2011 წელს დაფუძნებული “მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ თავმჯდომარე მამუკა ანდღულაძე, ambebi.ge- თან მედიაში არსებულ გამოწვევებს აფასებს და იმ კრიტიკულ შეუსაბამობებზე გვესაუბრება, რომელიც დემოკრატიული მედიაგარემოს განვითარებას უშლის ხელს.
კოალიცია16 არასამთავრობო ორგანიზაციას აერთიანებს, ესენია: “ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი“, “ლიბერალური აკადემია თბილისი“, “მედიაკლუბი“, “მედიის განვითარების ფონდი“, “მედია ომბუდსმენი“, “რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსი“, “სატელევიზიო ქსელი“, “საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო“, “სამართლიანი არჩევნების და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება“, “საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია“, “საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა“, “საქართველოს რეგიონული მედიის ასოციაცია“, “საქართველოს მცირე და საშუალო სატელეკომუნიკაციო ოპერატორთა ასოციაცია“, “საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“, “უფლებები საქართველო“ და “ღია საზოგადოების ფონდი“.
ორგანიზაცია საქართველოში არსებული მედიაგარემოს გაუმჯობესებაზე ზრუნავს და მედია მფლობელებისა და ჟურნალისტთა ინტერესების დაცვის მიზანს ემსახურება. “ვცდილობთ ჟურნალისტების უფლებების დაცვას, რეაგირება გვაქვს ყველა მოვლენაზე, რომელიც ნეგატიურად მოქმედებს მედიის საქმიანობაზე. რა თქმა უნდა, ვცდილობთ ჩავერთოთ ადვოკატირების პროცესში. თუმცა ქვეყანაში არსებული მედიაგარემო იმდენად რთულია, რომ გაუმჯობესება არ შეინიშნება. სამწუხაროდ, ბოლო პერიოდში გვიწევს საუბარი მხოლოდ გართულებებზე და პრობლემებზე“, - აცხადებს ჩვენი რესპონდენტი.
მამუკა ანდღულაძე:
- “მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ აქტიურად იყო ჩართული“სიძულვილის ენასთან“ დაკავშირებულ საკითხებში. ჩვენ ცალსახად მხარს ვუჭერთ ევროინტეგრაციის პროცესს და არაერთხელ ღიად განგვიცხადებია, რომ მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობის ნებასურვილია საქართველოს ევროპული ოჯახის წევრობა, რაც სხვა დანარჩენთან ერთად, ითვალისწინებს კანონმდებლობის ჰარმონიზაციას.
რაც შეეხება “სიძულვილის ენის“ რეგულირებას, ჩვენ ვამბობდით, რომ ეს არის პრობლემა. უბრალოდ, ის გზები, რომელიც ხელისუფლებამ დასახა, არ იყო ეფექტიანი და შესაძლოა, გამოყენებული იყოს კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ - ამიტომ მიგვაჩნია, რომ უნდა იყოს შერჩეული ალტერნატიული გზა, რომელსაც დირექტივა ითვალისწინებს. შარშან შემუშავებული გვქონდა ალტერნატიული წინადადება, რომელიც მმართველმა პარტიამ საერთოდ არ გაითვალისწინა. პროცესი კი, რომელიც სექტემბერში წარიმართა, არ იყო ინკლუზიური.
განსახილველია ჟურნალისტების აკრედიტაციის საკითხი: მედიის წარმომადგენლებისთვის არ შეიძლება მსგავსი წესების მიღება. წესებს პრობლემატური მუხლები ჰქონდა და საფრთხეს ვხედავდით, რომ ეს ბოროტად შეიძლებოდა გამოყენებულიყო. სამწუხაროდ, დაფიქსირდა კიდეც არაერთი შემთხვევა - მაგალითად ე.წ. “რუსული კანონის“ განხილვის დროს, ჟურნალისტებს არ ეძლეოდათ თავისი პროფესიული საქმიანობის სრულყოფილად შესრულების საშუალება.
საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ თებერვალში გამოსცა ბრძანება პარლამენტში მასობრივი ინფორმაციის საშუალებათა წარმომადგენლების აკრედიტაციის წესის დამტკიცების თაობაზე, რომლის ნაწილიც სტატუსმეტრის შეფასებით, ეწინააღმდეგება კონსტიტუციას და არღვევს პარლამენტში მედიის თავისუფლად საქმიანობის უფლებას. ამ ბრძანების თანახმად, პარლამენტის წევრის, აპარატის თანამშრომლის ან პარლამენტში სტუმრად მყოფი პირის მიერ ინტერვიუს ჩაწერაზე უარის თქმის შემთხვევაში, ჟურნალისტი ვალდებულია, შეწყვიტოს ინტერვიუ, ანუ თუ რომელიმე დეპუტატს ჟურნალისტის კითხვა არასასურველად მოეჩვენება და არ მოეწონება, მას შესაძლოა, პარლამენტის აკრედიტაცია შეუჩერონ.
