რა ჩანს ღაზის მიწისქვეშა წყვდიადში? - გვირაბების 3-4 სართულიანი ქსელები, ბუნკერები, იარაღის საცავები, ბაზები რაკეტების წარმოებისთვის... - "ცახალის" რთული ამოცანა

14:46 / 17-10-2023

"ჰამასის" მმართველობაში მოსვლის შემდეგ, ღაზის სექტორში მიწისქვეშა ლაბირინთების გაუვალი ქსელი გაკეთდა. ეს ქსელი არა მხოლოდ უშუალოდ ღაზის ქვეშ არის, არამედ ზოგიერთი მათგანი ეგვიპტესა და ისრაელშიც კი გადადის. თუ თავდაპირველად ამ ქსელს უფრო საყოფაცხოვრებო ნივთებისა და პროდუქტების კონტრაბანდისთვის იყენებდნენ, ნელ-ნელა ეს იარაღის გადაზიდვის უკანონო გზად და ტერორისტების თავშესაფრად იქცა. 7 ოქტომბერს "ჰამასის" ისრაელზე თავდასხმისა და გაჩაღებული ომის შემდეგ, სულ უფრო რეალური ხდება ღაზის სექტორში ისრაელის სახმელეთო ოპერაცია, რომლის ერთ-ერთ მიზნად სწორედ მიწისქვეშა ღაზის განადგურებაც სახელდება.

პალესტინელების მიერ გათხრილი მიწისქვეშა გადასასვლელები პირდაპირ საფრთხეს უქმნის ისრაელის უსაფრთხოებას. ამ ქვეყნის თავდაცვის სამინისტროს მონაცემებით, მხოლოდ ბოლო ექვსი თვის განმავლობაში ეგვიპტური გვირაბით ღაზის სექტორში 20 ათასი მცირე ზომის იარაღი, ექვსი ათასი ტანკსაწინააღმდეგო რაკეტა და 100 ტონაზე მეტი ასაფეთქებელი ნივთიერება გადაიტანეს. ასეთი გვირაბების ზუსტი რაოდენობა უცნობია, მაგრამ არსებობს მტკიცებულება, რომ სულ მცირე, ათასი მაინც ფუნქციონირებს. გასაკვირია ამდენი გვირაბის არსებობა, მათი სიღრმე, მოწყობა... ეს წარმოადგენს ერთგვარ 3-4-სართულიან სივრცეებს, რომელთა ნაწილსაც აქვს რამდენიმეფენიანი თავდაცვის სისტემა, ბუნკერები "ბოევიკებისთვის", სადაც მინიმუმ 15 ათასი ადამიანის განთავსებაა შესაძლებელი. ეს მიწისქვეშა გადასასვლელები საშუალებას გაძლევთ გადახვიდეთ ერთი ბოლოდან მეორეზე და გადაიტანოთ ცოცხალი ძალა თუ იარაღი. აქ განლაგებულია სამეთაურო პუნქტები, რაკეტებისა და იარაღის საცავები, ასევე სახელოსნოები საშუალო რადიუსის რაკეტების წარმოებისთვის...

როგორ იწყებოდა ღაზის მიწისქვეშეთის ცხოვრება?

როგორც ამბობენ, მექსიკელი ნარკობარონების მოკლე გვირაბები, რომლებიც სათავეს მექსიკა-ამერიკის საზღვარზე იღებს და პირველივე მოსაზღვრე შტატში, რამდენიმე კმ-ში მთავრდება, ჰამასის გვირაბებთან შედარებით, ბავშვური გათხრებია.

ზოგიერთი ცნობით, პირველი გვირაბები ღაზას სექტორში 1980-იანი წლების ბოლოს გამოჩნდა. რამდენიმე მიწისქვეშა გადასასვლელით, რომლებიც ეგვიპტეში მიდიოდა, ძირითადად, მოხმარების საქონელი და მედიკამენტები მიეწოდებოდა.

თავდაპირველად ამ გვირაბების თხრა უბრალო მოსახლეობამ და კონტრაბანდისტებმა ღაზის სექტორისა და ეგვიპტის 12 კმ-იან საზღვარზე დაიწყეს. როგორც დღეს არის ცნობილი, შიშველი ხელებით და მძიმე ტექნიკის გარეშე მათ 1 200 გვირაბი გააკეთეს, ანუ გამოდის, რომ ყოველ კილომეტრზე 100 გვირაბი მოდიოდა. ზოგიერთი მათგანი რამდენიმე კილომეტრზეა გაშლილი და მიწის ქვეშ 20-30 მეტრზე მდებარეობს. ამ გვირაბების მიზანი იყო, რომ ეგვიპტიდან ღაზაში სხვადასხვა სახის პროდუქტები საბაჟოს ავლით გადაეზიდათ.

