"მე ჩემს შე­მოქ­მე­დე­ბას ვა­კე­თებ და თუ მო­უს­მენ, მიხ­ვდე­ბი, რომ ის მარ­თლა "იმ­პე­რი­ას“ ჰგავს. ლა­მა­ზია, ფე­რა­დი - ყვე­ლა­ფერს შე­მოქ­მე­დე­ბი­თად ვუ­ყუ­რებ. თუ ვინ­მეს ის არ ეს­მის, მას ვე­რა­ფერს გა­ა­გე­ბი­ნებ. როცა ვერ ხე­დავს, ეს მისი პი­რა­დი პრობ­ლე­მაა, რა­შიც ვერ ჩა­ვე­რე­ვი,“ - გვე­უბ­ნე­ბა მუ­სი­კო­სი, ქარ­თუ­ლი რო­კი­სა და ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი მუ­სი­კა-მოძ­რა­ო­ბის ავ­ტო­რი, მსა­ხი­ო­ბი, ლადო ბურ­დუ­ლი - იმ­პე­რა­ტო­რი.

ამ­ბობს, რომ სა­ინ­ტერ­სო და არც ისე მარ­ტი­ვი გზა გა­ი­ა­რა, თუმ­ცა სულ ქმნი­და და დღე­საც აქ­ტი­უ­რად მუ­შა­ობს. წლე­ბის გა­და­სა­ხე­დი­დან კი ბევ­რი რამ გა­და­ა­ფა­სა...

• ის AMBEBI.GE-ს სტუ­მა­რია და თა­ვი­სი ცხოვ­რე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვან მო­მენ­ტებს იხ­სე­ნებს.

- რომ არ და­ბა­დე­ბუ­ლი­ყა­ვით ოჯახ­ში, რო­მელ­შიც და­ი­ბა­დეთ, იქ­ნე­ბო­დით ისე­თი, რო­გო­რიც ხართ?

- რა თქმა უნდა, არა. ჯერ ზო­დი­ა­ქოს და გა­რე­მოს აქვს მნიშ­ვნე­ლო­ბა და მით უფრო ოჯახს. ადა­მი­ა­ნი დიდ დროს ოჯახ­თან ერ­თად ატა­რებს, იქ იზ­რდე­ბა და პი­როვ­ნე­ბად იქ ყა­ლიბ­დე­ბა. ბავ­შვო­ბი­დან ამ ცხოვ­რე­ბა­ში მო­მაქვს მთა­ვა­რი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი - ოჯა­ხი, სამ­შობ­ლო, უფა­ლი და ამ ყვე­ლაფ­რის ერ­თგუ­ლე­ბა.

- ხართ მუ­სი­კო­სი, მუ­სი­კის ავ­ტო­რი, მსა­ხი­ო­ბი, "იმ­პე­რა­ტო­რი" - რე­ა­ლუ­რად ვინ ხართ?

- ვფიქ­რობ, რომ არ­ტის­ტი, რო­მე­ლიც თა­ვი­სე­ბურ სამ­ყა­როს ქმნის, რო­მელ­საც ლადო ბურ­დუ­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბა ჰქვია, სა­დაც ჩემს თავს იმ­პე­რა­ტო­რად მი­ვიჩ­ნევ. ჩემი "იმ­პე­რია" ჩემი შე­მოქ­მე­დე­ბაა.

- ვი­საც არ ეს­მის, რომ იმ­პე­რა­ტო­რი თქვე­ნი, რო­გორც ხე­ლო­ვა­ნის სა­ხე­ლია, არ ცდი­ლობთ მათ­თვის ამ კუ­თხით რა­ი­მეს ახ­სნას?

