო კი გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე უბ­რა­ლოდ გა­მორ­ჩე­უ­ლი მმარ­თვე­ლი, თუ კი­დევ უფრო ფარ­თო სა­ერ­თა­შო­რი­სო მი­სია ჰქონ­და და­კის­რე­ბუ­ლი?

ყვე­ლას­თვის ცნო­ბი­ლია, რომ გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე 1299 წელს პირ­ვე­ლად ავი­და ტახ­ტზე, თუმ­ცა 1302 წელს ტახ­ტი იძუ­ლე­ბით და­ტო­ვა და მისი კვა­ლი ის­ტო­რი­ულ წყა­რო­ებ­ში რამ­დე­ნი­მე წლით და­ი­კარ­გა. სწო­რედ ეს პე­რი­ო­დია ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სა­ინ­ტე­რე­სო და ნაკ­ლე­ბად შეს­წავ­ლი­ლი. - სად იმ­ყო­ფე­ბო­და მეფე? რა საქ­მი­ა­ნო­ბით იყო და­კა­ვე­ბუ­ლი? შე­საძ­ლოა, ამ კი­თხვა­ზე პა­სუ­ხის პოვ­ნა ტამ­პლი­ერ­თა ორ­დე­ნის სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბით მო­ცულ ის­ტო­რი­ა­ში უნდა ვე­ძე­ბოთ.

აღ­მო­სავ­ლე­თის პრინ­ცი – გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე?

კა­ნა­დე­ლი მკვლე­ვა­რი ალან ბატ­ლე­რი, რო­მე­ლიც ტამ­პლი­ერ­თა ორ­დე­ნის ის­ტო­რი­ას იკ­ვლევს, ერთ-ერთ თა­ვის ნაშ­რომ­ში სა­უბ­რობს "აღ­მო­სავ­ლე­თის პრინცზე", რო­მე­ლიც ორ­დე­ნის ერთ-ერთ მთა­ვარ ფი­ლი­ალს ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და ახლო აღ­მო­სავ­ლეთ­ში. ბატ­ლე­რის მი­ხედ­ვით, 1307 წელს, საფ­რან­გე­თის მე­ფის ფი­ლი­პე IV-ის მიერ ტამ­პლი­ერ­თა დევ­ნის შემ­დეგ, ორ­დე­ნის ფი­ლი­ა­ლებ­მა სხვა­დას­ხვა სტრა­ტე­გია შე­ი­მუ­შა­ვეს გა­დარ­ჩე­ნის­თვის. ზოგ­მა სა­ხე­ლი შე­იც­ვა­ლა, ზოგ­მაც ორ­დე­ნის დაშ­ლის შე­სა­ხებ სა­ჯა­როდ გა­ნა­ცხა­და. სწო­რედ ამ პე­რი­ოდ­ში, ბატ­ლე­რის ნაშ­რომ­ში მო­იხ­სე­ნი­ე­ბა "აღ­მო­სავ­ლე­თის პრინ­ცი", რო­მე­ლიც ქა­ლაქ არ­კა­ში მოქ­მე­დებ­და და დიდი გავ­ლე­ნით სარ­გებ­ლობ­და. თუმ­ცა, მისი სა­ხე­ლი ის­ტო­რი­ამ არ შე­მოგ­ვი­ნა­ხა.

გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლის ბი­ოგ­რა­ფი­ა­ში არ­სე­ბუ­ლი უც­ნა­უ­რი დრო­ე­ბი­თი გაქ­რო­ბა და ის­ტო­რი­ულ წყა­რო­ებ­ში არ­სე­ბუ­ლი ცა­რი­ე­ლი მო­ნაკ­ვე­თე­ბი გვაძ­ლევს სა­ფუძ­ველს ვი­ვა­რა­უ­დოთ, რომ შე­საძ­ლოა, სწო­რედ ის იყო ტამ­პლი­ერ­თა ორ­დე­ნის აღ­მო­სავ­ლე­თის ფი­ლი­ა­ლის ერთ-ერთი ლი­დე­რი.

