კანადა ახლა "ზომბი ხანძრების" დამარცხებას ცდილობს - რას წარმოადგენს ეს მოვლენა და რამდენად სახიფათოა გარემოსთვის?
კანადა ზამთარშიც კი ხანძარს ებრძვის - ე.წ. ზომბი ხანძარი თოვლის სქელი ფენების ქვეშ უპრეცედენტო სიჩქარით ვრცელდება. (ასეთი ხანძრები, როგორც წესი, ჩნდება არქტიკულ ტუნდრაში - ზამთარში თოვლის ქვეშ ვითარდება და ზაფხულში უფრო ინტენსიური ხდება.)
- "ზომბი ხანძარი" ძირითადად წარმოიშობა ტორფით მდიდარ ადგილებში. მის დიდ ნაწილს ნახშირბადი შეადგენს, რომელიც მცენარეთა ნარჩენების დაშლის შედეგად წარმოიქმნება. მოგეხსენებათ, ტორფი ძალიან კარგად იწვის. მაღალი ტემპერატურის პირობებში ტორფი ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში მსოფლიოში მრავალი ხანძრის მიზეზი გახდა. მაგრამ ეს არ არის ტორფიან მიწებზე ხანძრის მთავარი საფრთხე. ტორფის ჩაქრობა ძალიან რთულია. მას შეუძლია მიწისქვეშეთში ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში წვა, ნიადაგის სიმკვრივის გამო წყალი ხშირად არ აღწევს ხანძრამდე და ბოლომდე ვერ აჩერებს "ზომბ ცეცხლს". ტორფი იწვება მიწისქვეშ მინიმუმ 10 სმ სიღრმეზე, ეს კი ნიშნავს, რომ ამ ხანძრებს შეუძლიათ გადაურჩნენ შემოდგომის წვიმებსა და თოვლიან ზამთარს.
ეს მოვლენა კანადისთვის უჩვეულო არ არის, თუმცა შეშფოთებას იწვევს მათი გახშირება. ექსპერტების თქმით, ბოლო 10 წლის განმავლობაში ბრიტანულ კოლუმბიაში ხანძარი 5-6-ჯერ გავრცელდა, იანვარში კი უფრო გააქტიურდა.
2023 წელს, კანადაში ტყის ხანძრების შედეგად 18 მილიონ ჰექტარზე მეტი (44 მილიონი ჰექტარი) მიწა დაიწვა. სეზონი ერთ-ერთი ყველაზე ფატალური იყო უახლეს ისტორიაში. სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას რამდენიმე მეხანძრე დაიღუპა. ათასობით ადამიანი იძულებული გახდა დაეტოვებინა სახლები. ხანძრის ეფექტი იგრძნობოდა კანადის საზღვრებს მიღმა. მაგალითად, ივნისში აშშ-ის ჩრდილოეთ ნაწილი კვამლმა დაფარა.
ხანძრის მართვის ექსპერტის, მაიკ ფლანიგანის განცხადებით ხანძრის მაჩვენებლის ზრდა გვალვითაა გამოწვეული. მისივე თქმით, "ზომბი ხანძარი" ადრე იშვიათი მოვლენა იყო, თუმცა გლობალური დათბობის შედეგად ბოლო პერიოდში საკმაოდ გახშირდა.
ჯერ ნაადრევია იმის პროგნოზირება, თუ როგორი იქნება მომავალი სეზონი, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ, რომ წელს მსოფლიო "ელ ნინიოს" საფრთხის წინაშეა, გაზაფხულისთვის ხანძრის მაჩვენებელიც მოიმატებს.