პოლიტიკა
მსოფლიო
სამართალი

9

ივლისი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

ოთხშაბათი, მთვარის მეთხუთმეტე დღე დაიწყება 22:10-ზე, მთვარე თხის რქაში გადავა 12:52-ზე – ენერგიული დღეა. ჯობია ემოციების მოთვინიერება, ვნებების აღკვეთა და თვითდისციპლინის გაძლიერება დაიწყება. მოიქეცით მშვიდად. მნიშვნელოვანი არაფერი გააკეთო. დაიწყეთ მარტივი ამოცანები, რომლებიც არ საჭიროებს ზედმეტ ძალისხმევას. ყურადღება მიაქციეთ საინტერესო იდეებს, ეს შესაძლოა სამომავლოდ გამოგადგებათ. იზრდება ტრავმებისა და ძლიერი ნერვული დაძაბულობის ალბათობა. უმჯობესია უარი თქვათ ძლიერ ჩაის, ყავასა და ალკოჰოლურ სასმელებზე. დღეს მოხმარებული პროდუქტები უნდა იყოს მაღალი ხარისხის და ახალი.
საზოგადოება
სპორტი
კულტურა/შოუბიზნესი
მოზაიკა
სამხედრო
Faceამბები
კონფლიქტები
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
"ემიგრანტული ცხოვრება დიდ სტრესს მოიცავს და კვლევებით დასტურდება, რომ ისინი ხშირად ავადობენ" - რას ჰყვება გერმანიაში მომუშავე ქართველი ფსიქიატრი და რა მიზნით შექიმნა პლატფომრა "სფიჩი"
"ემიგრანტული ცხოვრება დიდ სტრესს მოიცავს და კვლევებით დასტურდება, რომ ისინი ხშირად ავადობენ" - რას ჰყვება გერმანიაში მომუშავე ქართველი ფსიქიატრი და რა მიზნით შექიმნა პლატფომრა "სფიჩი"

"ადა­მი­ა­ნის ჯან­მრთე­ლო­ბა მენ­ტა­ლუ­რი ჯან­მრთე­ლო­ბის გა­რე­შე არ არ­სე­ბობს. ფსი­ქი­კი­სა და სხე­უ­ლის გან­ცალ­კე­ვე­ბა არ ხდე­ბა, რად­გა­ნაც ორი­ვე ერთი მთლი­ა­ნია. რო­მე­ლი­მე ერ­თის ავა­დო­ბა ავ­ტო­მა­ტუ­რად მე­ო­რის ავა­დო­ბა­საც იწ­ვევს. მა­გა­ლი­თად, გუ­ლის ინ­ფარ­ქტის შემ­დეგ პა­ცი­ენ­ტებს ხში­რად უვი­თარ­დე­ბათ აფექ­ტუ­რი დარ­ღვე­ვე­ბი და შფოთვი­თი აშ­ლი­ლო­ბე­ბი, ისე­ვე რო­გორც ფსი­ქი­ატ­რი­ულ პა­ცი­ენ­ტებ­ში ძა­ლი­ან ხში­რია გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბი. ამი­ტომ აქ­ტი­უ­რად ვთა­ნამ­შრომ­ლობთ სხვა­დას­ხვა დარ­გის სპე­ცი­ა­ლის­ტთან,“ - გვე­უბ­ნე­ბა თორ­ნი­კე გა­გო­ში­ძე - გერ­მა­ნი­ა­ში მცხოვ­რე­ბი ფსი­ქი­ატრ-ფსი­ქო­თე­რა­პევ­ტი. მან საკ­მა­ოდ რთუ­ლი გზა გან­ვლო აქამ­დე, თუმ­ცა დღეს უცხო ქვე­ყა­ნა­ში თავი წარ­მა­ტე­ბუ­ლად და­იმ­კვიდ­რა და მა­ღა­ლი კვა­ლი­ფი­კა­ცი­ის გამო მას­ზე, რო­გორც ექიმ­ზე დიდი მო­თხოვ­ნაა.

  • თორ­ნი­კე გა­გო­ში­ძე:

- ვე­რა­სო­დეს წარ­მო­ვიდ­გენ­დი, თუ ოდეს­მე ექი­მი-ფსი­ქი­ატ­რი და ფსი­ქო­თე­რა­პევ­ტი გავ­ხდე­ბო­დი, რად­გან ფსი­ქი­ატ­რია სტიგ­მა­ტი­ზე­ბუ­ლია არა მხო­ლოდ მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში, არა­მედ თა­ვად მე­დი­ცი­ნის მუ­შა­კებ­შიც. სხვა­დას­ხვა გან­ხრით მოღ­ვა­წე კო­ლე­გა­საც კი, ქარ­თველს თუ უცხო­ელს, ხში­რად ჰგო­ნია, რომ ფსი­ქი­ატ­რია მხო­ლოდ "ში­ზოფ­რე­ნი­ის“ მკურ­ნა­ლო­ბით შე­მო­ი­სა­ზღვრე­ბა. ამ სტიგ­მას უამ­რა­ვი ფაქ­ტო­რი ხელს უწყობ­და და დღე­საც უწყობს... მხო­ლოდ ერთს ვი­ტყვი: ჩემი სტუ­დენ­ტო­ბის დროს კუ­რა­ცი­ებს თბი­ლი­სის სხვა­დას­ხვა სა­ხელ­მწი­ფო კლი­ნი­კა­ში გავ­დი­ო­დით, სა­დაც ექი­მებს გა­უ­საძ­ლის, ხში­რად ან­ტი­სა­ნი­ტა­რი­ულ პი­რო­ბებ­ში უხ­დე­ბო­დათ პა­ცი­ენ­ტე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა. პა­ცი­ენ­ტებს მა­შინ მძი­მე ექ­სტრა­პი­რა­მი­დუ­ლი დარ­ღვე­ვე­ბი აღე­ნიშ­ნე­ბო­დათ, რა­საც გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბის თა­ნა­მედ­რო­ვე კლი­ნი­კებ­ში ფაქ­ტობ­რი­ვად, ვე­ღარ ნა­ხავთ.