რას ამ­ბობს ის­ტო­რია?

გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე 1314 წელს მე­ო­რედ ავი­და ტახ­ტზე და უკვე სრუ­ლი­ად გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ლი­დე­რი იყო – გა­მოც­დი­ლი მმარ­თვე­ლი, ძლი­ე­რი სტრა­ტე­გი და სა­ერ­თა­შო­რი­სო დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი კავ­ში­რე­ბით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი პი­როვ­ნე­ბა. მისი პირ­და­პი­რი მი­მო­წე­რა რო­მის პა­პთან, ვე­ნე­ცი­ე­ლებ­თან და ეგ­ვიპ­ტის სულ­თან­თან არ არის მხო­ლოდ შემ­თხვე­ვი­თი ფაქ­ტი. მას მარ­თლაც გა­აჩ­ნდა ის გავ­ლე­ნა, რო­მე­ლიც მას აღ­მო­სავ­ლე­თის ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე გავ­ლე­ნი­ან ქრის­ტი­ან მმარ­თვე­ლად აქ­ცევ­და.

XIV სა­უ­კუ­ნის არაბ­მა ის­ტო­რი­კოს­მა ელ-ომარ­მა შე­მოგ­ვი­ნა­ხა ეგ­ვიპ­ტის სულ­თნის წე­რი­ლი გი­ორ­გი მე­ხუ­თი­სად­მი, სა­დაც ქარ­თველ მე­ფეს უძღვნის სა­ქე­ბარ ეპი­თე­ტებს, მათ შო­რის – „მუს­ლიმ­თა მე­გო­ბა­რი“, „რო­მის პა­პის მეშ­ვე­ლი“ და „პა­ლეს­ტი­ნა­ში წმინ­და ად­გილ­თა გან­მა­დი­დე­ბე­ლი“. ის­ტო­რი­კო­სე­ბის აზ­რით, ეს არა მხო­ლოდ დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი ტაქ­ტი­კა იყო, არა­მედ გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლის იმ­ჟა­მინ­დე­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბის პირ­და­პი­რი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა.

რა შე­იძ­ლე­ბო­და ყო­ფი­ლი­ყო მისი როლი ტამ­პლი­ერ­თა შო­რის?

გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლეს პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში ტამ­პლი­ერ­თა ორ­დე­ნი სე­რი­ო­ზუ­ლი დარ­ტყმე­ბის ქვეშ იყო, თუმ­ცა ახლო აღ­მო­სავ­ლეთ­ში მათი არ­სე­ბო­ბა ჯერ კი­დევ გაგ­რძელ­და. შე­საძ­ლე­ბე­ლია, რომ გი­ორ­გი მე­ხუ­თემ, რო­გორც ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი სამ­ყა­როს ერთ-ერ­თმა მნიშ­ვნე­ლო­ვან­მა ფი­გუ­რამ, აიღო როლი ტამ­პლი­ერ­თა უკა­ნას­კნელ­თა დახ­მა­რე­ბა­ში? ის ფაქ­ტი, რომ ეგ­ვიპ­ტის სულ­თან­მა მას უკან და­უბ­რუ­ნა იე­რუ­სა­ლი­მის ჯვრის მო­ნას­ტე­რი – ტამ­პლი­ერ­თა ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ცენ­ტრი, შე­საძ­ლოა, მე­ტყვე­ლებ­დეს იმა­ზე, რომ გი­ორ­გის მტკი­ცე კავ­ში­რე­ბი ჰქონ­და ამ ორ­დენ­თან.

ჰი­პო­თე­ზა თუ რე­ა­ლო­ბა?

