რუსებმა ესროლეს დრონს და მოხვდა თვითმფრინავს: პილოტების გმირობა, ალიევის აღშფოთება და პუტინის ბოდიში - რა მოხდა  Embraer 190 - ის ბორტზე

მიმდინარე წლის 25 დეკემბერს ყაზახეთის ქალაქ აქთაუში “აზერბაიჯანის ავიახაზების“ თვითმფრინავის ჩამოვარდნის შედეგად 38 ადამიანი დაიღუპა. ბორტზე, რომელიც ბაქო-გროზნოს რეისს ასრულებდა, 67 ადამიანი იმყოფებოდა, მათ შორის ეკიპაჟის 5 წევრი და 62 მგზავრი.

• ავიაკატასტროფის შედეგად დაიღუპა აზერბაიჯანის 23 მოქალაქე, რუსეთის 7 მოქალაქე და ყაზახეთის 6 მოქალაქე. ეკიპაჟის 5 წევრიდან 2 დაიღუპა და 3 გადარჩა.

მოგვიანებით, მედიის მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, წინასწარმა გამოძიებამ დაადასტურა, რომ “აზერბაიჯანის ავიახაზების“ თვითმფრინავის ავიაკატასტროფა რუსულმა მიწა-ჰაერის ტიპის რაკეტამ გამოიწვია.

მედიაში, კატასტროფამდე რამდენიმე წამით ადრე, უშუალოდ ბორტზე გადაღებული ვიდეო კადრებიც გავრცელდა. კადრებში ჩანს დაძაბული ატმოსფერო სალონში, სადაც მგზავრები ლოცულობენ და ჟანგბადის ნიღბები უკვე გახსნილია.

ერთ-ერთი გადარჩენილი მგზავრის სუბხონკულ რახიმოვის განცხადებით, თვითმფრინავი სამჯერ ეცადა გროზნოს აეროპორტში დაჯდომას, თუმცა ყოველ ჯერზე რაღაც ფეთქდებოდა.

“აფეთქება იყო, ვერ ვიტყვი, რომ თვითმფრინავის შიგნით... ჟილეტი ავიღე და ვხედავ ჟილეტში ნახვრეტია ნამსხვრევებისგან. აფეთქების შემდეგ სწორედ ფეხებქვეშ გამიარა ნამსხვრევებმა და ჟილეტი დაფლითა“.

• ვერსიები და ვარაუდები - რა ხდება ცნობილი თვითმფრინავის ჩამოვარდნის მიზეზებზე?

საავიაციო ექსპერტების ვარაუდით, თვითმფრინავს რუსულმა საჰაერო თავდაცვის სისტემამ ჩეჩნეთის თავზე დაარტყა, რაც კატასტროფის მიზეზი გახდა.

აზერბაიჯანის ექსპერტთა გარკვეული ნაწილი თავიდანვე აცხადებდა, რომ კატასტროფის მიზეზი რუსული რაკეტა იყო.

ტელეარხ AnewZ-ის ცნობით, წინასწარი გამოძიების შედეგად დადგინდა, რომ თვითმფრინავს რუსული თავდაცვის სისტემის Pantsir-S-ის ნამსხვრევები დაეჯახა.

კიდევ ერთი აზერბაიჯანული პროსამთავრობო ვებგვერდი Caliber ციტირებს სამთავრობო წყაროებს და წერს: "არავინ ამტკიცებს რომ თვითმფრინავს განზრახ დაესხნენ თავს, მაგრამ ბაქო რუსეთისგან ბოდიშს ელოდება".

• იყო მეორე ვერსიებიც...

მომხდარზე რუსული მედია აქტიურად ავრცელებდა ვარაუდს, რომ ავიაკატასტროფის მიზეზი თითქოს თვითმფრინავის ფრინველებთან შეჯახება გახდა.