- სტუ­დენ­ტის­თვის იმ ყვე­ლაფ­რის ხილ­ვა უსი­ა­მოვ­ნო იქ­ნე­ბო­და...

- სტუ­დენ­ტე­ბის უმე­ტე­სო­ბას სურ­ვი­ლი არ უჩ­ნდე­ბო­და, საქ­მი­ა­ნო­ბა ფსი­ქი­ატ­რი­ა­ში გა­ეგ­რძე­ლე­ბი­ნა. მეც ერთ-ერთი მათ­გა­ნი ვი­ყა­ვი... გას­ტრო­ენ­ტე­რო­ლო­გო­ბა მინ­დო­და, სა­ნამ გერ­მა­ნი­ა­ში ჩემს ლა­იფ­ცი­გელ კო­ლე­გას არ შევ­ხვდი, რო­მელ­მაც მირ­ჩია, გა­მე­კე­თე­ბი­ნა პრაქ­ტი­კა ფსი­ქი­ატ­რი­ა­ში, ჰე­სე­ნის ბუნ­დეს­ლან­დში. ეს კლი­ნი­კა სა­ოც­რად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი იყო. სტა­ცი­ო­ნა­რე­ბი უფრო სას­ტუმ­რო­ებს ჰგავ­და. პა­ცი­ენ­ტებს სა­შუ­ა­ლე­ბა ჰქონ­დათ, ღირ­სე­ულ პი­რო­ბებ­ში ემ­კურ­ნა­ლათ. ამას­თან, მათი დას­ტა­ბი­ლუ­რე­ბა საკ­მა­ოდ სწრა­ფად ხდე­ბო­და და ცხოვ­რე­ბის ხა­რის­ხიც საგ­რძნობ­ლად უმ­ჯო­ბეს­დე­ბო­და. ისი­ნი სა­კუ­თარ ოჯა­ხებს უბ­რუნ­დე­ბოდ­ნენ და თა­ვი­ანთ საქ­მი­ა­ნო­ბებს გა­ნაგ­რძობ­დნენ.

- ე.ი. იმ კლი­ნი­კა­ში და­ინ­ტე­რეს­დით თა­ნა­მედ­რო­ვე ფსი­ქი­ატ­რი­ით?

- დიახ, და­მა­ინ­ტე­რე­სა თა­ნა­მედ­რო­ვე ფსი­ქი­ატ­რი­ის ის­ტო­რი­ამ. აღ­მო­ვა­ჩი­ნე, რომ გერ­მა­ნი­ას, გერ­მა­ნელ ექი­მებ­სა და მეც­ნი­ე­რებს უდი­დე­სი წვლი­ლი მი­უ­ძღვით თა­ნა­მედ­რო­ვე ფსი­ქი­ატ­რი­ის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში. თვი­თონ სი­ტყვაც "ფსი­ქი­ატ­რია“ გერ­მა­ნელ ექიმს იო­ჰან კრის­ტი­ან რა­ილს ეკუთ­ვნის. გერ­მა­ნუ­ლი ჯან­დაც­ვა ბი­უ­ჯე­ტი­დან წლი­უ­რად მხო­ლოდ ერთი და­ა­ვა­დე­ბის, დეპ­რე­სი­ის მკურ­ნა­ლო­ბა­ში 5-დან 7 მი­ლი­არდ ევ­რომ­დე ხარ­ჯავს. ამი­ტომ ფსი­ქი­ატ­რია და ფსი­ქო­თე­რა­პია უმაღ­ლეს დო­ნე­ზეა გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი. ასეთ­მა მა­ღალ­მა სტან­დარ­ტმა ძა­ლი­ან მომ­ხიბ­ლა და გა­დავ­წყვი­ტე, გერ­მა­ნი­ა­ში მი­მე­ღო სრუ­ლად ფსი­ქი­ატ­რი­უ­ლი და ფსი­ქო­თე­რა­პი­უ­ლი გა­ნათ­ლე­ბა.

- რაც ალ­ბათ არ იყო მარ­ტი­ვი...

- ცხა­დია, როცა არა­ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რი ქვეყ­ნი­დან ხარ, გარ­და ბი­უ­როკ­რა­ტი­უ­ლი დაბ­რკო­ლე­ბე­ბი­სა, გზად მრა­ვა­ლი სხვა წი­ნა­ღო­ბა გხვდე­ბა, მათ შო­რის, საკ­მა­ოდ რთუ­ლი სა­მე­დი­ცი­ნო გა­მოც­დე­ბი. ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რი ქვეყ­ნე­ბი­დან ჩა­მო­სულ უცხო­ელ ექი­მებს გზა ძა­ლი­ან გა­მარ­ტი­ვე­ბუ­ლი აქვთ. მათ­თვის ბევ­რად იო­ლია აქ მუ­შა­ო­ბის და­წყე­ბა და კვა­ლი­ფი­ცი­რე­ბა. ქარ­თვე­ლე­ბი ალ­ბათ ყვე­ლა­ზე რთულ გზას გა­დი­ან... სა­მე­დი­ცი­ნო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ კი­დევ 7 წელი იყო სა­ჭი­რო, რომ გერ­მა­ნი­ა­ში სერ­ტი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ფსი­ქი­ატრ-ფსი­ქო­თე­რა­პევ­ტი გავმხდა­რი­ყა­ვი.

