ინდოეთში "ნიპა" ვირუსი გავრცელდა - რამდენად საშიშია დაავადება, რა სიმპტომები ახასიათებს და არსებობს თუ არა მისი გლობალურად გავრცელების საფრთხე?

ინდოეთის სამხრეთ შტატ კერალაში იშვიათი, მაგრამ პოტენციურად საშიში ვირუსი "ნიპა" გავრცელდა. ადგილობრივი მედიის თანახმად, ვირუსით, სულ მცირე, ორი ადამიანი გარდაიცვალა. ჯანდაცვის ოფიციალურმა წარმომადგენლებმა კერალაში სკოლები და ოფისები დახურეს და ასობით მცხოვრებს ტესტირებას უტარებენ.

"ნიპა" ვირუსს პროცენტულად მაღალი სიკვდილიანობა ახასიათებს და მისი სამკურნალო პრეპარატი ჯერ არ არსებობს.

ექსპერტების აზრით, ნაკლებ სავარაუდოა, რომ ვირუსი გლობალურ საფრთხედ იქცეს, თუმცა მათი თქმით, ეს იმის შეხსენებაა, რომ თანდათან ცხოველებიდან ადამიანებზე დაავადების გადაცემა მარტივდება.

• რა არის "ნიპა" ვირუსი?

ვირუსი ზოონოზური დაავადების ტიპს მიეკუთვნება, რაც ნიშნავს, რომ ის ძირითადად ცხოველებში გვხვდება და შესაძლოა, ცხოველიდან ცხოველზე და ცხოველიდან ადამიანზე გადავიდეს.

"ნიპა" პირველად 1999 წელს აღმოაჩინეს მას შემდეგ, რაც მალაიზიასა და სინგაპურში ამ ვირუსით ღორები და ადამიანები დაავადდნენ. ვირუსი ყველაზე ხშირად ვრცელდება ე.წ. ხილის ღამურების მიერ და ის შეიძლება გავრცელდეს როგორც პირდაპირი, ისე არაპირდაპირი კონტაქტით.

"ადამიანებზე "ნიპა" ვირუსი მაშინ ვრცელდება, თუ მათ აქვთ ახლო კონტაქტი ინფიცირებულ ცხოველთან ან მათი სხეულის სითხესთან, მაგალითად, თუ ხილის ღამურის ნერწყვია ხილზე და შემდეგ ის ადამიანმა შეჭამა",- ამბობს მედიცინის ასოცირებული პროფესორი, დაიანა ფინკელი. ვირუსი ადამიანიდან ადამიანზეც ზუსტად იმავე გზებით გადადის, როგორც ცხოველიდან ადამიანზე.

• როგორია სიმპტომები?

სიმპტომები ინფიცირებიდან 4-14 დღემდე პერიოდში ვლინდება. "ნიპა" ვირუსის ყველაზე გავრცელებული სიმპტომია ცხელება, რასაც მოჰყვება თავის ტკივილი, ხველა, ყელის ტკივილი, სუნთქვის გაძნელება და ღებინება.

ვირუსის ადრეულ ეტაპებზე დიაგნოსტიკა ხშირად რთულია, რადგან სიმპტომები ბევრი სხვა დაავადების სიმპტომებს წააგავს..

"ნიპა" ვირუსს შეიძლება მძიმე სიმპტომებიც თან სდევდეს, მათ შორის ორიენტაციის დაკარგვა, მოთენთილობა, კრუნჩხვები ან ენცეფალიტი, ყველაზე ცუდ შემთხვევაში შესაძლოა მოჰყვეს ადაიანის კომაში ჩავარდნა.

ჯანდაცვის ფედერალური სააგენტოს თქმით, დაავადებით სიკვდილის ალბათობა 40-75%-მდე მერყეობს. გადარჩენილთა შორის კი ფიქსირდება ცვლილებები მათ ჯანმრთელობასა და ცხოვრების ხარისხზე: პაციენტებს ხშირად ქრონიკული კრუნჩხვები რჩებათ.

• სამკურნალო პრეპარატები

ჯერჯერობით, "ნიპა" ვირუსის სამკურნალო მედიკამენტი არ არსებობს და ხელმისაწვდომ საშუალებებს შორის მხოლოდ დასვენება და დიდი რაოდენობით სითხის მიღება შედის, თუმცა ექსპერტები აცხადებენ, რომ მედიკამენტები დამუშავების პროცესშია. მათგან ერთ-ერთი მონოკლონური ანტისხეულია, რომელზეც სპეციალისტები მუშაობენ.

დოქტორი ფინკელის თქმით, პრეპარატმა უკვე დაასრულა I ფაზის კლინიკური შემოწმებები და მისგან დადებით შედეგებს ელიან.

მკვლევრები ასევე კოვიდის სამკურნალო რემდესივირის პრეპარატის პოტენციურ სარგებელსაც სწავლობენ.

• რამდენად მოსალოდნელია "ნიპა" ვირუსის გლობალურად გავრცელება?

ექსპერტები აცხადებენ, რომ ვირუსის გლობალურად გავრცელება ნაკლებადაა მოსალოდნელი, რადგან ჯერჯერობით, ინდოეთში ეპიდემიის ადამიანიდან ადამიანზე გავრცელება გახშირებული არ არის.

მეცნიერების თქმით, ნიპას ეპიდემიის გავრცელება არის ერთგვარი შეხსენება იმ პოტენციურად დამანგრეველი შედეგების შესახებ, რომელიც ჰაბიტატის განადგურებით და კლიმატის ცვლილებებითაა გამოწვეული.

წყარო: abcnews

მოამზადა: ანა სიბოშვილმა