"ჩემი შვი­ლი დღემ­დე "გრი­შას" მე­ძა­ხის, ვერ გა­და­ეჩ­ვია", - ამ­ბობს მსა­ხი­ო­ბი დათო კვირ­ცხა­ლია, რო­მე­ლიც 50 წე­ლია რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რში მოღ­ვა­წე­ობს. "რო­მეო და ჯუ­ლი­ე­ტა", "თეთ­რი ბა­ი­რა­ღე­ბი", "ყვარ­ყვა­რე თუ­თა­ბე­რი", "იუ­ლი­უს კე­ი­სა­რი", "მეფე ლირი", "თორ­მე­ტი გან­რის­ხე­ბუ­ლი მა­მა­კა­ცი"... - ეს იმ სპექ­ტაკ­ლე­ბის არას­რუ­ლი სიაა, რო­მელ­შიც მსა­ხი­ობს მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­უ­ღია...

- ბა­ტო­ნო დათო, რას ნიშ­ნავს თქვენ­თვის შობა-ახა­ლი წელი?

- ახალ წელს მთე­ლი მსოფ­ლიო ახა­ლი გეგ­მე­ბით და იმე­დით ეგე­ბე­ბა. ამ დღე­სას­წა­ულს თით­ქმის ყველ­გან ერ­თნა­ი­რად აღ­ნიშ­ნა­ვენ: ათასფრად მო­ციმ­ცი­მე ნაძ­ვის ხე­ე­ბი, სა­ზე­ი­მო გა­ნა­თე­ბე­ბი, თოვ­ლის პა­პე­ბი - ეს ყვე­ლა­ფე­რი შობა-ახა­ლი წლის დღე­ებს ძა­ლი­ან ალა­მა­ზებს. ყვე­ლა ცდი­ლობს, დამ­დეგს გემ­რი­ე­ლად შეხ­ვდეს, ოჯახს ხვა­ვი და ბა­რა­ქა უსურ­ვოს. ჩვე­ნი ქვე­ყა­ნაც ზე­ი­მობს და აღ­ნიშ­ნავს, თუმ­ცა ჩვენ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი თა­ვი­სე­ბუ­რე­ბე­ბიც გვაქვს.

- იმას გუ­ლის­ხმობთ, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში შო­ბას და ახალ წელს ორ­ჯერ აღ­ნიშ­ნა­ვენ?

- ცხა­დია, ამა­საც ვგუ­ლის­ხმობ. უკვე ბევ­რი მი­იჩ­ნევს, რომ ერთი დღე­სას­წა­უ­ლის ორ­ჯერ აღ­ნიშ­ვნა გა­მარ­თლე­ბუ­ლი არ არის. ეს მიდ­გო­მა არა­ერ­თმა ქვე­ყა­ნამ შეც­ვა­ლა და უმე­ტე­სო­ბა შო­ბას 25 დე­კემ­ბერს ზე­ი­მობს, ჩვენ ისევ ძვე­ლე­ბუ­რად... რაც თავი მახ­სოვს, ეს სა­კი­თხი სულ სა­კა­მა­თოა, ამი­ტომ ჩვე­ნი მეც­ნი­ე­რე­ბი და სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბი უნდა დას­ხდნენ და ყვე­ლა­ფე­რი ობი­ექ­ტუ­რად გა­და­წყვი­ტონ.

- ეს ზე­ი­მი რო­გო­რი იყო თქვენს ბავ­შვო­ბა­ში?