- ენის ბა­რი­ე­რი არ შე­გქმნი­ათ?

- გა­მი­მარ­თლა, რომ გერ­მა­ნუ­ლი ენა სა­ქარ­თვე­ლო­ში მქონ­და ნას­წავ­ლი. მა­მა­ჩე­მი გერ­მა­ნუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის ფანი იყო რა­მაც ჩემ­ზეც იქო­ნია გავ­ლე­ნა. მოკ­ლედ, ენის თვალ­საზ­რი­სით ბა­რი­ე­რი არ შემ­ქნია. თან ფსი­ქი­ატ­რია გერ­მა­ნუ­ლის კარგ ცოდ­ნას მო­ი­თხოვს. ამას­თან, პა­ცი­ენ­ტე­ბიც ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი კრი­ზი­სე­ბით და ის­ტო­რი­ე­ბით მო­დი­ან და ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად რომ გა­ი­გო, ენა უნდა იცო­დე. ჯამ­ში 10-წლი­ა­ნი სა­მე­დი­ცი­ნო გა­მოც­დი­ლე­ბის მან­ძილ­ზე, შე­საძ­ლებ­ლო­ბა მქონ­და, პრო­ფე­სი­უ­ლი მომ­ზა­დე­ბის ყვე­ლა ის სა­ფე­ხუ­რი გა­მევ­ლო, რო­მელ­საც გერ­მა­ნი­ის წამ­ყვან კლი­ნი­კებ­ში და­საქ­მე­ბუ­ლი ფსი­ქი­ატრ-ფსი­ქო­თე­რა­პევ­ტე­ბი გა­დი­ან.

- ამ­ჟა­მად სად მუ­შა­ობთ?

- გერ­მა­ნი­ის ერთ-ერთი წარ­მა­ტე­ბუ­ლი კლი­ნი­კე­ბის ქსე­ლის, SRH Holding-ის გა­და­უ­დე­ბე­ლი ფსი­ქი­ატ­რი­ის, ფსი­ქო­თე­რა­პი­ი­სა და გე­რონ­ტოფ­სი­ქი­ატ­რი­ის უფ­როს ექი­მად (Oberarzt). ამ პო­ზი­ცი­ა­ზე და ამ რე­გი­ონ­ში პირ­ვე­ლი ვარ იმ კუ­თხით, რომ მა­ნამ­დე არა­გერ­მა­ნელს აქ არ უმუ­შა­ვია. ამავდრო­უ­ლად ვზრუ­ნავ SRH კლი­ნი­კებ­ში და­საქ­მე­ბუ­ლი, ახალ­გაზ­რდა გერ­მა­ნე­ლი ფსი­ქი­ატ­რე­ბის და ფსი­ქო­თე­რა­პევ­ტე­ბის პრო­ფე­სი­უ­ლი კვა­ლი­ფი­კა­ცი­ის ამაღ­ლე­ბა­ზე. გარ­და გერ­მა­ნი­ი­სა, ასე­ვე არა­ბე­თის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი ემი­რა­ტებ­შიც (დუ­ბაი, აბუ-დაბი) მი­წევს სა­მე­დი­ცი­ნო საქ­მი­ა­ნო­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა რო­გორც მიწ­ვე­ულ ექიმს, შე­სა­ბა­მი­სად, ვფლობ იქა­ურ ლი­ცენ­ზი­ებ­საც. ასე­ვე ვარ გერ­მა­ნი­ა­ში სერ­ტი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი კოგ­ნი­ტი­ურ-ბი­ჰე­ვი­ო­რუ­ლი ფსი­ქო­თე­რა­პი­ის (CBT) სპე­ცი­ა­ლის­ტი.

- მენ­ტა­ლურ პრობ­ლე­მებს რა იწ­ვევს გე­ნე­ტი­კუ­რი გა­წყო­ბა, დეპ­რე­სია თუ სტრე­სი?

- ვრცე­ლი თე­მაა... ძა­ლი­ან მოკ­ლედ რომ ვთქვათ, ამ და­ა­ვა­დე­ბას წინ უძღვის ბი­ოფ­სი­ქო­სო­ცი­ა­ლუ­რი ფაქ­ტო­რე­ბი. გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია პა­ცი­ენ­ტის პერ­სო­ნა, რად­გან გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბა ხდე­ბა მისი წარ­სუ­ლის, აწ­მყოს შე­ფა­სე­ბა-ანა­ლი­ზი. რა ოჯახ­ში, რო­გორ იზ­რდე­ბო­და და რო­გორ ვი­თარ­დე­ბო­და, სა­ი­და­ნაც ხდე­ბა ის­ტო­რი­ის აგე­ბა. ამას­თან იმის გარ­კვე­ვაც უნდა მოხ­დეს, მიდ­რე­კი­ლე­ბაც ხომ არ აქვს. ასეთ დროს, მის­თვის სი­ტყვა­ზე ჯეკპო­ტის მო­გე­ბაც კი შე­იძ­ლე­ბა ამა თუ იმ სიმპტო­მის წარ­მოქ­მნის მი­ზე­ზი გახ­დეს.

