თვით­მმარ­თვე­ლო­ბის ად­გი­ლობ­რი­ვი არ­ჩევ­ნე­ბის და­წყე­ბამ­დე რამ­დე­ნი­მე ხნით ადრე, აფხა­ზე­თის პო­ლი­ტი­კურ წრე­ებ­ში სი­ტუ­ა­ცია და­ი­ძა­ბა. მარ­თა­ლია, 12 თე­ბერ­ვალს აფხა­ზეთ­ში ად­გი­ლობ­რი­ვი არ­ჩევ­ნე­ბი ჩა­ტარ­დე­ბა, მაგ­რამ რო­გორც სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი პა­ლა­ტის წევ­რი, გა­ზეთ "ჩე­გემ­სკა­ია პრავ­დას" რე­დაქ­ტო­რი ინალ ხა­ში­გი აცხა­დებს, მცი­რე­დი დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის საფრ­თხის მი­უ­ხე­და­ვად, გალ­სა და და­ნარ­ჩენ აფხა­ზეთ­ში მშვი­დი ვი­თა­რე­ბა შე­ნარ­ჩუნ­დე­ბა. მი­სი­ვე თქმით, ამის სა­ფუძ­ველს მათი ლი­დე­რი­სა და რუ­სუ­ლი სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბის ერ­თობ­ლი­ვი მუ­შა­ო­ბის წინა პი­რო­ბა იძ­ლე­ვა...

აფხა­ზე­თის ქარ­თვე­ლი მო­სახ­ლე­ო­ბა ნე­ბის­მი­ერ, თუნ­დაც მცი­რედ ცვლი­ლე­ბას ში­შით ელო­დე­ბა: აფხა­ზე­თის დე ფაქ­ტო პრე­ზი­დენ­ტის რწმუ­ნე­ბულ­მა, რუს­ლან ქიშ­მა­რი­ამ ად­გი­ლობ­რივ ქარ­თვე­ლებს "ახა­ლი ინი­ცი­ა­ტი­ვა" გა­აც­ნო, - მათ სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბა­ზე უარი უნდა თქვან, ვი­ნა­ი­დან აფხა­ზე­თის კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა "მსგავ­სი ტი­პის" ორ­მაგ მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბას არ ცნობს... ქარ­თვე­ლებს იმე­დი აქვთ, რომ ქიშ­მა­რი­ას გან­ცხა­დე­ბას მათ­თვის სე­რი­ო­ზუ­ლი გარ­თუ­ლე­ბე­ბი არ მოჰ­ყვე­ბა; გა­ლე­ლე­ბი მის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბას ასე ხსნი­ან: ქიშ­მა­რია ში­შობს, რომ წნე­ხის ქვეშ მცხოვ­რე­ბი ქარ­თვე­ლე­ბის ბედს რო­მე­ლი­მე აფხა­ზი ოპო­ზი­ცი­ო­ნე­რი წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნოდ, მის­თვის სა­სარ­გებ­ლოდ გა­მო­ი­ყე­ნებს და ამი­ტომ ცდი­ლობს, ქარ­თვე­ლებ­ში არას­ტა­ბი­ლუ­რო­ბის გან­ცდა გა­აღ­ვი­ვოს, რათა არ­სე­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბის შეც­ვლა­ზე არც კი იფიქ­რონ...