საქართველოს პარლამენტმა 2023 წლის 6 აპრილს აღნიშნული ბრძანების საფუძველზე პარლამენტში საქმიანობის აკრედიტაცია შეუჩერა კრიტიკული მედიის “ფორმულას”, “ტვ პირველისა” და “მთავარი არხის” სამ ჟურნალისტსა და ორ ოპერატორს. პარლამენტმა აღნიშნული წესის საფუძველზე 2023 წლის 11 მაისს აკრედიტაცია ასევე შეუჩერა "ფორმულას“ ჟურნალისტს და ოპერატორს. ჯამში პარლამენტის მიერ ხსენებული წესის გამოყენებით 7 ჟურნალისტს/ოპერატორს შეუჩერდა აკრედიტაცია.
- კიდევ რა გამოწვევების წინაშე დგას დღეს საქართველოში მედია?
- დღეს, სამწუხაროდ, მედიაგარემოს სერიოზული, მათ შორის ეგზისტენციალური პრობლემები აქვს.
პირველ რიგში, გამოკვეთილია ფიზიკური ძალადობის ფაქტები, თავდასხმა, უკანონო ჩარევა და საქმიანობაში ხელის შეშლა მედიის წარმომადგენლებზე, რომლის მიმართ არ ხდება სათანადო რეაგირება. ეს ყველაფერი უხეშად არღვევს ჟურნალისტის უფლებებს და საბოლოო ჯამში საზოგადოებას ართმევს შესაძლებლობას, გაიგოს ინფორმაცია. რეკომენდაციებშიც არაერთხელ იყო აღნიშნული, რომ ბოლო წლების განმავლობაში რეგიონებში მდგომარეობის გაუარესება შეინიშნება.
არსებობს პოლიტიკურად მოტივირებული საქმეები: მაგალითად, მართალია, ნიკა გვარამია გაათავისუფლეს, უფრო სწორად პრეზიდენტმა შეიწყალა, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ სასამართლომ სათანადოდ იმუშავა. ამ შემთხვევაში, პრეზიდენტმა გამოასწორა ხარვეზი.
უსერიოზულესი პრობლემაა უკანონო მოსმენები, ასევე საჯარო ინფორმაციაზე წვდომა. ჟურნალისტებს ხშირად არ აძლევენ საჯარო ინფორმაციას. ასევე უჭირთ კომენტარის მიღება. მმართველი პარტიის წარმომადგენლები უცხადებენ დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას ბოიკოტს, რაც აძლიერებს პოლარიზაციას. ეს ყველაფერი ხელისუფლების მხრიდან გეგმაზომიერად ხორციელდება.
მყიფეა და რთული მედიების ფინანსური მდგომარეობაც, რაც საბოლოო ჯამში სფეროს საქმიანობას ართულებს. თუმცა, მიუხედავად ამისა, მედიის იმ ჯგუფმა, რომელიც დამოუკიდებელია ე.წ. რუსული კანონის მიღების მცდელობის დროს ცალსახად მოახერხა საზოგადოების ინფორმირება და სათანადოდ განმარტეს, თუ რა საშიშროებას წარმოადგენდა იმ დროს, იმ ფორმით რუსული კანონის მიღება.
- თქვენი აზრით, ვინ უწყობს მედიის პოლარიზებას ხელს, ვის ინტერესშია ეს ყველაფერი?
- პროსამთავრობო მედიები და მათი მხარდამჭერი ე.წ. ტროლები და ექსპერტები თავს ესხმიან ყველა იმ პირს, ვინც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ აზრს გამოხატავს. მათ შორის არიან დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიის წარმომადგენლები. ეს ცალსახად ინსპირირებულია ხელისუფლების მიერ.
მნიშვნელოვანია, რომ ხელისუფლებამ გადადგას ეფექტიანი ნაბიჯები. ჟურნალისტს როცა თავს დაესხმიან, უწყებებმა უნდა განახორციელონ კანონით გათვალისწინებული ქმედება, გამოიძიონ და დამნაშავე პასუხისგებაში მისცენ.
- რა მნიშვნელობა აქვს ქვეყნის განვითარებისთვის მედიის კორპუსის დამოუკიდებლობას?
- დამოუკიდებელ მედიას ქვეყნის განვითარებისთვის საკვანძო მნიშვნელობა აქვს. ვერ შეფასდება დემოკრატიულად სახელმწიფო, სადაც მედიის უფლებები დაცული არ არის. პირველ რიგში, მედია არის მაკონტროლებელი, რომელიც ახორციელებს როგორც მმართველი პარტიის, პოლიტიკური კლასის, ასევე ნებისმიერი სხვა სფეროს კონტროლს. მედიამ უნდა ასახოს განსხვავებული პოზიციები და საბოლოო ჯამში, საზოგადოებამ თვითონ მიიღოს გადაწყვეტილება, როგორ მუშაობს ხელისუფლება, იქნება - პარტია თუ კოალიცია და აქედან გამომდინარე, მიიღოს გადაწყვეტილება არჩევნების დროს.
იხილეთ ასევე:
ავტორი: თეონა რამაზაშვილი
საჯარო მოხელეებზე,ექიმებზე, მასწავლებლებზე მეტი ფული აქვთ,არც ამბობენ ვინ აფინანსებს და კიდევ აქეთ აქვთ პრეტენზიები. ძალიან გინდათ ნეოლიბერალური საქართველო,მაგრამ ვერ მიიღებთ.
ძალიან საინტერესოა ამ არასამთავრობოების დასკვნები 2012 წლამდე. 0 თან მიახლოებული შენიშვნა. ეგრევე იშიფრებით. ფულს ვინც გიხდით მუსიკასაც ის უკვეთავს