თუმცა, მოგვიანებით ვერსია გაქარწყლდა. სალონიდან გადაღებულ ვიდეოზეც ჩანს, რომ ძრავის უკანა მხარე დაზიანებულია, რასაც ფრინველები ვერ იზამდნენ.

კიდევ ერთი ვერსიით, თვითმფრინავში აფეთქდა ჟანგბადის ავზი.

ეს ინფორმაცია ყაზახურ წყაროებზე დაყრდნობით გაავრცელეს რუსულმა საინფორმაციო სააგენტოებმა.

აღნიშნული ვერსიის შესახებ ჯერჯერობით არანაირი დამატებითი ინფორმაცია არ არის ცნობილი.

• უცნაური მარშრუტი

ვიდრე აზერბაიჯანის ავიახაზების კუთვნილი თვითმფრინავი საბოლოოდ ავარიულად დაჯდებოდა, საკმაოდ უცნაური მარშრუტი გაიარა.

Embraer 190 ბაქო-გროზნოს რეისს ასრულებდა, როდესაც გროზნოს აეროპორტმა თვითმფრინავი ძლიერი ნისლის გამო ვერ მიიღო და გაგზავნა დაღესტნის დედაქალაქ მახაჩყალისკენ. თვითმფრინავი “უამინდობის გამო“ ვერც მახაჩყალაში დაჯდა და დისპეტჩერებმა ის გაცილებით შორს, ყაზახეთის ქალაქ აქთაუსკენ გაისტუმრეს.

თვითმფრინავმა აქთაუმდე მიაღწია და იქ ჩამოვარდა.

აზერბაიჯანული მედია caliber.az წერდა, რომ შესაძლოა რუსეთს სურდა დანაშაულის კვალის დასაფარად თვითმფრინავს ხმელეთამდე ვერ მიეღწია და კასპიის ზღვაში ჩავარდნილიყო. სავარაუდოდ, სწორედ ამიტომ არ დართეს პილოტებს რუსეთის აეროპორტებში დაჯდომის ნება.

აღნიშნულს მალევე გამოეხმაურა კრემლის სპიკერი დმიტრი პესკოვი და ყველას მოუწოდა, გამოძიების დასრულებამდე ჰიპოთეზებისგან თავი შეიკავონ.

• რა მოხდა შემდეგ?

28 დეკემბერს რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა აზერბაიჯანის პრეზიდენტს ილჰამ ალიევს ბოდიში მოუხადა იმის გამო, რომ აზერბაიჯანის ავიახაზების “ტრაგიკული ინციდენტი რუსეთის საჰაერო სივრცეში მოხდა“.

• მან ახსენა რუსული საჰაერო თავდაცვის მუშაობა, მაგრამ არ უღიარებია, რომ სწორედ ეს გახდა თვითმფრინავის ჩამოვარდნის მიზეზი.

კრემლის ვებგვერდზე აღნიშნული ინფორმაცია ტრაგედიიდან მესამე დღეს გამოქვეყნდა. როგორც BBC წერს, სატელეფონო საუბარი რუსული მხარის ინიციატივით შედგა.

“აზერბაიჯანის სამგზავრო თვითმფრინავმა, რომელიც მკაცრად გრაფიკის მიხედვით მოძრაობდა, არაერთხელ სცადა დაშვება გროზნოს აეროპორტში. ამ დროს გროზნოს, მოზდოკსა და ვლადიკავკაზს თავს დაესხნენ უკრაინული საბრძოლო უპილოტო საფრენი აპარატები და რუსეთის საჰაერო თავდაცვის სისტემებმა აღნიშნული თავდასხმები მოიგერიეს“, - წერია კრემლის ვებგვერდზე.

აზერბაიჯანის პრეზიდენტის პრესსამსახურის ცნობით, ალიევმა საუბრისას განაცხადა, რომ აზერბაიჯანის ავიახაზების (AZAL) თვითმფრინავზე არსებული მრავლობითი ხვრელები და მგზავრებისა და ეკიპაჟის წევრების უცხო ფრაგმენტებით დაზიანებები ადასტურებს ფაქტს, რომ თვითმფრინავზე განხორციელდა “გარე ფიზიკური და ტექნიკური ზემოქმედება“.

