"თანამედროვე ლიტერატურის განვითარება დებიუტანტების ხელშეწყობის გარეშე წარმოუდგენელია, რაც წარმატებით ითავა კონკურსმა „გახდი ბესტსელერის ავტორი" - ლიტერატურათმცოდნე ნანა ტრაპაიძე

კონკურსის „გახდი ბესტსელერის ავტორი 2024“ გამარჯვებულებმა წიგნების გამოცემაზე მუშაობა უკვე დაიწყეს. 18 ფინალისტს შორის 3 გამარჯვებული ჟიურიმ და ხალხმა გამოავლინეს. ჟიურის ვინაობა კონკურსის მსვლელობისას, როგორც წინა წლებში, საიდუმლო იყო. გამარჯვებულების გამოვლენის შემდეგ კი მათ შესახებაც გახდა ცნობილი. კონკურსის ჟიურის წევრები იყვნენ:

• რუსუდან რუხაძე, მწერალი;
• ოთარ ჯირკვალიშვილი, მწერალი;
• ნანა ტრაპაიძე, ლიტერატურათმცოდნე.

ისინი 2024 წლის კონკურსს დადებითად აფასებენ და აღნიშნავენ, რომ გადაწყვეტილების მიღება მარტივი ნამდვილად არ ყოფილა.

„ბოლო წუთამდე ვმსჯელობდით, რაც ნიშნავს იმას, რომ გადაწყვეტილების მიღება არ იყო მარტივი. ჟიურის არ ჰქონდა ორზე მეტი გამარჯვებულის გამოვლენის უფლება, მაგრამ ვიმედოვნებთ, რომ გამომცემლობა ჩვენს წინააღმდეგობრივ მოსაზრებებსაც გაითვალისწინებს და იმ ტექსტების გამოცემაზეც იფიქრებს, რომელთა განხილვასაც გამარჯვებულ ტექსტებზე არანაკლები დრო დავუთმეთ. ზოგადად, ნაწარმოების შეფასებისას ამოსავალი წერტილი ტექსტის ხარისხია და იმის პოტენციალი, რომ მენტორთან მუშაობის შედეგად კიდევ უფრო გაუმჯობესდეს. ჩვენი თვითმიზანი ნამდვილად არ ყოფილა მცირე ან ჟანრული პროზის წარმოჩენა მიუხედავად იმისა, რომ ქართულ საგამომცემლო ინდუსტრიაში ორივეს სჭირდება მხარდაჭერა. თუმცა, ასე გამოვიდა: მალე მკითხველი ჩანახატების შესანიშნავ კრებულს და ჩამთრევ დეტექტივს მიიღებს, სახასიათო პერსონაჟთა დასით. მინდა გითხრათ, რომ ნინო ჟვანიას თემატურად მრავალფეროვან ტექსტებს კონკურსამდეც ბევრი მკითხველი ჰყავდა ფეისბუქზე. სოციალურმა მედიამ კიდევ უფრო დახვეწა მინიატიურული პროზა და ნინოსაც არასოდეს ღალატობს ფორმის შეგრძნება. ტექნოლოგიები თავის გავლენას ახდენს ლიტერატურაზე და ამას გრაფიკული ცვლილებებიც ადასტურებს - ფრაზებში გამოჩნდა „ემოჯი“, როგორც წინადადების წევრი. რაც შეეხება ნათია საგინაშვილს, თვითონვე ძალიან გატაცებულია იმით, რასაც გვიყვება და ეს აზარტი ძალიან გადამდებია. მიუხედავად იმისა, რომ ავტორი დაძაბულობასა და იუმორს შესანიშნავად აზავებს, ენობრივი ქსოვილი სადა, თხრობის მანერა კი ლაღი და ძალდაუტანებელია,“ - განმარტავს რუსუდან რუხაძე.

ჟიურის კიდევ ერთი წევრი ნანა ტრაპაიძე აღნიშნავს, რომ მისთვის ამ კონკურსში ფენტეზისა და დეტექტივის სიჭარბე მოულოდნელი იყო.