რა თქმა უნდა, ამ თე­ო­რი­ას მეტი კვლე­ვა სჭირ­დე­ბა, მაგ­რამ ერთი რამ ფაქ­ტია – გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლეს ბი­ოგ­რა­ფი­ა­ში არ­სე­ბუ­ლი ის­ტო­რი­უ­ლი სი­ცა­რი­ე­ლე­ე­ბი და მისი სა­ერ­თა­შო­რი­სო გავ­ლე­ნა საკ­მა­ოდ და­მა­ფიქ­რე­ბე­ლია. შე­იძ­ლე­ბა ის მარ­თლაც იყო აღ­მო­სავ­ლე­თის პრინ­ცი, რო­მე­ლიც ტამ­პლი­ერ­თა უკა­ნას­კნელ თავ­შე­სა­ფარ­ში, ახლო აღ­მო­სავ­ლეთ­ში, გა­ნაგ­რძობ­და ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი კულ­ტუ­რის დაც­ვას.

ის­ტო­რია ჯერ კი­დევ ინა­ხავს ბევრ სა­ი­დუმ­ლოს და, შე­საძ­ლოა, ერთ დღე­საც, ახა­ლი აღ­მო­ჩე­ნე­ბით ამ კი­თხვებს პა­სუ­ხი გა­ე­ცეს.

გა­მომ­ცემ­ლო­ბა პა­ლიტ­რა L-მა გა­მოს­ცა ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბის შე­მოქ­მე­დე­ბის მე­სა­მე ტომი, რო­მელ­შიც ქარ­თვე­ლი კლა­სი­კო­სის ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ის­ტო­რი­უ­ლი რო­მა­ნი – "გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე" შე­დის. ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბი, რო­გორც დიდი მწე­რა­ლი და სა­ზო­გა­დო მოღ­ვა­წე, მრა­ვა­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ქმნი­ლე­ბის ავ­ტო­რია. მისი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი მსოფ­ლი­ოს ოც­და­ცხრა ენა­ზეა ნა­თარ­გმნი, ხოლო ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის ის­ტო­რი­ა­ში მან გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ად­გი­ლი და­იმ­კვიდ­რა ისე­თი რო­მა­ნე­ბით, რო­გო­რე­ბი­ცაა "დათა თუ­თაშ­ხია" და "გორა მბორ­გა­ლი".

"გი­ორ­გი ბრწყინ­ვა­ლე" მწერ­ლის ერთ-ერთი გა­მორ­ჩე­უ­ლი ის­ტო­რი­უ­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბია, რო­მე­ლიც შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის სა­ქარ­თვე­ლოს ერთ-ერთ ძლე­ვა­მო­სილ მე­ფე­ზე მოგ­ვი­თხრობს. თხრო­ბა მიმ­დი­ნა­რე­ობს თა­ვად მე­ფის პი­რი­დან, რაც მკი­თხველს სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს, უშუ­ა­ლოდ მისი აღ­ქმით გა­ნი­ცა­დოს იმ დრო­ის პო­ლი­ტი­კუ­რი და­პი­რის­პი­რე­ბე­ბი, ბრძო­ლე­ბი, სტრა­ტე­გი­უ­ლი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი და ქვეყ­ნის აღორ­ძი­ნე­ბის პრო­ცე­სე­ბი.

ავ­ტო­რი: თეა ინა­სა­რი­ძე

ბლო­გი და­ფუძ­ნე­ბუ­ლია თა­მაზ ჩიქ­ვა­ნა­ი­ას ჰი­პო­ტე­ზა­ზე

ფოტო გე­ნე­რი­რე­ბუ­ლია AI-ს მიერ

R

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
თბილისის საკრებულოსთან ავტომობიკებისა და ბაიკების მძღოლებმა საპროტესტო აქცია გამართეს
ავტორი:

იყო თუ არა გიორგი ბრწყინვალე ტამპლიერთა ორდენის აღმოსავლეთის პრინცი? - ჰიპოთეზა და რეალობა

იყო თუ არა გიორგი ბრწყინვალე ტამპლიერთა ორდენის აღმოსავლეთის პრინცი? - ჰიპოთეზა და რეალობა

ისტორია სავსეა გამოუკვლეველი საიდუმლოებებით, რომელიც საუკუნეების შემდეგაც ახალ კითხვებს ბადებს. მეფე გიორგი V (ბრწყინვალე) ერთ-ერთი ყველაზე სახელგანთქმული მონარქია საქართველოს ისტორიაში, თუმცა მისი ცხოვრების გარკვეული მონაკვეთებს ჯერ კიდევ აკრავს იდუმალების ბურუსი.