ეს ისტორიული ფოტოა, ასე შედგა ეგვიპუტრ-ღაზური ქორწილი. უცნობია პატარძალმა დაიწუნა ღაზა თუ სიძემ, ან იქნებ თაფლობის თვეს შარმ-ელ-შეიხში გატარება უნდოდათ, ნებისმიერ შემთხვევაში, ისინი გვირაბით ზედმეტი ფორმალობების გარეშე გადავიდნენ ეგვიპტეში.

ყველაფერი შეიცვალა 2007 წელს, როდესაც პალესტინაში "ჰამასი" მოვიდა ხელისუფლებაში.

მას მერე, გვირაბების ეკონომიკა ღაზას სექტორში მნიშვნელოვან ნაწილს შეადგენს. "ჰამასის" მთავრობამ მათ მფლობელებს გადასახადები დაუწესა და პროდუქტების გადაზიდვასაც აკონტროლებს. რა თქმა უნდა, ვაჭრობასთან ერთად გვირაბები იარაღის, საწვავისა და სამშენებლო მასალების გადასაზიდი გზაც გახდა. პალესტინელებმა ეგვიპტეში, სულ ცოტა, 13 ათასი მანქანა მოიპარეს, რომელიც ამ გვირაბების მეშვეობით ღაზაში გადაიყვანეს.

არაბული და პალესტინური მედიით ირკვევა, რომ "ჰამასის" ბიუჯეტის 10-15 პროცენტს შეადგენს ამ მიწისქვეშეთიდან მიღებული შემოსავალი. დღიურად ეს შემოსავალი ზოგჯერ 170 000 დოლარს აღწევს. გვირაბში მუშაობა პატარა ბავშვებსაც შეუძლიათ, მათი ხელფასი 20 დოლარია, რაც ღაზის პირობებისთვის საკმაოდ სოლიდური შემოსავალია.

ამიტომ ამგვარი გვირაბების "მშენებლობისას", როდესაც ხდება ტრაგედია, ხშირად ბავშვები იღუპებიან.

რა ღირს გვირაბებით სარგებლობა?

ერთი მანქანის გადაყვანა 2011 წელს 500 დოლარს შეადგენდა, ერთი ადამიანის - 20-25 დოლარი. გვირაბის ეკონომიკა ისრაელის შემთხვევაში, არ მუშაობდა, თუმცა ეგვიპტესთან ნამდვილად აყვავდა. ყველაფერი იმის ბრალი იყო, რომ ეგვიპტელი მაღალჩინოსნები თავს იბრმავებდნენ და ვითომ არ იცოდნენ, საიდან ჩნდებოდა უსასრულო კონტრაბანდა. ასე გაგრძელდებოდა, რომ არა ღაზის ფუნდამენტალისტები. მათ ეგვიპტეში "ძმები მუსლიმების“ მხარდაჭერა დაიწყეს, ხოლო როცა მათი მხარდაჭერილი ორგანიზაცია ეგვიპტელმა გენერალმა აბდელ ელ-სისიმ ჩამოაგდო და შემდეგ პრეზიდენტი გახდა, "ჰამასს" არ აპატია, რომ რადიკალურ დაჯგუფებას "ძმებ მუსლიმებს“ უჭერდა მხარს. დაიწყეს გვირაბების დანგრევა. საინტერესო იყო ქალაქ რაფახის შემთხვევა, სადაც ნახევარი მილიონი ადამიანი ცხოვრობს. აქ ასობით გვირაბი იყო და შეუძლებელი იყო ყველა სახლის სათითაოდ შემოწმება. ამიტომ სისიმ გასცა ბრძანება, რომ ქალაქის ერთი კილომეტრის რადიუსი, რომელიც ღაზის სექტორიდან იყო დაშორებული, გაენადგურებინათ. ხალხი კი სპეციალურად ახალ აშენებულ კვარტალში გადაიყვანეს. მაგრამ ღაზაში ხალხი არ დანებდა გარემოს და გვირაბები ორ კილომეტრამდე დააგრძელეს და მაინც მიწვდნენ რაფახის იმ ნაწილს, რომელიც დანგრეული არ იყო. თავის მხრივ, არც ჯიუტი სისი დანებდა და ხმელთაშუა ზღვიდან გვირაბის გათხრა დაიწყო, რომ დანარჩენი გვირაბები ზღვის წყლით დაეტბორა. მიწა იქ რბილია და ადვილად იშლება. პრეზიდენტის ამ მეთოდმა გაამართლა და ღაზის გვირაბების ნაწილი ან დაინგრა, ან დაიტბორა, რის მერეც "ჰამასმა" ეგვიპტე ღაზის მოსახლეობის შიმშილში დაადანაშაულა. თუმცა "ჰამასი" ამას პროპაგანდისთვის იყენებდა, იმიტომ რომ საკვებ პროდუქტებზე ბოიკოტი არ ვრცელდება და ღაზაში ის ეგვიპტიდანაც შედიოდა და ისრაელიდანაც.

