სამხედრო მდგომარეობა 6 საათით და ძალაუფლების შენარჩუნების მიზნით: რა მოხდა სამხრეთ კორეაში? - პრეზიდენტ იუნ სუკ იოლის ფიასკო და სკანდალი ცოლის ძვირადღირებული ჩანთის გამო

სამხრეთ კორეის პრეზიდენტ იუნ სუკ იოლის მოულოდნელი მცდელობა ქვეყანაში საომარი მდგომარეობა დაემყარებინა, ექვსი საათის შემდეგ მარცხით დასრულდა: პარლამენტმა მხარი დაუჭირა სამხედრო მდგომარეობის მოხსნას, პრეზიდენტიც იძულებული გახდა უკან დაეხია.

"ეროვნულმა ასამბლეამ მოითხოვა საგანგებო მდგომარეობის გაუქმება, შესაბამისად, სამხედრო მოსამსახურეები, რომლებიც მონაწილეობდნენ საომარი მდგომარეობის გამოცხადების შემდგომ ოპერაციებში, გავიწვიეთ. ეროვნული ასამბლეის მოთხოვნის საფუძველზე საომარ მდგომარეობა მინისტრთა კაბინეტის სხდომაზე გაუქმდება“, - განაცხადა იუნ სუკ იოლმა სატელევიზიო მიმართვაში, რის შემდეგაც მინისტრთა კაბინეტი შეიკრიბა და მხარი დაუჭირა საომარი მდგომარეობის მოხსნას, - იტყობინება ადგილობრივი საინფორმაციო სააგენტო Yonhap. სამხედროები უკვე თავიანთ ნაწილებში დაბრუნდნენ.

ოთხშაბათ დილით პრეზიდენტის მთელი შტაბი თანამდებობიდან გადადგა. თავად პრეზიდენტს ახალი განცხადება ჯერ არ გაუკეთებია.

პრეზიდენტის ოპონენტები დემოკრატიული პარტიიდან, რომელსაც პარლამენტში უმრავლესობა ჰყავს, განაცხადეს, რომ თუ ის თავად არ გადადგება, იმპიჩმენტის პროცედურას დაიწყებენ.

3 დეკემბრის მიმართვაში, პრეზიდენტმა საომარი მდგომარეობა "კომუნისტური ძალებისგან" კონსტიტუციური წესრიგის და ჩრდილოეთ კორეის მიერ წარმოქმნილი საფრთხეებისგან დასაცავად აუცილებელ ღონისძიებად გამოაცხადა.

პრეზიდენტის თქმით, საფრთხე მოდიოდა, როგორც ჩრდილოეთ კორეიდან, ასევე ადგილობრივი "ანტისახელმწიფოებრივი ელემენტებიდან“, რომლებიც უნდა აღმოიფხვრას.

სატელევიზიო არხის YTN ვებსაიტმა გამოაქვეყნა პრეზიდენტის ერისადმი მიმართვის ტექსტი, რომელშიც ის ოპოზიციას სახელმწიფო მუშაობის პარალიზებაში ადანაშაულებდა, სამთავრობო ფიგურებისა და ოფიციალური პირების იმპიჩმენტის მცდელობით. მისი თქმით, ახალი მთავრობის მუშაობის დაწყებიდან (არჩევნები მიმდინარე წლის გაზაფხულზე გაიმართა) ეროვნული ასამბლეა იმპიჩმენტით დაემუქრა 22 საჯარო მოხელეს, მათ შორის რამდენიმე პროკურორს, შს მინისტრს და თავდაცვის მინისტრს.

”ეს არის აშკარა ანტისახელმწიფოებრივი აქტი, რომელიც არღვევს თავისუფალი კორეის რესპუბლიკის კონსტიტუციურ წესრიგს და ანადგურებს კონსტიტუციითა და კანონებით დადგენილ ლეგიტიმურ სახელმწიფო ინსტიტუტებს, ცდილობს სამოქალაქო ომის პროვოცირებას”, - თქვა იონ სუკ იოლმა.

"ჩვენი ეროვნული ასამბლეა კრიმინალური ჯგუფების ბუნაგად იქცა და ცდილობს ქვეყნის სასამართლო-ადმინისტრაციული სისტემის პარალიზებას და ლიბერალური დემოკრატიის სისტემის დამხობას საკანონმდებლო დიქტატურით“, - თქვა მან ერისადმი მიმართვაში.

