"მე მაქვს აუ­ტიზ­მი, მსუ­ბუ­ქი ფორ­მა და არ მე­ში­ნია არაფ­რის. მე თვი­თონ დავძლევ... უკვე ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ბიჭი ვარ" - ამ­ბობს 18 წლის მხატ­ვა­რი ზუგ­დი­დი­დან გიგი სი­ჭი­ნა­ვა. მას 3 წლის ასაკ­ში აუ­ტიზ­მის დი­აგ­ნო­ზი და­უს­ვეს... ნა­თია სა­ხო­კია გი­გის დე­დაა. 37 წლის ახალ­გაზ­რდა ქალი, მე­უღ­ლეს­თან ერ­თად სამ შვილს ზრდის. გი­გის და-ძმა - ნინი და ილია ჰყავს... მშობ­ლებ­მა ზუგ­დიდ­ში აუ­ტიზ­მის ცენ­ტრი-გზამ­კვლე­ვი გახ­სნეს. ეს იქ პირ­ვე­ლი ცენ­ტრი იყო, სა­დაც აუ­ტის­ტუ­რი სპექტრის ბავ­შვე­ბის­თვის დახ­მა­რე­ბა იყო შე­საძ­ლე­ბე­ლი.

"პრო­ფე­სი­ით ფარ­მა­ცევ­ტი ვარ, ჩემი პრო­ფე­სი­ით ცოტა ხანს ვი­მუ­შა­ვე, რად­გან შემ­დეგ უკვე საქ­მეს ცენ­ტრში შე­ვუ­დე­ქი... ამ ეტაპ­ზე მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის საკ­რე­ბუ­ლო­ში აპა­რა­ტის თა­ნამ­შრო­მე­ლი გახ­ლა­ვართ და ძი­რი­თა­დად ჩარ­თუ­ლი ვარ გი­გის­თან ერ­თად მის სო­ცი­ა­ლი­ზა­ცი­ა­ში" - გვე­უბ­ნე­ბა ნა­თია სა­ხო­კია.

რაც გი­გის ეს დი­აგ­ნო­ზი და­ეს­ვა, 2008 წლი­დან მშობ­ლე­ბი არა­ერთ პრო­ექ­ტში არი­ან ჩარ­თუ­ლი, რომ შვილს ყვე­ლა­ნა­ი­რად და­ეხ­მა­რონ.

გიგი სი­ჭი­ნა­ვა 2004 წლის 1-ელ ნო­ემ­ბერს სრუ­ლი­ად ჯან­მრთე­ლი და­ი­ბა­და, გა­რეგ­ნუ­ლა­დაც არა­ფე­რი ეტყო­ბო­და. ასაკ­თან შე­სა­ბა­მი­სო­ბა­ში ვი­თარ­დე­ბო­და, თუმ­ცა 5 წლამ­დე არ­ცერ­თი სი­ტყვა არ უთ­ქვამს, მე­ტყვე­ლე­ბა და­აგ­ვი­ა­ნა.

"მინ­და, ხაზი გა­ვუს­ვა იმას, რომ ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი ბავ­შვი იყო - ხუ­ჭუ­ჭი თმით და მაყ­ვა­ლი­ვით შავი თვა­ლე­ბით. უბ­რა­ლოდ, უც­ნა­უ­რად თა­მა­შობ­და. წიგ­ნე­ბით, ბურ­თით და მან­ქა­ნე­ბით, რის­თვი­საც ყუ­რა­დღე­ბა უნდა მი­ექ­ცია, არ ინ­ტე­რეს­დე­ბო­და".

- რით ერ­თო­ბო­და?