- ნა­ხე­ვარ ცხოვ­რე­ბა­ზე მეტი რა­ღაც ახ­სნებ­ში გა­ვა­ტა­რე. 50 წლის რომ გავ­ხდი, მივ­ხვდი, რომ არ შე­იძ­ლე­ბა ადა­მი­ა­ნებს ყვე­ლა­ფე­რი დე­ტა­ლებ­ში აუხ­სნა. რაც მთა­ვა­რია, ზოგ­ჯერ ვერც იგებ­დნენ. ამი­ტომ ჯო­ბია, ჩემი საქ­მე გა­ვა­კე­თო და ახ­სნას თავი და­ვა­ნე­ბო... მერე ზოგს მუდ­მი­ვად კი­თხვის დას­მის პო­ზი­ცი­ა­ში ყოფ­ნა უყ­ვარს. ასე­თი ჩა­საფ­რე­ბუ­ლი ტიპი ჩემ­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია... მის­თვის არ მცა­ლია - შე­მოქ­მე­დე­ბას, ოჯახს, შვი­ლებს უნდა მივ­ხე­დო, ჩემი პი­რა­დი ცხოვ­რე­ბა მაქვს და ვი­ღა­ცე­ბის ინ­ტრი­გა­ნულ კი­თხვებს არ ვუ­პა­სუ­ხებ...

- პო­პუ­ლა­რუ­ლი ადა­მი­ა­ნის შე­სა­ხებ ბევ­რი რამ აინ­ტე­რე­სებთ და ალ­ბათ, ეს ამის ბრა­ლი­ცაა...

- ან­გა­რიშ­ვალ­დე­ბუ­ლი არა­ვის­თან ვარ. ჩემი შე­მოქ­მე­დე­ბა და ლადო ბურ­დუ­ლი თვი­თონ შევ­ქმე­ნი - ჩემი სა­კუთ­რე­ბაა. ბი­უ­ჯე­ტის ფუ­ლით არ დავ­ფი­ნან­სე­ბულ­ვარ, რომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე ვალ­დე­ბუ­ლი ვიყო. ჩემს მუ­სი­კას სა­კუ­თა­რი ფუ­ლით, ჩე­მით ვქმნი­დი და ვქმნი. მე ხომ მა­ღალ­ჩი­ნო­სა­ნი არ ვარ?!.

- მე­ამ­ბო­ხე­ო­ბა თქვენ­ში თა­ვი­დან­ვე გა­მო­იკ­ვე­თა. რა იწ­ვევ­და ამას?

- საბ­ჭო­თა პე­რი­ოდ­ში და­სავ­ლეთ­ში ბევ­რს ვმოგ­ზა­უ­რობ­დი და ვხე­დავ­დი, რო­გო­რი იყო თა­ვი­სუ­ფა­ლი სამ­ყა­რო. აქ კი ხალ­ხს სი­მარ­თლის თქმის ეში­ნო­და. ორ­მა­გი ცხოვ­რე­ბით ცხოვ­რობ­დნენ... ყვე­ლას ერ­თნა­ი­რი ვარ­ცხნი­ლო­ბა, ტან­საც­მე­ლი, აზ­როვ­ნე­ბა ჰქონ­და დ ერთი და იგი­ვე რამე მოს­წონ­და. ვი­საც სხვა რამ მო­ე­წო­ნე­ბო­და, ხრო­ვი­დან ამო­ვარ­დნი­ლი იყო და ამის გამო ის­ჯე­ბო­და. იმ დროს შორ­ტით, სა­ყუ­რით, ჯაჭ­ვე­ბით სი­ა­რუ­ლი, გრძე­ლი და ცალ მხა­რეს აპარ­სუ­ლი თმა და­უშ­ვე­ბე­ლი იყო...

მე ჩემი არას­ტან­დარ­ტუ­ლი ვი­ზუ­ა­ლით კი იმ ცხოვ­რე­ბის მი­მართ პრო­ტესტს გა­მოვ­ხა­ტავ­დი. თუმ­ცა ქუ­ჩა­ში ისე სი­ა­რუ­ლიც ძა­ლი­ან სა­ში­ში იყო. ასე­თებს ლა­მის მო­საკ­ლა­ვად დას­დევ­დნენ. ეს ყვე­ლა­ფე­რი გავ­ლი­ლი მაქვს...