- ყვე­ლა­ზე ტკბი­ლად 14 იან­ვა­რი, ანუ კა­ლან­და მახ­სენ­დე­ბა, რო­მელ­საც გუ­რუ­ლე­ბი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად აღ­ნიშ­ნავ­დნენ. ბა­ბუ­ა­ჩე­მის ძმა ლან­ჩხუთ­ში ცხოვ­რობ­და. ბავ­შვებს ლა­მა­ზად გა­მოგ­ვა­წყობ­დნენ, ახალ ტან­საც­მელს ჩაგ­ვაც­მევ­დნენ და ლან­ჩხუთ­ში მივ­ყავ­დით, რომ კა­ლან­და აღგ­ვე­ნიშ­ნა. ჩვენ სამ­ტრე­დი­ა­ში ვცხოვ­რობ­დით და შობა-ახალ წელს სო­ფელ მა­რან­ში ვა­ტა­რებ­დით, რო­მე­ლიც იმე­რე­თის და სა­მეგ­რე­ლოს სა­ზღვარ­ზე მდე­ბა­რე­ობს. მა­რა­ნი ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი, კოხ­ტა სო­ფე­ლია, სა­დაც კვირ­ცხა­ლი­ე­ბიც ცხოვ­რო­ბენ, კო­ბა­ხი­ძე­ე­ბიც, ძი­ძი­გუ­რე­ბიც და სხვა გვა­რე­ბიც... ახა­ლი წლის მოს­ვლა ხომ მი­ხა­რო­და, მაგ­რამ კა­ლან­და ჩემს ბავ­შვო­ბა­ში გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი დღე იყო: ამ დღეს ნა­თე­სა­ვე­ბი ვხვდე­ბო­დით ერ­თმა­ნეთს, მო­ვი­კი­თხავ­დით და შობა-ახალ წელს ვუ­ლო­ცავ­დით. სხვა­თა შო­რის, ჩვენს გვარს სა­ინ­ტე­რე­სო წარ­მო­მავ­ლო­ბა აქვს: ის კვი­რა­ცხოვ­ლო­ბას­თა­ნაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. მარ­თა­ლია, მეგ­რუ­ლი გვა­რი ჰქონ­და, მაგ­რამ მა­მა­ჩემ­მა, აბე­სა­ლომ კვირ­ცხა­ლი­ამ მეგ­რუ­ლი სა­ერ­თოდ არ იცო­და. დედა მეგ­რე­ლი მყავ­და - ელე­ნე თო­ფუ­რია, ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი ქალი იყო. მშობ­ლე­ბის მად­ლი­ე­რი ვარ, რომ ძა­ლი­ან ტკბი­ლი და ლა­მა­ზი ბავ­შვო­ბა მქონ­და. თუმ­ცა, პირ­ვე­ლად რომ ვთქვი, მსა­ხი­ო­ბო­ბა მინ­და-მეთ­ქი, ლა­მის შე­ი­ცხა­დეს.

- რა­ტომ?

- ალ­ბათ იმი­ტომ, რომ ადრე ჩვენს ოჯახ­ში მსა­ხი­ო­ბი არა­ვინ ყო­ფი­ლა. ერ­თა­დერ­თი, ვინც მხარ­ში ამო­მიდ­გა და ჩემი არ­ჩე­ვა­ნი და­იც­ვა, ბი­ძა­ჩე­მი იყო. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გრი­შა კა­კა­ჩი­ას პრო­ტო­ტი­პი სწო­რედ ის გახ­და. ოთა­რი ბი­ძი­ას რომ უთხრეს, და­თოს თე­ატ­რა­ლურ­ზე უნდა ჩა­ბა­რე­ბაო, მე­გო­ნა, დამ­ტუქ­სავ­და, მაგ­რამ პი­რი­ქით მოხ­და - გა­მამ­ხნე­ვა, შე­მა­ქო... მა­მა­ჩე­მი ავი­ა­კონ­სტრუქ­ტო­რი იყო, 31-ე ქარ­ხა­ნა­ში მუ­შა­ობ­და, მაგ­რამ იქ მო­ი­წამ­ლა, მუ­შა­ო­ბა ვე­ღარ შეძ­ლო და ამი­ტომ გა­და­ვე­დით სამ­ტრე­დი­ა­ში სა­ცხოვ­რებ­ლად. მერე დე­დას­თან ერ­თად, სკო­ლა­ში მუ­შა­ობ­და. მამა იმ­დე­ნად უყ­ვარ­და ყვე­ლას, რომ მა­რან­ში, მის დაკ­რძალ­ვა­ზე, ათას კაც­ზე მეტი ჩა­მო­ვი­და.

- სკო­ლაც ამ სო­ფელ­ში და­ამ­თავ­რეთ?

- არა, სო­ფელ­ში ჩემი ბე­ბია და ბა­ბუა ცხოვ­რობ­დნენ, ჩვენ სამ­ტრე­დი­ა­ში ვი­ყა­ვით, სა­ი­და­ნაც მა­რა­ნი 5 კი­ლო­მეტრში მდე­ბა­რე­ობს. ეს გზა - სამ­ტრე­დი­ი­დან ჩემს სოფ­ლამ­დე, ბავ­შვო­ბის ყვე­ლა­ზე ლა­მაზ მო­გო­ნე­ბად მრჩე­ბა...