გარდა ამისა, გვირაბებმა ღაზაში შეიძინა სამხედრო დანიშნულებაც, ამ ტიპის გვირაბები შედარებით კარგად არის დაპროექტებული, სადაც უბრალო ქვიშა და ხის გამაგრებები კი არა, რკინა-ბეტონია გამოყენებული, აქვთ დენი, საკვები, წყალი, მოსასვენებელი ადგილები და ასე შემდეგ.

რატომ არის ამ გვირაბების განადგურება რთული?

ასეთი გვირაბების განადგურებისთვის, საჭიროა შესაბამისი ბუნკერსაწინააღმდეგო რაკეტა, რომელიც საკმაოდ ძვირი ღირს და ისრაელს მათი დიდი მარაგი არ აქვს. თანაც ეს ბომბები განკუთვნილია იმ შემთხვევისთვის, თუ საჭირო გახდა ირანის ბირთვული ობიექტების დაბომბვა. მეორე ის, რომ გვირაბის ჩამოშლილი ნაწილი არაფერს ცვლის, იმიტომ რომ ტერორისტები მას ძალიან სწრაფად აღადგენენ ხოლმე.

ზოგიერთი წყარო წერს, რომ "ჰამასის" ტერორისტები გვირაბებს სამოქალაქო ინფრასტრუქტურის ქვეშ აშენებენ, მაგალითად, საავადმყოფოებისა და სკოლების, რაც ოფიციალურად არსად დასტურდება. აქ ის დეტალია მნიშვნელოვანი, რომ ისრაელი უსასრულო გვირაბებთან ბრძოლაში ჯერჯერობით ნაკლებად წარმატებულია.

უკვე რამდენიმე დღეა ისრაელი სახმელეთო სპეცოპერაციის დაწყებას არ ჩქარობს. სამაგიეროდ, 7 ოქტომბრიდან არ წყდება ღაზის სექტორზე ავიაიერიშები. სახმელეთო სპეცოპერაციას არა უშუალოდ გვირაბები ართულებს, არამედ ღაზის გეოგრაფიული სპეციფიკაც. მაგალითად, ეს არის კომპაქტური დასახლებები ვიწრო ქუჩებით. ღაზის მოსახლეობა, სხვადასხვა წყაროებზე დაყრდნობით, 2-3 მილიონია, ხოლო ტერიტორიის ფართობი 365 კვადრატული კილომეტრია.

ცნობისთვის, თბილისის ფართობი 720 კვადრატული კილომეტრია. თბილისზე ორჯერ პატარა დასახლება ორჯერ მეტი მოსახლეობით. ასეთ პირობებში ომი რადიკალურად განსხვავდება დიდი საველე შეტაკებებისგან, ამასთანავე, ისრაელის არმიის უპირატესობები იკარგება. მათ არ იციან ადგილობრივებზე კარგად გარემო, გვირაბების გამო, შესაძლებელი იქნება მათზე სწრაფი იერიშის განხორციელება და მიმალვა. ასევე 2-მილიონიანი მოსახლეობიდან, რომლებიც ისრაელის ზიზღით არიან გაზრდილები, იმის გარკვევა, ვინ პოტენციური მტერია და ვინ მშვიდობიანი მოქალაქე, ურთულესი იქნება.

იხილეთ ასევე:

ავტორი: ანრი კურტანიძე

ტეგები თემაზე:

ღაზის სექტორი

ომი ისრაელთან