- მამა - გუჯა ბურ­დუ­ლი, კარ­გი მსა­ხი­ო­ბი, კარ­გი ადა­მი­ა­ნი, სამ­წუ­ხა­როდ, ცო­ცხა­ლი აღარ არის. რა გას­წავ­ლათ მან. რო­გო­რია მისი დამ­სა­ხუ­რე­ბა თქვენს ცხოვ­რე­ბა­ში და რო­გო­რია მის გა­რე­შე ცხოვ­რე­ბა?

- მა­მა­ჩემ­მა ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბა, ადა­მი­ა­ნუ­რი ფა­სე­უ­ლო­ბე­ბი, სამ­შობ­ლოს, მუ­სი­კის სიყ­ვა­რუ­ლი, ბევ­რი რამ მას­წავ­ლა... ჩემ­თვის სწო­რი ორი­ენ­ტა­ცი­ის კომ­პა­სი იყო... ახლა მე ვარ ჩემი შვი­ლე­ბის­თვის სწო­რი ფა­სე­უ­ლო­ბე­ბის კომ­პა­სი... ბავ­შვო­ბა­ში კი­ნო­ში მი­ღებ­დნენ, კი­ნო­მაც თა­ვის კვა­ლი და­ტო­ვა. ეს ჩემი მშობ­ლე­ბის დამ­სა­ხუ­რე­ბაა.

- ცნო­ბი­ლი მა­მის, მშობ­ლის შვი­ლო­ბა გარ­კვე­უ­ლი სირ­თუ­ლეა ხოლ­მე, უჭირთ თა­ვის დამ­კვიდ­რე­ბა. თქვენ შემ­თხვე­ვა­ში იყო ასე­თი სირ­თუ­ლე?

- ბავ­შვო­ბი­დან სცე­ნა­ზე ვდგა­ვარ... აბ­სო­ლუ­ტუ­რად რა­დი­კა­ლუ­რად და­მო­უ­კი­დე­ბელ რა­ღა­ცებს ვა­კე­თებ. ეს მა­მა­ჩე­მის გზის გაგ­რძე­ლე­ბა არ არის, თუნ­დაც არ­ტის­ტუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბით. მას სხვა სათ­ქმე­ლი ჰქონ­და და იმას ამ­ბობ­და, მე - სხვა სათ­ქმე­ლი მაქვს და იმას ვამ­ბობ. ჩემს შვი­ლებს თა­ვი­სი სათ­ქმე­ლი ექ­ნე­ბათ. ჩვე­ნი ოჯა­ხი იმი­ტომ იყო სა­ინ­ტე­რე­სო, რომ ყვე­ლას თა­ვის სათ­ქმე­ლი ჰქონ­და, ამ­ბობ­და და ვამ­ბობთ კი­დეც. რო­დე­საც დავ­დი­ო­დი გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი სა­მო­სით, ფე­რა­დი, თმა აჭ­რი­ლი, ადა­მი­ა­ნებს არა­ა­დეკ­ვა­ტუ­რი ვე­გო­ნე, მაგ­რამ რა­ღაც მო­მენ­ტში, რო­გორც გუ­ჯას ბიჭს, ან­გა­რიშს მი­წევ­დნენ. თუმ­ცა სირ­თუ­ლე­ე­ბი მქონ­და, ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში ბევ­რი რა­ღაც ხდე­ბო­და და იმ ყვე­ლაფ­რის მარ­ტოს გა­ტა­ნამ მო­მი­წია.

როცა მარ­ტო, და­მო­უ­კი­დებ­ლად დგა­ხარ შენ გზა­ზე, იქ მამა და დედა არა­ფერ შუ­ა­შია. თვი­თონ ხარ უკვე ტიპი და თვი­თონ უნდა გა­ი­ტა­ნო ცხოვ­რე­ბა. ის ადა­მი­ა­ნი არ ვარ, ბა­ბუ­ე­ბი­სა და მა­მე­ბის მო­პო­ვე­ბულ­ზე რომ სხე­დან და დღემ­დე იმით რომ ცხოვ­რო­ბენ. თვი­თონ ვქმნი­დი, ვქმნი და ამით ვარ ბედ­ნი­ე­რი. შვი­ლებ­საც არ ვა­ი­ძუ­ლებ, ჩემს მუ­სი­კას მო­უს­მი­ნონ. თვი­თონ უნდა გა­და­წყვი­ტონ, რა მოს­წონთ და რა - არა. უბ­რა­ლოდ, შე­იძ­ლე­ბა მი­მარ­თუ­ლე­ბა მივ­ცე და ვუ­თხრა, რომ ეს „ას­წო­რებს“ - ნე­ბა­ში ადა­მი­ა­ნი თა­ვი­სუ­ფა­ლია.