სე­პა­რა­ტის­ტულ რე­გი­ონ­ში წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნოდ, რამ­დე­ნი­მე ოპო­ზი­ცი­უ­რი პარ­ტია და ლი­დე­რი გა­აქ­ტი­ურ­დნენ, რა­საც "ან­ტი­სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი დე­მა­გო­გი­ის" ბრალ­დე­ბით, ოპო­ზი­ცი­ო­ნე­რი ლი­დე­რის - ია­კუბ ლა­კო­ბას და­კა­ვე­ბაც მოწ­მობს. აფხა­ზეთ­ში მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ ბა­ღაფშმა ამ ნა­ბი­ჯით, სა­კუ­თა­რი თა­ვი­სა და ე.წ. მთავ­რო­ბის იმი­ჯი შე­ლა­ხა, რაც მის რე­ი­ტინგზე უეჭ­ვე­ლად აი­სა­ხე­ბა. არა­ხა­ლია, რომ სე­პა­რა­ტის­ტთა ლი­დე­რი რუ­სე­ბის მი­მართ გან­სა­კუთ­რე­ბულ ნდო­ბას გა­მო­ხა­ტავს, მაგ­რამ ბოლო დროს მის­მა გან­ცხა­დე­ბებ­მა ყვე­ლა გა­ა­ო­ცა: მოს­კო­ვის მერ­თან, სერ­გეი სო­ბი­ა­ნინ­თან გა­მარ­თუ­ლი შეხ­ვედ­რი­სას მან გა­ნა­ცხა­და, - მოს­კო­ვი ჩვე­ნი დე­და­ქა­ლა­ქი­აო, - რა­მაც აფხა­ზე­ბის რის­ხვა გა­მო­იწ­ვია.

სერ­გეი ბა­ღაფ­შის გან­ცხა­დე­ბას გა­ზეთ "ჩე­გემ­სკა­ია პრავ­დას" მოს­კოვ­ში მოღ­ვა­წე ჟურ­ნა­ლის­ტი, სვეტ­ლა­ნა ბუთ­ბა გა­მო­ეხ­მა­უ­რა და რამ­დე­ნი­მე რუ­სულ გა­მო­ცე­მა­ში, სე­პა­რა­ტის­ტთა ლი­დე­რის პო­ლი­ტი­კუ­რი ანა­ტო­მი­ის შე­სა­ხებ სტა­ტია გა­მო­აქ­ვეყ­ნა. ბუთ­ბას ინ­ტერ­ნე­ტის მეშ­ვე­ო­ბით და­ვუ­კავ­შირ­დით და აფხა­ზეთ­ში მიმ­დი­ნა­რე პო­ლი­ტი­კურ და სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ პრო­ცე­სებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით კო­მენ­ტა­რი ვთხო­ვეთ. გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ყუ­რა­დღე­ბოა მისი თვა­ლით და­ნა­ხუ­ლი "აფხა­ზუ­რი დე­მოკ­რა­ტი­აც"...

სვეტ­ლა­ნა ბუთ­ბა:

- ბა­ღაფ­ში ის ლი­დე­რია, რო­მე­ლიც აფხაზ­მა სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ სწო­რედ ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი კუ­თხით აირ­ჩია და რომ­ლის ქვეყ­ნის სა­თა­ვე­ში მოს­ვლის დროს ლა­მის სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი და­ი­წყო. იგი ქვეყ­ნის ვი­თომ მშე­ნებ­ლო­ბას სწო­რედ იმ პრინ­ცი­პე­ბით აპი­რებს, რომ­ლებ­საც პრე­ზი­დენ­ტო­ბამ­დე კა­ტე­გო­რი­უ­ლად უარ­ყოფ­და და გმობ­და... მან იცის, რომ აფხა­ზეთ­ში ყვე­ლა­ფე­რი კა­ნო­ნის ფარ­გლებ­ში კი არა, არა­მედ ნაც­ნო­ბო­ბით წყდე­ბა, ვი­ნა­ი­დან ჩვენ სა­მა­სი­ა­თას­კა­ცი­ან ქვე­ყა­ნა­ში ვცხოვ­რობ, მაგ­რამ მან, ადა­მი­ა­ნუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი­სა და აფხა­ზი კა­ცის­თვის ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლოვ­ნის - ტრა­დი­ცი­ე­ბის მოს­პო­ბა და ავ­ტო­რი­ტა­რუ­ლი რე­ჟი­მის დამ­ყა­რე­ბა გა­და­წყვი­ტა. ამას­თან, და­საშ­ვე­ბი თუ მი­უ­ღე­ბე­ლი მე­თო­დე­ბით, რუ­სე­თის გუ­ლის მო­გე­ბას ცდი­ლობს და მის წარ­მო­მად­გენ­ლებს სა­ჩუქ­რად აგა­რა­კებს გა­დას­ცემს. ანუ ქვეყ­ნის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა­სა და გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე გვე­ლა­პა­რა­კე­ბა, სი­ნამ­დვი­ლე­ში კი აფხა­ზეთს საბ­ჭო­ეთ­ში აბ­რუ­ნებს და თან გვე­უბ­ნე­ბა, რომ ეს ჩვენ­თვის ყვე­ლა­ზე კარ­გი პერ­სპექ­ტი­ვაა... რაც შე­ე­ხე­ბა დე­მოკ­რა­ტი­ას, - ჩემს "ახა­ლაღ­მო­ცე­ნე­ბულ" ქვე­ყა­ნა­ში ამ ცნე­ბას და­ახ­ლო­ე­ბით ასე აღიქ­ვა­მენ - ეს არის კავ­კა­სი­ე­ლი ხალ­ხე­ბის ურ­თი­ერ­თო­ბის ფორ­მა, სა­დაც გა­დამ­წყვეტ როლს ნა­თე­სა­უ­რი კავ­ში­რე­ბი ას­რუ­ლებს. აქ პო­ლი­ტი­კო­სი შე­იძ­ლე­ბა მო­ის­ყი­დო, მაგ­რამ ვერ და­ა­ში­ნებ... აფხა­ზი ხალ­ხის­თვის კა­ნო­ნი და ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი - ისე­თი­ვე აბ­სტრაქ­ტუ­ლი ცნე­ბე­ბია, რო­გო­რიც რუ­სე­ბის­თვის ახ­ლობ­ლო­ბი­სა Aდა ნაც­ნო­ბო­ბის "ინ­სტი­ტუ­ტი". ამი­ტო­მაც, ეს ორი ერი რა­დი­კა­ლუ­რად გან­სხვავ­დე­ბა ერ­თმა­ნე­თის­გან და შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ მათ, ბიზ­ნე­სინ­ტე­რე­სე­ბის გარ­და, არა­ფე­რი აკავ­ში­რებთ. ასე რომ, მოს­კო­ვი, რაც უნდა მიმ­ზიდ­ვე­ლი იყოს ღა­რი­ბი და კო­რუფ­ცი­ა­ში ჩაფ­ლუ­ლი აფხა­ზე­ბის­თვის, ჩვე­ნი ქვეყ­ნის დე­და­ქა­ლა­ქი ვე­რას­დროს გახ­დე­ბა... უფრო მე­ტიც - ახლა აფხა­ზე­თი თა­ვის ის­ტო­რი­ა­ში უნი­კა­ლურ ექ­სპე­რი­მენტს გა­დის ანუ ეს ის შემ­თხვე­ვაა, როცა ქვე­ყა­ნა რუ­სეთს, სა­ქარ­თვე­ლოს, თურ­ქეთს ან რო­მე­ლი­მე სხვა სა­ხელ­მწი­ფოს კი არა, სა­კუ­თარ თავს ეკუთ­ვნის.

- სა­ინ­ტე­რე­სოა, ასეთ პო­ლი­ტი­კურ რე­ა­ლო­ბა­ში რო­გო­რი მო­მა­ვა­ლი ექ­ნე­ბა "ახა­ლაღ­მო­ცე­ნე­ბულ აფხა­ზეთს"?

