სი­ახ­ლე არ არის, რომ თამ­ბა­ქო დიდ ზი­ანს აყე­ნებს ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზმს და სე­რი­ო­ზულ საფრ­თხეს უქ­მნის მის ჯან­მრთე­ლო­ბას. კონ­კრე­ტუ­ლად რა და­ა­ვა­დე­ბებს იწ­ვევს მწე­ვე­ლის ორ­გა­ნიზ­მში თამ­ბა­ქოს აქ­ტი­უ­რი მოხ­მა­რე­ბა, რამ­დე­ნი ადა­მი­ა­ნი იღუ­პე­ბა სა­სუნ­თქი სის­ტე­მის და­ა­ვა­დე­ბე­ბით მსოფ­ლი­ო­ში, რა გავ­ლე­ნას ახ­დენს ჯან­მრთე­ლო­ბა­ზე ე.წ. აი­ქო­სი და არის თუ არა ის ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი სი­გა­რე­ტის ჩა­ნაც­ვლე­ბის ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა?

რა­შია ზო­გა­დად ამ ყვე­ლაფ­რი­დან გა­მო­სა­ვა­ლი, ამ თე­მა­ზე გვე­სა­უბ­რე­ბა ფთი­ზი­ატ­რი, პულ­მო­ნო­ლო­გი, პრო­ფე­სო­რი კახა ვა­ჭა­რა­ძე.

- სა­სუნ­თქი სის­ტე­მის და­ა­ვა­დე­ბე­ბი მსოფ­ლი­ო­ში ლი­დერ პო­ზი­ცი­ას იკა­ვებს. სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბის კუ­თხით პირ­ველ ათე­ულ­შია ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა: ფილ­ტვის კიბო, ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზი, პნევ­მო­ნია, ბრონ­ქო ექ­ტა­ზი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბა, ფილ­ტვე­ბის იდი­ო­პა­თი­უ­რი ფიბ­რო­ზი, ფქო­დი (ფილ­ტვე­ბის ქრო­ნი­კუ­ლი ობსტრუქ­ცი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა), ხოლო ამ ჩა­მო­ნათ­ვალ­ში მე­სა­მე ად­გილ­ზეა ფქო­დი და სტა­ტის­ტი­კუ­რად 3-დან 5 მი­ლი­ო­ნამ­დე ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლეს იწი­რავს. სამ­წუ­ხა­როდ, ეს გლო­ბა­ლუ­რი პრობ­ლე­მაა და მუდ­მი­ვად მზარ­დი. ამას თუ და­ვუ­მა­ტებთ ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზით გა­მოწ­ვე­ულ სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბას, მი­ლი­ონ ნა­ხევ­რი­დან 2 მი­ლი­ონ-ნა­ხევ­რამ­დე პნევ­მო­ნი­ას, ფილ­ტვის კი­ბოს და ფილ­ტვე­ბის იდე­ო­პა­თი­ურ ფიბ­როზს, სა­დაც სი­ცო­ცხლის ხან­გრძლი­ვო­ბა, რო­გორც ფილ­ტვის კი­ბოს დროს, 1-დან 5 წელს არ აღე­მა­ტე­ბა, საკ­მა­ოდ მძი­მე სუ­რა­თი იქ­მნე­ბა. კონ­კრე­ტუ­ლად ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზით სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა, ინ­ფექ­ცი­ურ და­ა­ვა­დე­ბებს შო­რის, პირ­ველ ად­გილ­ზეა, ხოლო არა­ინ­ფექ­ცი­ურ და ინ­ფექ­ცი­ურ და­ა­ვა­დე­ბებს შო­რის, ევ­რო­კავ­ში­რის ქვეყ­ნებ­ში მე-6-მე-7 ად­გი­ლი უკა­ვია. ჯამ­ში კი მსოფ­ლიო მო­სახ­ლე­ო­ბას ეს და­ა­ვა­დე­ბე­ბი დღეს მძი­მე ტვირ­თად აწევს.

- ამ ყვე­ლა­ფერს არა­ერ­თი მი­ზე­ზი აქვს, მაგ­რამ ცნო­ბი­ლია, რომ მათი მაპ­რო­ვო­ცი­რე­ბე­ლი და ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ფაქ­ტო­რი - თამ­ბა­ქოს მოხ­მა­რე­ბაა...

