"საქართველო ღვინისა და მრავალხმიანობის აკვანი" - გია ბაღაშვილის ლექცია კოლუმბიის უნივერსიტეტში და აღფრთოვანებული პუბლიკა

გია ბაღაშვილი გარდა იმისა, რომ ყველასათვის ცნობილი და საყვარელი პიროვნებაა, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, პროფესორი და საერთაშორისო მასშტაბით ცნობილი ეთნომუსიკოლოგი გახლავთ. იგი წლებია, მსოფლიოს წამყვან უნივერსიტეტებში, დიდი წარმატებით კითხულობს საჯარო ლექციებს ქართულ მუსიკალურ ფოლკლორზე და ყოველი მისი გამოსვლა ქართული კულტურის ნამდვილ ზეიმად იქცევა ხოლმე. ამჯერად ბატონი გია აშშ - ში, ნიუ იორკში, მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე პრესტიჟულ უმაღლეს სასწავლებელში, კოლუმბიის უნივერსიტეტში გახლდათ მიწვეული, სადაც 9 ოქტომბერს, მისმა ლექციამ თემაზე "საქართველო ღვინისა და მრავალხმიანობის აკვანი", ნამდვილი ფურორი მოახდინა.

- ბატონო გია, პირველ რიგში, გილოცავთ მორიგ დიდ გამარჯვებას საერთაშორისო ასპარეზზე. რით იყო თქვენთვის გამორჩეული 9 ოქტომბერს, ნიუ იორკში, კოლუმბიის უნივერსიტეტში ჩატარებული ლექცია, რომელსაც აღფრთოვანებით შეხვდა დამსწრე საზოგადოება?

- დიდი მადლობა მოლოცვისთვის. მართლაც ძალზე სასიხარულოა, როდესაც ქართულ ტრადიციულ კულტურას, ჩვენს უნიკალურ მრავალხმიანობას აღტაცებით ხვდება აკადემიური საზოგადოება, მით უფრო როცა ეს შეეხება მსოფლიოს ერთ-ერთ წამყვან სამეცნიერო და სასწავლო ცენტრს, კოლუმბიის უნივერსიტეტს. ლექცია გაიმართა კოლუმბიის უნივერსიტეტის ჰარიმანის ინსტიტუტის ორგანიზებით და მას ესწრებოდნენ როგორც სტუდენტები და პროფესორები, ისე ფართო საზოგადოების წარმომადგენლები. განსაკუთრებით სასიხარულო იყო, ამერიკაში მცხოვრები ჩვენი თანამემამულეების ხილვა, მათ შორის რამდენიმე ქართველი სტუდენტის, მაგისტრანტის, რომლებიც წარჩინებით სწავლობენ კოლუმბიის უნივერსიტეტში.

უნიკალური საარქივო მასალასთან ერთად ერთად, ცოცხლად აჟღერდა სხვადასხვა მუსიკალური დიალექტის ქართული ფოლკლორული ნიმუშები, რისთვისაც დიდ მადლობას ვუხდი ნიუ იორკში მოქმედ ანსამბლ "ზეკარს“, რომელსაც ხელმძღვანელობს პაატა ცეცხლაძე, უნიჭიერესი მომღერალი და ლოტბარი, ანსამბლ "ბასიანის“ ყოფილი სოლისტი. მადლობა ანსამბლის თითოეულ წევრს, ღირსეულ და გულიან ქართველებს, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს საერთო წარმატებაში. დიდი მადლობა ჩემს მეგობარს, ამერიკაში მცხოვრებ ნიჭიერ ქართველ კაცს, ბექა გოგინაშვილს, მის მიერ ამერიკაში ჩამოყალიბებულ "კულტურისა და განათლების ფონდს“ მნიშვნელოვანი საორგანიზაციო საკითხების მოგვარებისა და შესანიშნავი მასპინძლობისთვის. დიდი მადლობა, ჩემი საერთაშორისო შემეცნებითი პროექტების მხარდაჭერებს:

"საქართველოს რკინიგზას", "მეღვინეობა ხარებას", ფონდს "ქართული გალობა". და ბოლოს, უღრმესი მადლობა ჩემს აღმზრდელს, გამოჩენილ ეთნომუსიკოლოგს, ბატონ კუკური ჭოხონელიძეს. სწორედ მისი დამსახურებაა ის, რომ დღეს მაქვს პატივი საერთაშორისო დონეზე წარვადგინო ქართული მრავალხმიანობა, თანამედროვე ეთნომუსიკოლოგიის შესაბამისი სამეცნიერო სტანდარტითა და მეთოდოლოგიური პრინციპებით.

- როგორც ვიცით, კოლუმბიის უნივერსიტეტთან თქვენ განსაკუთრებული დამოკიდებულება გაკავშირებთ.