- ეს იმა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, თუ რო­გო­რი ლი­დე­რი ეყო­ლე­ბა მას. რამ­დე­ნად გო­ნი­ე­რი და ლა­ვი­რე­ბის უნა­რის მქო­ნე პო­ლი­ტი­კო­სი იქ­ნე­ბა მის სა­თა­ვე­ში... ფაქ­ტია, რომ ინ­ტრი­გე­ბის მოყ­ვა­რუ­ლი სერ­გეი ბა­ღაფ­ში ამ მხრივ იმე­დებს ვერ ამარ­თლებს. მას არც პო­ლი­ტი­კის კე­თე­ბა შე­უძ­ლია. ის სა­ქარ­თვე­ლოს ექ­სპრე­ზი­დენტს, ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძეს მა­გო­ნებს, რო­მე­ლიც პო­ლი­ტი­კურ კუ­ლუ­ა­რებ­ში კარ­გად იყო ჩა­ხე­დუ­ლი, მაგ­რამ მთლი­ა­ნად ძა­ლა­უფ­ლე­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა­ზე იყო გა­დარ­თუ­ლი და ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის არა­ფე­რი გა­უ­კე­თე­ბია... ბა­ღაფ­შიც, თუნ­დაც რუ­სეთ­ში გა­მუდ­მე­ბუ­ლი ვი­ზი­ტე­ბით, მხო­ლოდ ამას აკე­თებს. ახლა მო­რი­გი იდი­ო­ტუ­რი ინი­ცი­ა­ტი­ვა წა­მო­ა­ყე­ნა: შე­საძ­ლოა, კა­ზაკ­თა ბა­ზა­რი აფხა­ზეთ­ში გად­მო­ი­ტა­ნონ. ამ სა­კი­თხზე უკვე ესა­უბ­რა მის პი­რად მე­გო­ბარს - კრას­ნო­და­რის მხა­რის გუ­ბერ­ნა­ტორს, ალექ­სან­დრ ტკა­ჩოვს (სხვა­თა შო­რის, ტკა­ჩო­ვი სე­პა­რა­ტის­ტთა ლი­დერს სამ­ხედ­რო წვრთნე­ბის დროს ხში­რად ეხ­მა­რე­ბა. - ავტ.)

- რო­მელ ბა­ზარ­ზეა ლა­პა­რა­კი და სად უნდა გან­თავ­სდეს?

- ად­ლე­რის ბა­ზარ­ზე, რო­მე­ლიც სო­ხუმ­ში უნდა გად­მო­ი­ტა­ნონ. ბა­ღაფ­შის თქმით, ეს ნა­ბი­ჯი აფხა­ზე­თის ეკო­ნო­მი­კის გაძ­ლი­ე­რე­ბას ემ­სა­ხუ­რე­ბა. ამ შემ­თხვე­ვა­ში, აფხა­ზე­თის მო­სახ­ლე­ო­ბას ციტ­რუ­სის გა­ყიდ­ვა გა­უ­ად­ვილ­დე­ბაო... ბა­ღაფშს ჰგო­ნია, რომ აფხა­ზეთ­ში სი­ტუ­ა­ცი­ას სრუ­ლად აკონ­ტრო­ლებს, მაგ­რამ ყვე­ლამ იცის, რომ ამ შემ­თხვე­ვა­ში, ციტ­რუ­სის ბაზ­რის მო­ნო­პო­ლი­აც მისი კლა­ნუ­რი მმარ­თვე­ლო­ბის ქვეშ გა­და­ვა... ასე­თი დამ­ღუპ­ვე­ლი პო­ლი­ტი­კის შე­დე­გად კი მი­ვი­ღებთ იმას, რომ აფხა­ზე­თი იმ ფორ­მა­ლურ და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა­საც და­კარ­გავს, რომ­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბით ახლა სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში თა­ვის დამ­კვიდ­რე­ბას ცდი­ლობს... ამი­ტო­მაც, იქ მოქ­მე­დი ოპო­ზი­ცი­უ­რი პარ­ტი­ე­ბი ლა­მის თავ­გან­წირ­ვის ფა­სად მოქ­მე­დე­ბენ. და­უნ­დობ­ლად აკ­რი­ტი­კე­ბენ სერ­გეი ბა­ღაფ­შის სა­ში­ნაო და სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კას. მათ­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია სა­ქარ­თვე­ლო­დან ჩა­სუ­ლი უცხო­ე­ლი დიპ­ლო­მა­ტე­ბის ვი­ზი­ტე­ბი. თუმ­ცა ამას ერთი პლუ­სი მა­ინც აქვს - ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი ად­გილ­ზე გა­ეც­ნო­ბი­ან აფხა­ზი ხალ­ხის გან­წყო­ბი­ლე­ბა­სა და სხვა­დას­ხვა სა­კი­თხი­სად­მი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას...