- დიახ. მსოფ­ლი­ო­ში ყო­ვე­ლი მერ­ვე-მე­ა­თე მო­ქა­ლა­ქე მწე­ვე­ლია. სამ­წუ­ხა­როდ ამ კუ­თხით სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­პა­ში ერთ-ერთი ლი­დე­რი პო­ზი­ცია უკა­ვია. სა­სუნ­თქი სის­ტე­მის და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა მსოფ­ლი­ო­ში ტო­ტა­ლუ­რად 6-დან 8%-მდეა. მერე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ ამ და­ა­ვა­დე­ბას­თან ბრძო­ლა­ში უზარ­მა­ზა­რი ფი­ნან­სე­ბი იხარ­ჯე­ბა - აშშ-სა და ევ­რო­პა­ში და­ახ­ლო­ე­ბით 30-32 მი­ლი­არდ დო­ლა­რამ­დე. თუმ­ცა შე­დე­გი ნაკ­ლებ კე­თილ­სა­ი­მე­დოა. გა­წე­უ­ლი თან­ხე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 50-56% ფილ­ტვე­ბის ქრო­ნი­კულ ობსტრუქ­ცი­ულ და­ა­ვა­დე­ბა­ზეა. პა­ცი­ენ­ტე­ბი ძა­ლი­ან მძი­მე მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბით - სუნ­თქვის ქრო­ნი­კუ­ლი უკ­მა­რი­სო­ბით იღუ­პე­ბი­ან. და­ა­ვა­დე­ბის ერთ-ერთი მი­ზე­ზი მწე­ვე­ლებ­ში ფილ­ტვე­ბის ობსტრუქ­ცი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა. ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბის 80% მწე­ვე­ლია. თამ­ბა­ქო უშუ­ა­ლოდ სა­სუნ­თქ გზებ­ში ხვდე­ბა და აა­ნა­გუ­რებს მთელ სის­ტე­მას.

- თამ­ბა­ქოს მწე­ვე­ლე­ბი ხში­რად ამ­ბო­ბენ, რომ ისი­ნი ზი­ანს აყე­ნე­ბენ თა­ვის ორ­გა­ნიზმს და არა სხვებს...

- რე­ა­ლუ­რად კი ასეა - მო­წე­უ­ლი თამ­ბა­ქოს მიერ გა­მო­ყო­ფი­ლი მავ­ნე ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბი 25% ქრე­ბა, 25% ორ­გა­ნიზ­მში რჩე­ბა და 50% გა­რეთ გა­მო­ი­ყო­ფა. მწვე­ლი ზი­ანს აყე­ნებს არა მარ­ტო სა­კუ­თარ თავს, არა­მედ გარ­შე­მო მყო­ფებს. ესე­ნი არი­ან ოჯა­ხის წევ­რე­ბი, თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც პა­სი­უ­რი მწვე­ლე­ბი ხდე­ბი­ან. პა­სი­ურ მწე­ვე­ლად ის პი­როვ­ნე­ბა ით­ვლე­ბა, რო­მე­ლიც არ ეწე­ვა, მაგ­რამ მე­ო­რა­დი ბო­ლით ზი­ან­დე­ბა.

- მო­წე­ვას ადა­მი­ა­ნი ძი­რი­თა­დად თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბის ასაკ­ში იწყე­ბენ. რა ხდე­ბა იმ დროს 12-13 წლის ახალ­გაზ­რდის ორ­გა­ნიზ­მში?