“ავარიული დაშვება შესაძლებელი გახდა მხოლოდ პილოტების გამბედაობისა და პროფესიონალიზმის წყალობით,“ - განაცხადა სატელეფონო საუბრისას ილჰამ ალიევმა. მისივე თქმით, მხოლოდ პილოტების სიცოცხლის რისკის ფასად გახდა შესაძლებელი ავარიული დაშვება და მგზავრთა ნაწილის გადარჩენა.

• ალიევი არავის ენდობა...

აზერბაიჯანის ინიციატივით საერთაშორისო ექსპერტთა ჯგუფი შეიქმნა, რომელიც Embraer E190-ის ჩამოვარდნას გამოიძიებს. ჯგუფმა უკვე დაიწყო მუშაობა.

აღსანიშნავია, რომ ალიევმა უარი განაცხადა სახელმწიფოთაშორისი საავიაციო კომიტეტის (IAC) წინადადებაზე ავარიის გამოძიების ჩატარების შესახებ. მისი თქმით, არ არის დარწმუნებული IAC-ის ობიექტურობაში, რადგან მასში რუსეთის წარმომადგენლები დომინირებენ.

“რუსულმა მხარემ ოფიციალურად შემოგვთავაზა, რომ ეს საკითხი სახელმწიფოთაშორისი საავიაციო კომიტეტმა გამოიძიოს. ჩვენ ამაზე კატეგორიული უარი ვთქვით და მიზეზი გასაგებია. საიდუმლო არ არის, რომ ეს სტრუქტურა ძირითადად რუსი ჩინოვნიკებისგან შედგება და ამ სტრუქტურის სათავეში რუსეთის მოქალაქეები არიან. აქ ობიექტურობის ფაქტორები შესაძლოა სრულად არ ყოფილიყო უზრუნველყოფილი“, - განაცხადა ალიევმა.

• მისი თქმით, რომ არა რუსეთის გაურკვეველი პოზიცია კატასტროფის შემდეგ პირველ დღეებში, შესაძლოა წინადადება მიეღო.

“ჩვენ ვნახეთ, ამ საკითხის დახურვის აშკარა მცდელობები. ამიტომ, ყაზახურ მხარესთან მჭიდრო კავშირში, გამოვთქვით პოზიცია, რომ შექმნილიყო საერთაშორისო ექსპერტებისგან ჩამოყალიბებული სამუშაო ჯგუფი და ის შეიქმნა,“ - აღნიშნა ალიევმა.

• “სამწუხაროდ, პირველი სამი დღე რუსეთიდან აბსურდული თეორიების გარდა არაფერი გვსმენია“ - ილჰამ ალიევი

მოგვიანებით აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ავიაკატასტროფის შესახებ მედიასთან ვრცელი კომენტარი გააკეთა.

"ჩვენთვის კიდევ ერთი სამწუხარო და გასაკვირი მომენტი იყო ის, რომ რუსეთის ოფიციალურმა უწყებებმა წამოაყენეს თეორიები თვითმფრინავში გაზის ბალონის აფეთქების შესახებ. ანუ ამან ნათლად აჩვენა, რომ რუსულ მხარეს სურდა ამ საკითხის გადაფარვა, რაც, რა თქმა უნდა, არავის ეკადრება. რა თქმა უნდა, ჩვენს თვითმფრინავს შემთხვევით დაარტყეს. რა თქმა უნდა, აქ მიზანმიმართულ ტერორისტულ აქტზე საუბარი არ შეიძლება. ამიტომ, დანაშაულის აღიარება, მეგობარ ქვეყნად მიჩნეული აზერბაიჯანისთვის დროული ბოდიშის მოხდა და ამის შესახებ საზოგადოების ინფორმირება - ეს ყველაფერი იყო ზომები და ნაბიჯები, რაც უნდა გადადგმულიყო. სამწუხაროდ, პირველი სამი დღე რუსეთიდან აბსურდული თეორიების გარდა არაფერი გვსმენია“, - განაცხადა ალიევმა.

