შესავალი
მედიაცია დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული საშუალებაა, რომელიც მხარეებს, დაპირისპირების ნაცვლად, მოლაპარაკების შესაძლებლობას აძლევს. მედიაცია ეყრდნობა არა შეჯიბრებითობას, არამედ დიალოგს, და სრულდება არა მოგებით, ან წაგებით, არამედ ორივე მხარისთვის მისაღები შეთანხმებით. ერთ-ერთი მთავარი როლი ამ პროცესში მედიატორს ეკისრება.
ვინ არის მედიატორი?
მედიატორი არის ნეიტრალური, დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი პირი, რომელიც დავაში მონაწილე მხარეებს კეთილგონივრული მოლაპარაკების წარმოებაში ეხმარება. მნიშვნელოვანია, მედიატორს ჰქონდეს გამორჩეული პიროვნული მახასიათებლები, როგორიცაა სანდოობა, აქტიური მოსმენის უნარი, ეთიკურობა, გუნდური მუშაობის უნარი, ემპათიურობა, მიმღებლობა, და თავმდაბლობა, ამავდროულად, მოთმინება, ორგანიზებულობა და ლიდერული უნარ-ჩვევები.
როგორია მედიატორის როლი?
მედიატორს არ აქვს უფლება, რაიმე გავლენა მოახდინოს მედიაციის საბოლოო შედეგებზე, ვინაიდან მოსამართლისგან განსხვავებით, მისი ფუნქცია არ არის გადაწყვეტილებების მიღება და გარკვევა, თუ რომელ მხარეს დგას სამართლიანობა. მედიატორის როლია, დაეხმაროს და სტიმული მისცეს დავაში მონაწილე მხარეებს, იმისთვის, რომ:
როგორ აღწევს ამ მიზანს მედიატორი?
მედიატორი მედიაციის პროცესის პირველივე წუთიდან მუშაობს მხარეთა კეთილგანწყობის მოპოვებაზე, ზრუნავს მშვიდი და უსაფრთხო ატმოსფეროს შექმნაზე. მნიშვნელოვანია, თითოეულ მხარეს ჰქონდეს განცდა, რომ მათ ამ პროცესში უსმენენ, რათა ღიად და თავდაჯერებულად გამოხატონ თავიანთი ემოციები და მოსაზრებები.
მედიატორი პროცესის მენეჯერია. ის, კონკრეტული დავის სპეციფიკიდან გამომდინარე, შეიმუშავებს სტრატეგიას, არჩევს მედიაციის ჩატარების ფორმატს, სესიის დღის წესრიგს, მხარეთა მიერ მოწოდებული ინფორმაციის თანახმად განსახილველი საკითხების ნუსხასა და განხილვის თანმიმდევრობას. მედიატორის ამოცანაა, მხარეებთან ერთად მსჯელობა და მათი დაფიქრება სხვადასხვა ალტერნატივაზე, ასევე, იდეების სტიმულირება და კრეატიული გარემოს შექმნა.
“მედიატორმა პირველივე წუთებიდან, ერთი მხრივ, უნდა მოიპოვოს მხარეების ნდობა, მეორე მხრივ კი, შეუქმნას მათ ისეთი გარემო, სადაც შეძლებენ თავისუფლად საუბარს და თვითგამორკვევას. ხშირად მხარეებს შეიძლება ბოლომდე კარგად არ ჰქონდეთ გააზრებული, რა არის მათი ინტერესი და ამის აღმოჩენასა და დადგენაში დიალოგის პროცესი დაეხმაროს. გვქონია ისეთი შემთხვევებიც, სადაც დავის საგანი იყო ქონება, მაგრამ გარკვეულა, რომ სინამდვილეში ოჯახის წევრებს შორის კონფლიქტის მიზეზი წყენა და უყურადღებობა იყო და რომ არა მედიაცია, ამას ერთმანეთს ალბათ არასდროს ეტყოდნენ. მედიატორის პროფესიონალიზმი სწორედ ამგვარი გარემოს შექმნაში ვლინდება.” - ამბობს ნინო მაჩაიძე-დოლიძე, რომელიც 2019 წლიდან მედიატორია.
როგორია მედიატორის ეთიკური ვალდებულებები?
მედიატორის პროფესიული ეთიკური ვალდებულებები მედიატორთა ეთიკის კოდექსით რეგულირდება. მასში გაერთიანებული და ჩამოყალიბებულია ის ღირებულებები, რომლებითაც მედიატორი უნდა ხელმძღვანელობდეს თავისი საქმიანობისას, მათ შორის, დამოუკიდებლობა და მიუკერძოებლობა, კონფიდენციალურობის დაცვის ვალდებულება, კვალიფიკაციის დადგენილ სტანდარტებთან შესაბამისობა, მხარეთა თვითგამორკვევის ხელშეწყობა და სხვა.