- მა­გა­ლი­თად, წიგ­ნე­ბის­გან გვი­რა­ბებს აგებ­და, მან­ქა­ნებს შლი­და, ხან გა­და­ა­კე­თებ­და, ან შე­ღე­ბავ­და, - ნივ­თებს და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის მი­ხედ­ვით არ იყე­ნებ­და, არა­ა­დეკ­ვა­ტუ­რად და არა­სა­თა­ნა­დოდ ეპყრო­ბო­და. ეჭვი გაგ­ვიჩ­ნდა, რომ სმე­ნის პრობ­ლე­მა ჰქონ­და. თბი­ლის­ში ულტრაბ­გე­რით კვლე­ვა­ზე წა­ვიყ­ვა­ნეთ. დად­გინ­და, რომ 100%-იანი სმე­ნა აქვს. გაგ­ვი­ხარ­და, მაგ­რამ გვი­თხრეს, ნევ­რო­ლოგს აჩ­ვე­ნე­თო. თა­მარ გა­გო­ში­ძეს მი­ვუყ­ვა­ნეთ. გი­გის გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის შემ­დეგ აუ­ტის­ტუ­რი სპექტრი და­უდ­გი­ნა. ყვე­ლა რე­კო­მენ­და­ცია, რაც კი მას მერე მო­უ­ცი­ათ, ყვე­ლა­ფერს ვი­ცავ­დით.

• 15 წლის წინ, ოჯა­ხის ცხოვ­რე­ბის სტი­ლი აბ­სო­ლუ­ტუ­რად შე­იც­ვა­ლა. მა­ლე­ვე უნდა გა­ე­აზ­რე­ბი­ნათ, რომ აქ მშობ­ლის როლი იყო მთა­ვა­რი, რო­გორც დედ-მა­მის, ასე­ვე ოჯა­ხის და­ნარ­ჩე­ნი წევ­რე­ბი­საც. ყვე­ლა გი­გის რე­ჟიმ­ზე გა­და­ე­წყო. ძა­ლი­ან რთუ­ლი იყო, მაგ­რამ აუ­ცი­ლე­ბე­ლი. ნა­თია სა­ხო­კია ახ­ლაც, როცა ბევ­რი რამ უკვე დაძ­ლე­უ­ლია, ემო­ცი­ე­ბის გა­რე­შე ამ თე­მა­ზე ვერ ლა­პა­რა­კობს. ღე­ლავს, რო­დე­საც სა­უ­ბა­რი გი­გი­ზე უწევს.

"ვაც­ნო­ბი­ე­რებ­დი ჩემს რე­ა­ლო­ბას, საკ­მა­ოდ რთუ­ლი პე­რი­ო­დი იყო, რის­თვი­საც თვა­ლის გა­სას­წო­რებ­ლად დრო დამ­ჭირ­და. მერე სა­კუ­თარ თავ­ში ძალა ვი­პო­ვე, რი­თაც შვი­ლის და­სახ­მა­რებ­ლად ვხელ­მძღვა­ნე­ლობ­დი. სა­ი­მე­დო ის იყო, ბავ­შვს ის უნა­რე­ბი ჰქონ­და, რა­საც მო­მა­ვალ­ში უნდა დავ­ყრდნო­ბო­დით. მარ­თა­ლია არ ლა­პა­რა­კობ­და, სი­ტყვებს არ ამ­ბობ­და, მაგ­რამ წერ­და და ხა­ტავ­და. 3 წლი­სამ 6 წლის ბავ­შვის უნა­რე­ბი გა­მო­ავ­ლი­ნა. ხა­ტავ­და, სა­თა­მა­შო­ებს ფუნ­ჯე­ბით ღე­ბავ­და, ძერ­წავ­და. 33-ვე ასოს სცნობ­და, მან­ქა­ნის ნომ­რებს ასა­ხე­ლებ­და. დღემ­დე უც­ნო­ბია, სამ­ნიშ­ნა ციფ­რებს და ასო­ებს რო­გორ იმახ­სოვ­რებ­და... მოკ­ლედ, თა­ვის­თვის კარ­გად ერ­თო­ბო­და" აღ­ნიშ­ნავს ნა­თია სა­ხო­კია.

- ეს იმედს გაძ­ლევ­დათ და მო­ტი­ვა­ცია იყო, იმა­ზე გე­ფიქ­რათ, რომ გი­გის შე­ეძ­ლო გან­ვი­თა­რე­ბა?..