ასე­ვე სიღ­რმი­სე­უ­ლი ფსი­ქო­ლო­გი­ის თვალ­საზ­რი­სი­თაც კი­დევ სხვა გან­შტო­ე­ბე­ბია. ყვე­ლა პრო­ფი­ლის პა­ცი­ენ­ტთან მი­წევს მუ­შა­ო­ბა. არის შფოთვი­თი აშ­ლი­ლო­ბა, დეპ­რე­სია, ბი­პო­ლა­რუ­ლი დარ­ღვე­ვე­ბი, ადიქ­ცია, დე­მენ­ცია, ფსი­ქო­ზუ­რი პა­ცი­ენ­ტე­ბის დიდი სპექტრია. ფსი­ქო­ზი შე­იძ­ლე­ბა აღ­მო­ცენ­დეს პა­რა­ნო­ი­დუ­ლი ში­ზოფ­რე­ნი­ის დროს, არა­მედ დეპ­რე­სი­ის დრო­საც... ადა­მი­ანს ფსი­ქო­ზი შე­იძ­ლე­ბა და­ე­მარ­თოს ისე, რომ არც ფსი­ქო­ზი ჰქონ­დეს და ეს­მო­დეს ხმე­ბი, რომ ვი­ღაც მოს­დევს, უთ­ვალ­თვა­ლებს. ასე­ვე დიდი პრობ­ლე­მაა ნარ­კო­ტი­კე­ბი, ბოლო წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ძა­ლი­ან გა­ი­ზარ­და ამ­ფე­ტა­მი­ნე­ბის მოხ­მა­რე­ბა. ეს მას მერე, რაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში კლუ­ბუ­რი ცხოვ­რე­ბა გან­ვი­თარ­და და ახალ­გაზ­რდებ­ში ამ­ფე­ტა­მი­ნე­ბის ჯგუ­ფის პრე­პა­რა­ტე­ბის უკონ­ტრო­ლო მოხ­მა­რე­ბა ხდე­ბა.

- რო­გორც ვიცი, ქარ­თვე­ლი კო­ლე­გე­ბის, პა­ცი­ენ­ტე­ბის და მათი ნა­თე­სა­ვე­ბის თხოვ­ნით გა­და­წყვი­ტეთ, კვი­რა­ში ერთი დღე ქარ­თვე­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვი­საც და­გეთ­მოთ...

- დიახ, მათ ონ­ლა­ინ-კონ­სულ­ტა­ცი­ებს ვუ­ტა­რებ ისე­ვე რო­გორც ეს ხდე­ბა ზო­გა­დად ტე­ლე­მე­დი­ცი­ნა­ში, უფრო თუ დავ­კონ­კრეტ­დე­ბით, ტე­ლეფ­სი­ქი­ატ­რი­ა­ში. ტე­ლეფ­სი­ქი­ატ­რია უზ­რუნ­ველ­ყოფს თა­ნა­მედ­რო­ვე ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით ფსი­ქი­კუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის პრე­ვენ­ცი­ას და მკურ­ნა­ლო­ბას. ტე­ლეფ­სი­ქი­ატ­რი­ის და სა­ერ­თოდ ტე­ლე­მე­დი­ცი­ნის ფარ­გლებ­ში შე­საძ­ლე­ბე­ლია მსოფ­ლი­ოს ნე­ბის­მი­ე­რი წერ­ტი­ლი­დან, კონ­ფი­დენ­ცი­ა­ლუ­რო­ბის სრუ­ლი დაც­ვით, მკურ­ნალ ექიმს zoom-ის, whatsapp-ისა თუ სხვა პლატ­ფორ­მის სა­შუ­ა­ლე­ბით და­უ­კავ­შირ­დეთ. ტე­ლეფ­სი­ქი­ატ­რია მკურ­ნა­ლო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას იძ­ლე­ვა ისეთ ქვეყ­ნებ­ში, სა­დაც ფსი­ქი­ატ­რია და ფსი­ქო­თე­რა­პია არ არის გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი, ან კი­დევ არ არი­ან საკ­მა­რი­სად კვა­ლი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ექი­მე­ბი და ფსი­ქო­თე­რა­პევ­ტე­ბი.

ტელე-ფსი­ქი­ატ­რია ხელს უწყობს მენ­ტა­ლუ­რი დარ­ღვე­ვე­ბის დეს­ტიგ­მა­ტი­ზა­ცი­ას, მას, ვი­საც ეში­ნია ან ეუ­ხერ­ხუ­ლე­ბა ფსი­ქი­ატრთან კონ­სულ­ტა­ცია, ტე­ლე­მე­დი­ცი­ნის ფარ­გლებ­ში უად­ვილ­დე­ბათ ექიმ­თან და­კავ­ში­რე­ბა და დრო­უ­ლად ახ­დე­ნენ მკურ­ნა­ლო­ბის და­წყე­ბას. მსურს ქარ­თველ პა­ცი­ენ­ტებ­საც ჰქონ­დეთ წვდო­მა სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი ად­გი­ლი­დან გა­უს­ვლე­ლად მი­ი­ღონ თა­ნა­მედ­რო­ვე და მა­ღა­ლი ხა­რის­ხის ფსი­ქი­ატ­რი­ულ-ფსი­ქო­თე­რა­პი­უ­ლი სერ­ვი­სი. სა­შუ­ა­ლე­ბა ექ­ნე­ბათ, იმ­კურ­ნა­ლონ ისე­თი­ვე მე­თო­დე­ბით, რო­გო­რი­თაც მკურ­ნა­ლო­ბენ აქ, ლა­იფ­ციგ­ში, ბერ­ლინ­სა თუ ჰამ­ბურ­გში.

- რო­გორც ვიცი, ამე­რი­კა­ში ჩა­მო­ყა­ლიბ­და პლატ­ფორ­მა "სფი­ჩი," ის იქ მცხოვ­რე­ბი ქარ­თვე­ლე­ბის ერ­თგვა­რი ბა­ზაა. მათ­თან ერ­თად ივ­ლის­ში გექ­ნე­ბათ უფა­სო ონ­ლა­ინ კურ­სი ემიგ­რან­ტე­ბის­თვის და და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი პი­რე­ბის­თვის...