მის სახელს არაერთი გამარჯვება, სახელმწიფოებრივი აღორძინება და პოლიტიკურ-სამხედრო სტრატეგია უკავშირდება, თუმცა იყო კი გიორგი ბრწყინვალე უბრალოდ გამორჩეული მმართველი, თუ კიდევ უფრო ფართო საერთაშორისო მისია ჰქონდა დაკისრებული?

ყველასთვის ცნობილია, რომ გიორგი ბრწყინვალე 1299 წელს პირველად ავიდა ტახტზე, თუმცა 1302 წელს ტახტი იძულებით დატოვა და მისი კვალი ისტორიულ წყაროებში რამდენიმე წლით დაიკარგა. სწორედ ეს პერიოდია ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო და ნაკლებად შესწავლილი. - სად იმყოფებოდა მეფე? რა საქმიანობით იყო დაკავებული? შესაძლოა, ამ კითხვაზე პასუხის პოვნა ტამპლიერთა ორდენის საიდუმლოებით მოცულ ისტორიაში უნდა ვეძებოთ.

აღმოსავლეთის პრინცი – გიორგი ბრწყინვალე?

კანადელი მკვლევარი ალან ბატლერი, რომელიც ტამპლიერთა ორდენის ისტორიას იკვლევს, ერთ-ერთ თავის ნაშრომში საუბრობს "აღმოსავლეთის პრინცზე", რომელიც ორდენის ერთ-ერთ მთავარ ფილიალს ხელმძღვანელობდა ახლო აღმოსავლეთში. ბატლერის მიხედვით, 1307 წელს, საფრანგეთის მეფის ფილიპე IV-ის მიერ ტამპლიერთა დევნის შემდეგ, ორდენის ფილიალებმა სხვადასხვა სტრატეგია შეიმუშავეს გადარჩენისთვის. ზოგმა სახელი შეიცვალა, ზოგმაც ორდენის დაშლის შესახებ საჯაროდ განაცხადა. სწორედ ამ პერიოდში, ბატლერის ნაშრომში მოიხსენიება "აღმოსავლეთის პრინცი", რომელიც ქალაქ არკაში მოქმედებდა და დიდი გავლენით სარგებლობდა. თუმცა, მისი სახელი ისტორიამ არ შემოგვინახა.

გიორგი ბრწყინვალის ბიოგრაფიაში არსებული უცნაური დროებითი გაქრობა და ისტორიულ წყაროებში არსებული ცარიელი მონაკვეთები გვაძლევს საფუძველს ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა, სწორედ ის იყო ტამპლიერთა ორდენის აღმოსავლეთის ფილიალის ერთ-ერთი ლიდერი.

რას ამბობს ისტორია?

გიორგი ბრწყინვალე 1314 წელს მეორედ ავიდა ტახტზე და უკვე სრულიად განსხვავებული ლიდერი იყო – გამოცდილი მმართველი, ძლიერი სტრატეგი და საერთაშორისო დიპლომატიური კავშირებით გაძლიერებული პიროვნება. მისი პირდაპირი მიმოწერა რომის პაპთან, ვენეციელებთან და ეგვიპტის სულთანთან არ არის მხოლოდ შემთხვევითი ფაქტი. მას მართლაც გააჩნდა ის გავლენა, რომელიც მას აღმოსავლეთის ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან ქრისტიან მმართველად აქცევდა.