საკ­მა­ოდ აქ­ტი­უ­რი ბავ­შვი ვი­ყა­ვი, სცე­ნა­ზე 10 წლი­დან გა­მოვ­დი­ო­დი და პო­პუ­ლა­რუ­ლი მოს­წავ­ლე გახ­ლდით. ძა­ლი­ან ადრე მივ­ხვდი, რას ნიშ­ნავს, როცა სცე­ნი­დან კუ­ლი­სებ­ში გა­დი­ხარ და მა­ყუ­რე­ბე­ლი ტაშს გიკ­რავს. მსა­ხი­ო­ბო­ბაც სწო­რედ ამან გა­და­მა­წყვე­ტი­ნა. იმის გამო, რომ სცე­ნა­ზე ხში­რად ვი­დე­ქი, პრი­ვი­ლე­გი­ე­ბით ვსარ­გებ­ლობ­დი: ჩემს ბავ­შვო­ბა­ში ცელქ და ონა­ვარ ბავ­შვებს თმას გა­და­პარ­სავ­დნენ ხოლ­მე, ეს დას­ჯის ერთ-ერთი ხერ­ხი იყო. ბი­ჭე­ბი, ყვე­ლა ერ­თმა­ნეთ­ზე ცელ­ქე­ბი ვი­ყა­ვით, მაგ­რამ ჩემ­თვის ხე­ლის ხლე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბო­და: ქო­ჩო­რი აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა მქო­ნო­და. და­ახ­ლო­ე­ბით 11 წლის ვი­ყა­ვი, სამ­ტრე­დი­ა­ში "ცე­კას" მა­შინ­დე­ლი მდი­ვა­ნი - ვა­სილ მჟა­ვა­ნა­ძე რომ ჩა­მო­ვი­და. მან ჩემ­თან ფო­ტო­სუ­რა­თის გა­და­ღე­ბა მო­ინ­დო­მა, გა­დაგ­ვი­ღეს და მერე ეს ფოტო თით­ქმის ყვე­ლა გა­ზეთ­ში და­ი­ბეჭ­და. გა­ვი­და წლე­ბი, სკო­ლა და­ვამ­თავ­რე და 1967 წელს, თე­ატ­რა­ლურ ინ­სტი­ტუ­ტში ჩა­ვა­ბა­რე, მა­შინ მხო­ლოდ 17 წლი­სა ვი­ყა­ვი.

- რო­გორ ფიქ­რობთ, გა­მარ­თლე­ბა იყო ეს თუ თქვე­ნი ნი­ჭის გამო მი­გი­ღეს?

- მე სულ ვამ­ბობ, რომ ჩვე­ნი პრო­ფე­სი­ის 50 პრო­ცენ­ტი გა­მარ­თლე­ბა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, თუმ­ცა, ისიც ფაქ­ტია, რომ თე­ატ­რა­ლურ­ში უნი­ჭო კაცი ვერ მოხ­ვდე­ბა. რამ­დე­ნი­მე ათე­უ­ლი პა­რა­მეტ­რია, რომ­ლის გა­რე­შეც იქ არ მი­გი­ღე­ბენ: ფი­ზი­კუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბი, სმე­ნა, გა­რეგ­ნო­ბა... ყვე­ლა­ფერს ყუ­რა­დღე­ბით აკ­ვირ­დე­ბი­ან. თა­ნაც, მე რომ ვა­ბა­რებ­დი, თით­ქმის ყვე­ლა აბი­ტუ­რი­ენ­ტი ვი­ღა­ცის შვი­ლი ან ახ­ლო­ბე­ლი იყო. კო­მი­სი­ის თავ­მჯდო­მა­რე აკა­კი ხო­რა­ვა გახ­ლდათ, ხოლო სულმნა­თი გიზო ჟორ­და­ნია - ერთ-ერთი წევ­რი. სწო­რედ მან მო­მაქ­ცია ყუ­რა­დღე­ბა, რად­გან იმ წელს ჯგუ­ფი აჰ­ყავ­და. იქვე იყო გივი ბე­რი­კაშ­ვი­ლის მე­უღ­ლე ლე­ი­ლა კა­პა­ნა­ძე, რო­მელ­მაც ჩუ­მად მი­თხრა: "ახალ­გაზ­რდა, თქვენ ძა­ლი­ან კარ­გი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა და­ტო­ვეთ, მაგ­რამ თუ და­მი­ჯე­რებთ და მომ­დევ­ნო გა­მოც­და­ზე სხვა იგავ-არაკს წა­ი­კი­თხავთ, უკე­თე­სი შე­დე­გი გექ­ნე­ბა­თო. მეც, და­ვუ­ჯე­რე და პირ­ველ წელსვე ჩა­ვა­ბა­რე. ახლა რომ ვფიქ­რობ, დიდი გა­მარ­თლე­ბა იყო ისიც, რომ მე­ო­რე კურ­სი­დან რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რში მოვ­ხვდი, რომ პეტ­რე გრუ­ზინ­სკის შვილ­თან - ნუგ­ზარ­თან ვმე­გობ­რობ­დი. ბა­ტონ­მა პეტ­რემ მო­ინ­დო­მა, რომ მათ­თან მე­ცხოვ­რა და თა­ვის სახ­ლში გა­და­მიყ­ვა­ნა. იქ სულ სიმ­ღე­რი­სა და მუ­სი­კის ხმა ის­მო­და, მო­დი­ოდ­ნენ ცნო­ბი­ლი მწერ­ლე­ბი, მუ­სი­კო­სე­ბი და მათ­გან ბევრ რა­მეს ვსწავ­ლობ­დი. ცოტა ხან­ში გიზო ჟორ­და­ნია გერ­მა­ნელ რე­ჟი­სორ­თან გა­და­ვი­და სა­მუ­შა­ოდ, ჩვე­ნი ჯგუ­ფი მი­ხე­ილ თუ­მა­ნიშ­ვილ­მა აიყ­ვა­ნა და თა­ვის ჯგუფს შე­უ­ერ­თა. მა­შინ ბა­ტონ მი­შას ჯგუფ­ში მოხ­ვედ­რას ნატ­რობ­დნენ, აბი­ტუ­რი­ენ­ტე­ბი მას ელო­დე­ბოდ­ნენ და არ აბა­რებ­დნენ. ის ყვე­ლა­ზე დიდი ავ­ტო­რი­ტე­ტი იყო და დღემ­დე რჩე­ბა ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რის ის­ტო­რი­ა­ში.