- ფილ­ტვე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა და ფუნ­ქცი­ო­ნა­ლუ­რი ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა 30 წლის ასაკ­ში სრულ­დე­ბა. ამ დროს მწე­ვე­ლო­ბა მარ­თლაც 12-13 წლის ასაკ­ში იწყე­ბა. ეს კა­ტას­ტრო­ფაა, რად­გან ფილ­ტვებს გაძ­ლი­ე­რე­ბი­სა და ფუნ­ქცი­ო­ნა­ლუ­რი ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის პე­რი­ოდ­ში ფეს­ვებს ვუჭ­რით. თამ­ბა­ქოს მოხ­მა­რე­ბით ადა­მი­ა­ნი ფაქ­ტობ­რი­ვად მზად­დე­ბა მძი­მე და ხან­გრძლი­ვი მკურ­ნა­ლო­ბის­თვის, რო­გორც ფი­ნან­სუ­რი თვალ­საზ­რი­სით, ამას­თან ინ­ვა­ლიდ­დე­ბი­ან კი­დეც. არ­სე­ბობს კვლე­ვა, რო­მე­ლიც რამ­დე­ნი­მე ასე­ულ პა­ცი­ენტზე ჩა­ა­ტა­რეს, რომ­ლე­ბიც ფქო­დი­თა და ფილ­ტვის კი­ბო­თი იყ­ვნენ და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი. აღ­მოჩ­ნდა, რომ ფილ­ტვის კი­ბო­თი და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბი სო­ცი­უმ­ში უფრო აქ­ტი­უ­რე­ბი არი­ან, ვიდ­რე ფქო­დით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლე­ბი. ვი­ნა­ი­დან ფქო­დის შემ­თხვე­ვებ­ში პა­ცი­ენ­ტე­ბი ვერც მოძ­რა­ო­ბენ, ისი­ნი მი­ჯაჭ­ვუ­ლე­ბი არი­ან სტა­ტი­კურ მდგო­მა­რე­ო­ბას, ვი­ნა­ი­დან ეწყე­ბათ მძი­მე ქო­ში­ნი, ხოლო მათი შემ­დგო­მი ეტა­პი ჟანგბად და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაა. შემ­დეგ არის უკვე ინ­ტენ­სი­უ­რი თე­რა­პი­ის პა­ლა­ტა, რე­ა­ნი­მა­ცია, მარ­თვი­თი სუნ­თქვა და შემ­დე­გი გა­მო­სა­ვა­ლი კი უკვე გარ­დაც­ვა­ლე­ბა.

- მწე­ვე­ლე­ბის რი­ცხვი გან­ვი­თა­რე­ბად ქვეყ­ნებ­ში სხვაა და გან­ვი­თა­რე­ბულ­ში - სხვა?

- გან­ვი­თა­რე­ბად ქვეყ­ნებ­ში მწე­ვე­ლე­ბის რი­ცხვი 80%-ია, გან­ვი­თა­რე­ბულ­ში - 20%. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე - სად ჯო­ბია ყოფ­ნა?! რო­დე­საც გეზი ევ­რო­პის­კენ გვაქვს აღე­ბუ­ლი, ცხა­დია, წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბის მა­გა­ლი­თის გა­ზი­ა­რე­ბაა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი. ამას­თან, წამ­ყვან ქვეყ­ნებ­ში მწე­ვე­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა მცირ­დე­ბა. ყვე­ლა წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ქვეყ­ნის კუ­რორ­ტი, მა­ში­ნაა მიმ­ზიდ­ვე­ლი, სა­დაც მო­სახ­ლე­ო­ბა არამ­წე­ვე­ლია და ელექტრო­მო­ბი­ლე­ბია გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი... ჩვენ­თან სა­სუნ­თქი გზე­ბის და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გავ­რცე­ლე­ბა­ში დიდი როლი გა­მო­ნა­ბოლ­ქვმაც ითა­მა­შა. უხა­რის­ხო საწ­ვა­ვის შე­დე­გად გა­მო­ი­ყო­ფა მძი­მე მე­ტა­ლე­ბი, კან­ცე­რო­გე­ნე­ბი, სხვა­დას­ხვა მი­ნა­რე­ვე­ბი და ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მში სწო­რედ ის ილე­ქე­ბა. სა­სუნ­თქი სის­ტე­მა კი საკ­მა­ოდ ფა­ფუ­კია...ჩვე­ნი სა­სუნ­თქ სის­ტე­მას, კვე­ბი­სა და სას­მე­ლის გა­რე­შე შე­უძ­ლია რამ­დე­ნი­მე კვი­რა გაძ­ლოს, სოლო სუნ­თქვის გა­რე­შე 5 წუთ­ზე მეტს ვერ გაძ­ლებს.

- მწე­ვე­ლე­ბი ბოლო დროს თამ­ბა­ოს ე.წ. აი­ქოსს ანაც­ვლე­ბენ. რა რის­კებს შე­ი­ცავს ის?