მისი თქმით, აზერბაიჯანმა რუსულ მხარეს მკაფიო მოთხოვნები წარუდგინა.

“ეს მოთხოვნები მათ ოფიციალურად 27 დეკემბერს ეცნობათ. პირველ რიგში, რუსულმა მხარემ აზერბაიჯანს ბოდიში უნდა მოუხადოს. მეორე, მან უნდა აღიაროს თავისი დანაშაული. მესამე, პასუხისმგებელი პირები უნდა დაისაჯონ, სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა უნდა დაეკისროთ და აზერბაიჯანის სახელმწიფოს, ასევე დაშავებულ მგზავრებსა და ეკიპაჟის წევრებს კომპენსაცია გადაუხადონ. ეს არის ჩვენი პირობები. პირველი მათგანი გუშინ შესრულდა. იმედია სხვა პირობებსაც მიიღებენ. ყველა ეს მოთხოვნა სამართლიანია. აქ არ არის საგანგებო მოთხოვნები და საკითხები; ეს ყველაფერი ეფუძნება საერთაშორისო გამოცდილებას და ნორმალურ ადამიანურ ქცევას“, - აღნიშნა ალიევმა.

მიუხედავად ყველაფრისა, ჯერ კიდევ არსებობს პასუხგაუცემელი კითხვები:

• დაიბომბა თუ არა თვითმფრინავი ხმელეთიდან?

გამოძიებამ სწორედ ამ უმთავრეს კითხვას უნდა გასცეს საბოლოო პასუხი. მანამდე კი დაბომბვის ვერსიას უფრო ლოგიკურს ხდის თვითმფრინავის კუდის დაზიანება.

ფრთებისა და ლიფტების სიბრტყეებზე აშკარად ჩანს მრავალი ხვრელი, რომელიც საზენიტო რაკეტის ქობინის ელემენტებთან კონტაქტის შედეგად წარმოქმნილი ხვრელების მსგავსია.

• რატომ არ დართო გროზნოს აეროპორტმა თვითმფრინავს დაშვების ნება?

ავიაკატასტროფის შემდეგ, საჰაერო ტრანსპორტის ფედერალურმა სააგენტომ გაავრცელა განცხადება, სადაც აღნიშნულია, რომ დროის იმ მონაკვეთში, როდესაც აზერბაიჯანის თვითმფრინავი ნებართვას ითხოვდა, აეროპორტში “უკრაინული საჰაერო ტერორისტული თავდასხმების გამო, რომელიც ქალაქ გროზნოსა და ვლადიკავკაზში განახორციელეს, შენობაში მოქმედებდა ე.წ. ხალიჩის რეჟიმი.

რეჟიმი ითვალისწინებს ყველა თვითმფრინავის დაუყოვნებლივ გადამისამართებას გამგზავრებას მითითებული ტერიტორიიდან.

გარდა ამისა, “გროზნოს აეროპორტის ტერიტორიაზე იყო ძლიერი ნისლი და არ იყო ხილვადობა“, - განაცხადა სააგენტოს ხელმძღვანელმა დიმიტრი იადროვმა.

• მისი თქმით, თვითმფრინავის მეთაურმა გროზნოში თვითმფრინავის დაშვება ორჯერ სცადა, თუმცა წარუმატებლად...

“კაპიტანს სხვა აეროპორტები შესთავაზეს. მან გადაწყვიტა აქტაუს აეროპორტში წასვლა", - აღნიშნავს იადროვი.

თუმცა, 25 დეკემბერს გროზნოში “ხალიჩის“ გეგმის დანერგვის შესახებ ინფორმაცია არ გავრცელებულა.