„კონკურსში იყო ლიტერატურული თვალსაზრისით საინტერესო ნაწარმოებები, რომელთა გამო, შეიძლება თამამად ითქვას, რომ კონკურსმა მაღალი ლიტერატურული დონე აჩვენა. მოცემულ შემთხვევაში ლიტერატურული ტექსტების შეფასების კრიტერიუმები უნდა განესაზღვრა კონკურსის მიზანს - ბესტსელერის გამოვლენას. ამიტომ ინდიკატორი უნდა ყოფილიყო არა მარტო და, ალბათ, არა იმდენად ლიტერატურული, რამდენადაც სოციოლოგიური ასპექტი - ვგულისხმობ, ტექსტმა უნდა შეძლოს გახდეს პოპულარული, ეს ნიშნავს, ფლობდეს ფართო საზოგადოებასთან მისვლისთვის საჭირო საერთო ენას. „საერთო ენა“ მოიცავს ტექსტის თემატიკას, მის სიუჟეტის პოპულარობის განმსაზღვრელ სპეციფიკას, პერსონაჟების ნაივურ ნატურალიზმს, რაც მასობრივი მკითხველისთვის საამო და მიმზიდველია. მაგრამ, ვფიქრობ, ამ კონკურსში ლიტერატურა მისი საკუთრივი, ლიტერატურული ღირებულებით გახდა გამარჯვებული. ამას ვიტყოდი ნინო ჟვანიაზე, რომელიც კონკურსის გამარჯვებულია. ასევე რეკომენდაციას მივცემდი გამომცემლობას, გამოსცენ ვალერი ოთხოზორიას რომანი ,,იცოცხლე პრუსტო!“ ის მეტია, ვიდრე ბესტსელერი,“ - აღინიშნა ნანა ტრაპაიძემ.

„პალიტრა L”-ის ლიტერატურული კონკურსი უკვე მეშვიდედ ჩატარდა. ამ წლების განმავლობაში გამომცემლობამ არაერთი საინტერესო ავტორი აღმოაჩინა, რომელთა ნამუშევრებიც გაყიდვებით ტოპ წიგნების სიაში მოხვდა. კონკურსი დიდი შესაძლებლობაა დამწყები ავტორებისთვის, რომ საკუთარი ნამუშევრები ფართო საზოგადოებამდე მიიტანონ, მეორე მხრივ კი განვითარდნენ და დაიხვეწონ, როგორც მწერლები.

„კონკურსები აუცილებელია ლიტერატურული ველის განსაზღვრისთვის, რაც უფრო ფართო კულტურულ-პოლიტიკურ ველზე ლიტერატურის მონაწილეობის, მისი პოზიციონირების საშუალებაც არის. იმისთვის, რომ ლიტერატურული ველი ერთგვაროვანი არ იყოს, საჭიროა არსებობდეს სხვადასხვა კონკურსი, რომელთაც თავიანთი ნიშა და რეპუტაცია ექნებათ. „პალიტრა L-ის“ კონკურსის ,,გახდი ბესტსელერის ავტორის“ ჩანაფიქრია ახალი ავტორების აღმოჩენა, მათთვის, ასე ვთქვათ, ლიტერატურული გზის გაკაფვა. ლიტერატურული ბაზრის მართვა ეს კულტურული საქმიანობაა, რომელსაც გავლენა აქვს საზოგადოებრივ გემოვნებაზე, ესთეტიკურ პრიორიტეტებზე, ღირებულებებზე, ფორმალურ თუ არაფორმალურ საგანმანათლებლო სფეროებზე. ქმნის გარკვეულ კულტურულ მოცემულობას. ამ კონკურსს ვუსურვებ საუკეთესო ლიტერატურულ მოსავალს, ქართული ლიტერატურული პროცესის განვითარებაში საკუთარი წვლილის დასაფასებელ შედეგებს,“ - დაამატა ნანა ტრაპაიძემ.

როგორც რუსუდან რუხაძე ამბობს, თანამედროვე ლიტერატურის განვითარება დებიუტანტების ხელშეწყობის გარეშე წარმოუდგენელია, რაც წარმატებით ითავა კიდეც „პალიტრა L-ის“ კონკურსმა „გახდი ბესტსელერის ავტორი“.

R