მსოფლიოს უმსხვილესი ყინულის საფარი მოსალოდნელზე სწრაფად დნება - მეცნიერები სულ უფრო ხშირად საუბრობენ პროცესზე, რომელიც სამყაროს შეცვლის
წამყვანი მეცნიერები ამბობენ, რომ მსოფლიოს უმსხვილესი ყინულის საფარი მოსალოდნელზე სწრაფად დნება და რომ მსოფლიო ლიდერებმა უნდა გააძლიერონ ძალისხმევა ამ ფაქტის მოსაგვარებლად, რათა ზღვის დონის კატასტროფული მატება თავიდან აიცილონ.
კრიოსფერული კლიმატის საერთაშორისო ინიციატივის ხუთშაბათის მოხსენების მთავარი თემა სწორედ მსოფლიო ლიდერების მისამართით მოწოდებაა, გაითვალისწინონ მათი გაფრთხილებები.
- მოხსენებაში ნათქვამია, რომ თუ გლობალური საშუალო ტემპერატურა პრეინდუსტრიულ საბაზისო ნიშნულზე 2 გრადუსი ცელსიუსით აიწევს, შესაძლოა, ამას პლანეტის ზღვის დონის 40 ფუტზე მეტით აწევა მოჰყვეს - პროცესი, რომელიც მთელ მსოფლიოს შეცვლის.
ახალი კვლევები აჩვენებს, რომ სახიფათო ვარაუდები უფრო ახლოსაა, ვიდრე მეცნიერები ფიქრობდნენ.
"შესაძლოა, ჩვენ მივაღწიოთ ამ ტემპერატურულ ზღურბლს, რომლებზეც დიდი ხანია ვსაუბრობდით, იმაზე ადრე, ვიდრე წლების წინ ვფიქრობდით“, - განაცხადა რობ დეკონტომ, მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტის დირექტორმა.
მოხსენებაში მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ გლობალური ტემპერატურის 2 გრადუსით მატება აიძულებს ბევრს, გაიქცეს სანაპირო დასახლებებიდან.
IPCC-ის 2021 წლის ანგარიშში მეცნიერებმა შეაფასეს, რომ ზღვის დონე დაახლოებით 0,9-დან 3,3 ფუტამდე (0,28-დან 1,01 მეტრამდე) მოიმატებს 2100 წლისთვის, თუმცა მაშინდელი მტკიცებით, ყინულის საფარს საფრთხე არ ემუქრებოდა. ახალი კვლევებით კი დგინდება, რომ ყინულის შრეების დნობა უფრო დიდი შეშფოთების მიზეზია, ვიდრე IPCC 2 წლის წინ მიიჩნევდა.
ახალი ანგარიში ასევე ასახავს, თუ როგორ ემუქრება მთის მყინვარების მასის კლება ჰიდროენერგეტიკულ მარაგს და საფრთხეს უქმნის სასმელი წყლის წყაროებს. გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამის ბოლო მოხსენებამ აჩვენა, რომ მსოფლიო ლიდერები გეგმავენ წიაღისეული საწვავის ორჯერ მეტი რაოდენობის მოპოვებას და წარმოებას, რათა გლობალური ტემპერატურა 1,5 გრადუსს არ აღემატებოდეს.
წელს მეცნიერებმა დააფიქსირეს მრავალი შემაშფოთებელი ნიშანი მსოფლიო ყინულის შესახებ:
- ანტარქტიდის ზღვის ყინულმა მიაღწია ყველაზე დაბალ მაქსიმუმს მას შემდეგ, რაც იმის ნიშანია, რომ კლიმატის ცვლილებამ შესაძლოა, გავლენა მოახდინოს ზღვის ყინულისთვის უფრო გამძლე რეგიონში.
- შვეიცარიის მყინვარებმა ბოლო ორი წლის განმავლობაში დარჩენილი მასის დაახლოებით 10% დაკარგეს.
- გრენლანდიამ განიცადა ზედაპირის მეორე ყველაზე სწრაფი დნობა ისტორიაში.
ამავდროულად, მეცნიერებმა გამოავლინეს ახალი კვლევა, რომელიც ვარაუდობს, რომ დასავლეთ ანტარქტიდის ყინულის საფარის დაშლა უკვე გარდაუვალია და რომ გრენლანდიის მყინვარები ხუთჯერ სწრაფად დნება, ვიდრე 20 წლის წინ.
კვლევის ავტორები იმედოვნებენ, რომ ახალი ICCI ანგარიში გავლენას მოახდენს COP28-ის მოლაპარაკებებზე, მსოფლიო ლიდერებს შორის კლიმატის დისკუსიებზე, რომლებიც დუბაიში 30 ნოემბრიდან 12 დეკემბრამდე გაიმართება.
ავტორი: ეკა დარჩიაშვილი