მიუკერძოებლობა და დამოუკიდებლობა მედიატორის საკვანძო პრინციპებია. ეთიკის კოდექსი ავალდებულებს მედიატორს, მიიღოს ყველა გონივრული ზომა, რათა დაადგინოს, ხომ არ არსებობს რაიმე ფაქტი ან გარემოება, რომელმაც შესაძლოა, შექმნას ინტერესთა კონფლიქტი ან ეჭვქვეშ დააყენოს მისი მიუკერძოებლობა და თუ ასეთი გარემოება არსებობს, შეატყობინოს მხარეებს ამის შესახებ. მედიატორს არ უნდა ჰქონდეს პირადი ინტერესები მედიაციის შედეგის მიმართ და თავი უნდა შეიკავოს ისეთი პირადი თუ პროფესიული ურთიერთობისგან, რომელიც ეჭვქვეშ დააყენებს მის მიუკერძოებლობასა და დამოუკიდებლობას.
პროფესიული ეთიკის კოდექსის ნორმების დარღვევის შემთხვევაში, მედიატორის მიმართ დისციპლინური სამართალწარმოების განხორციელებისა და დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრებაზე უფლებამოსილია მედიატორთა ეთიკის კომისია, რომელსაც შეუძლია, შეამოწმოს მედიატორზე შემოსული ინფორმაცია, შეისწავლოს მისი საფუძვლიანობა და გადაწყვიტოს მედიატორის დისციპლინური პასუხისმგებლობის საკითხი.
“მედიატორის პროფესიაში სანდოობა ძალიან მნიშვნელოვანია. ეს ახალი პროფესიაა და თუკი ერთი მედიატორიც კი დაარღვევს სტანდარტს, ეს იმოქმედებს სხვა მედიატორებისა და მთელი სფეროს მიმართ ნდობაზე. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ საზოგადოებამ იცოდეს - მედიაცია თვითრეგულირებადი პროფესიაა, არსებობს ეთიკური სტანდარტი და მედიატორთან მისული მხარეები აუცილებლად მიიღებენ ამ სტანდარტის შესაბამის მომსახურებას” - ამბობს მედიატორთა ასოციაციის თავმჯდომარე, ირაკლი ყანდაშვილი.
როგორ ავირჩიო მედიატორი?
ის რომ მხარეებს შეუძლიათ შეარჩიონ სასურველი მედიატორი, მედიაციის ერთი-ერთი უპირატესობაა. ეს შესაძლებლობა არსებობს როგორც სასამართლო, ასევე კერძო მედიაციაში.
მედიატორის არჩევისას გასათვალისწინებელია მისი როგორც ზოგადი, ასევე ამა თუ იმ სპეციფიკის დავაზე მუშაობის გამოცდილება, საქმიანი რეპუტაცია და ავტორიტეტი. რადგან მედიაცია მხოლოდ სამართლებრივ საკითხებზე მსჯელობას არ ეთმობა და ორიენტირებულია ურთიერთობების მოგვარებასა და შენარჩუნებაზე, სასურველია, მხარეებმა მედიატორის შერჩევისას ყურადღება მიაქციონ როგორც პროფესიულ, ისე პიროვნულ მახასიათებლებს, მის ავტორიტეტს პროფესიულ წრეებში.
მედიატორის კანდიდატურის შერჩევა შესაძლებელია მედიატორთა ასოციაციის ვებ-გვერდზე განთავსებულ რეესტრში, სადაც მოცემულია ყველა სერტიფიცირებული მედიატორის ბიოგრაფია და მონაცემები. მედიატორის შერჩევაში დახმარება, მხარეთა მიმართვის შემთხვევაში, შეუძლია მედიატორთა ასოციაციასაც.
როგორ გავიგო მეტი მედიაციისა და მედიატორების შესახებ?
მედიაციის შესახებ მეტი ინფორმაციის მისაღებად, მედიატორთა რეესტრის გასაცნობად და მათთან დასაკავშირებლად, შეგიძლიათ, დაუკავშირდეთ მედიატორთა ასოციაციას. მედიატორთა ასოციაცია საჯარო სამართლის იურიდიული პირია, რომელიც 2019 წლიდან მუშაობს საქართველოში მედიაციის საუკეთესო პრაქტიკის დანერგვასა და განვითარებაზე.
ვებგვერდი: www.mediators.ge
ტელეფონის ნომერი: 2 905 900
ელექტრონული ფოსტა: info@mediators.ge
თუ გაქვს დავა, იცოდე, რომ გაქვს დავის გადაწყვეტის მარტივი ალტერნატივაც. აირჩიე მედიაცია, დაასრულე დავა შეთანხმებით!
R