- რო­გო­რი იყო დე­დის როლი?

- დე­და­ჩე­მის როლი დი­დია, სა­ერ­თოდ, დედა თუ არ გყავს გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი, ჭკვი­ა­ნი და ნი­ჭი­ე­რი, შვი­ლე­ბი ასე­თე­ბი ვერ გა­მო­დი­ან. დე­და­ჩემს ეს ყვე­ლა­ფე­რი უხ­ვად ჰქონ­და. მა­მა­ჩემ­ზე მეტი თუ არა, ნაკ­ლე­ბი როლი ჩემი ცხოვ­რე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­ში არ უთა­მა­შია. ასე­ვე დიდი ღვაწ­ლი ბე­ბი­ა­ჩემს, დე­დის დე­დას მი­უ­ძღვის. მისი დამ­სა­ხუ­რე­ბაა, რომ სულ სხვა­ნა­ი­რად და­ვი­ნა­ხე რა­ღა­ცე­ბი. გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი აზ­როვ­ნე­ბა სხვა სი­მაღ­ლე­ებ­ზე ამიყ­ვა­ნა...

- უცხო­ეთ­ში ბევ­რი წა­ვი­და. თქვენ იქ და­დი­ო­დით, მაგ­რამ არ დარ­ჩით.

- ჩემი მე­გობ­რე­ბი­დან ყვე­ლა წა­ვი­და, არა­და, ყვე­ლა­ზე ექ­სტრე­მა­ლუ­რი მე ვი­ყა­ვი. ხმა­უ­რი­ა­ნი მუ­სი­კა და არას­ტან­დარ­ტუ­ლი იმი­ჯი მქონ­და, მაგ­რამ დავ­რჩი. მე­ომ­რე­ბი ბრძო­ლის ვე­ლი­დან არ გარ­ბი­ან. თუ გა­ვიქ­ცე­ო­დი, ჩემი საქ­მე ვის უნდა ეკე­თე­ბი­ნა?! როცა თა­ნა­მედ­რო­ვე მუ­სი­კას შენს მშობ­ლი­ურ ენა­ზე აკე­თებ, ეს ბევ­რს ნიშ­ნავს. ძა­ლი­ან პატ­რი­ო­ტი ვარ და ის შე­მოქ­მე­დე­ბა, რაც ქარ­თულ ენა­ზე შევ­ქმე­ნი, უცხო ენა­ზე რომ შე­მექ­მნა, ამა­ზე არც მი­ფიქ­რია. ცხოვ­რე­ბა­ში უცხო ენა­ზე არ მიმ­ღე­რია, რომ ვინ­მეს­თვის გა­სა­გე­ბი ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი. მინ­დო­და, ეს ქვე­ყა­ნა ყო­ფი­ლი­ყო მა­გა­რი და გა­ხუ­რე­ბუ­ლი, მა­გა­რი, ჩე­მის­თა­ნა ტიპი ბევ­რი ჰყო­ლო­და, მაგ­რამ აღ­მოჩ­ნდა, რომ ჯერ­ჯე­რო­ბით ერთი ვარ.

- პრო­ფე­სი­ით კონ­ტრა­ბა­სის­ტი ხართ და ჯან­სუღ კა­ხი­ძეს­თან უკ­რავ­დით. რა და­გი­ტო­ვათ იმ წლებ­მა?

