რუ­სეთ­ში წიგ­ნე­ბის გა­ნად­გუ­რე­ბა და­ი­წყეს, მათ შო­რის მოხ­ვდა ჩი­ნე­ლი ფი­ლო­სო­ფო­სის ლაო ძის მო­ნოგ­რა­ფია. გა­სულ კვი­რას, სან­ქტ-პე­ტერ­ბურ­გის სა­ქა­ლა­ქო სა­სა­მარ­თლომ მათი დაწ­ვის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა გა­მო­ი­ტა­ნა მას მერე, რაც არ და­აკ­მა­ყო­ფი­ლა სან­ქტ-პე­ტერ­ბურ­გის ევ­რო­პუ­ლი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის (EUSP) სა­ა­პე­ლა­ციო სა­ჩი­ვა­რი რვა წიგ­ნის გა­დარ­ჩე­ნის მო­თხოვ­ნით. მათ შო­რის არის ლაო ძის მო­ნოგ­რა­ფია და წიგ­ნი სან­ქტ-პე­ტერ­ბურ­გის მუ­ზე­უ­მებ­ზე. წიგ­ნე­ბი 1997-2004 წლებ­ში იმ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მხარ­და­ჭე­რით გა­მო­ი­ცა, რომ­ლე­ბიც წლე­ბის შემ­დეგ რუ­სე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ "არა­სა­სურ­ვე­ლად“ აღი­ა­რა. სა­სა­მარ­თლომ და­ად­გი­ნა, რომ EUSP, სა­ვა­რა­უ­დოდ, მო­ნა­წი­ლე­ობ­და ამ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში და ბრძა­ნა წიგ­ნე­ბის გა­ნად­გუ­რე­ბა.

EUSP-მა პე­ტერ­ბურ­გის სა­ქა­ლა­ქო სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა თა­ვის ვებგ­ვერ­დზე გა­მო­აქ­ვეყ­ნა. უნი­ვერ­სი­ტეტ­მა მო­ი­თხო­ვა ძერ­ჟინ­სკის რა­ი­ო­ნუ­ლი სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის გა­უქ­მე­ბა, რო­მელ­მაც 2023 წლის დე­კემ­ბერ­ში და­ა­ჯა­რი­მა უნი­ვერ­სი­ტე­ტი სულ 70 ათა­სი რუბ­ლით რუ­სეთ­ში უცხო­ურ აგენ­ტად გა­მო­ცხა­დე­ბულ არა­სა­სურ­ვე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის ბრალ­დე­ბით.

უნი­ვერ­სი­ტეტ­მა გა­ა­სა­ჩივ­რა სა­სა­მარ­თლოს ორი იდენ­ტუ­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა ერ­თდრო­უ­ლად ორ იდენ­ტურ სა­ჩი­ვარ­ში, მაგ­რამ სა­ქა­ლა­ქო სა­სა­მარ­თლომ ამ დრომ­დე არ და­აკ­მა­ყო­ფი­ლა ერთი მათ­გა­ნი. მე­ო­რე მოს­მე­ნა 13 მა­ისს არის ჩა­ნიშ­ნუ­ლი.

სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით EUSP ვალ­დე­ბუ­ლია ბიბ­ლი­ო­თე­კებ­ში არ­სე­ბუ­ლი "არა­სა­სურ­ვე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის“ მხარ­და­ჭე­რით გა­მო­ცე­მუ­ლი წიგ­ნე­ბი გა­ა­ნად­გუ­როს.

ასევე დაგაინტერესებთ

17:23 / 17-04-2024

ის, რაც უნდა იცოდეთ: ყველაფერი ამერიკულ FARA-დან ქართულ სკანდალურ კანონპროექტამდე (სპეცპროექტი)

ლა­პა­რა­კია 1997-2004 წლებ­ში რუსი გა­მომ­ცემ­ლე­ბის მიერ გა­მო­ცე­მულ სა­მეც­ნი­ე­რო ნაშ­რო­მებ­ზე, რომ­ლე­ბიც უცხო­ე­ლი სპონ­სო­რე­ბის - "ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტი­სა" და კე­ნა­ნის ინ­სტი­ტუ­ტის (ვუდ­რო ვილ­სო­ნის სა­ერ­თა­შო­რი­სო ცენ­ტრის გან­ყო­ფი­ლე­ბა) დახ­მა­რე­ბით გა­მო­ი­ცა. პირ­ვე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცია რუ­სე­თის გე­ნე­რა­ლურ­მა პრო­კუ­რა­ტუ­რამ არა­სა­სურ­ვე­ლად ცნო 2015 წელს, მე­ო­რე კი - 2022 წელს.