როგორც ტელეგრამარხი VChK-OGPU იტყობინება, მან მოიპოვა ეკიპაჟის საუბრების ჩანაწერი დისპეტჩერთან. არხი ირწმუნება, რომ თვითმფრინავმა გროზნოში სამჯერ სცადა დაშვება, მაგრამ ვერ შეძლო.

• რატომ წავიდა თვითმფრინავი ყაზახეთში?

სააგენტო Regnum-ის ინფორმაციით, გროზნოს შემდეგ ეკიპაჟს ბაქოში სურდა გაფრენა, თუმცა შემდეგ მიმართულება აქთაუსკენ შეიცვალა - ეს ინფორმაცია VChK-OGPU არხის ანგარიშს ადასტურებს.

არხმა დისპეტჩერთან საუბრის ტექსტი გამოაქვეყნა, რომელშიც ეკიპაჟი ითხოვს ინფორმაციას სხვა აეროპორტებში ამინდის პირობების შესახებ.

“ეკიპაჟი ჯერ ეკითხება “მინერალნიე ვოდის“ აეროპორტში არსებულ მდგომარეობას, შემდეგ კი ამბობს, რომ მაჰაჩყალაში აპირებენ წასვლას.

• ამავდროულად, ეკიპაჟი ახალი გაუმართაობის შესახებ აცნობებს დისპეტჩერს - ეს არის ჰიდრავლიკის გაუმართაობა, რომელიც გადამწყვეტია თვითმფრინავის კონტროლისთვის.

გარკვეული პერიოდის შემდეგ პილოტებმა დონის როსტოვში დაიწყო დისპეტჩერთან ურთიერთობა. რა მოხდა შემდეგ, უცნობია. “ირგვლივ, მაჰაჩყალას და "მინერალნიე ვოდის" აღნიშნული აეროპორტების გარდა, არის აეროპორტები ვლადიკავკაზში, ნალჩიკში და ნაზრანში", - წერს გამოცემა.

გაუგებარია თვითმფრინავის მეთაურს რატომ უნდა აერჩია ეს გზა - კასპიის ზღვის გადაფრენა და 400 კილომეტრში მდებარე აქტაუში გაფრენა?

• ამჟამად თვითმფრინავის ნამსხვრევებს შორის უკვე ნაპოვნია ორივე “შავი ყუთი“ - ერთი მათგანი ფრენის სხვადასხვა პარამეტრს აღრიცხავს, ​​მეორე კი ეკიპაჟის საუბრებს კაბინაში.

ყაზახეთის ტრანსპორტის სამინისტროს განცხადებით, ქვეყანა “აზერბაიჯანის ავიახაზების“ ჩამოვარდნილი თვითმფრინავის შავ ყუთებს ბრაზილიის საავიაციო ავარიების გამოძიებისა და პრევენციის ცენტრს გაუგზავნის.

უწყების განმარტებით, გადაწყვეტილება საავიაციო ინციდენტის გამომძიებელმა კომისიამ მიიღო, რომელსაც ყაზახეთის ტრანსპორტის მინისტრი მარატ კარაბაევი ხელმძღვანელობს.

“ჩიკაგოს კონვენციის მე-13 დანართის სტანდარტების შესაბამისად, სახელმწიფო, რომელიც აწარმოებს გამოძიებას, პასუხისმგებელია ფრენის ჩანაწერების გაანალიზების უზრუნველყოფაზე და იმ ქვეყნის შერჩევაზე, რომელიც მათ წაიკითხავს და გაშიფრავს“, - აღნიშნულია ყაზახეთის ტრანსპორტის სამინისტროს განცხადებაში.

იხილეთ ასევე:

• რუსული კვალი ბაქო-გროზნოს ავიარეისის კატასტროფაში? - "მას რუსული თავდაცვის სისტემის ნამსხვრევი მოხვდა": რა ხდება ცნობილი თვითმფრინავის ჩამოვარდნის მიზეზებზე?