- რო­გორ აღ­მოჩ­ნდით რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რში?

- ესეც სრუ­ლი­ად მო­უ­ლოდ­ნე­ლად მოხ­და: მე და დი­დე­ბუ­ლი მსა­ხი­ო­ბი ნანი ჩიქ­ვი­ნი­ძე ჯგუ­ფე­ლე­ბი ვი­ყა­ვით. მე­ო­რე კურ­სზე გახ­ლდით, როცა ერთ-ერთ სპექ­ტაკლში, გოგი ქავ­თა­რა­ძე და ბელა მი­რი­ა­ნაშ­ვი­ლი ჩა­ვა­ნაც­ვლეთ, რო­მე­ლიც შე­უძ­ლოდ გახ­და. ეს იყო რო­ბერტ სტუ­რუ­ას დად­გმუ­ლი "ვახ­შმო­ბის წინ". იცით, ვის გვერ­დით ვთა­მა­შობ­დით? - გოგი გე­გეჭ­კო­რი, სა­ლო­მე ყან­ჩე­ლი, ერო­სი მან­ჯგა­ლა­ძე, ზინა კვე­რენ­ჩხი­ლა­ძე - აი, ამ ვარ­სკვლა­ვე­ბის გვერ­დით! ასე დავ­რჩი ამ სა­ო­ცარ გა­რე­მო­ში და ასე და­ი­წყო ჩემი მოგ­ზა­უ­რო­ბა ქარ­თუ­ლი თე­ატ­რის ფან­ტას­ტი­კურ სამ­ყა­რო­ში. 50 წე­ლი­წად­ზე მე­ტია უკვე, ამ სცე­ნა­ზე ვდგა­ვარ. ზოგ­ჯერ ვფიქ­რობ, რომ შე­იძ­ლე­ბო­და უფრო მეტი გა­მე­კე­თე­ბი­ნა, იმის შე­საძ­ლებ­ლო­ბაც მქონ­და, რომ თე­ატ­რი მი­მე­ტო­ვე­ბი­ნა, მაგ­რამ ვერ მი­ვა­ტო­ვე: ეს ჩემი საქ­მეა, რო­მელ­საც ამ­დე­ნი წე­ლია ვემ­სა­ხუ­რე­ბი და მარ­თლა მიყ­ვარს. თე­ატ­რში სწო­რედ ამ სიყ­ვა­რულ­მა უნდა გა­გა­ჩე­როს, თო­რემ მდი­და­რი მსა­ხი­ო­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში გი­ნა­ხავთ?..

- შვი­ლებ­მა თუ მო­ინ­დო­მეს მსა­ხი­ო­ბო­ბა?