დე ფაქ­ტო აფხა­ზეთ­ში ევ­რო­პე­ლი დიპ­ლო­მა­ტე­ბის ვი­ზი­ტებ­მა ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­შიც ინ­ტე­რე­სი გა­მო­იწ­ვია. სამ­ხრეთ კავ­კა­სი­ა­ში ევ­რო­საბ­ჭოს სპე­ცი­ა­ლუ­რი წარ­მო­მად­გენ­ლის, პი­ტერ სემ­ნე­ბის სო­ხუმ­ში სტუმ­რო­ბას, ევ­რო­კავ­ში­რის სა­მეთ­ვალ­ყუ­რეო მი­სი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლის, ჰან­სი­ორგ ჰა­ბე­რის ვი­ზი­ტი მოჰ­ყვა. სემ­ნე­ბის თქმით, აფხა­ზე­თის არა­ღი­ა­რე­ბის პო­ლი­ტი­კის პა­რა­ლე­ლუ­რად, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, სო­ხუ­მის რე­ჟიმ­თან ჰუ­მა­ნი­ტა­რულ სფე­რო­ში თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა და­ი­წყოს. აფხა­ზეთ­ში იმე­დოვ­ნე­ბენ, რომ "წი­თე­ლი სა­ზღვრის" გა­დაკ­ვე­თა და­ი­წყო. აფხა­ზე­თის დე ფაქ­ტო პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმა, სერ­გეი შამ­ბამ და­უ­ფა­რა­ვად გა­ნა­ცხა­და, რომ აფხა­ზე­თი სა­ქარ­თვე­ლოს გვერ­დის ავ­ლით ევ­რო­საბ­ჭოს­თან ითა­ნამ­შრომ­ლებს, თუმ­ცა სო­ხუმ­ში ვი­ზი­ტი ჰან­სი­ორგ ჰა­ბერ­მა ილო­რის ეკ­ლე­სი­ის მო­ნა­ხუ­ლე­ბას და­უ­კავ­ში­რა და გა­ნა­ცხა­და, რომ ეკ­ლე­სი­ის გა­რეგ­ნუ­ლი დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის შე­დე­გად, მისი გა­რუ­სუ­ლე­ბა ვერ აღ­მო­ა­ჩი­ნა, პი­რი­ქით: "მე ვხე­დავ მისი შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბის გულ­წრფელ მცდე­ლო­ბას", - აღ­ნიშ­ნა მან.

ექ­სპერ­ტი სამ­ხრეთ კავ­კა­სი­ის სა­კი­თხებ­ში, მა­მუ­კა არე­ში­ძე მი­იჩ­ნევს, რომ აფხა­ზე­თის დე ფაქ­ტო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ორ ცე­ცხლ შუა თა­მა­ში უწევს. ბა­ღაფ­ში იძუ­ლე­ბუ­ლია, რუ­სეთს ზოგი რამ და­უთ­მოს, რად­გან ხელს, რო­მე­ლიც გაჭ­მევს, უნდა მო­ე­ფე­რო, მაგ­რამ ამას­თა­ნა­ვე, სა­ზო­გა­დო­ე­ბი­სა და პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­ე­ბის შე­მო­ტე­ვე­ბის მო­გე­რი­ე­ბა უწევს. აფხა­ზუ­რი ოპო­ზი­ცი­უ­რი პარ­ტი­ე­ბი მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ რუ­სე­თი­სად­მი დათ­მო­ბა ერის გა­და­შე­ნე­ბა­სა და რუ­სე­თის მიერ აფხა­ზე­თის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბას გა­მო­იწ­ვევს, ამი­ტო­მაც სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. არა­და, მათი პო­ზი­ცია ცოტა გა­საკ­ვი­რია, რად­გან ხელ­ფა­სებ­სა და პენ­სი­ებს რუ­სე­თის­გან იღე­ბენ...