პრო­კუ­რა­ტუ­რის მხრი­დან შე­მოწ­მე­ბი­სა და უშიშ­რო­ე­ბის ძა­ლე­ბის მიერ წიგ­ნე­ბის ამო­ღე­ბის­თა­ნა­ვე უნი­ვერ­სი­ტეტ­მა მთლი­ა­ნად ჩა­მო­წე­რა ისი­ნი ბიბ­ლი­ო­თე­კის კო­ლექ­ცი­ი­დან.

EUSP აღ­ნიშ­ნავს, რომ არც "ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტი" და არც კე­ნა­ნის ინ­სტი­ტუ­ტი არ არი­ან არც გა­მომ­ცემ­ლე­ბი და არც წიგ­ნე­ბის ავ­ტო­რე­ბი და მათი ში­ნა­არ­სი არა­ნა­ი­რად არ არის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი "არა­სა­სურ­ვე­ლად“ აღი­ა­რე­ბუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბას­თან.

სა­სა­მარ­თლომ და­ად­გი­ნა, რომ წიგ­ნე­ბის გა­მო­ცე­მას აფი­ნან­სებ­დნენ უცხო­უ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც ახლა რუ­სეთ­ში არა­სა­სურ­ვე­ლად არი­ან აღი­ა­რე­ბუ­ლი. სა­სა­მარ­თლომ აღ­ნიშ­ნა, რომ ორი წიგ­ნის ფურ­ცლებ­ზე და­ტა­ნი­ლია სო­რო­სის "ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის" სა­ავ­ტო­რო ლოგო.

პუბ­ლი­კა­ცი­ე­ბი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში დიდი ხნით ადრე შე­ი­ტა­ნეს, ვიდ­რე ინ­სტი­ტუ­ტებს ქვე­ყა­ნა­ში არა­სა­სურ­ვე­ლად ცნობ­დნენ და ამის შემ­დეგ "ისი­ნი ინა­ხე­ბო­და სპე­ცი­ა­ლურ და­ხუ­რულ ფონდში“, - ამ­ტკი­ცებს EUSP. გარ­და ამი­სა, პრო­კუ­რა­ტუ­რის შე­მოწ­მე­ბის შემ­დეგ, თა­ვად უნი­ვერ­სი­ტეტ­მა ჩა­მო­წე­რა ეს წიგ­ნე­ბი.

სა­სა­მარ­თლომ გა­და­წყვი­ტა, რომ წიგ­ნე­ბის სპე­ცი­ა­ლურ ფონდში შე­ნახ­ვა და მათ­ზე ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბის შე­ზღუდ­ვა არ იყო და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლი და ბიბ­ლი­ო­თე­კის ოფი­ცი­ა­ლუ­რი წე­სე­ბის თა­ნახ­მად, მკი­თხველს წვდო­მა აქვს ბიბ­ლი­ო­თე­კის ყვე­ლა თა­რო­ზე.

დაც­ვის მხა­რის თქმით, პრო­კუ­რა­ტუ­რის მიერ EUSP-დან ამო­ღე­ბუ­ლი წიგ­ნე­ბი ასე­ვე ინა­ხე­ბა რუ­სე­თის ეროვ­ნულ ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში, რუ­სე­თის სა­ჯა­რო ის­ტო­რი­ულ ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში და ისი­ნი შე­ტა­ნი­ლია სხვა უნი­ვერ­სი­ტე­ტე­ბის სას­წავ­ლო გეგ­მებ­ში.

მე­ტიც, სა­ნამ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს არა­სა­სურ­ვე­ლად ცნობ­დნენ, მათი მხარ­და­ჭე­რით წიგ­ნე­ბის გა­მო­ცე­მა ლე­გი­ტი­მუ­რი იყო.

რე­ა­ლუ­რად წიგ­ნე­ბის ში­ნა­არ­სი არ უკავ­შირ­დე­ბა სო­რო­სი­სა და კე­ნა­ნის ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბას, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ აკ­რძალ­ვა სა­ერ­თოდ არ შე­ე­ხე­ბა მის ში­ნა­არსს.

უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ასე­ვე აღ­ნიშ­ნეს, რომ ზო­გი­ერ­თი წიგ­ნი, რომ­ლის გა­მოც და­ჯა­რიმ­დნენ, ან სა­ერ­თოდ არ იყო გა­ცე­მუ­ლი მკი­თხველ­ზე (რო­გორც ჩანს, არ იყო მო­თხოვ­ნა­დი), ზოგი კი გა­მო­ი­ცა ბევ­რად ადრე, ვიდ­რე ე.წ. აგენ­ტე­ბის კა­ნონს მი­ი­ღებ­დნენ.