- მწე­ვე­ლო­ბის დროს ორ­გა­ნიზ­მში შე­დის 8000-მდე უცხო ნივ­თი­ე­რე­ბა. აქე­დან 800 კან­ცე­რო­გე­ნია, სიმ­სივ­ნის გა­მომ­წვე­ვი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბი. ამი­ტომ, თამ­ბა­ქოს მწარ­მო­ებ­ლებ­მა იგ­რძნეს საფრ­თხე და გა­და­წყვი­ტეს ტაქ­ტი­კა შე­ეც­ვა­ლათ, შე­ი­ნიღბნენ რო­გორც თამ­ბა­ქოს ჩამ­ნაც­ვლე­ბე­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის შემ­ქმნე­ლე­ბი. და­ი­წყეს ახა­ლი ორი­გი­ნა­ლუ­რი მო­წყო­ბი­ლო­ბე­ბის გა­მოშ­ვე­ბა, რო­მელ­მაც ახალ­გაზ­რდებ­ში მყი­სი­ე­რი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა ნახა. თან გა­კეთ­და ცრუ რეკ­ლა­მა, რომ ეს სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი უსაფრ­თხოა. სა­ბო­ლო­ოდ მათი მავ­ნებ­ლო­ბა ბო­ლომ­დე შეს­წავ­ლი­ლი არ არის, თუმ­ცა ამ მო­წყო­ბი­ლო­ბე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა ტრენ­დუ­ლი გახ­და. მინ­და, ხაზი გა­ვუს­ვა ამ მავ­ნე ჩვე­ვას გან­სა­კუთ­რე­ბით ქალ­ბა­ტო­ნებ­შიც. ქა­ლის სა­სუნ­თქი სის­ტე­მა გა­ცი­ლე­ბით უფრო სუს­ტია, ვიდ­რე მა­მა­კა­ცის. ამი­ტო­მაც უფრო იო­ლად ზი­ან­დე­ბა. ფქო­დის და­ა­ვა­დე­ბებ­მა მო­ი­მა­ტა წამ­ყვან ევ­რო­პულ ქვეყ­ნებ­ში, ქა­ლებ­ში, გან­ვი­თა­რე­ბად ქვეყ­ნებ­ზე აღარ არის ლა­პა­რა­კი. ამ­დე­ნად, ქა­ლე­ბის მწე­ვე­ლე­ო­ბა გა­უ­თა­ნას­წორ­და მა­მა­კა­ცე­ბის დო­ნეს.

- ფილ­ტვის მდგო­მა­რე­ო­ბის შე­სა­ხებ რა კვლე­ვა გვაძ­ლევს მნიშ­ვნე­ლო­ვან ინ­ფორ­მა­ცი­ას?

- თუ მწე­ვე­ლე­ბი ჩა­ი­ტა­რე­ბენ ისეთ კვლე­ვას, რო­გო­რი­ცაა სპი­რო­მეტ­რია, და­ვად­გენთ, რომ ფილ­ტვის ასა­კი გა­ცი­ლე­ბით უფრო დი­დია, ვიდ­რე ადა­მი­ა­ნის ბი­ო­ლო­გი­უ­რი ასა­კი. თუ მწე­ვე­ლი 50 წლი­საა, სპი­რო­მეტ­რი­ის კვლე­ვით მისი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 70 წლის იქ­ნე­ბა.

- ეს კვლე­ვა რამ­დე­ნად ხელ­მი­საწ­ვდო­მია?

- ფა­სი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნის­თვის ხელ­მი­საწ­ვდო­მია. ამას­თან, ის რუ­ტი­ნუ­ლი კვლე­ვა უნდა იყოს, რო­გო­რიც სის­ხლის სა­ერ­თო ანა­ლი­ზია. მწე­ველ ასეთ ადა­მი­ა­ნებ­ში ორი ფაქ­ტო­რი თა­მა­შობს დიდ როლს. ერთი - რა­დი­ო­ლო­გი­უ­რი, გულ-მკერ­დის რენტგე­ნოგ­რა­ფია, კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ტო­მოგ­რა­ფია, მაგ­რამ ფილ­ტვე­ბის ობსტრუქ­ცი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის დი­აგ­ნოს­ტი­კა­ში გა­დამ­წვე­ტი როლი მა­ინც სპი­რო­მეტ­რი­ულ კვლე­ვას ენი­ჭე­ბა. ფქო­დი და ფილ­ტვე­ბის იდი­ო­პა­თი­უ­რი ფიბ­რო­ზი - ეს უმ­ძი­მე­სი რა­მაა.

- მო­სახ­ლე­ო­ბამ "კო­ვიდ 19"-თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას კარ­გად გა­ი­გო სა­სუნ­თქი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სირ­თუ­ლე­ე­ბის შე­სა­ხებ...