- ჩვე­ნი ემიგ­რან­ტე­ბი ისეთ ქვეყ­ნებ­ში (ამე­რი­კა, კა­ნა­და, სა­ბერ­ძნე­თი, ეს­პა­ნე­თი) არი­ან, სა­დაც ფსი­ქი­ატრთან რომ მოხ­ვდე, დიდ­ხანს უნდა ელო­დო. გარ­და ლო­დი­ნი­სა, არ­სე­ბობს ენობ­რი­ვი ბა­რი­ე­რი. რთუ­ლია ენის სა­თა­ნა­დო ცოდ­ნის გა­რე­შე ფსი­ქი­ატრს გა­ა­გე­ბო­ნო, რა გჭირს და თან ვი­ზი­ტი ძა­ლი­ან ძვი­რია. ამის სა­შუ­ა­ლე­ბა ბევრ ემიგ­რანტს არ აქვს. არის კი­დევ სხვა სირ­თუ­ლე­ე­ბიც. ამი­ტომ გა­დავ­წყვი­ტეთ, და­ვეხ­მა­როთ.

ემიგ­რან­ტუ­ლი ცხოვ­რე­ბა დიდ სტრესს მო­ი­ცავს და კვლე­ვე­ბით დას­ტურ­დე­ბა, რომ ისი­ნი ხში­რად ავა­დო­ბენ. ამ­დე­ნად "სფი­ჩი" და პლატ­ფორ­მა "Emocen.com" -ის ერ­თობ­ლი­ვი პრო­ექ­ტი - ფსი­ქი­ატ­რი­ის ონ­ლა­ინ კურ­სი და­ეთ­მო­ბა დეპ­რე­სი­ა­სა და შფოთვით აშ­ლი­ლო­ბებს, ბი­პო­ლა­რუ­ლი დარ­ღვე­ვებს, ნარ­კო­ტი­კე­ბით და ალ­კოჰო­ლით გა­მოწ­ვე­უ­ლი ფსი­ქო­ზურ აშ­ლი­ლო­ბებს. ალ­კოჰო­ლის მომ­ხმა­რებ­ლებ­ში ხში­რია ფსი­ქი­კუ­რი სიმპტო­მე­ბი უჩ­ნდე­ბათ, მა­გა­ლი­თად, უცებ იწყე­ბენ პა­თო­ლო­გი­ურ ეჭ­ვი­ა­ნო­ბას ცოლ­ზე, ან უეც­რად მეხ­სი­ე­რე­ბა აღარ აქვთ.

ამას­თან, მინ­და ადა­მი­ა­ნე­ბი გა­ვაფრფთხი­ლო, რომ ამ­ფე­ტა­მი­ნის მოხ­მა­რე­ბა და­უშ­ვე­ბე­ლია, რად­გან სა­ში­ნელ გარ­თუ­ლე­ბებს და პრობ­ლე­მებს იწ­ვევს.

***

თორ­ნი­კე გა­გო­ძი­ძის თქმით, მენ­ტა­ლუ­რი ჯან­მრთე­ლო­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ბას კი­დევ ერთხელ ადას­ტუ­რებს მსოფ­ლიო ჯან­დაც­ვის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის კვლე­ვე­ბი: მო­სახ­ლე­ო­ბის შრო­მი­სუ­ნა­რი­ა­ნო­ბის შემ­ცი­რე­ბის და ცხოვ­რე­ბის ხა­რის­ხის გა­უ­ა­რე­სე­ბის მთა­ვარ მი­ზე­ზად სა­ხელ­დე­ბა დეპ­რე­სია, შფოთვი­თი აშ­ლი­ლო­ბე­ბი და სხვა ფსი­ქი­კუ­რი აშ­ლი­ლო­ბე­ბი. სამ­წუ­ხა­როდ, 21-ე სა­უ­კუ­ნე­ში ეს ტენ­დენ­ცია კი­დევ უფრო მზარ­დია. კარ­გია ის ფაქ­ტი, რომ ძა­ლი­ან ბევ­რი წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, რო­გო­რე­ბიც არი­ან სპორ­ტსმე­ნე­ბი, მსა­ხი­ო­ბე­ბი თუ სხვა ხე­ლოვ­ნე­ბი­სა სფე­რო­ში მოღ­ვა­წე­ნი, მა­გა­ლი­თად, პრინც ჰარი, ტა­ი­სონ ფი­უ­რი, ბრედ პიტი, ჯიმ ქერი და სხვე­ბი ღიად სა­უბ­რო­ბენ თა­ვი­ანთ მენ­ტა­ლურ პრობ­ლე­მებ­ზე. ასე­ვე ჩვენ­თვის ცნო­ბილ და საყ­ვა­რელ მწერ­ლებს და სხვა არ­ტის­ტებს, რო­გო­რე­ბიც არი­ან, ერ­ნესტ ჰე­მინ­გუ­ეი, სალ­ვა­დორ დალი, კურტ კო­ბე­ი­ნი თუ ელ­ვის პრეს­ლი - ჰქონ­დათ მენ­ტა­ლურ ჯან­მრთე­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი.

თუმ­ცა, ხაზ­გას­მით უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ 21-ე სა­უ­კუ­ნე­ში საგ­რძნობ­ლად გა­უმ­ჯო­ბეს­და მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დე­ბი, ფსი­ქო-ფარ­მა­კო­ლო­გი­ა­შიც ძა­ლი­ან დიდი ძვრე­ბი მოხ­და, რაც ხელს უწყობს ამ სფე­როს სწრაფ გან­ვი­თა­რე­ბას.