საომარი მდგომარეობის შემოღებას არც მმართველი პარტია და არც ოპოზიცია არ ეთანხმებოდნენ. სამხრეთ კორეის დემოკრატიული პარტიის ლიდერმა, რომელსაც აქვს უმრავლესობა პარლამენტში, ლი ჯაე-მიუნგმა მას არაკონსტიტუციური უწოდა, პრეზიდენტის პარტიის "ხალხის ძალაუფლების" ხელმძღვანელმა, ჰან დონ-ჰუნმა კი უკანონო უწოდა და ხალხს მის დაბლოკვას დაჰპირდა.

გენერალ პარკ აჰნ-სოს ბრძანებულებით, რომელიც პასუხისმგებელი იყო საომარი მდგომარეობის აღსრულებაზე, აკრძალული იყო ყველა პოლიტიკური აქტივობა, მათ შორის პარლამენტის, ადგილობრივი საბჭოების, პოლიტიკური პარტიებისა და ასოციაციების მუშაობა, ასევე მიტინგები, დემონსტრაციები და გაფიცვები.

განკარგულების თანახმად, მედია მოექცა სამხედრო სარდლობის კონტროლს ქვეშ და, შესაბამისად, აიკრძალა "ყალბი ამბების გავრცელება, საზოგადოებრივი აზრის მანიპულირება და ცრუ პროპაგანდა“. განკარგულების დამრღვევებს ემუქრებოდნენ ორდერის გარეშე ჩხრეკით, დაკავებით და დასჯით.

ბოლოს საომარი მდგომარეობა სამხრეთ კორეაში 1979 წელს დაწესდა მაშინდელი დიქტატორის პარკ ჩუნგ-ჰის მკვლელობის შემდეგ.

• რა ხდებოდა პარლამენტთან?

მას შემდეგ, რაც სამხრეთ კორეის პრეზიდენტმა საომარი მდგომარეობის შემოღება გამოაცხადა, ხალხმა შეკრება ქვეყნის ეროვნული ასამბლეის შენობასთან დაიწყო. შენობის შესასვლელთან პოლიციელები განლაგდნენ. შენობის თავზე კი სამხედრო ვერტმფრენები გამოჩნდნენ.

დემოკრატიული პარტიის ლიდერმა ყველა წევრს პარლამენტში შეკრებისკენ მოუწოდა.

მისი განცხადებით, როგორც ასამბლეის სპიკერი ვუ ვონ-სიკი მივიდოდა ეროვნულ ასამბლეაში, შედგებოდა კენჭისყრა საომარი მდგომარეობის გაუქმებაზე.

იმავდროულად, სამხრეთ კორეის საინფორმაციო სააგენტო Yonhap-მა აჩვენა პირდაპირი კადრები, თუ როგორ იკრიბებოდა ხალხი თანდათანობით პარლამენტის გარშემო, მაგრამ შენობაში უშვებდნენ მხოლოდ ეროვნული ასამბლეის წევრებს, სხვა თანამშრომლებსა და ჟურნალისტებს.

კენჭისყრის შედეგად, 300-დან 190-მა დეპუტატმა (მათ ვინც შეძლო სხდომათა დარბაზში შესვლა) მხარი დაუჭირა საომარი მდგომარეობის მოხსნის გადაწყვეტილებას.

სამხედროებმა, რომლებიც ასევე ცდილობდნენ ეროვნული ასამბლეის შენობაში შესვლას (მედია წერდა, რომ ზოგიერთმა ეს მოახერხა), გავრცელებული ინფორმაციით, კენჭისყრის შემდეგ დაიწყეს ტერიტორიის დატოვება.

BBC-ის სეულის კორესპონდენტი ჯეიკ კვონის ცნობით, მომიტინგეები პარლამენტის შენობის წინ სკანდირებდნენ "არა საომარი მდგომარეობას“, "მოდით, დავამხოთ დიქტატურა“ და "გააღეთ კარიბჭე“.

ასევე დაფიქსირდა შეტაკებები პოლიციასა და აქციის მონაწილეებს შორის პარლამენტის შენობის მთავარ შესასვლელთან.

The New York Times-მა იტყობინება, რომ ეროვნული ასამბლეის წინ ხალხმრავლობა ღამით გაიზარდა და პრეზიდენტის გადადგომის მოწოდებები გახშირდა.