- კი. ბაღ­შიც შე­ვიყ­ვა­ნეთ... 5 წლი­სამ და­ი­წყო - ბევრ სი­ტყვას ერ­თად წარ­მოთ­ქვამ­და... ჯგუფ­ში ოცი­ვე ბავ­შვის ლექ­სი ზე­პი­რად იცო­და. სახ­ლში დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი მე­გობ­რე­ბის ლექ­სებს გვე­უბ­ნე­ბო­და... არა­და, საკ­მა­ოდ რთუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბა ჰქონ­და - კვე­ბი­თი დარ­ღვე­ვე­ბი, მწი­რი მე­ნიუ - ყვე­ლა­ფერს არ ჭამ­და, გა­და­ად­გი­ლე­ბა უჭირ­და, ჰქონ­და ასე­ვე შიში. ში­შის დაძ­ლე­ვა­ზე დიდი ხანი ვმუ­შა­ობ­დით. ძი­ლის პრობ­ლე­მე­ბიც მო­ვა­წეს­რი­გეთ (ღა­მის 3 სა­ა­თამ­დე არ იძი­ნებ­და).

- გი­გის სკო­ლის პე­რი­ოდ­ზეც ვი­სა­უბ­როთ...

- სკო­ლა შარ­შან და­ამ­თავ­რა და რო­გორც შშმ მოს­წავ­ლე, ასე ირი­ცხე­ბო­და. პე­და­გო­გებ­თან და თა­ნაკ­ლა­სე­ლებ­თან კარ­გი ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და. პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბი­ა­ნი ადა­მი­ა­ნია, იცო­და, რომ კლას­ში ჩუ­მად უნდა ყო­ფი­ლი­ყო და პა­ტი­ვი ეცა მას­წავ­ლებ­ლის­თვის, რა­ღა­ცას და­ა­ვა­ლებ­დნენ, უნდა შე­ეს­რუ­ლე­ბი­ნა. ამ კუ­თხით რაც შე­ვას­წავ­ლეთ, ყვე­ლა­ფე­რი პირ­ნათ­ლად შე­ას­რუ­ლა. სწავ­ლობ­და ის­ტო­რი­ას, ქარ­თულს, ძა­ლი­ან მოს­წონ­და ადა­მი­ა­ნე­ბის ბი­ოგ­რა­ფი­ე­ბი, ამით ძა­ლი­ან ინ­ტე­რეს­დე­ბო­და. ციფ­რე­ბი, რო­გორც უკვე გი­თხა­რით, მისი ცხოვ­რე­ბის თა­ნამ­გზავ­რია. სამ­ნიშ­ნა, ოთხნიშ­ნა რი­ცხვე­ბის გამ­რავ­ლე­ბა, მი­მა­ტე­ბა, გა­მოკ­ლე­ბა, ჩვე­უ­ლებ­რი­ვად იცის, აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ნორ­მა­ლუ­რად კი­თხუ­ლობს. ვის პორ­ტრეტ­საც და­ხა­ტავ­და, მის ბი­ოგ­რა­ფი­ას ვსწავ­ლობ­დით ხოლ­მე. სა­ერ­თოდ, რა­საც და­ხა­ტავ­და, შემ­დეგ მის გა­სი­ტყვე­ბას ვახ­დენ­დით. მხატ­ვრო­ბას­თან ერ­თად გა­რე­მოს ვი­მეც­ნებ­დით. ზე­თით ტი­ლო­ზე 6-7 წლის ასა­კი­დან და­ი­წყო ხატ­ვა. იშ­ვი­ა­თად, რომ მუ­შა­ო­ბა ფან­ქრით და­ი­წყოს. ტილო და ზე­თია მისი გა­ნუ­ყო­ფე­ლი სა­მუ­შაო მა­სა­ლა.

- ხატ­ვა­ზე არ გი­ტა­რე­ბი­ათ?