რუბრიკის სხვა სიახლეები
დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
რა გზავნილები აქვთ ევროპარლამენტარებს და როგორია გამოხმაურებები საქართველოში
ავტორი:

"ემიგრანტული ცხოვრება დიდ სტრესს მოიცავს და კვლევებით დასტურდება, რომ ისინი ხშირად ავადობენ" - რას ჰყვება გერმანიაში მომუშავე ქართველი ფსიქიატრი და რა მიზნით შექიმნა პლატფომრა "სფიჩი"

"ემიგრანტული ცხოვრება დიდ სტრესს მოიცავს და კვლევებით დასტურდება, რომ ისინი ხშირად ავადობენ" - რას ჰყვება გერმანიაში მომუშავე ქართველი ფსიქიატრი და რა მიზნით შექიმნა პლატფომრა "სფიჩი"

"ადამიანის ჯანმრთელობა მენტალური ჯანმრთელობის გარეშე არ არსებობს. ფსიქიკისა და სხეულის განცალკევება არ ხდება, რადგანაც ორივე ერთი მთლიანია. რომელიმე ერთის ავადობა ავტომატურად მეორის ავადობასაც იწვევს. მაგალითად, გულის ინფარქტის შემდეგ პაციენტებს ხშირად უვითარდებათ აფექტური დარღვევები და შფოთვითი აშლილობები, ისევე როგორც ფსიქიატრიულ პაციენტებში ძალიან ხშირია გულსისხლძარღვთა დაავადებები. ამიტომ აქტიურად ვთანამშრომლობთ სხვადასხვა დარგის სპეციალისტთან,“ - გვეუბნება თორნიკე გაგოშიძე - გერმანიაში მცხოვრები ფსიქიატრ-ფსიქოთერაპევტი. მან საკმაოდ რთული გზა განვლო აქამდე, თუმცა დღეს უცხო ქვეყანაში თავი წარმატებულად დაიმკვიდრა და მაღალი კვალიფიკაციის გამო მასზე, როგორც ექიმზე დიდი მოთხოვნაა.

  • თორნიკე გაგოშიძე:

- ვერასოდეს წარმოვიდგენდი, თუ ოდესმე ექიმი-ფსიქიატრი და ფსიქოთერაპევტი გავხდებოდი, რადგან ფსიქიატრია სტიგმატიზებულია არა მხოლოდ მოსახლეობაში, არამედ თავად მედიცინის მუშაკებშიც. სხვადასხვა განხრით მოღვაწე კოლეგასაც კი, ქართველს თუ უცხოელს, ხშირად ჰგონია, რომ ფსიქიატრია მხოლოდ "შიზოფრენიის“ მკურნალობით შემოისაზღვრება. ამ სტიგმას უამრავი ფაქტორი ხელს უწყობდა და დღესაც უწყობს... მხოლოდ ერთს ვიტყვი: ჩემი სტუდენტობის დროს კურაციებს თბილისის სხვადასხვა სახელმწიფო კლინიკაში გავდიოდით, სადაც ექიმებს გაუსაძლის, ხშირად ანტისანიტარიულ პირობებში უხდებოდათ პაციენტების მკურნალობა. პაციენტებს მაშინ მძიმე ექსტრაპირამიდული დარღვევები აღენიშნებოდათ, რასაც განვითარებული ქვეყნების თანამედროვე კლინიკებში ფაქტობრივად, ვეღარ ნახავთ.

- სტუდენტისთვის იმ ყველაფრის ხილვა უსიამოვნო იქნებოდა...

- სტუდენტების უმეტესობას სურვილი არ უჩნდებოდა, საქმიანობა ფსიქიატრიაში გაეგრძელებინა. მეც ერთ-ერთი მათგანი ვიყავი... გასტროენტეროლოგობა მინდოდა, სანამ გერმანიაში ჩემს ლაიფციგელ კოლეგას არ შევხვდი, რომელმაც მირჩია, გამეკეთებინა პრაქტიკა ფსიქიატრიაში, ჰესენის ბუნდესლანდში. ეს კლინიკა საოცრად ორგანიზებული იყო. სტაციონარები უფრო სასტუმროებს ჰგავდა. პაციენტებს საშუალება ჰქონდათ, ღირსეულ პირობებში ემკურნალათ. ამასთან, მათი დასტაბილურება საკმაოდ სწრაფად ხდებოდა და ცხოვრების ხარისხიც საგრძნობლად უმჯობესდებოდა. ისინი საკუთარ ოჯახებს უბრუნდებოდნენ და თავიანთ საქმიანობებს განაგრძობდნენ.

- ე.ი. იმ კლინიკაში დაინტერესდით თანამედროვე ფსიქიატრიით?

- დიახ, დამაინტერესა თანამედროვე ფსიქიატრიის ისტორიამ. აღმოვაჩინე, რომ გერმანიას, გერმანელ ექიმებსა და მეცნიერებს უდიდესი წვლილი მიუძღვით თანამედროვე ფსიქიატრიის განვითარებაში. თვითონ სიტყვაც "ფსიქიატრია“ გერმანელ ექიმს იოჰან კრისტიან რაილს ეკუთვნის. გერმანული ჯანდაცვა ბიუჯეტიდან წლიურად მხოლოდ ერთი დაავადების, დეპრესიის მკურნალობაში 5-დან 7 მილიარდ ევრომდე ხარჯავს. ამიტომ ფსიქიატრია და ფსიქოთერაპია უმაღლეს დონეზეა განვითარებული. ასეთმა მაღალმა სტანდარტმა ძალიან მომხიბლა და გადავწყვიტე, გერმანიაში მიმეღო სრულად ფსიქიატრიული და ფსიქოთერაპიული განათლება.