- კი. სა­ქარ­თვე­ლო­ში 17.000 მო­ქა­ლა­ქე კო­ვი­დით და­ი­ღუ­პა, ხოლო მსოფ­ლი­ო­ში - 7 მი­ლი­ო­ნი ადა­მი­ა­ნი. ის ფაქ­ტი, რომ მწვე­ლებს კო­ვი­დი არ ემარ­თე­ბათ, მითი იყო. მით უმე­ტეს, რომ ყვე­ლა ორ­გა­ნო, რო­მე­ლიც ჩვენს ორ­გა­ნიზ­მშია, ვირუ­სე­ბი­სა და ბაქ­ტე­რი­ე­ბის­თვის სა­მიზ­ნე გახ­ლავთ. ხში­რად ის­მის ჩვე­ნი ჯი­უ­ტი და ურ­წმუ­ნო პა­ცი­ენ­ტე­ბის­გან, რომ არი­ან ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც არ ეწე­ვი­ან, მაგ­რამ მა­ინც აქვთ ეს და­ა­ვა­დე­ბე­ბი. ფილ­ტვე­ბის ქრო­ნი­კუ­ლი ობსტრუქ­ცი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა მა­გა­ლი­თად, შეფმ­ზა­რე­უ­ლე­ბის პრო­ფე­სი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა. ამ დროს ხდე­ბა ტრა­ე­ქო ბრონ­ქი­ა­ლუ­რი გზით ამა თუ იმ და­ა­ვა­დე­ბის გავ­რცე­ლე­ბა. სხვა­დას­ხვა უჯრე­დი გა­მო­ყოფს ლორ­წოს...მოკ­ლედ, მა­ინც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია უარი ვთქვათ თამ­ბა­ქო­ზე და მის შემ­ცვლე­ლებ­ზე.

ეს ახალ­გაზ­რდებ­საც უნდა შე­ვაგ­ნე­ბი­ნოთ და ისიც ავუხ­ნათ, რომ თამ­ბა­ქოს შემ­ცვლე­ლებს არა­ნაკ­ლე­ბი ზი­ა­ნი მო­აქვთ. ვი­საც ჰგო­ნია, რომ ეს გარ­და­მა­ვა­ლი ეტა­პი იქ­ნე­ბა და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით სი­გა­რე­ტის მო­წე­ვას თავს და­ა­ნე­ბებს, სცდე­ბა, რად­გან ეს მი­თია... თამ­ბა­ქო და მისი შემ­ცვლე­ლი ამას­თან ძა­ლი­ან დიდ წნე­ხად აწევს სა­ხელ­მწი­ფოს და თი­თო­ე­ულ ოჯახს. სა­შუ­ა­ლოდ მწვე­ლი თვე­ში 300-დან 500 ლა­რამ­დე ხარ­ჯავს, რაც ფი­ნან­სუ­რი თვალ­საზ­რი­სით უმ­ძი­მე­სი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლია. მსოფ­ლიო ჯან­დაც­ვის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის რე­კო­მენ­და­ცი­ით თამ­ბა­ქო მიჩ­ნე­უ­ლია ერთ-ერთ სა­სიკ­ვდი­ლო პრო­დუქ­ტად, რო­მელ­საც ადა­მი­ა­ნე­ბი ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბით ყი­დუ­ლო­ბენ. ეს სამ­წუ­ხა­რო რე­ა­ლო­ბაა.

- ფაქ­ტია, რომ თამ­ბა­ქო ცუ­დია, მის­გან თა­ვის დახ­სნა ურ­თუ­ლე­სი რამ... სა­პი­რის­პი­როდ რას ვუ­ნაც­ვლებთ, რას ვთა­ვა­ზობთ?

- თამ­ბა­ქოს მომ­ხმა­რებ­ლე­ბი ნარ­კო­ტი­კუ­ლი ნივ­თი­ე­რე­ბის მომ­ხმა­რებ­ლე­ბად ით­ვლე­ბი­ან. თამ­ბა­ქო­ში და იმ ელექტრო­ნულ მო­სა­წევ მო­წყო­ბი­ლო­ბებ­ში ნარ­კო­ტი­კი ოფი­ცი­ა­ლუ­რად შე­დის. იმა­ვე „აი­ქოს­ში“ თამ­ბა­ქოს მცი­რე პრო­ცენ­ტია. სა­ერ­თოდ კი ნი­კო­ტინს და სხვა ნივ­თი­ე­რე­ბებს შე­ი­ცავს, მათ შო­რი­საა - კუპ­რი. 200-მდე, რო­მე­ლიც კან­ცე­რო­გე­ნია და ეს მი­ნა­რე­ვე­ბი იწ­ვევს სწო­რედ მიჩ­ვე­ვას. მოქ­მე­დე­ბა კი ისე­თი აქვს, რო­გორც ნარ­კო­ტი­კე­ბის მი­ღე­ბის დროს, ხოლო და­ნე­ბე­ბის დროს ჩნდე­ბა ას­პი­ნე­ზის სინ­დრო­მი. ეს ზუს­ტად ისაა, რაც ნარ­კო­ტი­კე­ბის­თვის თა­ვის და­ნე­ბე­ბის დროს ხდე­ბა. გა­მო­სა­ვა­ლი რა­ში­აო, მკი­თხეთ.

მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, საკ­მა­ოდ მრა­ვალ­რი­ცხო­ვა­ნი პა­ცი­ენ­ტე­ბი გვყავს, მე­დი­კო­სე­ბი დიდ დროს ვუთ­მობთ მათ­თან ფსი­ქო­ლო­გი­ურ სა­უ­ბარს. გა­ნათ­ლე­ბას დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა ენი­ჭე­ბა იმა­ში, რომ პა­ცი­ენ­ტმა თვი­თონ შე­იგ­ნოს ამ ყე­ლაფ­რის მავ­ნებ­ლო­ბის შე­სა­ხებ. რაც შე­ე­ხე­ბა მი­თებს, რომ ფილ­ტვის და­ა­ვა­დე­ბე­ბი არამ­წე­ველ­საც ემარ­თე­ბათ, კი ემარ­თე­ბათ, მაგ­რამ მათ შო­რის ძა­ლი­ან დი­დია პრო­ცენ­ტუ­ლი შე­ფარ­დე­ბა. ერთ არამ­წე­ველ­ზე ასე­უ­ლო­ბით და ათასე­უ­ლო­ბით მწე­ვე­ლი მო­დის. სტა­ტის­ტი­კა­ში ასეა. ამი­ტომ გა­მო­სა­ვა­ლი ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სია. პა­ცი­ენ­ტე­ბი, რომ­ლებ­საც ვაფრ­თხი­ლებთ, არ მო­წი­ონ, ხოლო შემ­დეგ უვი­თარ­დე­ბათ მი­ო­კარ­დი­უ­მის ინ­ფარ­ქტი, ან ინ­სულ­ტი, ამ შემ­თხვე­ვა­ში, თამ­ბა­ქოს მო­წე­ვას მე­ო­რე დღეს­ვე თავს ანე­ბე­ბენ.

გა­მო­დის, შე­საძ­ლე­ბე­ლი ყო­ფი­ლა, ხომ? წყვე­ტენ თამ­ბა­ქოს მოხ­მა­რე­ბას, მაგ­რამ უკვე დაგ­ვი­ა­ნე­ბუ­ლია, მათ ორ­გა­ნო­ე­ბი და­ი­ზი­ა­ნეს. ყვე­ლა­ზე მთა­ვა­რია უპირ­ვე­ლე­სად თამ­ბა­ქოს­თვის თა­ვის და­ნე­ბე­ბა, ექიმ­თან მუდ­მი­ვი მო­ნი­ტო­რინ­გი და ვი­ზი­ტი, ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წესი, აქ­ტი­უ­რი ცხოვ­რე­ბის წესი, სუნ­თქვით ვარ­ჯი­შე­ბი და მაქ­სი­მა­ლუ­რად აქ­ტი­უ­რო­ბა. ობსტრუქ­ცი­ულ და­ა­ვა­დე­ბებ­ში შე­დის ას­თმაც, რი­სიც პა­ცი­ენ­ტებს ძა­ლი­ან ეში­ნი­ათ, რად­გან ჰგო­ნი­ათ, რომ ის ყვე­ლა­ზე მძი­მე და­ა­ვა­დე­ბაა, მაგ­რამ ასე არ არის. ფქო­დია შე­უქ­ცე­ვა­დი, რომ­ლის დრო­საც ლე­ტა­ლო­ბა და­ახ­ლო­ე­ბით 3-დან 5.000.000-მდე აღ­წევს. მა­შინ როცა ას­თმის დროს 500.000-დან 1 მი­ლი­ო­ნამ­დეა. ამ ყვე­ლაფ­რი­დან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­მო­სა­ვა­ლი მხო­ლოდ ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სია!