- კი, რამ­დე­ნი­მე თვე ვა­ტა­რეთ... მერე მას­წავ­ლე­ბელ­თან კერ­ძოდ მი­ვიყ­ვა­ნე, ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად ემუ­შა­ვა. თან ვაჩ­ვევ­დი და ვუ­მუ­შა­ვებ­დი უცხო ადა­მი­ან­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის უნარს. წარ­მა­ტე­ბით ითა­ნამ­შრომ­ლეს და რა­ღაც პე­რი­ო­დის შემ­დეგ მი­თხრა, აღარ მინ­დაო. 2017 წელს ოქ­ტომ­ბერ­ში ჩვე­ნი­ვე სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლის ეზო­ში, ჩემი ინი­ცი­ა­ტი­ვით, გი­გის პა­ტა­რა სა­ხე­ლოს­ნო სა­ზე­ი­მოდ გავ­ხსე­ნით. მისი ნა­მუ­შევ­რე­ბი გა­მოვ­ფი­ნეთ. ძა­ლი­ან უხა­რო­და. ამ სა­ხე­ლოს­ნოს გახ­სნაც მის კი­დევ მე­ტად გან­ვი­თა­რე­ბას ემ­სა­ხუ­რე­ბო­და. მა­ნამ­დე, რო­დე­საც რა­ღა­ცას და­ხა­ტავ­და, ემო­ცი­ებს გვი­ზი­ა­რებ­და, კე­დელ­ზე აკ­რავ­და და შე­ქე­ბა სტი­მულს აძ­ლევ­და. სა­ხე­ლოს­ნოს გახ­სნა­ზე მოწ­ვე­უ­ლი გვყავ­და მე­დია და ბევ­რი სტუ­მა­რი. 2017 წლი­დან გა­მო­ფე­ნე­ბი პე­რი­ო­დუ­ლად თბი­ლის­ში ჰქონ­და... შარ­შან სა­ქარ­თვე­ლოს პარ­ლა­მენ­ტის ეროვ­ნულ ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში, 2 დღე იყო გა­მო­ფე­ნი­ლი.

- რა ინ­ტენ­სი­ვო­ბით ხა­ტავს?

- თვე­ში ერთი ან ორი ნა­მუ­შე­ვა­რი შე­იძ­ლე­ბა შექ­მნას. ეს პრო­ცე­სი სხვა­დას­ხვა­ნა­ი­რად ხდე­ბა... ძი­რი­თა­დად ვირ­ტუ­ა­ლუ­რად მოგ­ზა­უ­რობს და შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად ვცდი­ლობ, ასე სხვა­დას­ხვა ად­გი­ლას ვა­მოგ­ზა­უ­რო. შე­სა­ბა­მი­სად, ათ­ვა­ლი­ე­რებს ლი­ტე­რა­ტუ­რას, წიგ­ნებს ხე­ლოვ­ნე­ბა­ზე, ფო­ტო­ებს, ვი­დე­ო­ებს... მხატ­ვრე­ბის ბი­ოგ­რა­ფი­ებს ეც­ნო­ბა. თუმ­ცა წელს ქვეყ­ნი­დან პირ­ვე­ლად გა­ვი­და და კვიპ­როს­ზე იყო... ზედ­მე­ტად თავ­ზე არა­ფერს ვახ­ვევ. ოღონდ, რა­ზეც ვე­სა­უბ­რე­ბი, იმა­საც ვუხ­სნი, რომ ეს მისი გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. ჩემი სჯე­რა, მე­გობ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა გვაქვს და ბევრ რა­მეს ით­ვა­ლის­წი­ნებს...

- გი­გის ნა­ხა­ტე­ბი ხომ არ იყი­დე­ბა?

- ემიგ­რან­ტმა იყი­და ამე­რი­კა­ში და კა­ლი­ფორ­ნი­ა­ში გავ­გზავ­ნეთ 2 ნა­მუ­შე­ვა­რი. კი­დევ არის მო­თხოვ­ნა, მაგ­რამ ამ ეტაპ­ზე ვერ ვი­მე­ტებ. ყვე­ლა ნაგ­ლე­ჯი და ფურ­ცე­ლი, რაც კი უწე­რია და და­უ­ხა­ტავს, შე­ნა­ხუ­ლი მაქვს. ევ­რო­პა­ში გა­მო­ფე­ნას ვა­პი­რებთ, ბრი­უ­სელ­ში გვინ­და და ვნა­ხოთ. 14 ივ­ნისს შე­ზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის მქო­ნე პირ­თა დღეს, ორ­ბე­ლი­ა­ნე­ბის სა­სახ­ლე­ში პრე­ზი­დენ­ტთან შეხ­ვედ­რა­ზე იყო, ამე­რი­კის ელჩი კელი დეგ­ნა­ნი ზუგ­დიდ­ში გი­გის­თან იყო ჩა­მო­სუ­ლი, სა­ლო­მე ზუ­რა­ბიშ­ვი­ლიც 2019 წელს ზუგ­დიდ­ში ვი­ზი­ტით გახ­ლდათ და გი­გის სა­ხე­ლოს­ნო­ში ეს­ტუმ­რა.