- რაც ალბათ არ იყო მარტივი...

- ცხადია, როცა არაევროკავშირის წევრი ქვეყნიდან ხარ, გარდა ბიუროკრატიული დაბრკოლებებისა, გზად მრავალი სხვა წინაღობა გხვდება, მათ შორის, საკმაოდ რთული სამედიცინო გამოცდები. ევროკავშირის წევრი ქვეყნებიდან ჩამოსულ უცხოელ ექიმებს გზა ძალიან გამარტივებული აქვთ. მათთვის ბევრად იოლია აქ მუშაობის დაწყება და კვალიფიცირება. ქართველები ალბათ ყველაზე რთულ გზას გადიან... სამედიცინო უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ კიდევ 7 წელი იყო საჭირო, რომ გერმანიაში სერტიფიცირებული ფსიქიატრ-ფსიქოთერაპევტი გავმხდარიყავი.

- ენის ბარიერი არ შეგქმნიათ?

- გამიმართლა, რომ გერმანული ენა საქართველოში მქონდა ნასწავლი. მამაჩემი გერმანული ლიტერატურის ფანი იყო რამაც ჩემზეც იქონია გავლენა. მოკლედ, ენის თვალსაზრისით ბარიერი არ შემქნია. თან ფსიქიატრია გერმანულის კარგ ცოდნას მოითხოვს. ამასთან, პაციენტებიც ცხოვრებისეული კრიზისებით და ისტორიებით მოდიან და ყველაფერი კარგად რომ გაიგო, ენა უნდა იცოდე. ჯამში 10-წლიანი სამედიცინო გამოცდილების მანძილზე, შესაძლებლობა მქონდა, პროფესიული მომზადების ყველა ის საფეხური გამევლო, რომელსაც გერმანიის წამყვან კლინიკებში დასაქმებული ფსიქიატრ-ფსიქოთერაპევტები გადიან.

- ამჟამად სად მუშაობთ?

- გერმანიის ერთ-ერთი წარმატებული კლინიკების ქსელის, SRH Holding-ის გადაუდებელი ფსიქიატრიის, ფსიქოთერაპიისა და გერონტოფსიქიატრიის უფროს ექიმად (Oberarzt). ამ პოზიციაზე და ამ რეგიონში პირველი ვარ იმ კუთხით, რომ მანამდე არაგერმანელს აქ არ უმუშავია. ამავდროულად ვზრუნავ SRH კლინიკებში დასაქმებული, ახალგაზრდა გერმანელი ფსიქიატრების და ფსიქოთერაპევტების პროფესიული კვალიფიკაციის ამაღლებაზე. გარდა გერმანიისა, ასევე არაბეთის გაერთიანებული ემირატებშიც (დუბაი, აბუ-დაბი) მიწევს სამედიცინო საქმიანობის განხორციელება როგორც მიწვეულ ექიმს, შესაბამისად, ვფლობ იქაურ ლიცენზიებსაც. ასევე ვარ გერმანიაში სერტიფიცირებული კოგნიტიურ-ბიჰევიორული ფსიქოთერაპიის (CBT) სპეციალისტი.

- მენტალურ პრობლემებს რა იწვევს გენეტიკური გაწყობა, დეპრესია თუ სტრესი?

- ვრცელი თემაა... ძალიან მოკლედ რომ ვთქვათ, ამ დაავადებას წინ უძღვის ბიოფსიქოსოციალური ფაქტორები. გასათვალისწინებელია პაციენტის პერსონა, რადგან გაანალიზება ხდება მისი წარსულის, აწმყოს შეფასება-ანალიზი. რა ოჯახში, როგორ იზრდებოდა და როგორ ვითარდებოდა, საიდანაც ხდება ისტორიის აგება. ამასთან იმის გარკვევაც უნდა მოხდეს, მიდრეკილებაც ხომ არ აქვს. ასეთ დროს, მისთვის სიტყვაზე ჯეკპოტის მოგებაც კი შეიძლება ამა თუ იმ სიმპტომის წარმოქმნის მიზეზი გახდეს.

ასევე სიღრმისეული ფსიქოლოგიის თვალსაზრისითაც კიდევ სხვა განშტოებებია. ყველა პროფილის პაციენტთან მიწევს მუშაობა. არის შფოთვითი აშლილობა, დეპრესია, ბიპოლარული დარღვევები, ადიქცია, დემენცია, ფსიქოზური პაციენტების დიდი სპექტრია. ფსიქოზი შეიძლება აღმოცენდეს პარანოიდული შიზოფრენიის დროს, არამედ დეპრესიის დროსაც... ადამიანს ფსიქოზი შეიძლება დაემართოს ისე, რომ არც ფსიქოზი ჰქონდეს და ესმოდეს ხმები, რომ ვიღაც მოსდევს, უთვალთვალებს. ასევე დიდი პრობლემაა ნარკოტიკები, ბოლო წლების განმავლობაში ძალიან გაიზარდა ამფეტამინების მოხმარება. ეს მას მერე, რაც საქართველოში კლუბური ცხოვრება განვითარდა და ახალგაზრდებში ამფეტამინების ჯგუფის პრეპარატების უკონტროლო მოხმარება ხდება.

- როგორც ვიცი, ქართველი კოლეგების, პაციენტების და მათი ნათესავების თხოვნით გადაწყვიტეთ, კვირაში ერთი დღე ქართველი პაციენტებისთვისაც დაგეთმოთ...