პრეზიდენტის მიერ საომარი მდგომარეობის მოხსნაზე თანხმობის ამბავს პარლამენტთან შეკრებილები სიხარულით შეხვდნენ.

• "ჯარმა უნდა მოგვისმინოს ჩვენ და არა პრეზიდენტს"

იშვიათად ხდება ინტერვიუს ჩაწერა დეპუტატთან დილის 2 საათზე, მაგრამ BBC World Service Newshour-ის კორესპონდენტმა ტიმ ფრანკსმა ეს გააკეთა.

ის დაუკავშირდა ჰონგ კი ვონს, სამხრეთ კორეის ეროვნული ასამბლეის წევრს დემოკრატიული პარტიიდან, რომელმაც თქვა, რომ ეძინა, როდესაც პრეზიდენტმა გვიან ღამით საომარი მდგომარეობა გამოაცხადა:

"ცოლმა გამაღვიძა, რათა ეს ამბავი ეთქვა, თავიდან ვერ დავიჯერე, მაგრამ შემდეგ პარლამენტში წავედი. რომ მივედი, პოლიციას უკვე გადაკეტილი ჰქონდა შესასვლელი".

მან იქ შეკრებილ მომიტინგეებს უთხრა, ვინ იყო და ისინი ღობის გადალახვაში დაეხმარნენ.

მისი თქმით, სხდომათა დარბაზში ერთიანობა სუფევდა და საპრეზიდენტო პარტიის წევრებიც კი ვერ იჯერებდნენ, რაც ხდებოდა.

”დემოკრატია აქ ძლიერია... ჯარმა უნდა მოგვისმინოს ჩვენ, კონსტიტუციას და არა პრეზიდენტს", - აცხადებს ის.

• პოლიტიკური კრიზისის მიზეზები

საპარლამენტო არჩევნებში, რომელიც სამხრეთ კორეაში მიმდინარე გაზაფხულზე გაიმართა, დემოკრატიულმა პარტიამ ეროვნული ასამბლეის 300 ადგილიდან 192 მოიპოვა.

პრეზიდენტის "სახალხო ძალაუფლების" პარტიის არჩევნებში გამანადგურებელი მარცხის შედეგად, გადადგა ამ პარტიის ლიდერი ჰან დონ-ჰუნი და ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი ჰან დეოკ-სო.

მედია წერდა, რომ გაზაფხულზე ჩატარებული არჩევნები შეიძლება განიხილებოდეს, როგორც შუალედური რეფერენდუმი პრეზიდენტ იუნ სუკ-იოლისადმი ნდობის საკითხზე, რომელსაც ჯერ კიდევ დარჩა ხელისუფლებაში ყოფნის სამი წელი.

შედეგად, არჩევნების შემდეგ, დემოკრატიულმა პარტიამ დაადანაშაულა იუნის ადმინისტრაცია არაკომპეტენტურობაში, ხოლო კორეის ინოვაციების პარტიის ხელმძღვანელმა და იუსტიციის ყოფილმა მინისტრმა ჩო გუკმა პირობა დადო, რომ პრეზიდენტი "ჯერ კოჭლ იხვად, შემდეგ კი მკვდრად გადაიქცეოდა” თავის მხრივ, პრეზიდენტი პარლამენტს ადანაშაულებს, რომ არ აძლევს მას თავისი ინიციატივების განხორციელების საშუალებას.

BBC-ის სეულის კორესპონდენტი ჯეიკ კვონი იხსენებს, რომ პრეზიდენტმა ვერ მიიღო ის კანონები, რაც მას სურდა, სამაგიეროდ მას ოპოზიციის მიერ მიღებულ ნებისმიერ კანონს ვეტოს ადებდა.

იუნის მეუღლე კიმ გან ჰი 2023 წელს სკანდალში გაეხვა მას მერე, რაც საზოგადოებაში ძვირადღირებული Dior-ის ჩანთით გამოჩნდა, რომელიც მას, სავარაუდოდ, აჩუქეს, თუმცა კანონი უკრძალავს პოლიტიკოსებსა და მათ მეუღლეებს ძვირადღირებული საჩუქრების მიღებას. იუნს ცოლის ჩანთის გამო ბოდიშის მოხდა მოუწია. წყარო