- ჯან­სუღ კა­ხი­ძე ძა­ლი­ან ნი­ჭი­ე­რი კაცი იყო, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი, ამი­ტომ მუ­სი­კა­ლუ­რი გა­ნათ­ლე­ბის თვალ­საზ­რი­სით დიდი პრაქ­ტი­კა იყო მის გვერ­დით ყოფ­ნა. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, „სა­ლო­მე“ მაქვს დაკ­რუ­ლი, რო­მე­ლიც ერთ-ერთი ურ­თუ­ლე­სი ნა­წარ­მო­ე­ბია სა­ო­პე­რო მუ­სი­კა­ში. მა­მა­ჩემ­მა ბა­ტონ ჯან­სუღს უთხრა, ჩემი შვი­ლი კონ­ტრა­ბა­სის­ტი­აო და მო­მიყ­ვა­ნეო. 16 წლის ვი­ყა­ვი, ოპე­რა­ში რომ მი­მიყ­ვა­ნა. იქ ბა­ტო­ნი ჯან­სუ­ღის რე­კო­მენ­და­ცი­ით და კონ­სულ­ტა­ცი­ით მოვ­ხვდი... ზღაპ­რულ სამ­ყა­რო­ში აღ­მოვ­ჩნდი. სცე­ნა­ზე ბა­ლე­რი­ნე­ბი დას­რი­ა­ლებ­დნენ, მე კონ­ტრა­ბას­ზე ვუკ­რავ­დი. ფუნ­და­მენ­ტურ კლა­სი­კურ გა­ნათ­ლე­ბას, ცოდ­ნას ვე­ზი­ა­რე­ბო­დი.

ჩემს მუ­სი­კა­ში რაც არ უნდა ხმა­უ­რი­ა­ნი და­ვუკ­რა, კონ­სერ­ვა­ტო­რი­ის ის კლა­სი ყო­ველ­თვის ჩანს. ამის გარ­და ბავ­შვო­ბა­ში პი­ო­ნერ­თა სა­სახ­ლე­ში „მი­რან­გუ­ლა­ში,“ ვაჟ­თა ხალ­ხურ ორ­კესტრში დავ­დი­ო­დი, „სა­უნ­ჯე­ში“ ვუკ­რავ­დი ფან­დურ­ზე და ვმღე­რო­დი. ფოლკ­ლო­რი­დან და­წყე­ბუ­ლი კლა­სი­კამ­დე, ყვე­ლა­ფე­რი გავ­ლი­ლი მაქვს. 21-22 წლი­დან ჩემი მუ­სი­კის კე­თე­ბა და­ვი­წყე...

- 90-იან წლებ­ში, რო­დე­საც ქვე­ყა­ნა­ში უმ­ძი­მე­სი დრო იყო, იყა­ვით პირ­ვე­ლი, ვინც შე­მოქ­მედ ახალ­გაზ­რდებს კრებ­დით. შეხ­ვედ­რებს, სა­ღა­მო­ებს, დე­ფი­ლე­ებს აწყობ­დით. ზოგ­ჯერ ეს თქვენს სახ­ლშიც ხდე­ბო­და...

- 1992 წელს ომი და უბე­დუ­რე­ბა რომ ხდე­ბო­და, გერ­მა­ნი­ი­დან დავ­ბრუნ­დი. აქ ხალ­ხი უმ­ძი­მეს მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იყო და იქ ბედ­ნი­ე­რი ვერ გავ­ხდე­ბო­დი. მა­ტა­რებ­ლით ჩა­მო­ვე­დი, გზა­ში სა­ში­ნე­ლე­ბე­ბი ვნა­ხე... მერე გა­ვა­კე­თე „ფაბ­რი­კა“. რომ არა ის „ფაბ­რი­კა,“ უამ­რა­ვი ახალ­გაზ­რდა, ვინც იქ მო­ნა­წი­ლე­ობ­და, ხალ­ხს არ ეცო­დი­ნე­ბო­და. ფაბ­რი­კის მოძ­რა­ო­ბამ ახა­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი, თა­ვი­სუ­ფა­ლი თა­ო­ბა შექ­მნა. იმ და­სავ­ლე­თის ცხოვ­რე­ბის სო­ცი­ა­ლურ დო­ნე­ზე „მთარ­გმნე­ლი“ მათ­თვის არა­ვინ იყო და ვცდი­ლობ­დი, ჩემი და­სავ­ლეთ­ში ნა­ნა­ხი, თავ­გა­და­სავ­ლე­ბი, ლი­ბე­რა­ლუ­რი ფა­სე­უ­ლო­ბე­ბი, თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, რაც იქ მო­მე­წო­ნა, რო­გორც მეს­მო­და, „ფაბ­რი­კა­ში“ იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის გა­და­მე­ცა.