მა­მუ­კა არე­ში­ძე:

- რაც შე­ე­ხე­ბა კონ­კრე­ტუ­ლად ლა­კო­ბას და­კა­ვე­ბას, - ეს ბა­ღაფ­შის მხრი­დან შეც­დო­მა იყო, ვი­ნა­ი­დან ეს გვა­რი მისი წი­ნაპ­რის - ნეს­ტორ ლა­კო­ბას გამო გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პა­ტი­ვის­ცე­მით სარ­გებ­ლობს აფხა­ზეთ­ში. ლა­კო­ბა აფხა­ზე­თის ერთ-ერთ გმი­რად ით­ვლე­ბა. მას მი­იჩ­ნე­ვენ ადა­მი­ა­ნად, რო­მელ­მაც XX სა­უ­კუ­ნის 20-იან წლებ­ში აფხა­ზე­თის სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ო­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბას შე­უ­წყო ხელი.

- ბოლო დროს, დე ფაქ­ტო აფხა­ზეთ­ში უცხო­ე­ლი დიპ­ლო­მა­ტე­ბის ვი­ზი­ტი გახ­შირ­და. გა­სა­გე­ბია, რომ სე­პა­რა­ტის­ტებს ჰუ­მა­ნი­ტა­რულ სა­კი­თხებ­ში ევ­რო­პელ­თა დახ­მა­რე­ბა ესა­ჭი­რო­ე­ბათ, მაგ­რამ ევ­როს­ტრუქ­ტუ­რე­ბის მხრი­დან სე­პა­რა­ტის­ტებ­თან პირ­და­პი­რი თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა, თუნ­დაც ჰუ­მა­ნი­ტა­რულ სფე­რო­ში, რამ­დე­ნად გა­მარ­თლე­ბუ­ლია?

- პი­ტერ სემ­ნე­ბი პრო­ექ­ტის - "ჩარ­თუ­ლო­ბა აღი­ა­რე­ბის გა­რე­შე" - ერთ-ერთ მთა­ვა­რი "გამ­ხმო­ვა­ნე­ბე­ლია". ეს პრო­ექ­ტი კი ასე იშიფ­რე­ბა: აფხა­ზეთ­მა რაც შე­იძ­ლე­ბა მჭიდ­როდ უნდა ითა­ნამ­შრომ­ლოს ევ­რო­პულ სტრუქ­ტუ­რებ­თან, მაგ­რამ მისი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის აღი­ა­რე­ბა არ უნდა მოხ­დეს. და­სავ­ლე­თის პო­ლი­ტი­კუ­რი ელი­ტის მიდ­გო­მა ასე­თია: აფხა­ზე­თი არის რუ­სე­თის პო­ლი­ტი­კურ სივ­რცე­ში, რაც და­სავ­ლე­თის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია, ამი­ტომ ამ რე­გი­ო­ნის ევ­რო­პა­ში ინ­ტეგ­რი­რე­ბა უნდა მოხ­დეს... გეგ­მის თა­ნახ­მად, აფხა­ზებს უნდა ჰქონ­დეთ სა­შუ­ა­ლე­ბა, სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გვერ­დის ავ­ლით და­ამ­ყა­რონ ევ­რო­პას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა. სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა კი ამის წი­ნა­აღ­მდე­გია.