- მართლაც ასეა, საქმე ისაა, რომ კოლუმბიის უნივერსიტეტში, 30-ზე მეტი წლის განმავლობაში, ეთნომუსიკოლოგიის ცენტრს ხელმძღვანელობდა მსოფლიოში სახელგანთქმული მეცნიერი, კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორი, აწ განსვენებული ბატონი დიტერ ქრისტენსენი, რომელიც ჩემი სადისერტაციო ნაშრომის ოფიციალური რეცენზენტი გახლდათ და მასთან მრავალწლიანი მეგობრობა და თანამშრომლობა მაკავშირებდა. ამიტომაც, კოლუმბიის უნივერსიტეტში სტუმრობა, ჩემთვის მართლაც გამორჩეულად ემოციური და ამაღელვებელი იყო. მინდა იცოდეთ, რომ პროფესორ ქრისტენსენს დიდი ქართული საქმე აქვს გაკეთებული - 2001 წელს, იუნესკოში, როდესაც ქართული მრავალხმიანობა კაცობრიობის ზეპირი და არამატერიალური კულტურის შედევრად აღიარეს, დიტერ ქრისტენსენი მაშინ იუნესკოს კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე და ყველაზე ავტორიტეტული წევრი გახლდათ. სწორედ მისმა საოცარმა სიტყვამ (რომელიც მან, იუნესკოს კომისიის სხდომაზე, ქართული მრავალხმიანობის შესახებ წარმოთქვა), აგრეთვე მისი და ბატონი ანზორ ერქომაიშვილის კოორდინირებულმა მოქმედებამ განაპირობა ის, რომ იუნესკომ ქართულ მრავალხმიანობას უმაღლესი შეფასება მისცა და ქართული არამატერიალური კულტურის უპრეცედენტო აღიარება მოახდინა.

- თქვენ დიდი წვლილი შეგაქვთ ამერიკის სამეცნიერო და საუნივერსიტეტო წრეებისთვის ჩვენი ფოლკლორის გაცნობის საქმეში. მომავალში რას გეგმავთ?

- მომავალშიც აქტიურად ვაპირებ ამ ხაზის გაგრძელებას და უკვე არაერთი მნიშვნელოვანი პროექტია დაგეგმილი, როგორც აშშ-ში ისე ევროპულ ქვეყნებში. ჩემი მიზანი გახლავთ სწორედ ის, რაც სწორად აღნიშნეთ თქვენს შეკითხვაში - თეორიული კუთხით გავაცნო ესთეტიკური ღირებულების მქონე ქართული ტრადიციული ხელოვნება მსოფლიოს მოწინავე აკადემიურ ინსტიტუციებს, სამეცნიერო საზოგადოებას, საუნივერსიტეტო წრეებს, ანუ ინტელექტუალურ ელიტას, ე.წ. აზრის ლიდერებს, რომლებიც წერენ წიგნებს, მონოგრაფიებს, სახელმძღვანელოებს, ენციკლოპედიებს, რომელთაც, როგორც ექსპერტებს, აზრს ეკითხებიან წამყვანი მედია საშუალებები. სწორედ ამ საზოგადოებასთან არის საჭირო მიზანმიმართული, თანამიმდევრული, სისტემატური მუშაობა, რათა გავზარდოთ ჩვენი ქვეყნის გულწრფელი მეგობრებისა და მხარდამჭერების რიცხვი. მე, ჩემი მხრივ, ძალისხმევას არ დავაკლებ, რათა მცირედი წვლილი შევიტანო ამ მნიშვნელოვან ქართულ საქმეში.

ჯული ჯორჯი, კოლუმბიის უნივერსიტეტი ჰარიმანის ინსტიტუტის პროფესორი:

"ჰარიმანის ინსტიტუტის სახელით შემიძლია მოგახსენოთ, რომ ძალიან ბედნიერები ვართ. ჩვენთვის დიდი პატივია ვმასპინძლობდეთ ბატონ გიასა და არაჩვეულებრივ მომღერლებს, რომელთაც განსაცვიფრებლად წარადგინეს ქართულ კულტურა ნიუ იორკში“.

გეილ მაკლეირი, კოლუმბიის უნივერსიტეტის ლექტორი:

"ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო და ინფორმატიული ლექცია, რაც კი ოდესმე მომისმენია. მადლობა პროფესორ ბაღაშვილსა და ქართველ მომღერლებს“

დავით აბესაძე, გაეროში საქართველოს მუდმივი წარმომადგენლის მოადგილე:

"ძალიან შთამბეჭდავი, ძალიან საინტერესო და ყოვლისმომცველი პრეზენტაცია იყო და ერთ-ერთი საუკეთესო გზა ჩვენი ქვეყნის წარმოჩენისა, რისთვისაც დიდი მადლობა ბატონ გიას.“

ელენე ცხადაძე, კოლიმბიის უნივერსიტეტის მაგისტრანტი:

"ეს იყო შესანიშნავი საღამო, რომელიც ქართულ ღვინოსა და მრავალხმიანობას მიეძღვნა. მე ძალზე დიდი შთაბეჭდილების ქვეშ ვარ იმ ღრმა ფილოსოფიური გააზრებისგან, რომლითაც დღევანდელ პრეზენტაციაში ამ ორი კულტურული ფენომენის ურთიერთკავშირი გამოჩნდა. ვფიქრობ, პრეზენტატორმა ბრწყინვალე სამუშაო გასწია ჩვენი სამშობლოს საუკეთესოდ წარმოსაჩენად“.

• ავტორი: რუსუდან შაიშმელაშვილი