მერე ქა­ლაქ­ში სრო­ლა და კი­დევ უფრო და­ძა­ბუ­ლო­ბა რომ და­ი­წყო, უფრო და­ცულ სივ­რცე­ში, ის ყვე­ლა­ფე­რი ჩემს სახ­ლში გა­და­ვი­ტა­ნე. ჩემი სახ­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის შუ­ქუ­რა გახ­და. ის ერ­თა­დერ­თი სცე­ნა იყო, სა­დაც ადა­მი­ა­ნებს თა­ვი­ან­თი შე­მოქ­მე­დე­ბის ჩვე­ნე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა ჰქონ­დათ. დი­ზა­ი­ნე­რე­ბი, მუ­სი­კო­სე­ბი მო­დი­ოდ­ნენ... მა­შინ­დე­ლი მე­დია კი იმ ყვე­ლა­ფერს აშუ­ქებ­და... როცა ხალ­ხი ჩემს სახ­ლში აღარ და­ე­ტია, ფეს­ტი­ვა­ლე­ბის გა­კე­თე­ბა და­ვი­წყე. დღემ­დე ასე მო­ვე­დი „კავ­კა­სი­ურ მუ­სი­კა­ლურ და­ჯილ­დო­ე­ბამ­დე“.

- სიყ­ვა­რულ­ში გი­მარ­თლებ­დათ?

- სიყ­ვა­რუ­ლი რა­ღაც დო­ნე­ზე ცოტა ანარ­ქი­ას ჰგავს. თუ არას­წო­რად გა­ი­გებ და მი­უდ­გე­ბი, შე­უძ­ლია, აგა­შე­ნოს, ან და­გან­გრი­ოს. რთუ­ლია სწო­რი ნა­ბი­ჯე­ბის გა­დად­გმა, როცა ის ვირუ­სი გაქვს. სიყ­ვა­რუ­ლი მხო­ლოდ ვირუ­სუ­ლი არ არის, ის ღვთა­ებ­რი­ვი­ცაა...

- ოჯახ­ზე რას გვე­ტყვით?

- ჩემი მე­უღ­ლე ქეთი მა­თეშ­ვი­ლი და­მეხ­მა­რა ახა­ლი ლა­დოს ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­სა და ძვე­ლი ლა­დოს გა­დარ­ჩე­ნა­ში. ამი­ტომ გა­მო­სა­ვა­ლი იყო ქე­თის­თან, ჩემს მე­უღ­ლეს­თან ოჯა­ხის შექ­მნა. სწორ ფა­სე­უ­ლო­ბებ­ზე გა­მა­კე­თე­ბი­ნა აქ­ცენ­ტე­ბი. და­ვი­ნა­ხე, რა უნდა გა­მე­კე­თე­ბი­ნა დარ­ჩე­ნი­ლი ცხოვ­რე­ბა. და­უ­წე­რელ წიგ­ნებს, ალ­ბო­მებს, ვი­დე­ო­ებს ახლა ვა­კე­თებ...

სამი ქა­ლიშ­ვი­ლი მყავს. უფ­რო­სი შვი­ლი პირ­ვე­ლი მე­უღ­ლის­გან, ქეთი მეს­ხის­გან, თეჯი ბურ­დუ­ლი მყავს, რო­მე­ლიც ბერ­ლინ­ში ცხოვ­რობს, 2 ქა­ლიშ­ვი­ლის - მა­ტილ­დას და ფლო­რის დე­დაა. 2 შვი­ლი ქეთი მა­თეშ­ვილ­თან მყავს. ჩემი შვი­ლე­ბი არი­ან - ბარ­ბა­რე და და­რია - 2 იმე­დი და ღვთის სა­ჩუ­ქა­რი... მგო­ნი, ბევ­რი ვი­ლა­პა­რა­კეთ..