• შე­ნახ­ვა და გავ­რცე­ლე­ბა

მსგავ­სი შემ­თხვე­ვა რუ­სეთ­ში აქამ­დე არა­სო­დეს მომ­ხდა­რა. კა­ნო­ნი არა­სა­სურ­ვე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მიერ გა­მო­ცე­მუ­ლი წიგ­ნე­ბის შე­ნახ­ვას უშ­ვებ­და, მაგ­რამ კრძა­ლავ­და გავ­რცე­ლე­ბას, - იხ­სე­ნებს ად­ვო­კა­ტი.

"სხვა უნი­ვერ­სი­ტე­ტე­ბი დიდი ხა­ნია მა­ლა­ვენ მკი­თხვე­ლის­თვის "ტოქ­სი­კურ" პუბ­ლი­კა­ცი­ებს. "ექ­სტრე­მის­ტე­ბის“ და "არა­სა­სურ­ვე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის“ წიგ­ნე­ბის გა­ტა­ნე­ბა შინ და­უშ­ვე­ბე­ლია - ისი­ნი არ­ქივ­შია გა­და­ტა­ნი­ლი, მაგ­რამ ადრე, მო­თხოვ­ნის სა­ფუძ­ველ­ზე, შე­საძ­ლე­ბე­ლი იყო მათ­თან მუ­შა­ო­ბა სამ­კი­თხვე­ლო დარ­ბაზ­ში“, - გა­ნუ­ცხა­და BBC-ს მოს­კო­ვის ერთ-ერთი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ყო­ფილ­მა თა­ნამ­შრო­მელ­მა.

"ამ­ჟა­მად სა­სა­მარ­თლო­სა და პრო­კუ­რა­ტუ­რის პო­ზი­ცი­აა, რომ ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში წიგ­ნე­ბის შე­ნახ­ვა იგი­ვეა, რაც მათი გავ­რცე­ლე­ბა. შე­სა­ბა­მი­სად, ეს არა­სა­სურ­ვე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბაა“, - გან­მარ­ტა ად­ვო­კატ­მა.

ევ­რო­პუ­ლი უნი­ვერ­სი­ტე­ტი არის კერ­ძო უნი­ვერ­სი­ტე­ტი, რო­მე­ლიც და­არ­სდა სან­ქტ-პე­ტერ­ბურ­გში 1994 წელს. ის თავ­და­პირ­ვე­ლად ამე­რი­კუ­ლი და ევ­რო­პუ­ლი არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის გრან­ტე­ბით ფი­ნანსდე­ბო­და. ამ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბა ახლა რუ­სეთ­ში არა­სა­სურ­ვე­ლად არის აღი­ა­რე­ბუ­ლი.

ინ­სპექ­ტო­რებ­მა 2023 წლის მა­ის­ში ასე­ვე შე­ის­წავ­ლეს მას­წავ­ლე­ბელ­თა პუბ­ლი­კა­ცი­ე­ბი და სტუ­დენ­ტე­ბის დი­სერ­ტა­ცი­ე­ბის თე­მე­ბი, მათ შო­რის პო­ლი­ტი­კურ მეც­ნი­ე­რე­ბებ­ში, ის­ტო­რი­ა­სა და სო­ცი­ო­ლო­გი­ა­ში. ასე­ვე და­ეს­წრნენ ლექ­ცი­ებს. შე­მოწ­მე­ბა შე­ე­ხო რამ­დე­ნი­მე ათე­ულ მას­წავ­ლე­ბელს და რამ­დე­ნი­მე ასე­ულ ბა­კა­ლავ­რი­ატ­სა და მა­გის­ტრანტს. უნი­ვერ­სი­ტე­ტი ვა­რა­უ­დობს, რომ აუ­დიტს შე­იძ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ან მისი ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი პროგ­რა­მე­ბის და­ხურ­ვა. წყა­რო

• უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ წიგ­ნე­ბის გა­ნად­გუ­რე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა რუ­სეთ­ში სწო­რედ იმ კა­ნო­ნის სა­ფუძ­ველ­ზე მი­ი­ღეს, რო­მე­ლიც მსგავ­სის მი­ღე­ბაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში იგეგ­მე­ბა.

"ეს მა­სა­ლა ან ინ­ფორ­მა­ცია მომ­ზა­დე­ბუ­ლია/გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მიერ, რო­მე­ლიც უცხო­უ­რი აგენ­ტის ფუნ­ქცი­ას ას­რუ­ლებს“ - რუ­სეთ­ში "უცხო­უ­რი აგენ­ტე­ბის“ რე­ესტრში შე­სუ­ლი ნე­ბის­მი­ე­რი იუ­რი­დი­უ­ლი თუ კერ­ძო პირი ვალ­დე­ბუ­ლია, ნე­ბის­მი­ერ სა­ჯა­რო აქ­ტი­ვო­ბას (პუბ­ლი­კა­ცია, ვი­დე­ო­მა­სა­ლა თუ ლექ­ცია) ასე­თი მარ­კი­რე­ბა წა­უმ­ძღვა­როს.