- მშობ­ლის­თვის რთუ­ლია ამ პრობ­ლე­მას­თან ცხოვ­რე­ბა. ფსი­ქო­ლო­გის დახ­მა­რე­ბა ხომ არ დაგ­ჭირ­დათ?

- ვის­წავ­ლე ქცე­ვი­თი თე­რა­პია, რაც ქცე­ვი­თი დარ­ღვე­ვის მქო­ნე ბავ­შვებ­თან სა­მუ­შა­ოდ მჭირ­დე­ბო­და. ეს უნა­რე­ბი რომ შე­ვი­ძი­ნე, უკვე ვი­ცო­დით მეც და ჩემ­მა მე­უღ­ლე­მაც, რო­გორ შე­იძ­ლე­ბო­და გი­გის ქცე­ვის მარ­თვა და ამ ყვე­ლაფ­რის დას­წავ­ლა.

- სა­კუ­თა­რი გა­მოც­დი­ლე­ბი­დან სხვა მშობ­ლებს რას ეტყო­დით, ვი­საც ამ პრობ­ლე­მის წი­ნა­შე უწევს ცხოვ­რე­ბა?

- რთუ­ლი პრო­ცე­სია, მაგ­რამ რე­ა­ლო­ბას თვა­ლი უნდა გა­ვუს­წო­როთ. შვი­ლის გვერ­დით სულ უნდა ვი­ყოთ, რათა და­ვაძ­ლე­ვი­ნოთ ბა­რი­ე­რე­ბი, რაც მათ გან­ვი­თა­რე­ბა­ში აფერ­ხებთ. ამას მე და ჩემი მე­უღ­ლე შე­ფარ­ვით, ფრთხი­ლად ვა­კე­თებ­დით. სახ­ლში არ გა­მოგ­ვი­კე­ტავს და არ შეგ­ვრცხვე­ნია, რომ აუ­ტის­ტი შვი­ლი გვყავს. არ შე­იძ­ლე­ბა მათი სახ­ლში გა­მო­კეტ­ვა. ბევ­რს ვე­ლა­პა­რა­კე­ბო­დი, ყველ­გან დამ­ყავ­და, ყვე­ლა­ფერს ვუხ­მო­ვა­ნებ­დით. რა­საც ვუყ­ვე­ბო­დი, ყვე­ლა­ფე­რი ეს­მო­და და იმახ­სოვ­რებ­და. მერე იმას თვალ­ნათ­ლი­ვაც ვაჩ­ვე­ნებ­დი. ეს და­მახ­სოვ­რე­ბას უად­ვი­ლებს. მა­ტა­რებ­ლის ეში­ნო­და და მი­ვიყ­ვა­ნეთ გა­ჩე­რე­ბულ მა­ტა­რე­ბელ­თან.

ავუხ­სე­ნით, ვე­ლა­პა­რა­კეთ და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მა­ტა­რებ­ლის ხატ­ვაც და­ი­წყო. ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია პე­და­გო­გის, მშობ­ლის და ბავ­შვის კონ­ტაქ­ტი - ეს ჯაჭ­ვი არ უნდა გა­წყდეს. შე­დე­გი უნდა მი­ვი­ღოთ. მიზ­ნად და­ვი­სა­ხე, რომ გიგი მა­გა­რი ბიჭი ყო­ფი­ლი­ყო. ის დღეს ბევრ ადა­მი­ანს უყ­ვარს. გა­ი­აზ­რა, რომ აუ­ტიზ­მი აქვს. ამის ახ­სნას ითხოვ­და, მე­კი­თხე­ბო­და - რა არის? შენ გაქვს? ვინ­მეს აქვს? ვე­უბ­ნე­ბო­დი, ეს არის ქცე­ვი­თი დარ­ღვე­ვა, ადა­მი­ა­ნი ვერ ლა­პა­რა­კობს, აქვს გარ­კვე­უ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი, მაგ­რამ შენ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ხარ და დაძ­ლიე-მეთ­ქი. უნდა, რომ ფი­ზი­კუ­რა­დაც გან­ვი­თარ­დეს, ძლი­ე­რი იყოს. მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლია, შრო­მა უყ­ვარს. ვე­უბ­ნე­ბი, შრო­მის გა­რე­შე წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ვერ იქ­ნე­ბი-მეთ­ქი. მი­ჯე­რებს.