- ორი შვი­ლი მყავს - ელე­ნე და რუ­სუ­და­ნი. მსა­ხი­ო­ბო­ბა უნ­დო­დათ, მაგ­რამ არ ვურ­ჩიე. ძა­ლი­ან შე­მე­შინ­და, რად­გან ქა­ლის­თვის ეს პრო­ფე­სია ორ­მა­გად რთუ­ლი და მძი­მეა. და­მი­ჯე­რეს და დღეს რუ­სუ­და­ნი სა­ტე­ლე­ვი­ზიო სფე­რო­ში საკ­მა­ოდ ცნო­ბი­ლი პრო­დი­უ­სე­რია, ელე­ნემ ოჯა­ხი შექ­მნა და ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი შვი­ლე­ბი ჰყავს - დათი და მა­რი­ა­მი. ორი­ვე ბა­ბუ­ას სი­ხა­რუ­ლი და იმე­დია!

მე და ჩემი მე­უღ­ლე, ქე­თე­ვან მეს­ხი ბავ­შვო­ბი­დან ერ­თად მოვ­დი­ვართ. ერ­თმა­ნეთს სკო­ლი­დან ვიც­ნობთ, ამი­ტომ, არ­ჩე­ვა­ნი მას­ზე რომ გა­ვა­კე­თე, არა­ვის გაჰ­კვირ­ვე­ბია: მე­ზობ­ლე­ბი ვი­ყა­ვით და მის ოჯახ­შიც ყვე­ლამ იცო­და, რომ მომ­წონ­და. 52 წე­ლია ერ­თად ვართ. ის სრუ­ლი­ად გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი პრო­ფე­სი­ი­საა: ექი­მი-ბი­ო­ლო­გია და რეს­პუბ­ლი­კურ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მუ­შა­ობ­და. მაქ­სი­მა­ლუ­რად მი­წყობ­და ხელს, რომ ჩემს პრო­ფე­სი­ა­ში ბო­ლომ­დე დავ­ხარ­ჯუ­ლი­ყა­ვი.

- გა­მორ­ჩე­უ­ლი რო­ლე­ბი თუ გაქვთ?

- იმ მსა­ხი­ო­ბე­ბის რი­ცხვს მი­ვე­კუთ­ვნე­ბი, ვის­თვი­საც ყვე­ლა როლი თა­ვი­სე­ბუ­რად ძვირ­ფა­სია. მათ ერ­თმა­ნე­თის­გან ისე ვერ ვარ­ჩევ, რო­გორც შვი­ლებს. 50 წე­ლია რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რში ვარ, რო­ბერტ სტუ­რუ­ას გვერ­დით - აბა, სხვა რითი უნდა ია­მა­ყოს ადა­მი­ან­მა? მე­ა­მა­ყე­ბა, რომ ისეთ ხალ­ხთან ვმე­გობ­რობ­დი, რო­გო­რე­ბიც იყ­ვნენ თა­მაზ კვა­ჭან­ტი­რა­ძე და გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვი­ლი; დი­დე­ბუ­ლი პეტ­რე გრუ­ზინ­სკის წყა­ლო­ბით გა­ვი­ცა­ნი რე­ვაზ ლა­ღი­ძე და ვაჟა აზა­რაშ­ვი­ლი - ჩემი უსაყ­ვარ­ლე­სი ადა­მი­ა­ნი და შე­მოქ­მე­დი. მი­თა­მა­შია თენ­გიზ არჩვა­ძე­სა და ოთარ კო­ბე­რი­ძეს­თან ერ­თად. ჩემ­თვის თე­ატ­რა­ლუ­რი სამ­ყა­რო ერთი დიდი, ლა­მა­ზი ცის­ქვე­შე­თია, სა­დაც სას­წა­უ­ლე­ბი ხდე­ბა. დიდი სა­ჩუ­ქა­რი გა­მი­კე­თა ცნო­ბილ­მა მწე­რალ­მა, როს­ტომ ჩხე­ი­ძემ, რო­მელ­მაც ერთ-ერთ წიგნ­ში და­წე­რა, რო­გორ იყო წლე­ბის წინ რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რში, მა­მას­თან - ოთარ ჩხე­ი­ძეს­თან ერ­თად, რო­მე­ლიც ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის აღი­ა­რე­ბუ­ლი კლა­სი­კო­სია და რო­გორ გა­და­უ­ლა­პა­რა­კა ბა­ტონ­მა ოთარ­მა: ეს ბიჭი, დათო კვირ­ცხა­ლია, ძა­ლი­ან კარ­გი მსა­ხი­ო­ბი გახ­დე­ბაო. არ ვარ ტრა­ბა­ხა, მაგ­რამ როცა ოთარ ჩხე­ი­ძე შენ­ზე ასეთ რა­მეს იტყვის, ამა­ზე უკე­თე­სი რა უნდა მო­ის­მი­ნო?..წა­ი­კი­თხეთ სრუ­ლად