ამაზონში უძველესი გიგანტური დელფინის ნამარხი აღმოაჩინეს. ციურიხის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა სახეობას Pebanista yacuruna უწოდეს. იგი 16 მილიონი წლის წინ, ამაზონის მტკნარი წყლის ტბაში ცხოვრობდა და სიგრძეში 3.5 მეტრი იყო. ეს არსება აქამდე მხოლოდ ადგილობრივ ლეგენდებში "არსებობდა". მისი უახლოესი ნათესავები მდინარის დელფინები არიან.
აღმოჩენა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმით, რომ ის მეცნიერების ყურადღებას დელფინების ევოლუციის მხრივაც იქცევს: პალეონტოლოგების თქმით, თანამედროვე მდინარის დელფინების წინაპრები გავრცელებული იყვნენ ოკეანეებში დაახლოებით 10-6 მილიონი წლის წინ. ახლად აღმოჩენილი სახეობების წინაპრები პროტო-ამაზონიის მტკნარი წყლის ეკოსისტემებში გადავიდნენ, სადაც მტაცებელი უხვად იყო.
იმის გამო, რომ ვეშაპისებრთა ორივე ჯგუფი ძალიან მრავალფეროვანი იყო, ზოგიერთი სახეობა, სავარაუდოდ, მდინარისა და ტბის ეკოსისტემებში გაიქცა - საკვებისთვის ნაკლებ კონკურენციას ეძებდა. ამაზონის მტკნარი წყლის ეს გარემო საკვები ნივთიერებებით მდიდარი და სიცოცხლით სავსე იყო, სადაც ცხოვრობდნენ ნიანგები, კუები და თევზები, ისევე როგორც ძუძუმწოვრები, როგორიცაა ზარმაცები, მღრღნელები, ჩლიქოსნები და პრიმატები. ეს სისტემები თანამედროვე ამაზონად დაახლოებით 10 მილიონი წლის წინ ჩამოყალიბდა. გარემოს ცვლილებამ მტაცებლებზე იმოქმედა და საბოლოოდ ეს უზარმაზარი დელფინიც გადაშენდა.
„ვფიქრობ, ეს შესანიშნავი აღმოჩენაა, განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ამერიკაში გვხვდება მდინარის დელფინების ერთი სახეობა, რომელიც მიეკუთვნება ოდონტოცეტების (კბილიანი ვეშაპების) სრულიად განსხვავებულ ჯგუფს“, - თქვა ხორხე ველეს-ჯუარბემ, ზღვის ძუძუმწოვრების ასოცირებულმა კურატორმა Natural-ში.