XIV საუკუნის არაბმა ისტორიკოსმა ელ-ომარმა შემოგვინახა ეგვიპტის სულთნის წერილი გიორგი მეხუთისადმი, სადაც ქართველ მეფეს უძღვნის საქებარ ეპითეტებს, მათ შორის – „მუსლიმთა მეგობარი“, „რომის პაპის მეშველი“ და „პალესტინაში წმინდა ადგილთა განმადიდებელი“. ისტორიკოსების აზრით, ეს არა მხოლოდ დიპლომატიური ტაქტიკა იყო, არამედ გიორგი ბრწყინვალის იმჟამინდელი საქმიანობის პირდაპირი მტკიცებულება.

რა შეიძლებოდა ყოფილიყო მისი როლი ტამპლიერთა შორის?

გიორგი ბრწყინვალეს პერიოდის განმავლობაში ტამპლიერთა ორდენი სერიოზული დარტყმების ქვეშ იყო, თუმცა ახლო აღმოსავლეთში მათი არსებობა ჯერ კიდევ გაგრძელდა. შესაძლებელია, რომ გიორგი მეხუთემ, როგორც ქრისტიანული სამყაროს ერთ-ერთმა მნიშვნელოვანმა ფიგურამ, აიღო როლი ტამპლიერთა უკანასკნელთა დახმარებაში? ის ფაქტი, რომ ეგვიპტის სულთანმა მას უკან დაუბრუნა იერუსალიმის ჯვრის მონასტერი – ტამპლიერთა ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ცენტრი, შესაძლოა, მეტყველებდეს იმაზე, რომ გიორგის მტკიცე კავშირები ჰქონდა ამ ორდენთან.

ჰიპოთეზა თუ რეალობა?

რა თქმა უნდა, ამ თეორიას მეტი კვლევა სჭირდება, მაგრამ ერთი რამ ფაქტია – გიორგი ბრწყინვალეს ბიოგრაფიაში არსებული ისტორიული სიცარიელეები და მისი საერთაშორისო გავლენა საკმაოდ დამაფიქრებელია. შეიძლება ის მართლაც იყო აღმოსავლეთის პრინცი, რომელიც ტამპლიერთა უკანასკნელ თავშესაფარში, ახლო აღმოსავლეთში, განაგრძობდა ქრისტიანული კულტურის დაცვას.

ისტორია ჯერ კიდევ ინახავს ბევრ საიდუმლოს და, შესაძლოა, ერთ დღესაც, ახალი აღმოჩენებით ამ კითხვებს პასუხი გაეცეს.

გამომცემლობა პალიტრა L-მა გამოსცა ჭაბუა ამირეჯიბის შემოქმედების მესამე ტომი, რომელშიც ქართველი კლასიკოსის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ისტორიული რომანი – "გიორგი ბრწყინვალე" შედის. ჭაბუა ამირეჯიბი, როგორც დიდი მწერალი და საზოგადო მოღვაწე, მრავალი ლიტერატურული ქმნილების ავტორია. მისი ნაწარმოებები მსოფლიოს ოცდაცხრა ენაზეა ნათარგმნი, ხოლო ქართული ლიტერატურის ისტორიაში მან განსაკუთრებული ადგილი დაიმკვიდრა ისეთი რომანებით, როგორებიცაა "დათა თუთაშხია" და "გორა მბორგალი".

"გიორგი ბრწყინვალე" მწერლის ერთ-ერთი გამორჩეული ისტორიული ნაწარმოებია, რომელიც შუა საუკუნეების საქართველოს ერთ-ერთ ძლევამოსილ მეფეზე მოგვითხრობს. თხრობა მიმდინარეობს თავად მეფის პირიდან, რაც მკითხველს საშუალებას აძლევს, უშუალოდ მისი აღქმით განიცადოს იმ დროის პოლიტიკური დაპირისპირებები, ბრძოლები, სტრატეგიული გადაწყვეტილებები და ქვეყნის აღორძინების პროცესები.

ავტორი: თეა ინასარიძე

ბლოგი დაფუძნებულია თამაზ ჩიქვანაიას ჰიპოტეზაზე

ფოტო გენერირებულია AI-ს მიერ

R