- დიახ, მათ ონლაინ-კონსულტაციებს ვუტარებ ისევე როგორც ეს ხდება ზოგადად ტელემედიცინაში, უფრო თუ დავკონკრეტდებით, ტელეფსიქიატრიაში. ტელეფსიქიატრია უზრუნველყოფს თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით ფსიქიკური დაავადებების პრევენციას და მკურნალობას. ტელეფსიქიატრიის და საერთოდ ტელემედიცინის ფარგლებში შესაძლებელია მსოფლიოს ნებისმიერი წერტილიდან, კონფიდენციალურობის სრული დაცვით, მკურნალ ექიმს zoom-ის, whatsapp-ისა თუ სხვა პლატფორმის საშუალებით დაუკავშირდეთ. ტელეფსიქიატრია მკურნალობის საშუალებას იძლევა ისეთ ქვეყნებში, სადაც ფსიქიატრია და ფსიქოთერაპია არ არის განვითარებული, ან კიდევ არ არიან საკმარისად კვალიფიცირებული ექიმები და ფსიქოთერაპევტები.

ტელე-ფსიქიატრია ხელს უწყობს მენტალური დარღვევების დესტიგმატიზაციას, მას, ვისაც ეშინია ან ეუხერხულება ფსიქიატრთან კონსულტაცია, ტელემედიცინის ფარგლებში უადვილდებათ ექიმთან დაკავშირება და დროულად ახდენენ მკურნალობის დაწყებას. მსურს ქართველ პაციენტებსაც ჰქონდეთ წვდომა საცხოვრებელი ადგილიდან გაუსვლელად მიიღონ თანამედროვე და მაღალი ხარისხის ფსიქიატრიულ-ფსიქოთერაპიული სერვისი. საშუალება ექნებათ, იმკურნალონ ისეთივე მეთოდებით, როგორითაც მკურნალობენ აქ, ლაიფციგში, ბერლინსა თუ ჰამბურგში.

- როგორც ვიცი, ამერიკაში ჩამოყალიბდა პლატფორმა "სფიჩი," ის იქ მცხოვრები ქართველების ერთგვარი ბაზაა. მათთან ერთად ივლისში გექნებათ უფასო ონლაინ კურსი ემიგრანტებისთვის და დაინტერესებული პირებისთვის...

- ჩვენი ემიგრანტები ისეთ ქვეყნებში (ამერიკა, კანადა, საბერძნეთი, ესპანეთი) არიან, სადაც ფსიქიატრთან რომ მოხვდე, დიდხანს უნდა ელოდო. გარდა ლოდინისა, არსებობს ენობრივი ბარიერი. რთულია ენის სათანადო ცოდნის გარეშე ფსიქიატრს გააგებონო, რა გჭირს და თან ვიზიტი ძალიან ძვირია. ამის საშუალება ბევრ ემიგრანტს არ აქვს. არის კიდევ სხვა სირთულეებიც. ამიტომ გადავწყვიტეთ, დავეხმაროთ.

ემიგრანტული ცხოვრება დიდ სტრესს მოიცავს და კვლევებით დასტურდება, რომ ისინი ხშირად ავადობენ. ამდენად "სფიჩი" და პლატფორმა "Emocen.com" -ის ერთობლივი პროექტი - ფსიქიატრიის ონლაინ კურსი დაეთმობა დეპრესიასა და შფოთვით აშლილობებს, ბიპოლარული დარღვევებს, ნარკოტიკებით და ალკოჰოლით გამოწვეული ფსიქოზურ აშლილობებს. ალკოჰოლის მომხმარებლებში ხშირია ფსიქიკური სიმპტომები უჩნდებათ, მაგალითად, უცებ იწყებენ პათოლოგიურ ეჭვიანობას ცოლზე, ან უეცრად მეხსიერება აღარ აქვთ.

ამასთან, მინდა ადამიანები გავაფრფთხილო, რომ ამფეტამინის მოხმარება დაუშვებელია, რადგან საშინელ გართულებებს და პრობლემებს იწვევს.

***

თორნიკე გაგოძიძის თქმით, მენტალური ჯანმრთელობის მნიშვნელობას კიდევ ერთხელ ადასტურებს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის კვლევები: მოსახლეობის შრომისუნარიანობის შემცირების და ცხოვრების ხარისხის გაუარესების მთავარ მიზეზად სახელდება დეპრესია, შფოთვითი აშლილობები და სხვა ფსიქიკური აშლილობები. სამწუხაროდ, 21-ე საუკუნეში ეს ტენდენცია კიდევ უფრო მზარდია. კარგია ის ფაქტი, რომ ძალიან ბევრი წარმატებული ადამიანი, როგორებიც არიან სპორტსმენები, მსახიობები თუ სხვა ხელოვნებისა სფეროში მოღვაწენი, მაგალითად, პრინც ჰარი, ტაისონ ფიური, ბრედ პიტი, ჯიმ ქერი და სხვები ღიად საუბრობენ თავიანთ მენტალურ პრობლემებზე. ასევე ჩვენთვის ცნობილ და საყვარელ მწერლებს და სხვა არტისტებს, როგორებიც არიან, ერნესტ ჰემინგუეი, სალვადორ დალი, კურტ კობეინი თუ ელვის პრესლი - ჰქონდათ მენტალურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები.

თუმცა, ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ 21-ე საუკუნეში საგრძნობლად გაუმჯობესდა მკურნალობის მეთოდები, ფსიქო-ფარმაკოლოგიაშიც ძალიან დიდი ძვრები მოხდა, რაც ხელს უწყობს ამ სფეროს სწრაფ განვითარებას.