ყვე­ლა­ფე­რი და­ი­წყო 2012 წელს - რუ­სეთ­ში მი­ი­ღეს კა­ნო­ნი "უცხო­უ­რი აგენ­ტე­ბის შე­სა­ხებ“. ის ეხე­ბო­და არა­კო­მერ­ცი­ულ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს, რომ­ლე­ბიც და­ფი­ნან­სე­ბას უცხო­ე­თი­დან იღებ­დნენ და პო­ლი­ტი­კურ ცხოვ­რე­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­დნენ.

2017 წელს კა­ნო­ნი "გა­ფარ­თოვ­და“ - "უცხო­ურ აგენ­ტე­ბად“ უნდა და­რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლიყ­ვნენ ის მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც სა­ზღვარ­გა­რე­თი­დან იღე­ბენ და­ფი­ნან­სე­ბას.

2019 წელს კა­ნო­ნი კი­დევ ერთხელ "გა­და­კეთ­და“ - უცხო­ურ აგენ­ტე­ბად გა­მო­ა­ცხა­დეს ყვე­ლა ის ფი­ზი­კუ­რი პირი, რომ­ლე­ბიც მო­ნა­წი­ლე­ობ­დნენ "უცხო­ურ აგენტ - მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბის“ საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში ან ავ­რცე­ლებ­დნენ მათ ინ­ფორ­მა­ცი­ას. ფაქ­ტობ­რი­ვად, ეს შე­ე­ხო ყვე­ლას, ვინც სოცქსელ­ში პო­ლი­ტი­კუ­რი ან სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მი­მარ­თუ­ლე­ბით აქ­ტი­უ­რობ­და.

2020 წელს "უცხო­ურ აგენ­ტე­ბად“ გა­მო­ცხად­და ყვე­ლა ის მო­ქა­ლა­ქე, რო­მე­ლიც პო­ლი­ტი­კუ­რი საქ­მი­ა­ნო­ბით არის და­კა­ვე­ბუ­ლი და სა­ზღვარ­გა­რე­თი­დან (არა მხო­ლოდ ფი­ნან­სურს) იღებს დახ­მა­რე­ბას.

2022 წელი ყვე­ლა­ზე "ნა­ყო­ფი­ე­რი“ იყო -" უცხო­ურ აგენ­ტე­ბად“ გა­მო­ა­ცხა­დეს ის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბიც, რომ­ლე­ბიც არ იღებ­დნენ სა­ზღვარ­გა­რე­თი­დან დახ­მა­რე­ბას, მაგ­რამ "ამა თუ იმ ფორ­მით იყ­ვნენ უცხო­უ­რი გავ­ლე­ნის ქვეშ“. ასე­ვე, შე­მო­ვი­და მცნე­ბა "უცხო­ურ აგენ­ტთან“ აფი­ლი­რე­ბუ­ლი პირი“ (მაგ. აგენ­ტად გა­მო­ცხა­დე­ბუ­ლი კომ­პა­ნი­ის თა­ნამ­შრო­მე­ლი).

გარ­და ამი­სა, კა­ნონს ახა­ლი აკ­რძალ­ვე­ბი და­ე­მა­ტა - "უცხო­ურ აგენ­ტებს“ აეკ­რძა­ლათ მუ­შა­ო­ბა სა­ხელ­მწი­ფო უწყე­ბებ­ში (ად­გი­ლობ­რი­ვი მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტე­ბის ჩათ­ვლით); ბავ­შვე­ბის­თვის სა­ინ­ფორ­მა­ციო პრო­დუქ­ცი­ის მომ­ზა­დე­ბა; პო­ლი­ტი­კურ პარ­ტი­ებ­ში გა­წევ­რე­ბა; სა­ხელ­მწი­ფო შეს­ყიდ­ვებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა; სა­ხელ­მწი­ფო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­თან მი­ტინ­გე­ბი­სა და შეკ­რე­ბე­ბის გა­მარ­თა და ა.შ.

2024 წელს რუ­სეთ­ში აიკ­რძა­ლა რეკ­ლა­მის გან­თავ­სე­ბა "უცხო­ურ აგენ­ტად“ გა­მო­ცხა­დე­ბულ ყვე­ლა კომ­პა­ნი­ი­სა თუ ფი­ზი­კუ­რი პი­რის პლატ­ფორ­მა­ზე (ძი­რი­თა­დად, შე­ე­ხოთ მე­დი­ებს და ბლო­გე­რებს).

იხი­ლეთ ასე­ვე:

• ის, რაც უნდა იცო­დეთ: ყვე­ლა­ფე­რი ამე­რი­კულ FARA-დან ქარ­თულ სკან­და­ლურ კა­ნონპ­რო­ექ­ტამ­დე (სპე­ცპ­რო­ექ­ტი)