- რა ფორ­მის ურ­თი­ერ­თო­ბა­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- რო­გორც და­სავ­ლე­ლი დიპ­ლო­მა­ტე­ბი გვიხ­სნი­ან, საქ­მე ეხე­ბა ჯან­დაც­ვის, სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და ტუ­რის­ტულ პროგ­რა­მებს... ევ­რო­პე­ლებს დიდი იმე­დი აქვთ, რომ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო პროგ­რა­მე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, აფხა­ზი ახალ­გაზ­რდე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბით, რე­გი­ონ­ში მიმ­დი­ნა­რე პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებ­ზე გავ­ლე­ნას მო­ახ­დე­ნენ, რისი სა­ბო­ლოო მი­ზა­ნიც, აფხა­ზე­თის რუ­სე­თის­გან ჩა­მო­შო­რე­ბაა.

- ამ პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, მათი მი­ზა­ნი რე­ა­ლუ­რად მი­გაჩ­ნი­ათ?

- იცით, ეს პრო­ექ­ტი და ზო­გა­დად იდეა ური­გო არ არის, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის იგ­ნო­რი­რე­ბა შეც­დო­მაა. შე­საძ­ლოა, ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ამ პრო­ცე­სებ­ში აქ­ტი­უ­რად არ იყოს ჩაბ­მუ­ლი, ვი­ნა­ი­დან აფხა­ზე­ბი ამა­ზე არ წა­მოვ­ლენ და გეგ­მაც ჩა­იშ­ლე­ბა, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას პრო­ცე­სებ­ზე რე­ა­გი­რე­ბის მი­ნი­მა­ლუ­რი ბერ­კე­ტე­ბი მა­ინც უნდა ჰქონ­დეს. მას სა­ა­მი­სოდ ყვე­ლა­ნა­ი­რი სა­მარ­თლებ­რი­ვი უფ­ლე­ბა აქვს... ამ შემ­თხვე­ვა­ში კი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ყვე­ლა­ნა­ი­რი პო­ლი­ტი­კუ­რი სა­კი­თხი უნდა გა­და­დოს და ჰუ­მა­ნი­ტა­რუ­ლი პროგ­რა­მე­ბი გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლოს; ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბი უნდა გა­მო­ვი­ყე­ნოთ, ნდო­ბა აღ­ვად­გი­ნოთ...

- რა­ტომ აკე­თებს ამას და­სავ­ლე­თი სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­გან და­მო­უ­კი­დებ­ლად?

- მთლად და­მო­უ­კი­დებ­ლად არ აკე­თებს - ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა საქ­მის კურ­სში ჩა­ა­ყე­ნა; მაგ­რამ ამ სა­კი­თხში ისი­ნი ჩვენს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას არ ენ­დო­ბი­ან. ვერ ვი­ტყვი, რომ უნ­დობ­ლო­ბის არ­გუ­მენ­ტე­ბი არა აქვთ, მაგ­რამ ქარ­თუ­ლი მხა­რის იგ­ნო­რი­რე­ბა მა­ინც შეც­დო­მად მი­მაჩ­ნია... და­სავ­ლუ­რი გეგ­მის წი­ნა­აღ­მდე­გია რუ­სე­თიც, რომ­ლის აზ­რსაც ევ­რო­პე­ლი დიპ­ლო­მა­ტე­ბი არ ით­ვა­ლის­წი­ნე­ბენ. უფრო მე­ტიც - ისი­ნი გეგ­მის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვან დე­ტა­ლებ­ზე არ ფიქ­რო­ბენ, არა­და, ამ ორი სა­ხელ­მწი­ფოს გვერ­დის ავ­ლით, ფი­ზი­კუ­რად წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია აფხა­ზი ახალ­გაზ­რდე­ბის თუნ­დაც ტრან­სპორ­ტი­რე­ბა: ის დიპ­ლო­მა­ტე­ბი მათ გა­ნათ­ლე­ბის მი­სა­ღე­ბად ვერც წა­იყ­ვა­ნენ, რად­გან ევ­რო­პის რო­მე­ლი­მე ქა­ლაქ­ში მო­სახ­ვედ­რად, ენ­გურს გაღ­მა, სა­ქარ­თვე­ლოს თუ არა, რუ­სე­თის ტე­რი­ტო­რია მა­ინც, ანუ - სო­ჭის აე­რო­პორ­ტი უნდა გა­ი­რონ... და­სავ­ლეთს უნდა, გა­მო­ნა­ხოს სა­ერ­თო ენა რუ­სეთ­თან, ერ­თი­ან გე­ო­პო­ლი­ტი­კურ სივ­რცე­ში მო­აქ­ცი­ოს და ამას უფრო ღრმა მი­ზე­ზე­ბი აქვს. წინა აზი­ა­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი პრო­ცე­სე­ბი, შე­საძ­ლოა, დიდ ის­ლა­მის­ტურ რე­ვო­ლუ­ცი­ა­ში გა­და­ი­ზარ­დოს და ჩვენს მო­სა­ზღვრე ქვეყ­ნებ­ში ისე­თი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბე­ბი შე­იქ­მნას, რომ­ლე­ბიც და­სავ­ლეთ­ზე ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი არ იქ­ნე­ბი­ან.

- ამ არა­სა­სურ­ველ შე­დეგს უფრთხის და­სავ­ლე­თი?

- დიახ და ყვე­ლა­ნა­ი­რად ცდი­ლობს, რუ­სე­თი თა­ვის სივ­რცე­ში მო­აქ­ცი­ოს, ოღონდ რუ­სე­თის დღე­ვან­დე­ლი მმარ­თვე­ლო­ბის ფორ­მა მის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია და ნა­თე­ლია, რომ ეს გეგ­მე­ბი კონ­კრე­ტუ­ლად, რუ­სე­თის დღე­ვან­დე­ლი მმარ­თვე­ლო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ არის მი­მარ­თუ­ლი... ასე რომ, ის, რა­საც ახლა და­სავ­ლე­თი თუნ­დაც სა­ქარ­თვე­ლოს კონ­ფლიქ­ტის ზო­ნა­ში აკე­თებს, რუ­სე­თის მმარ­თვე­ლო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ მი­მარ­თუ­ლი გეგ­მის ნა­წი­ლია.

- რა­ტომ არ აქ­ტი­უ­რო­ბენ ევ­რო­პე­ლი დიპ­ლო­მა­ტე­ბი ცხინ­ვა­ლის რე­გი­ონ­ში?

- იქ სხვა­ნა­ი­რი სი­ტუ­ა­ცი­აა. რუ­სებს არც ენაღ­ვლე­ბათ, ოსე­ბი სა­ერ­თოდ ცხოვ­რო­ბენ თუ - არა. ის არის რუ­სე­თის ერთი "სამ­ხედ­რო ფლო­ტი", სა­დაც ავი­ა­ცი­აც კი აქვთ... აფხა­ზე­თის მი­მართ კი ეკო­ნო­მი­კუ­რი ინ­ტე­რე­სე­ბიც აქვთ და, გარ­და ამი­სა, მისი სა­შუ­ა­ლე­ბით, წინა აზი­ას­თან და­კავ­ში­რე­ბაც შე­საძ­ლე­ბე­ლია. თა­ნაც, ევ­რო­პე­ლი დიპ­ლო­მა­ტე­ბი კარ­გად არი­ან ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლი აფხა­ზე­თის რე­გი­ონ­ში შექ­მნი­ლი ვი­თა­რე­ბის შე­სა­ხებ, ასე­ვე კარ­გად არი­ან ჩა­ხე­დუ­ლი რუ­სებ­სა და აფხა­ზებს შო­რის არ­სე­ბულ ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში და ამი­ტო­მაც აქვთ იმე­დი, რომ რუ­სე­თის­გან ამ რე­გი­ო­ნის დის­ტან­ცი­რე­ბას შეძ­ლე­ბენ.

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)